فهرست 195 گونه از پرندگان کمیاب و فروان محلی ایران
List of 195 species of Iranian rare birds
تهیه و تنظیم: ابوالقاسم خالقی‌زاده، درک اسکات و محمد توحیدی‌فر
By: Abolghasem Khaleghizadeh, Derek Scott & Mohammad Tohidifar
تاریخ به‌روزرسانی: 16 آذر 1399
Last updated: December 2020
*** لازم به یادآوری است که همه رکوردهای قابل مشاهده گونه‌های این لیست در کل کشور به ثبت خواهند رسید.
*** For the list of Iranian rare bird species, all records will be announced.
- Lesser Whistling Duck Dendrocygna javanica اردک سوت‌زن هندی Seen once in 2019
- Taiga Bean Goose Anser fabalis غاز پازرد
- Lesser White-fronted Goose Anser erythropus غاز پیشانی‌سفید کوچک
- Brent Goose Branta bernicla hrota غاز گردن‌سیاه Last seen in Babolsar on 29 October 1960
- Barnacle Goose Branta leucopsis غاز گونه‌سفید Seen once in 2007
- Red-breasted Goose Branta ruficollis عروس غاز
- Tundra Swan Cygnus columbianus قوی کوچک
- Cotton Pygmy Goose Nettapus coromandelianus خوتکای گردن‌سفید (هندی)
- Greater Scaup Aythya marila اردک سرسیاه
- Velvet Scoter Melanitta fusca سیاه‌اردک (اسکوتر) مخملی سفید Seen three times, in 1862, 1904, 1964
- Common Scoter Melanitta nigra سیاه‌اردک (اسکوتر) معمولی Seen in 1872, 1885, 1904 and 1971
- Long-tailed Duck Clangula hyemalis اردک دم‌دراز
- Goosander Mergus merganser مرگوس بزرگ
- Caucasian Grouse Tetrao (Lyrurus) mlokosiewiczi سیاه‌خروس
- Grey Partridge Perdix perdix کبک چیل
- Red-throated Loon (Diver) Gavia stellata غواص (شیرجه رو) گلوسرخ
- Black-throated Loon (Diver) Gavia arctica غواص (شیرجه رو) گلوسیاه
- Wilson's Storm Petrel Oceanites oceanicus مرغ توفان ویلسون Ten records from 1877 to 1977
- Scopoli's Shearwater Calonectris diomedea کبوتر دریایی مدیترانه‌ای Seen once in Chabahar in 1972
- Wedge-tailed Shearwater Puffinus pacificus کبوتر دریایی دم‌پهن Seen twice, in 1969 and 1976
- Sooty Shearwater Puffinus griseus کبوتر دریایی دودی Seen once in 2008
- Persian Shearwater Puffinus persicus کبوتر دریایی ایرانی
- Lesser Flamingo Phoenicopterus minor فلامینگوی (مرغ حسینی) کوچک Seen once in Sistan in June 1904 and once in Shadegan in February 2020
- Red-billed Tropicbird Phaethon aethereus نوک‌سرخ دریایی
- Woolly-necked Stork Ciconia episcopus لک‌لک گردن‌سفید Seen once on 19 March 1901
- African Sacred Ibis Threskiornis aethiopicus اکراس (ناز) آفریقایی
- Striated Heron Butorides striata حواصیل سبز
- Eastern Cattle Egret Bubulcus coromandus گاوچرانک آسیایی Seen twice in 1898
- Goliath Heron Ardea goliath غول حواصیل
- Intermediate Egret Ardea intermedia اگرت (حواصیل) متوسط Seen once in 2018
- Masked Booby Sula dactylatra بوبی نقابدار
- Red-footed Booby Sula sula بوبی پاسرخ Seen once in Bandar-e Lengeh on 28 August 1979
- Socotra Cormorant Phalacrocorax nigrogularis باکلان (قره‌قار) گلوسیاه
- African Darter Anhinga rufa مارگردن
- Crested Honey Buzzard Pernis ptilorhynchus سارگپه جنگلی تاجدار
- White-rumped Vulture Gyps bengalensis دال (کرکس) پشت‌سفید There are five records from Sistan & Baluchestan and Minab from 1901 to 1972.
- Himalayan Vulture Gyps himalayensis دال (کرکس) هیمالیایی Seen twice in 2007 and 2010
- Tawny Eagle Aquila rapax عقاب خاکی
- Levant Sparrowhawk Accipiter brevipes پیغوی بزرگ
- Northern Goshawk Accipiter gentilis طرلان
- Eastern Marsh Harrier Circus spilonotus سنقر تالابی شرقی Seen twice on 5 October 1898 and 11 November 1900
- Montagu's Harrier Circus pygargus سنقر گندم‌زار
- Red Kite Milvus milvus کورکور حنایی
- Brahminy Kite Haliastur indus کورکور برهمایی Seen once in 2013
- Pallas's Fish Eagle Haliaeetus leucoryphus عقاب دریایی پالاس
- White-eyed Buzzard Butastur teesa سارگپه چشم‌سفید
- Rough-legged Buzzard Buteo lagopus سارگپه پرپا
- Upland Buzzard Buteo hemilasius سارگپه کوهی Seen four times, in 1866, 1900, 1901 and 2018
- Great Bustard Otis tarda میش‌مرغ
- White-breasted Waterhen Amaurornis phoenicurus طاووسک سینه‌سفید
- Baillon's Crake Porzana pusilla یلوه نوک‌سبز
- Siberian Crane Grus leucogeranus درنای سیبری (سفید)
- Demoiselle Crane Grus virgo درنای طناز
- Common Buttonquail Turnix sylvaticus بلدرچین بوته‌ای Seen four times, in 1898, 1901, 1912 and 1975
- Grey-headed Lapwing Vanellus cinereus خروس کُلی سرخاکستری Seen once in 2020
- Sociable Lapwing Vanellus gregarius خروس کُلی اجتماعی (ابروسفید)
- Pacific Golden Plover Pluvialis fulva سلیم طلایی خاوری
- Caspian Plover Charadrius asiaticus سلیم سینه‌بلوطی
- Eurasian Dotterel Charadrius morinellus سلیم کوهی
- Greater Painted Snipe Rostratula benghalensis پاشلک رنگین (بنگالی) Seen twice, in 1910 and 1972
- Pheasant-tiled Jacana Hydrophasianus chirurgus جاکانای دم‌قرقاولی Seen once in 2018
- Long-billed Dowitcher Limnodromus scolopaceus پاشلک نوک‌دراز Seen once in 2019
- Solitary Snipe Gallinago solitaria پاشلک تک‌زی
- Pin-tailed Snipe Gallinago stenura پاشلک دم‌مویی Eight records from 1898 to 2005
- Great Snipe Gallinago media پاشلک بزرگ
- Slender-billed Curlew Numenius tenuirostris گیلانشاه خالدار Eleven records from 1896 to 1967
- Eastern Curlew Numenius madagascariensis گیلانشاه خاوری
- Great Knot Calidris tenuirostris تلیله بزرگ
- Red Knot Calidris canutus تلیله خاکستری
- Red-necked Stint Calidris ruficollis تلیله گردن‌سرخ Four individuals from Borujerd in 1941
- Red Phalarope Phalaropus fulicarius فالاروپ (شناگر) بلوطی
- Oriental Pratincole Glareola maldivarum گلاریول شرقی Seen twice in 2004 and 2007
- Black-winged Pratincole Glareola nordmanni گلاریول بال‌سیاه
- Small Pratincole Glareola lacteal گلاریول کوچک Seen once on 14 July 1977
- Brown Noddy Anous stolidus پرستواقیانوسی قهوه‌ای Seen twice in 2011
- Indian Skimmer Rynchops albicollis آب‌شکاف Seen once in Bahu-Kalat on 14 March 1901
- Black-legged Kittiwake Rissa tridactyla کاکایی پاسیاه
- Brown-headed Gull Larus brunicephalus کاکایی سرقهوه‌ای
- Mediterranean Gull Larus melanocephalus کاکایی مدیترانه‌ای
- White-eyed Gull Larus leucophthalmus کاکایی چشم‌سفید Seen twice in 1975 and 2002
- Sooty Gull Ichthyaetus (Larus) hemprichii کاکایی دودی
- Great Black-backed Gull Larus marinus کاکایی پشت‌سیاه بزرگ
- Glaucous Gull Larus hyperboreus کاکایی راه‌راه Seen once in 2015
- Vega Gull Larus vegae کاکایی وگا Seen once in 2019
- Saunders's Tern Sternula saundersi پرستودریایی خلیج فارس (ساندرز)
- Sooty Tern Sterna fuscatus پرستودریایی پشت‌سیاه
- River Tern Sterna aurantia پرستو دریایی رودخانه‌ای Seen once in January 2005
- Black Tern Chlidonias niger پرستودریایی سیاه
- Great/Brown Skua Stercorarius skua/ antarcticus complex کاکایی اقیانوسی (اسکوآی) قهوه‌ای Seen three times, in 1965, 1967 and 1973
- Pomarine Skua Stercorarius pomarinus کاکایی اقیانوسی (اسکوآی) دم‌پیچ
- Long-tailed Jaeger Stercorarius longicaudus کاکایی اقیانوسی (اسکوآی) دم‌دراز
- Pallas's Sandgrouse Syrrhaptes paradoxus باقرقره (کوکر) دم‌دراز
- Lichtenstein's Sandgrouse Pterocles lichtensteinii باقرقره (کوکر) راه‌راه
- Yellow-eyed Pigeon Columba eversmanni کبوتر چشم‌زرد (خاوری)
- Oriental Turtle Dove Streptopelia orientalis قمری خاوری
- Red Collared (Turtle) Dove Streptopelia tranquebarica یاکریم سرخ Seen twice in 1975 and 2000
- Namaqua Dove Oena capensis قمری دم‌دراز
- Great Spotted Cuckoo Clamator glandarius کوکوی خالدار
- Jacobin Cuckoo Clamator jacobinus کوکوی ابلق
- Asian Koel Eudynamys scolopaceus کوکوی سیاه آسیایی
- Oriental/Himalayan Cuckoo Cuculus optatus/ saturatus کوکوی شرقی Seen twice in 1898
- Snowy Owl Bubo scandiacus بوف (جغد) برفی
- Brown Fish Owl Ketupa zeylonensis جغد ماهی‌خوار
- Omani Owl Strix butleri جغد طلایی
- Sykes's Nightjar Caprimulgus mahrattensis شبگرد بلوچی
- Lesser Spotted Woodpecker Dendrocopos minor دارکوب خالدار کوچک
- White-winged Woodpecker Dendrocopos leucopterus دارکوب بال‌سفید Seen twice in 1898
- Black Woodpecker Dryocopus martius دارکوب سیاه
- Scaly-bellied Woodpecker Picus squamatus دارکوب سبز راه‌راه (شکم‌پولکی) Six records in Baluchestan from 1898 to 1901
- Red-[headed] Falcon Falco chicquera شاهین (ترمتای) سرحنایی Seen once on 11 July 1898
- Red-footed Falcon Falco vespertinus شاهین (ترمتای) پاسرخ
- Amur Falcon Falco amurensis شاهین (ترمتای) آمور Seen once in 2009
- Sooty Falcon Falco concolor شاهین (ترمتای) دودی
- Lanner Falcon Falco biarmicus لاچین
- Laggar Falcon Falco jugger شاهین بلوچی Seen once on 9 April 1972
- Long-tailed Shrike Lanius schach سنگ‌چشم دم‌دراز (دمگاه‌حنایی)
- [Homeyer's] Grey Shrike Lanius excubitor سنگ‌چشم خاکستری هومیری
- [Mauryan] Grey Shrike Lanius meridionalis سنگ‌چشم خاکستری هندی (موریایی)
- Black Drongo Dicrurus macrocercus بوچانگای سیاه
- Ashy Drongo Dicrurus leucophaeus بوچانگای خاکستری
- Black-naped Monarch Hypothymis azurea مگس‌گیر کاکل‌سیاه Seen once in 2011
- Spotted Nutcracker Nucifraga caryocatactes فندق‌شکن (زاغ) خالدار Seen three times, in 1956, 2005 and 2006
- Oriental Crow Corvus corone orientalis کلاغ شرقی Eleven records from 1890 to 1975
- Large-billed Crow Corvus macrorhynchos کلاغ جنگلی نوک‌بزرگ Seen three times, 1896, 1898 and 1900
- Bohemian Waxwing Bombycilla garrulus بال‌لاکی
- Hyrcanian (Caspian) Tit Parus (lugubris) hyrcanus چرخ‌ریسک هیرکانی
- Black-headed Penduline Tit Remiz macronyx چرخ‌ریسک پشت‌بلوطی سرسیاه
- White-crowned Penduline Tit Remiz coronatus چرخ‌ریسک پشت‌بلوطی سرسفید
- Bearded Reedling Panurus biarmicus چرخ‌ریسک نیزار
- Black-crowned Sparrow-lark Eremopterix nigriceps چکاوک سهره‌ای (شکم‌سیاه)
- White-winged Lark Alauda (Melanocorypha) leucoptera چکاوک بال‌سفید
- Oriental Skylark Alauda gulgula چکاوک آسمانی کوچک
- Hume's Short-toed Lark Calandrella acutirostris چکاوک پنجه‌کوتاه هیوم
- Asian Short-toed Lark Alaudala cheleensis چکاوک پنجه‌کوتاه آسیایی
- Black Lark Melanocorypha yeltoniensis چکاوک سیاه
- Red-vented Bulbul Pycnonotus cafer بلبل زیردم سرخ
- Grey-throated Martin Riparia chinensis چلچله گلوخاکستری Seen three times in 2000 and 2004
- Pale Martin Riparia diluta چلچله رودخانه‌ای کم‌رنگ Seen once near Minab on 25 January 2007
- Wire-tailed Swallow Hirundo smithii پرستوی سرسرخ Seen once in 2015
- Streak-throated Swallow Petrochelidon fluvicola پرستوی گلوراه‌راه Seen once in 2019
- Mountain Chiffchaff Phylloscopus (sindianus) lorenzii سسک چیف‌چاف هیمالیایی (قفقازی)
- Eastern Bonelli’s Warbler Phylloscopus orientalis سسک دمگاه‌زیتونی شرقی Seen three times, in 1901, 1975 and 2003
- Wood Warbler Phylloscopus sibilatrix سسک جنگلی Ten records from 1973 to 2007
- Dusky Warbler Phylloscopus fuscatus سسک تیره Seen once in 2016
- Pallas's Leaf Warbler Phylloscopus proregulus سسک گل (پالاس) Seen three times, in 2013 and 2016
- Yellow-browed Warbler Phylloscopus inornatus سسک ابروزرد
- Hume's Leaf Warbler (Hume's Yellow-browed Warbler) Phylloscopus humei سسک ابروزرد هیوم
- Greenish Warbler Phylloscopus trochiloides سسک سبز زیتونی
- Basra Reed Warbler Acrocephalus griseldis سسک نیزار خوزی
- Paddyfield Warbler Acrocephalus agricola سسک شالیزار
- Blyth's Reed Warbler Acrocephalus dumetorum سسک تالابی خاوری
- Marsh Warbler Acrocephalus palustris سسک تالابی زیتونی
- Booted Warbler Iduna (Hippolais) caligata سسک درختی کوچک
- Common Grasshopper Warbler Locustella naevia سسک ملخی
- River Warbler Locustella fluviatilis سسک رودخانه‌ای Seen once on 12 May 1940
- Savi's Warbler Locustella luscinioides سسک خوش‌صدا (ساوی)
- Zitting Cisticola Cisticola juncidis سسک دم‌چتری
- Iraq Babbler Argya (Turdoides) altirostris لیکوی خوزی (تالابی)
- Western Orphean Warbler Sylvia hortensis سسک چشم‌سفید غربی Seen once on 28 May 1904
- Desert Whitethroat Sylvia minula سسک گلوسفید بیابانی
- Hume's Lesser Whitethroat Sylvia althaea سسک گلوسفید هیوم
- Rüppell's Warbler Sylvia ruppeli سسک گلوسیاه (روپلی) Seen once on 2 April 1941
- Indian White-eye Zosterops palpebrosus سسک چشم‌سفید هندی
- Bank Myna Acridotheres ginginianus مینای خاکستری Seen once in 2017
- Brahminy Starling Sturnia pagodarum سار تاج‌سیاه Several records since 2014
- Red-throated Thrush Turdus ruficollis توکای گلوسرخ Four records in 1903 and 1976
- Verditer Flycatcher Eumyias thalassinus مگس‌گیر فیروزه‌ای Seen once in 2001
- Thrush Nightingale Luscinia luscinia بلبل خالدار
- Blue Whistling Thrush Myophonus caeruleus طرقه آبی آوازخوان seen once in 1900
- European Pied Flycatcher Ficedula hypoleuca مگس‌گیر ابلق باختری
- Ultramarine Flycatcher Ficedula superciliaris مگس‌گیر ابروسفید هیمالیایی Seen once in 2009
- Kurdish Wheatear Oenanthe xanthoprymna چکچک کردی
- White-crowned Wheatear Oenanthe leucopyga چکچک سیاه سرسفید Seen five times, in 1904, 2016, 2019 and 2020
- Saxaul Sparrow Passer ammodendri گنجشک تاغی Seen twice in 1900 and 2004
- Sind Sparrow Passer pyrrhonotus گنجشک بلوچی Six records from 1901 to 1975
- Sistan (Afghan) Scrub Sparrow Passer (moabiticus) yatii گنجشک رودخانه‌ای سیستانی
- Zarudny’s (Desert) Sparrow Passer zarudnyi گنجشک بیابانی زارودنی Four records from 1898 to 1916
- Red Avadavat Amandava amandava سهره نوک‌لاکی Seen three times in 1974 and 1975
- Black-throated Accentor Prunella atrogularis صعوه گلوسیاه
- Forest Wagtail Dendronanthus indicus دم‌جنبانک جنگلی Seen once in 2016
- Richard's Pipit Anthus richardi پیپت پادراز
- Paddyfield Pipit Anthus rufulus پیپت شرقی Seen twice in 2010
- Olive‑backed Pipit Anthus hodgsoni پیپت پشت‌زیتونی
- Buff-bellied Pipit Anthus rubescens پیپت شکم‌نخودی (پاقهوه‌ای)
- White-winged Grosbeak Mycerobas carnipes سهره سیاه
- Eurasian Bullfinch Pyrrhula pyrrhula سهره ی سرسیاه
- Mongolian Trumpeter Finch Rhodopechys mongolica سهره مغولی
- Red Crossbill Loxia curvirostra سهره نوک‌قیچی
- European Serin Serinus serinus سهره دمگاه‌زرد Seen three times, in 1941, 1972 and 2007
- White-capped Bunting Emberiza stewarti زردپره سرسفید Seen three times, in 1898, 1940 and 1973
- Cinereous Bunting Emberiza cineracea زردپره رخ زرد
- Cretzschmar's Bunting Emberiza caesia زردپره سرآبی Seen once in Gachsaran on 9 April 1978
- Little Bunting Emberiza pusilla زردپره کوچک Seen twice in 1940 and 1952
- Rustic Bunting Emberiza rustica زردپره حنایی Ten records from 1898 to 2016
- Yellow-breasted Bunting Emberiza aureola زردپره سینه‌زرد Seen three times, in 1901, 1961 and 1974
*****