جایگزینی نام دال معمولی با قهوه ای
جایگزینی نام دال معمولی با قهوه ای
Persian name of Griffon Vulture
همان طور که می دانید کاربرد نام "معمولی" در میان پرندگان ایران زیاد است. این نام، علاوه بر اینکه یک واژۀ فارسی نیست، از دیدگاه حفاظتی نیز برای نامگذاری گونه ها مناسب نمی باشد، چرا که برای شنونده پندار فراوان بودن و بی اهمیت یا کم اهمیت بودن آن گونه را ایجاد خواهد کرد. به همین دلیل، انگیزه های حفاظتی کم رنگ خواهند شد.
یکی از گونه های دالهای ایران، Griffon Vulture است. با توجه به نیاز به نام تعیین کننده در نام رسمی برای همۀ گونه هایی که دارای دو یا چند گونه هستند، در سالهای گذشته برای این گونه از نام "دال معمولی" استفاده می شد. با توجه به اینکه در نام انگلیسی این گونه، از واژۀ Common یا Eurasian استفاده نشده است، این گونه برای گزینش نام تعیین کنندۀ مناسب در اولویت قرار گرفت.
برای گزینش نام مناسب، می توان از ویژگیهای گوناگونی استفاده کرد. چون واژه "دال" یک واژه فرهنگی-باستانی بوده و برای گروه دالها به کار رفته است، این موضوع رعایت شده بود.
حال برای گزینش واژۀ مناسب می توان از واژۀ انگلیسی Griffon و نیز نام لاتین گونه یعنی fulvus استفاده کرد. در جستجوی اینترنتی، برای واژۀ Griffon، دو معنی آمده است: یکی نوعی از نژاد سگها با رنگ کرم و قهوه ای روشن و دیگری همین دال با رنگ قهوه ای روشن است. همچنین Griffon با Griffin و Gryphon هم ریشه است. در یونان Griffon موجود مشهوری است که جانوری شبیه شیردال در ایران باستان و دارای بدن شیر با بالهای پرنده است.
واژۀ fulvus به معنی رنگ خاکی، گندمی و قهوه ای خاکی است که به رنگ بدن این پرنده اشاره دارد. واژۀ fulvus گاهی به رنگ زرد هم ترجمه شده است اما واژه زرد در نام انگلیسی دو گونۀ دیگر از کرکسها به نامهای Greater Yellow-headed Vulture و Lesser Yellow-headed Vulture نیز به کار رفته است.
نیاز به یادآوری است که جنس (سرده) Gyps دربرگیرندۀ گروهی از دالها است که رنگ عمومی بدن آنها قهوه ای است و به آنها دالهای قهوه ای گفته می شود. همچنین، گزینش واژۀ قهوه ای، به طور ناخودآگاه با سرده دالهای سیاه نیز مقایسه رنگ ایجاد خواهد کرد.
بنابر این، برای گزینش نام فارسی تعیین کننده برای Griffon Vulture، دو رنگ "قهوه ای" و "خاکی" از گزینه های پیش رو بودند. پس از رای گیری، واژه "قهوه ای" در اولویت قرار گرفت و واژه "معمولی" برای یک دوره گذرا در داخل پرانتز آورده می شود. بنابر این، نام فارسی این گونه به شکل زیر مورد پذیرش قرار گرفت.
"دال قهوه ای (معمولی)"
-----
