فهرست پرندگان آزاد استان خراسان جنوبی
Checklist of the wild birds of South Khorasan province
گردآوری: حامد استواری و محمدرضا بسملی
By: Hamed Ostovari & Mohammad-Reza Besmeli
تازه‌ترین به‌روزرسانی: 3 خرداد 1404
Last updated: 24 May 2025
بر پایۀ کتاب اطلس پرندگان ایران (کابلی و همکاران 1395)، نخست 154 گونه ثبت شد. سپس یافته‌های بازدیدهای میدانی (ح. استواری و م.ر. بسملی، داده‌های چاپ‌نشده) افزوده شد. در فهرست کنونی، نام 270 گونه از پرندگان استان خراسان جنوبی آمده است.
List of 270 bird species of South Khorasan province
- Greylag Goose Anser anser غاز خاکستری
- Greater White-fronted Goose Anser albifrons غاز پیشانی‌سفید بزرگ
- Tundra Swan Cygnus columbianus قوی کوچک
- Common Shelduck Tadorna tadorna تنجه
- Ruddy Shelduck Tadorna ferruginea آنقوت
- Garganey Spatula querquedula خوتکای ابروسفید
- Eurasian Wigeon Anas penelope گیلار اوراسیایی
- Mallard Anas platyrhynchos مرغابی (اردک) سرسبز
- Northern Shoveler Anas clypeata اردک نوک‌پهن شمالی
- Northern Pintail Anas acuta فیلوش شمالی
- Eurasian Teal Anas crecca خوتکای جُرّه
- Ferruginous Duck Aythya nyroca اردک بلوطی
- Red-crested Pochard Netta rufina اردک تاجدار
- Chukar Partridge Alectoris chukar کبک کوهپایه
- See-see Partridge Ammoperdix griseogularis تیهو
- Common Quail Coturnix coturnix بلدرچین (وَردیج)
- Egyptian Nightjar Caprimulgus aegyptius شبگرد مصری
- Alpine Swift Tachymarptis melba بادخورک کوهی (شکم‌سفید)
- Common Swift Apus apus بادخورک معمولی (سیاه)
- Little Swift Apus affinis بادخورک کوچک
- Asian Houbara Chlamydotis macqueenii هوبرۀ آسیایی
- Little Bustard Tetrax tetrax زنگوله‌بال
- Common Cuckoo Cuculus canorus کوکوی معمولی
- Black-bellied Sandgrouse Pterocles orientalis باقرقره (کوکر) شکم‌سیاه
- Crowned Sandgrouse Pterocles coronatus باقرقره (کوکر) گندمی
- Rock Dove Columba livia کبوتر چاهی
- Stock Dove Columba oenas کبوتر کوهپایه
- Common Wood Pigeon Columba palumbus کبوتر جنگلی
- European Turtle Dove Streptopelia turtur قمری اروپایی
- Oriental Turtle Dove Streptopelia orientalis قمری خاوری
- Eurasian Collared Dove Streptopelia decaocto یاکریم اوراسیایی
- Laughing Dove Spilopelia senegalensis قمری خانگی
- Namaqua Dove Oena capensis قمری دم‌دراز
- Little Grebe Tachybaptus ruficollis کشیم کوچک
- Water Rail Rallus aquaticus یلوه آبی
- Corn Crake Crex crex یلوه حنایی
- Baillon’s Crake Porzana pusilla یلوه نوک‌سبز
- Spotted Crake Porzana porzana یلوه خالدار
- Common Moorhen Gallinula chloropus چنگر نوک‌سرخ
- Eurasian Coot Fulica atra چنگر نوک‌سفید (معمولی)
- Common Crane Grus grus درنای خاکستری
- Eurasian Stone-curlew Burhinus oedicnemus چاخ‌لق اوراسیایی
- Pied Avocet Recurvirostra avosetta نوک‌خنجری (آووست)
- Black-winged Stilt Himantopus himantopus چوب‌پا
- Northern Lapwing Vanellus vanellus خروس کُلی شمالی (معمولی)
- White-tailed Lapwing Vanellus leucurus خروس کُلی دم‌سفید
- Common Ringed Plover Charadrius hiaticula سلیم طوقی بزرگ
- Little Ringed Plover Charadrius dubius سلیم طوقی کوچک
- Kentish Plover Charadrius alexandrinus سلیم پاسیاه (کوچک)
- Eurasian Woodcock Scolopax rusticola ابیا
- Solitary Snipe Gallinago solitaria پاشلک تک‌زی
- Pin-tailed Snipe Gallinago stenura پاشلک دم‌سوزنی
- Common Snipe Gallinago gallinago پاشلک معمولی
- Spotted Sandpiper Tringa erythropus آبچلیک پاسرخ خالدار
- Marsh Sandpiper Tringa stagnatilis آبچلیک تالابی
- Green Sandpiper Tringa ochropus آبچلیک سبز (تک‌زی)
- Wood Sandpiper Tringa glareola آبچلیک خالدار پاسبز
- Common Sandpiper Actitis hypoleucos آبچلیک آوازخوان
- Black-tailed Godwit Limosa limosa گیلانشاه دم‌سیاه
- Bar-tailed Godwit Limosa lapponica گیلانشاه حنایی
- Ruff Calidris pugnax تلیلۀ شکیل
- Temminck’s Stint Calidris temminckii تلیلۀ دم‌سفید
- Little Stint Calidris minuta تلیلۀ کوچک
- Dunlin Calidris alpina تلیلۀ شکم‌سیاه
- Red-necked Phalarope Phalaropus lobatus شناگر (فالاروپ) گردن‌سرخ
- Cream-colored Courser Cursorius cursor دودوک
- Collared Pratincole Glareola pratincola گلاریول بال‌سرخ
- Slender-billed Gull Chroicocephalus genei کاکایی صورتی
- Black-headed Gull Chroicocephalus ridibundus کاکایی سرسیاه کوچک
- Caspian Gull Larus cachinnans کاکایی خزری (کاسپی)
- Common Tern Sterna hirundo پرستودریایی معمولی
- Whiskered Tern Chlidonias hybrida پرستودریایی (پرستوتالابی) تیره
- White-winged Tern Chlidonias leucopterus پرستودریایی (پرستوتالابی) بال‌سفید
- Great Crested Grebe Podiceps cristatus کشیم کاکلی بزرگ
- Greater Flamingo Phoenicopterus roseus فلامینگوی (بال‌آتشی) بزرگ
- Black Stork Ciconia nigra لک‌لک سیاه
- White Stork Ciconia ciconia لک‌لک سفید
- Great Cormorant Phalacrocorax carbo باکلان (قره‌قار) بزرگ
- Glossy Ibis Plegadis falcinellus اکراس سیاه
- Eurasian Spoonbill Platalea leucorodia کفچه‌نوک
- Little Bittern Ixobrychus minutus بوتیمار کوچک
- Black-crowned Night Heron Nycticorax nycticorax حواصیل (وِکای) شب
- Squacco Heron Ardeolaa ralloides حواصیل (وِکای) زرد
- Indian Pond Heron Ardeolaa grayii حواصیل (وِکای) هندی
- Western Cattle Egret Bubulcus ibis گاوچرانک غربی (معمولی)
- Eastern Cattle Egret Bubulcus coromandus گاوچرانک شرقی (آسیایی)
- Grey Heron Ardea cinerea حواصیل (وِکای) خاکستری
- Purple Heron Ardea purpurea حواصیل (وِکای) ارغوانی
- Great Egret Ardea alba اگرت (قار) بزرگ
- Little Egret Egretta garzetta اگرت (قار) کوچک
- Great White Pelican Pelecanus onocrotalus پلیکان (لمبر) سفید
- Dalmatian Pelican Pelecanus crispus پلیکان (لمبر) خاکستری
- Western Osprey Pandion haliaeetus عقاب ماهی‌گیر
- Bearded Vulture Gypaetus barbatus هما
- Egyptian Vulture Neophron percnopterus کرکس کوچک (مصری)
- Griffon Vulture Gyps fulvus دال قهوه‌ای (معمولی)
- Cinereous Vulture Aegypius monachus دال سیاه
- Short-toed Snake Eagle Circaetus gallicus عقاب مارخوار
- Greater Spotted Eagle Clanga clanga عقاب خالدار بزرگ (تالابی)
- Booted Eagle Hieraaetus pennatus عقاب پرپا
- Steppe Eagle Aquila nipalensis عقاب صحرایی (دشتی)
- Eastern Imperial Eagle Aquila heliaca عقاب شاهی
- Golden Eagle Aquila chrysaetos عقاب طلایی
- Shikra Tachyspiza badia پیغوی کوچک (شِکَره)
- Eurasian Sparrowhawk Accipiter nisus قرقی (باشه)
- Hen Harrier Circus cyaneus سنقر خاکستری
- Pallid Harrier Circus macrourus سنقر سفید
- Montagu’s Harrier Circus pygargus سنقر گندمزار
- Black Kite Milvus migrans کورکور سیاه
- White-tailed Eagle Haliaeetus albicilla عقاب دریایی دم‌سفید
- Rough-legged Buzzard Buteo lagopus سارگپه پرپا
- Upland Buzzard Buteo hemilasius سارگپه کوهی (بلندبوم)
- Long-legged Buzzard Buteo rufinus سارگپه پابلند
- Common Buzzard Buteo buteo سارگپه معمولی
- Steppe Buzzard Buteo buteo vulpinus سارگپه {معمولی} دشتی
- Pallid Scops Owl Otus brucei مرغ حق جنوبی
- Eurasian Scops Owl Otus scops مرغ حق اوراسیایی
- Eurasian Eagle-Owl Bubo bubo شاه‌بوف اوراسیایی
- Little Owl Athene noctua جغد کوچک
- Omani Owl Strix butleri جغد طلایی
- Long-eared Owl Asio otus جغد گوش‌دراز
- Short-eared Owl Asio flammeus جغد تالابی
- European Roller Coracias garrulus سبزقبای اروپایی
- Common Kingfisher Alcedo atthis ماهی‌خورک معمولی (کوچک)
- Persian (Blue-cheeked) Bee-eater Merops persicus زنبورخوار ایرانی (گلوخرمایی)
- European Bee-eater Merops apiaster زنبورخوار اروپایی
- Eurasian Hoopoe Upupa epops هدهد (پوپَک)
- Eurasian Wryneck Jynx torquilla دارکوب قهوه‌ای
- Lesser Kestrel Falco naumanni دلیجۀ کوچک
- Common Kestrel Falco tinnunculus دلیجۀ معمولی
- Sooty Falcon Falco concolor شاهین دودی
- Merlin Falco columbarius تُرم‌تای (شاهین کوچک)
- Eurasian Hobby Falco subbuteo لیل (شاهین زیبا)
- Laggar Falcon Falco jugger شاهین بلوچی
- Peregrine Falcon Falco peregrinus شاهین بَحری
- Red-naped Shaheen (Central Asian Falcon) Falco peregrinus babylonicus شاهین پس‌سرسرخ (آسیای میانه، شور)
- Red-backed Shrike Lanius collurio سنگ‌چشم پشت‌سرخ
- Isabelline Shrike Lanius isabellinus سنگ‌چشم دم‌سرخ دشتی
- Turkestan (Red-tailed) Shrike Lanius phoenicuroides سنگ‌چشم دم‌سرخ تورانی
- Bay-backed Shrike Lanius vittatus سنگ‌چشم پشت‌بلوطی
- Long-tailed Shrike Lanius schach سنگ‌چشم دم‌دراز
- Lesser Grey Shrike Lanius minor سنگ‌چشم خاکستری کوچک
- Great Grey Shrike Lanius excubitor سنگ‌چشم خاکستری بزرگ
- Arabian Grey Shrike Lanius excubitor aucheri سنگ‌چشم خاکستری عربی (جنوبی)
- Steppe Grey Shrike Lanius excubitor pallidirostris سنگ‌چشم خاکستری دشتی
- Masked Shrike Lanius nubicus سنگ‌چشم پیشانی‌سفید
- Eurasian Golden Oriole Oriolus oriolus پری‌شاهرخ اوراسیایی
- Black Drongo Dicrurus macrocercus بوچانگای سیاه
- Eurasian Magpie Pica pica زاغی
- Iranian (Pleske's) Ground Jay Podoces pleskei زاغ بور ایرانی
گونه بوم‌زاد (Endemic)
- Red-billed Chough Pyrrhocorax pyrrhocorax زاغ کوهی نوک‌سرخ
- Western Jackdaw Coloeus monedula کلاغ گردن‌بور
- Rook Corvus frugilegus کلاغ سیاه
- Carrion Crow Corvus corone کلاغ لاشه‌خوار (خاوری)
- Hooded Crow Corvus cornix کلاغ ابلق
- Brown-necked Raven Corvus ruficollis غراب گردن‌قهوه‌ای
- Northern (Common) Raven Corvus corax غراب سیاه (معمولی)
- Bohemian Waxwing Bombycilla garrulus بال لاکی
- Great Tit Parus major چرخ‌ریسک بزرگ
- Eurasian Penduline Tit Remiz pendulinus چرخ‌ریسک بلوطی سرخاکستری
- Greater Hoopoe-Lark Alaemon alaudipes چکاوک هدهدی
- Desert Lark Ammomanes deserti چکاوک بیابانی
- Bar-tailed Lark Ammomanes cinctura چکاوک سردم سیاه
- Oriental Skylark Alauda gulgula چکاوک آسمانی کوچک
- Eurasian Skylark Alauda arvensis چکاوک آسمانی بزرگ
- Crested Lark Galerida cristata چکاوک کاکلی
- Horned Lark Eremophila alpestris چکاوک شاخدار
- Greater Short-toed Lark Calandrella brachydactyla چکاوک پنجه‌کوتاه بزرگ
- Bimaculated Lark Melanocorypha bimaculata چکاوک طوقی
- Turkestan Short-toed Lark Alaudala heinei چکاوک پنجه‌کوتاه تورانی (کوچک)
- White-eared Bulbul Pycnonotus leucotis بلبل خرما
- Sand Martin Riparia riparia چلچله رودخانه‌ای
- Barn Swallow Hirundo rustica پرستوی خانگی
- Eurasian Crag Martin Ptyonoprogne rupestris چلچله کوهی
- Pale Crag Martin Ptyonoprogne obsoleta چلچله بیابانی
- Common House Martin Delichon urbicum چلچله دمگاه‌سفید
- Red-rumped Swallow Cecropis daurica پرستوی دمگاه‌حنایی
- Scrub Warbler Scotocerca inquieta سسک جنبان
- Willow Warbler Phylloscopus trochilus سسک بیدی
- Common Chiffchaff Phylloscopus collybita سسک چیف‌چاف معمولی
- Pallas’s Leaf Warbler Phylloscopus proregulus سسک گل
- Hume's Leaf Warbler Phylloscopus humei سسک ابروزرد هیوم
- Green Warbler Phylloscopus nitidus سسک سبز {بیدی}
- Greenish Warbler Phylloscopus trochiloides سسک سبز زیتونی (سبزفام)
- Great Reed Warbler Acrocephalus arundinaceus سسک نیزار بزرگ
- Clamorous Reed Warbler Acrocephalus stentoreus سسک نیزار پرصدا
- Blyth's Reed Warbler Acrocephalus dumetorum سسک نیزار خاوری
- Common Reed Warbler Acrocephalus scirpaceus سسک نیزار معمولی
- Sykes's Warbler Iduna rama سسک درختی هندی
- Eastern Olivaceous Warbler Iduna pallida سسک درختی زیتونی
- Upcher's Warbler Hippolais languida سسک درختی بزرگ
- Eurasian Blackcap Sylvia atricapilla سسک سرسیاه
- Barred Warbler Sylvia nisoria سسک سینه‌نواری (سینه‌راه‌راه)
- Lesser Whitethroat Sylvia curruca سسک گلوسفید کوچک
- Desert Whitethroat Sylvia minula سسک گلوسفید بیابانی
- Hume's Whitethroat Sylvia althaea سسک گلوسفید هیوم
- Eastern Orphean Warbler Sylvia crassirostris سسک چشم‌سفید شرقی
- Asian Desert Warbler Sylvia nana سسک بیابانی آسیایی
- Common Whitethroat Sylvia communis سسک گلوسفید بزرگ
- Menetries's Warbler Sylvia mystacea سسک سردودی
- Afghan Babbler Argya huttoni لیکوی افغان
- Eastern Rock Nuthatch Sitta tephronota کمرکُلی بزرگ
- Wallcreeper Tichodroma muraria دیوارخزک
- Common Myna Acridotheres tristis مینای معمولی (هندی)
- Brahminy Starling Sturnia pagodarum سار کاکل‌سیاه (برهمایی)
- Rosy Starling Pastor roseus سار صورتی
- Common Starling Sturnus vulgaris سار سیاه
- White’s Thrush Zoothera aurea توکای طلایی
- Common Blackbird Turdus merula توکای سیاه
- Black-throated Thrush Turdus atrogularis توکای گلوسیاه
- Song Thrush Turdus philomelos توکای باغی
- Mistle Thrush Turdus viscivorus توکای بزرگ
- Rufous-tailed Scrub Robin Cercotrichas galactotes دم‌چتری
- Spotted Flycatcher Muscicapa striata مگس‌گیر خالدار
- European Robin Erithacus rubecula سینه‌سرخ اروپایی
- Bluethroat Luscinia svecica گلوآبی
- Thrush Nightingale Luscinia luscinia بلبل خالدار
- Common Nightingale Luscinia megarhynchos بلبل هزاردستان
- White-throated Robin Irania gutturalis سینه‌سرخ ایرانی
- Blue Whistling Thrush Myophonus caeruleus طرقه آوازخوان آبی
- Red-breasted Flycatcher Ficedula parva مگس‌گیر سینه‌سرخ
- Eversmann's Redstart Phoenicurus erythronotus دم‌سرخ پشت‌بلوطی
- Black Redstart Phoenicurus ochruros دم‌سرخ سیاه
- Common Redstart Phoenicurus phoenicurus دم‌سرخ معمولی
- Rufous-tailed Rock Thrush Monticola saxatilis طرقۀ کوهی حنایی
- Blue Rock Thrush Monticola solitarius طرقۀ کوهی کبود (بنفش)
- Whinchat Saxicola rubetra چک بوته‌ای
- European Stonechat Saxicola rubecula چک اروپایی
- Siberian Stonechat Saxicola maurus چک سیبری
- Pied Bush Chat Saxicola caprata چک ابلق
- Isabelline Wheatear Oenanthe isabellina چکچک دشتی
- Northern Wheatear Oenanthe oenanthe چکچک کوهی
- Persian (Red-tailed) Wheatear Oenanthe chrysopygia چکچک ایرانی (دم‌سرخ)
- Pied Wheatear Oenanthe pleschanka چکچک ابلق {معمولی}
- Eastern Black-eared Wheatear Oenanthe melanoleuca چکچک گوش‌سیاه شرقی
- Desert Wheatear Oenanthe deserti چکچک بیابانی
- Finsch's Wheatear Oenanthe finschii چکچک پشت‌سفید
- Variable Wheatear Oenanthe picata چکچک ابلق خاوری
- Hume's Wheatear Oenanthe albonigra چکچک سیاه شکم‌سفید
- House Sparrow Passer domesticus گنجشک خانگی
- Spanish Sparrow Passer hispaniolensis گنجشک سینه‌سیاه
- Zarudny’s (Desert) Sparrow Passer (simplex) zarudnyi گنجشک (بیابانی) زارودنی
- Eurasian Tree Sparrow Passer montanus گنجشک درختی
- Pale Rockfinch Carpospiza brachydactyla گنجشک خاکی
- Rock Sparrow Petronia petronia گنجشک کوهی
- Yellow-throated Sparrow Gymnoris xanthocollis گنجشک گلوزرد
- Western Yellow Wagtail Motacilla flava دم‌جنبانک شکم‌زرد
- Citrine Wagtail Motacilla citreola دم‌جنبانک لیمویی
- Grey Wagtail Motacilla cinerea دم‌جنبانک خاکستری
- White Wagtail Motacilla alba دم‌جنبانک ابلق
- Richard's Pipit Anthus richardi پیپت بزرگ (پادراز)
- Tawny Pipit Anthus campestris پیپت خاکی
- Meadow Pipit Anthus pratensis پیپت چمنزار
- Tree Pipit Anthus trivialis پیپت درختی
- Siberian (Buff-bellied) Pipit Anthus japonicus پیپت سیبری (شکم‌نخودی)
- Water Pipit Anthus spinoletta پیپت تالابی
- Common Chaffinch Fringilla coelebs سهرۀ جنگلی
- Brambling Fringilla montifringilla سهرۀ دمگاه‌سفید
- Crimson-winged Finch Rhodopechys sanguineus سهرۀ بال‌سرخ
- Trumpeter Finch Bucanetes githagineus سهرۀ صورتی
- Mongolian Finch Bucanetes mongolicus سهرۀ مغولی
- Common Rosefinch Carpodacus erythrinus سهرۀ گُلی
- European Greenfinch Chloris chloris سهرۀ سبز
- Desert Finch Rhodospiza obsoleta سهرۀ خاکی
- Common Linnet Linaria cannabina سهرۀ سینه‌سرخ
- Grey-crowned Goldfinch Carduelis caniceps سهرۀ طلایی تاج‌خاکستری
- Red-fronted Serin Serinus pusillus سهرۀ پیشانی‌سرخ
- Eurasian Siskin Spinus spinus سهرۀ زرد اوراسیایی
- Rock Bunting Emberiza cia زردپره کوهی
- Grey-necked Bunting Emberiza buchanani زردپره سرخاکستری
- Ortolan Bunting Emberiza hortulana زردپره سرزیتونی
- Rustic Bunting Emberiza rustica زردپره حنایی
- Black-headed Bunting Emberiza melanocephala زردپره سرسیاه
- Red-headed Bunting Emberiza bruniceps زردپره سرسرخ
-----
منابع
کابلی، محمد، منصور علی آبادیان، محمد توحیدی‌فر، علیرضا هاشمی، سید بابک موسوی و کیس رزلار (1395). اطلس پرندگان ایران، سازمان حفاظت محیط زیست، 620 ص.
*****
سلام و عرض ادب.
بنده جغد گوش دراز در استان ثبت کردم.
چطور باید در سایت ثبت کنم؟