فهرست پرندگان آزاد استان مرکزی
Checklist of the wild birds of Markazi province
گردآوری: محمود کلنگری، ماندا حضرتی و شادروان بهراد فرخنده
By: Mahmood Kolnegari, Mandana Hazrati & the late Behrad Farkhondeh
تازه‌ترین به‌روزرسانی: 23 اردیبهشت 1404
Last updated: 13 May 2025
بر پایۀ کتاب اطلس پرندگان ایران (کابلی و همکاران 1395)، نخست 182 گونه ثبت شد. سپس یافته‌های بازدیدهای میدانی (م. کُلنِگری و ب. فرخنده، داده‌های چاپ‌نشده) افزوده شد. در فهرست کنونی، نام 289 گونه از پرندگان استان مرکزی آمده است.
List of 289 bird species of Markazi province
- Taiga Bean Goose Anser fabalis غاز پازرد
- Greylag Goose Anser anser غاز خاکستری
- Greater White-fronted Goose Anser albifrons غاز پیشانی‌سفید بزرگ
- Lesser White-fronted Goose Anser erythropus غاز پیشانی‌سفید کوچک
- Mute Swan Cygnus olor قوی گنگ
- Tundra Swan Cygnus columbianus قوی کوچک
- Common Shelduck Tadorna tadorna تنجه
- Ruddy Shelduck Tadorna ferruginea آنقوت
- Gadwall Anas strepera اردک ارده‌ای
- Eurasian Wigeon Anas penelope گیلار اوراسیایی
- Mallard Anas platyrhynchos مرغابی (اردک) سرسبز
- Northern Shoveler Anas clypeata اردک نوک‌پهن شمالی
- Northern Pintail Anas acuta فیلوش شمالی
- Garganey Anas querquedula خوتکای ابروسفید
- Eurasian Teal Anas crecca خوتکای جرّه
- Marbled Duck Marmaronetta angustirostris اردک مرمری
- Red-crested Pochard Netta rufina اردک تاجدار
- Common Pochard Aythya ferina اردک سرحنایی
- Ferruginous Duck Aythya nyroca اردک بلوطی
- Tufted Duck Aythya fuligula اردک سیاه‌کاکل
- White-headed Duck Oxyura leucocephala اردک سرسفید
- Chukar Partridge Alectoris chukar کبک کوهپایه
- See-see Partridge Ammoperdix griseogularis تیهو
- Grey Partridge Perdix perdix کبک چیل
- Common Quail Coturnix coturnix بلدرچین (وَردیج)
- European Nightjar Caprimulgus europaeus شبگرد اروپایی
- Egyptian Nightjar Caprimulgus aegyptius شبگرد مصری
- Common Swift Apus apus بادخورک معمولی (سیاه)
- Asian Houbara Chlamydotis macqueenii هوبرۀ آسیایی
- Common Cuckoo Cuculus canorus کوکوی معمولی
- Black-bellied Sandgrouse Pterocles orientalis باقرقره (کوکر) شکم‌سیاه
- Rock Dove Columba livia کبوتر چاهی
- Common Wood Pigeon Columba palumbus کبوتر جنگلی
- European Turtle Dove Streptopelia turtur قمری اروپایی
- Eurasian Collared Dove Streptopelia decaocto یاکریم اوراسیایی
- Laughing Dove Spilopelia senegalensis قمری خانگی
- Water Rail Rallus aquaticus یلوۀ آبی
- Little Crake Porzana parva یلوۀ کوچک
- Grey-headed Swamphen Porphyrio poliocephalus طاووسک سرخاکستری
- Common Moorhen Gallinula chloropus چنگر نوک‌سرخ
- Eurasian Coot Fulica atra چنگر نوک‌سفید (معمولی)
- Demoiselle Crane Grus virgo درنای طناز
- Common Crane Grus grus درنای خاکستری
- Eurasian Stone-curlew Burhinus oedicnemus چاخ‌لق اوراسیایی
- Black-winged Stilt Himantopus himantopus چوب‌پا
- Pied Avocet Recurvirostra avosetta نوک‌خنجری (آووست)
- Northern Lapwing Vanellus vanellus خروس‌کُلی شمالی (معمولی)
- Spur-winged Lapwing Vanellus spinosus خروس‌کُلی سینه‌سیاه
- Sociable Lapwing Vanellus gregarius خروس‌کُلی اجتماعی (ابروسفید)
- White-tailed Lapwing Vanellus leucurus خروس کُلی دم‌سفید
- European Golden Plover Pluvialis apricaria سلیم طلایی اروپایی
- Grey Plover Pluvialis squatarola سلیم خاکستری
- Common Ringed Plover Charadrius hiaticula سلیم طوقی بزرگ
- Little Ringed Plover Charadrius dubius سلیم طوقی کوچک
- Kentish Plover Charadrius alexandrinus سلیم پاسیاه (کوچک)
- Greater Sand Plover Charadrius leschenaultii سلیم شنی بزرگ
- Caspian Plover Charadrius asiaticus سلیم سینه‌بلوطی
- Eurasian woodcock Scolopax rusticola ابیا
- Jack Snipe Lymnocryptes minimus پاشلک کوچک
- Great Snipe Gallinago media پاشلک بزرگ
- Common Snipe Gallinago gallinago پاشلک معمولی
- Black-tailed Godwit Limosa limosa گیلانشاه دم‌سیاه
- Bar-tailed Godwit Limosa lapponica گیلانشاه حنایی
- Whimbrel Numenius phaeopus گیلانشاه ابروسفید
- Eurasian Curlew Numenius arquata گیلانشاه بزرگ
- Spotted Redshank Tringa erythropus آبچلیک پاسرخ خالدار
- Common Redshank Tringa totanus آبچلیک پاسرخ معمولی
- Marsh Sandpiper Tringa stagnatilis آبچلیک تالابی
- Common Greenshank Tringa nebularia آبچلیک پاسبز
- Green Sandpiper Tringa ochropus آبچلیک سبز (تک‌زی)
- Wood Sandpiper Tringa glareola آبچلیک خالدار پاسبز
- Terek Sandpiper Xenus cinereus آبچلیک نوک سربالا
- Common Sandpiper Actitis hypoleucos آبچلیک آوازخوان
- Ruddy Turnstone Arenaria interpres سنگ‌گردان
- Sanderling Calidris alba تلیله سفید
- Little Stint Calidris minuta تلیله کوچک
- Temminck's Stint Calidris temminckii تلیله دم‌سفید
- Curlew Sandpiper Calidris ferruginea تلیله بلوطی
- Dunlin Calidris alpina تلیله شکم‌سیاه
- Ruff Calidris pugnax تلیلۀ شکیل
- Red-necked Phalarope Phalaropus lobatus شناگر (فالاروپ) گردن‌سرخ
- Cream-colored Courser Cursorius cursor دودوک
- Collared Pratincole Glareola pratincola گلاریول بال‌سرخ
- Black-winged Pratincole Glareola nordmanni گلاریول بال‌سیاه
- Slender-billed Gull Chroicocephalus genei کاکایی صورتی
- Black-headed Gull Chroicocephalus ridibundus کاکایی سرسیاه کوچک
- Little Gull Hydrocoloeus minutus کاکایی کوچک
- Pallas's Gull Ichthyaetus ichthyaetus کاکایی سرسیاه بزرگ
- Common Gull Larus canus کاکایی نوک‌سبز
- Caspian Gull Larus cachinnans کاکایی خزری (کاسپی)
- Armenian Gull Larus armenicus کاکایی ارمنی
- Lesser Black-backed Gull Larus fuscus کاکایی پشت‌سیاه کوچک
- Gull-billed Tern Gelochelidon nilotica پرستودریایی نوک‌کاکایی
- Caspian Tern Hydroprogne caspia پرستودریایی خزری (کاسپی)
- Sandwich Tern Thalasseus sandvicensis پرستودریایی کاکلی تُک‌زرد
- Little Tern Sternula albifrons پرستودریایی کوچک
- Common Tern Sterna hirundo پرستودریایی معمولی
- Whiskered Tern Chlidonias hybrida پرستودریایی (پرستوتالابی) تیره
- White-winged Tern Chlidonias leucopterus پرستودریایی (پرستوتالابی) بال‌سفید
- Black Tern Chlidonias niger پرستودریایی (پرستوتالابی) سیاه
- Little Grebe Tachybaptus ruficollis کشیم کوچک
- Great Crested Grebe Podiceps cristatus کشیم کاکلی (بزرگ)
- Horned Grebe Podiceps auritus کشیم گوشدار
- Black-necked Grebe Podiceps nigricollis کشیم گردن‌سیاه
- Greater Flamingo Phoenicopterus roseus فلامینگوی (بال‌آتشی) بزرگ
- Black Stork Ciconia nigra لک‌لک سیاه
- White Stork Ciconia ciconia لک‌لک سفید
- Great Cormorant Phalacrocorax carbo باکلان (قره‌قار) بزرگ
- Glossy Ibis Plegadis falcinellus اکراس سیاه
- Eurasian Spoonbill Platalea leucorodia کفچه نوک
- Eurasian Bittern Botaurus stellaris بوتیمار بزرگ
- Little Bittern Ixobrychus minutus بوتیمار کوچک
- Black-crowned Night Heron Nycticorax nycticorax حواصیل (وِکای) شب
- Squacco Heron Ardeola ralloides حواصیل (وِکای) زرد
- Western Cattle Egret Bubulcus ibis گاوچرانک غربی (معمولی)
- Grey Heron Ardea cinerea حواصیل (وِکای) خاکستری
- Purple Heron Ardea purpurea حواصیل (وِکای) ارغوانی
- Great Egret Ardea alba اگرت (قار) بزرگ
- Little Egret Egretta garzetta اگرت (قار) کوچک
- Great White Pelican Pelecanus onocrotalus پلیکان (لمبر) سفید
- Western Osprey Pandion haliaetus عقاب ماهی‌گیر
- Black-wing Kite Elanus caeruleus کورکور بال‌سیاه
- Egyptian Vulture Neophron percnopterus کرکس کوچک (مصری)
- European Honey Buzzard Pernis apivorus سارگپۀ عسلی (سارگپۀ جنگلی) اروپایی
- Crested Honey Buzzard Pernis ptilorhynchus سارگپۀ عسلی (سارگپۀ جنگلی) تاجدار
- Griffon Vulture Gyps fulvus دال قهوه‌ای (معمولی)
- Cinereous Vulture Aegypius monachus دال سیاه
- Short-toed Snake Eagle Circaetus gallicus عقاب مارخوار
- Greater Spotted Eagle Clanga clanga عقاب خالدار بزرگ (تالابی)
- Booted Eagle Hieraaetus pennatus عقاب پرپا
- Steppe Eagle Aquila nipalensis عقاب صحرایی (دشتی)
- Eastern Imperial Eagle Aquila heliaca عقاب شاهی
- Golden Eagle Aquila chrysaetos عقاب طلایی
- Levant Sparrowhawk Tachyspiza brevipes پیغوی بزرگ
- Eurasian Sparrowhawk Accipiter nisus قرقی (باشه)
- Eurasian Goshawk Astur gentilis طرلان (شهباز)
- Western Marsh Harrier Circus aeruginosus سنقر تالابی غربی
- Hen Harrier Circus cyaneus سنقر خاکستری
- Pallid Harrier Circus macrourus سنقر سفید
- Montagu's Harrier Circus pygargus سنقر گندمزار
- Black Kite Milvus migrans کورکور سیاه
- White-tailed Eagle Haliaeetus albicilla عقاب دریایی دم‌سفید
- Long-legged Buzzard Buteo rufinus سارگپه پابلند
- Common Buzzard Buteo buteo سارگپه معمولی
- Steppe Buzzard Buteo buteo vulpinus سارگپه {معمولی} دشتی
- Western Barn Owl Tyto alba جغد انباری
- Eurasian Scops Owl Otus scops مرغ حق اوراسیایی
- Eurasian Eagle-Owl Bubo bubo شاه‌بوف اوراسیایی
- Tawny Owl Strix aluco جغد جنگلی
- Little Owl Athene noctua جغد کوچک
- Long-eared Owl Asio otus جغد گوش‌دراز
- Short-eared Owl Asio flammeus جغد تالابی
- European Roller Coracias garrulus سبزقبای اروپایی
- Common Kingfisher Alcedo atthis ماهی‌خورک معمولی (کوچک)
- Pied Kingfisher Ceryle rudis ماهی‌خورک ابلق
- Persian (Blue-cheeked) Bee-eater Merops persicus زنبورخوار ایرانی (گلوخرمایی)
- European Bee-eater Merops apiaster زنبورخوار اروپایی
- Eurasian Hoopoe Upupa epops هدهد (پوپَک)
- Syrian Woodpecker Dendrocopos syriacus دارکوب باغی
- Lesser Kestrel Falco naumanni دلیجۀ کوچک
- Common Kestrel Falco tinnunculus دلیجۀ معمولی
- Merlin Falco columbarius تُرم‌تای
- Eurasian Hobby Falco subbuteo لیل
- Saker Falcon Falco cherrug بالابان (چَرغ)
- Peregrine Falcon Falco peregrinus شاهین (بَحری)
- !!! Peregrine Falcon Falco peregrinus spp. شاهین بحری
- !!! Barbary Falcon Falco peregrinus pelegrinoides شاهین کوهی
- Rose-ringed Parakeet Psittacula krameri طوطی طوق‌صورتی
- Red-backed Shrike Lanius collurio سنگ‌چشم پشت‌سرخ
- Isabelline Shrike Lanius isabellinus سنگ‌چشم دم‌سرخ دشتی
- Turkestan (Red-tailed) Shrike Lanius phoenicuroides سنگ‌چشم دم‌سرخ تورانی
- Lesser Grey Shrike Lanius minor سنگ‌چشم خاکستری کوچک
- Great Grey Shrike Lanius excubitor سنگ‌چشم خاکستری بزرگ
- Ukraine (Homeyer’s) Grey Shrike Lanius excubitor homeyeri سنگ‌چشم خاکستری اوکراینی (هومیری)
- Steppe Grey Shrike Lanius excubitor pallidirostris سنگ‌چشم خاکستری دشتی
- Woodchat Shrike Lanius senator سنگ‌چشم سرحنایی
- Masked Shrike Lanius nubicus سنگ‌چشم پیشانی‌سفید
- Eurasian Golden Oriole Oriolus oriolus پری‌شاهرخ اوراسیایی
- Eurasian Magpie Pica pica زاغی
- Red-billed Chough Pyrrhocorax pyrrhocorax زاغ کوهی نوک‌سرخ
- Alpine Chough Pyrrhocorax graculus زاغ کوهی نوک‌زرد
- Western Jackdaw Coloeus monedula کلاغ گردن‌بور
- Rook Corvus frugilegus کلاغ سیاه
- Hooded Crow Corvus cornix کلاغ ابلق
- Northern (Common) Raven Corvus corax غراب سیاه (معمولی)
- Great Tit Parus major چرخ‌ریسک بزرگ
- Eurasian Blue Tit Cyanistes caeruleus چرخ‌ریسک سرآبی
- Eurasian Penduline Tit Remiz pendulinus چرخ‌ریسک بلوطی سرخاکستری
- Bearded Reedling Panurus biarmicus چرخ‌ریسک نیزار
- Desert Lark Ammomanes deserti چکاوک بیابانی
- Bar-tailed Lark Ammomanes cinctura چکاوک سردم سیاه
- Woodlark Lullula arborea چکاوک درختی
- Eurasian Skylark Alauda arvensis چکاوک آسمانی بزرگ
- Crested Lark Galerida cristata چکاوک کاکلی
- Horned Lark Eremophila alpestris چکاوک شاخدار
- Greater Short-toed Lark Calandrella brachydactyla چکاوک پنجه‌کوتاه بزرگ
- Bimaculated Lark Melanocorypha bimaculata چکاوک طوقی
- Calandra Lark Melanocorypha calandra چکاوک گندمزار (طرقه چکاوک)
- Turkestan Short-toed Lark Alaudala heinei چکاوک پنجه‌کوتاه تورانی (کوچک)
- White-eared Bulbul Pycnonotus leucotis بلبل خرما
- Sand Martin Riparia riparia چلچله رودخانه‌ای
- Barn Swallow Hirundo rustica پرستوی خانگی
- Eurasian Crag Martin Ptyonoprogne rupestris چلچله کوهی
- Red-rumped Swallow Cecropis daurica پرستوی دمگاه‌حنایی
- Cetti's Warbler Cettia cetti سسک دم‌پهن
- Scrub Warbler Scotocerca inquieta سسک جنبان
- Willow Warbler Phylloscopus trochilus سسک بیدی
- Common Chiffchaff Phylloscopus collybita سسک چیف‌چاف معمولی
- Great Reed Warbler Acrocephalus arundinaceus سسک نیزار بزرگ
- Clamorous Reed Warbler Acrocephalus stentoreus سسک نیزار پرصدا
- Moustached Warbler Acrocephalus melanopogon سسک ابروسفید
- Sedge Warbler Acrocephalus schoenobaenus سسک جگنزار
- Paddyfield Warbler Acrocephalus agricola سسک شالیزار
- Common Reed Warbler Acrocephalus scirpaceus سسک نیزار معمولی
- Eastern Olivaceous Warbler Iduna pallida سسک درختی زیتونی
- Upcher’s Warbler Hippolais languida سسک درختی بزرگ
- Lesser Whitethroat Sylvia curruca سسک گلوسفید کوچک
- Asian Desert Warbler Sylvia nana سسک بیابانی آسیایی
- Common Whitethroat Sylvia communis سسک گلوسفید بزرگ
- Menetries's Warbler Sylvia mystacea سسک سردودی
- Eurasian Wren Troglodytes troglodytes الیکایی
- Western Rock Nuthatch Sitta neumayer کمرکُلی کوچک
- Eastern Rock Nuthatch Sitta tephronota کمرکُلی بزرگ
- Common Myna Acridotheres tristis مینای معمولی (هندی)
- Rosy Starling Pastor roseus سار صورتی
- Common Starling Sturnus vulgaris سار سیاه
- Ring Ouzel Turdus torquatus توکای طوقی
- Common Blackbird Turdus merula توکای سیاه
- Black-throated Thrush Turdus atrogularis توکای گلوسیاه
- Redwing Turdus iliacus توکای پهلوسرخ
- Song Thrush Turdus philomelos توکای باغی
- Mistle Thrush Turdus viscivorus توکای بزرگ
- Rufous-tailed Scrub Robin Cercotrichas galactotes دم‌چتری
- Spotted Flycatcher Muscicapa striata مگس‌گیر خالدار
- European Robin Erythacus rubecula سینه‌سرخ اروپایی
- Bluethroat Luscinia svecica گلوآبی
- Thrush Nightingale Luscinia luscinia بلبل خالدار
- Common Nightingale Luscinia megarhunchos بلبل هزاردستان
- White-throated Robin Irania gutturalis سینه‌سرخ ایرانی
- Semicollared Flycatcher Ficedula semitorquata مگس‌گیر نیم‌طوق
- Red-breasted Flycatcher Ficedula parva مگس‌گیر سینه‌سرخ
- Eversmann’s Redstart Phoenicurus eversmanni دم‌سرخ پشت‌بلوطی
- Black Redstart Phoenicurus ocruros دم‌سرخ سیاه
- Common Redstart Phoenicurus phoenicurus دم‌سرخ معمولی
- Rufous-tailed Rock Thrush Monticola saxatilis طرقۀ کوهی حنایی
- Blue Rock Thrush Monticola solitarius طرقۀ کوهی کبود (بنفش)
- Whinchat Saxicola rubetra چک بوته‌ای
- European Stonechat Saxicola rubicola چک اروپایی
- Siberian Stonechat Saxicola maurus چک سیبری
- Pied Bush Chat Saxicola caprata چک ابلق
- Isabelline Wheatear Oenanthe isabellina چکچک دشتی
- Northern Wheatear Oenanthe oenanthe چکچک کوهی
- Persian (Red-tailed) Wheatear Oenanthe chrysopygia چکچک ایرانی (دم‌سرخ)
- Pied Wheatear Oenanthe pleschanka چکچک ابلق {معمولی}
- Eastern Black-eared Wheatear Oenanthe melanoleuca چکچک گوش‌سیاه شرقی
- Desert Wheatear Oenanthe deserti چکچک بیابانی
- Mourning Wheatear Oenanthe lugens چکچک ابلق جنوبی
- Finsch's Wheatear Oenanthe finschii چکچک پشت‌سفید
- Hooded Wheatear Oenanthe monacha چکچک دم‌سفید
- House Sparrow Passer domesticus گنجشک خانگی
- Spanish Sparrow Passer hispaniolensis گنجشک سینه‌سیاه
- Eurasian Tree Sparrow Passer montanus گنجشک درختی
- Pale Rockfinch Carpospiza brachydactyla گنجشک خاکی
- Rock Sparrow Petronia petronia گنجشک کوهی
- White-winged Snowfinch Montifringilla nivalis گنجشک برفی
- Radde's Accentor Prunella ocularis صعوه ابروسفید
- Black-throated Accentor Prunella atrogularis صعوه گلوسیاه
- Western Yellow Wagtail Motacilla flava دم‌جنبانک شکم‌زرد
- Citrine Wagtail Motacilla citreola دم‌جنبانک لیمویی
- Grey Wagtail Motacilla cinerea دم‌جنبانک خاکستری
- White Wagtail Motacilla alba دم‌جنبانک ابلق
- Tawny Pipit Anthus campestris پیپت خاکی
- Meadow Pipit Anthus pratensis پیپت چمنزار
- Tree Pipit Anthus trivialis پیپت درختی
- Red-throated Pipit Anthus cervinus پیپت گلوسرخ
- Water Pipit Anthus spinoletta پیپت تالابی
- Common Chaffinch Fringilla coelebs سهره جنگلی
- Brambling Fringilla montifringilla سهره دمگاه‌سفید
- Eurasian Crimson-winged Finch Rhodopechys sanguineus سهره بال‌سرخ
- Trumpeter Finch Bucanetes githaginus سهره صورتی
- Common Rosefinch Carpodacus erythrinus سهره گلی
- European Greenfinch Chloris chloris سهره سبز
- Desert Finch Rhodospiza obsoleta سهره خاکی
- Twite Linaria flavirostris سهره کوهی
- Common Linnet Linaria cannabina سهره سینه‌سرخ
- European Goldfinch Carduelis carduelis سهره طلایی اروپایی
- Red-fronted Serin Serinus pusillus سهره پیشانی‌سرخ
- Corn Bunting Emberiza calandra زردپره مزرعه
- Yellowhammer Emberiza citrinella زردپره لیمویی
- Rock Bunting Emberiza cia زردپره کوهی
- Grey-necked Bunting Emberiza buchanani زردپره سرخاکستری
- Ortolan Bunting Emberiza hortulana زردپره سرزیتونی
- Black-headed Bunting Emberiza melanocephala زردپره سرسیاه
- Common Reed Bunting Emberiza schoeniclus زردپره نیزار (تالابی)
-----
منابع
کابلی، محمد، منصور علی آبادیان، محمد توحیدی‌فر، علیرضا هاشمی، سید بابک موسوی و کیس رزلار (1395). اطلس پرندگان ایران، سازمان حفاظت محیط زیست، 620 ص.
*****