کمیته ثبت پرندگان ایران Iran Bird Records Committee

مقایسه زیرگونه های چرخ ریسکهای سرسیاه و هیرکانی

Comparison of Sombre and Hyrcanian Tits subspecies

تهیه و تنظیم: ابوالقاسم خالقی‌زاده

تاریخ تنظیم: 28 شهریور 1402

جدول زیر برای تفکیک بهتر زیرگونه‌های چرخ‌ریسکهای سرسیاه و هیرکانی تهیه شده است.

منابع

مبصر، فرید (1395). راهنمای میدانی پرندگان ایران. انتشار شخصی، 255 ص.

Porter, R. & Aspinall, S. (2010). Birds of the Middle East. Christopher Helm, London.

Vaurie C. 1959. The Birds of the Palearctic Fauna- Passeriformes. H.F. & G. Whitherby, London, 762 pp.

-----

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

نخستین رکورد کشوری پرستواقیانوسی کوچک در کیش در شهریور 1402

First national record of Lesser Noddy in Kish in September 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: پرستواقیانوسی کوچک Anous tenuirostris

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: جزیرۀ کیش

استان: هرمزگان

زمان پایش: 17 شهریور 1402

پایشگران: آقایان ارژنگ پویان و سید علی جبلی

شناسایی و پذیرش ثبت گونه: یان هریسون، کرامت حافظی، لوکاس لاویکی، ابوالقاسم خالقی‌زاده، مگنوس اولمن، محسن ملاح، درنا مجاب، پراساد گنپول، اُسکار کمبل و کلاوس مالینگ اولسن

یادداشت: نخستین رکورد این گونه برای ایران و استان هرمزگان. دو کلید مهم برای بازشناسی این پرنده از گونه پرستواقیانوسی قهوه‌ای، نوک دراز و لاغر و همچنین روشن بودن ناحیه چشم تا نوک (lore) بودند.

Species: Lesser Noddy Anous tenuirostris

No. of individuals: one individual

Place of observation: Kish Island

Province: Hormozgan

Date of observation: 8 September 2023

Observers: Arzhang Pouyan & Seyed Ali Jebeli

Identified and accepted by: Ian Harrison, Keramat Hafezi, Lukasz Lawicki, Abolghasem Khaleghizadeh, Magnus Ullman, Mohsen Mallah, Dorna Mojab, Prasad Ganpule, Oscar Campbell & Klaus Malling Olsen

Remarks: The first record of this species for Iran and Hormozgan province. Two important keys were applied to differentiate from the Brown Noddy Anous stolidus, long and slim bill and also pale lore.

تکمیل نام فارسی شهدخوار آسیایی

Persian name of Purple Sunbird

یکی از گونه‌های پرندگان ایران، با نام فارسی عمومی شهدخوار،

با نام علمی Cinnyris asiatica

و نام انگلیسی Purple Sunbird

است که در نام‌گذاری و منابع رسمی فارسی، تاکنون تنها با عنوان سادۀ «شهدخوار» به کار می‌رفت.

نیاز به یادآوری است که در جهان بیش از 130 گونه شهدخوار در 15 سرده با نام عمومی انگلیسی Sunbird وجود دارند.

(https://en.wikipedia.org/wiki/Sunbird)

بنابراین، برای گسترش معنایی واژۀ «شهدخوار» و تبدیل آن به یک نام عمومی و کاربرد آن برای گونه‌های مختلف از چندین سردۀ شهدخوار در جهان، بهتر است که نام گونه‌ای که در ایران زیست می‌کند کامل شود. برای گزینش نام فارسی، دو گزینه مطرح شد: ترجمه نام انگلیسی و ترجمۀ نام علمی.

دربارۀ ترجمۀ نام انگلیسی، یادآور می‌شود که به دلیل گوناگونی رنگ در شهدخوارها، واژه‌های بنفش و ارغوانی در چندین گونه از شهدخوارها به کار رفته است.

(نکته شایان ذکر اینکه در زبان فارسی، واژۀ انگلیسی Violet به بنفش و واژۀ Purple به ارغوانی ترجمه می‌شود.)

کاربرد رنگ ارغوانی در نام شهدخوارها:

• Purple-rumped sunbird, Leptocoma zeylonica
• Purple-throated sunbird, Leptocoma sperata
• Purple-breasted sunbird, Nectarinia purpureiventris
• Purple-banded sunbird, Cinnyris bifasciatus
• Purple sunbird, Cinnyris asiaticus
• Purple-naped sunbird Kurochkinegramma hypogrammicum

کاربرد رنگ بنفش در نام شهدخوارها:

• Western violet-backed sunbird, Anthreptes longuemarei
• Eastern violet-backed sunbird, Anthreptes orientalis
• Uluguru violet-backed sunbird, Anthreptes neglectus
• Violet-tailed sunbird, Anthreptes aurantius
• Violet-breasted sunbird, Cinnyris chalcomelas

در شیوۀ دوم، نام فارسی «شهدخوار آسیایی» در چند منبع اشاره شده است.

با توجه به نکته‌های یادشده در بالا، با توجه به ثابت بودن نام علمی گونه‌ها و با رای اعضای کمیته ثبت پرندگان ایران، نام فارسی این گونه به شکل زیر تکمیل شد.

شهدخوار آسیایی

Purple Sunbird

Cinnyris asiatica

-------------

ثبت سهره گلی در استان خراسان شمالی

Record of Common Rosefinch in North Khorasan province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سهره گلی Carpodacus erythrinus

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: شرق پارک ملی گلستان

استان: خراسان شمالی

زمان پایش: 26 شهریور 1402

پایشگران: آقایان علی مهدوی، کیان مهدوی و جعفر پناه‌پور و بانو سارا بیدرنگ

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان شمالی

Species: Common Rosefinch Carpodacus erythrinus

No. of individuals: one individual

Place of observation: East of Golestan National Park

Province: North Khorasan

Dates of observation: 17 September 2023

Observers: Ali Mahdavi, Kian Mahdavi, Jafar panahpour & Sara Biderang

Remarks: The first record of this species for North Khorasan province

ثبت سسک سرسیاه در استان خراسان شمالی

Record of Eurasian Blackcap in North Khorasan province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک سرسیاه Syvia atricapilla

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: شرق پارک ملی گلستان

استان: خراسان شمالی

زمان پایش: 26 شهریور 1402

پایشگران: آقایان علی مهدوی، کیان مهدوی و جعفر پناه‌پور و بانو سارا بیدرنگ

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان شمالی

Species: Eurasian Blackcap Syvia atricapilla

No. of individuals: one individual

Place of observation: East of Golestan National Park

Province: North Khorasan

Dates of observation: 17 September 2023

Observers: Ali Mahdavi, Kian Mahdavi, Jafar panahpour & Sara Biderang

Remarks: The first record of this species for North Khorasan province

ثبت کمرکلی جنگلی در استان خراسان شمالی

Record of Eurasian Nuthatch in North Khorasan province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کمرکلی جنگلی Sitta europaea

شمار پرنده: 3 فرد

مکان پایش: شرق پارک ملی گلستان

استان: خراسان شمالی

زمان پایش: 26 شهریور 1402

پایشگران: آقایان علی مهدوی، کیان مهدوی و جعفر پناه‌پور و بانو سارا بیدرنگ

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان شمالی

Species: Eurasian Nuthatch Sitta europaea

No. of individuals: 3 individuals

Place of observation: East of Golestan National Park

Province: North Khorasan

Dates of observation: 17 September 2023

Observers: Ali Mahdavi, Kian Mahdavi, Jafar panahpour & Sara Biderang

Remarks: The first record of this species for North Khorasan province

ثبت سینه سرخ اروپایی در استان خراسان شمالی

Record of European Robin in North Khorasan province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سینه‌سرخ اروپایی Erithacus rubecula

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: شرق پارک ملی گلستان

استان: خراسان شمالی

زمان پایش: 26 شهریور 1402

پایشگران: آقایان علی مهدوی، کیان مهدوی و جعفر پناه‌پور و بانو سارا بیدرنگ

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان شمالی

Species: European Robin Erithacus rubecula

No. of individuals: one individual

Place of observation: East of Golestan National Park

Province: North Khorasan

Dates of observation: 17 September 2023

Observers: Ali Mahdavi, Kian Mahdavi, Jafar panahpour & Sara Biderang

Remarks: The first record of this species for North Khorasan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قمری دم دراز در چذابه در شهریور 1402

Record of Namaqua Dove in Chazzabeh in September 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قمری دم‌دراز Oena capensis

شمار پرنده: 60 فرد

محل پایش: چذابه

استان: خوزستان

زمان پایش: 10 شهریور 1402

پایشگران: آقای افشین موسی‌زاده

Species: Namaqua Dove Oena capensis

No. of individuals: 60 individuals

Place of observation: Chazzabeh

Province: Khuzestan

Dates of observations: 1 September 2023

Observers: Afshin Musazadeh

تکمیل نام فارسی دراج سیاه

Persian name of Black Francolin

یکی از گونه‌های پرندگان ایران، با نام فارسی عمومی دراج،

با نام علمی Francolinus francolinus

و نام انگلیسی Black Francolin

است که در نام‌گذاری رسمی فارسی این گونه، تاکنون تنها با عنوان سادۀ «دراج» به کار می‌رفت.

نیاز به یادآوری است که در جهان چندین سرده از درّاج‌ها با نام عمومی انگلیسی Francolin وجود دارند. همچنین سردۀ درّاج‌ها (Francolinus) سه گونۀ زیر را دربر می‌گیرد:

• دراج سیاه، Black Francolin Francolinus francolinus
• دراج رنگین، Painted Francolin Francolinus pictus
• دراج چینی، Chinese Francolin Francolinus pintadeanus

بنابراین، برای گسترش معنایی واژۀ «دُرّاج» و تبدیل آن به یک نام عمومی و کاربرد آن برای گونه‌های مختلف چندین سردۀ درّاج در جهان، نام فارسی این گونه نیز به شکل زیر کامل می‌شود.

دُرّاج سیاه

Black Francolin

Francolinus francolinus

---------------

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت چکاوک سهره ای شکم سیاه در جاسک در شهریور 1402

Record of Black-crowned Sparrow-Lark in Jask in September 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: چکاوک سهره‌ای شکم‌سیاه Eremopterix nigriceps

شمار پرنده: 6 فرد

مکان پایش: بندر جاسک

استان: هرمزگان

زمان پایش: 15 شهریور 1402

پایشگران: آقای حسین بارآزرده

Species: Black-crowned Sparrow-Lark Eremopterix nigriceps

No. of individuals: 6 individuals

Place of observation: Bandar-e Jask

Province: Hormozgan

Dates of observation: 6 September 2023

Observers: Hossein BarAzordeh

ثبت سنگ چشم سرحنایی در استان خراسان شمالی

Record of Woodchat Shrike in North Khorasan

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سنگ‌چشم سرحنایی Lanius senator

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: قلعه‌حسن، شیروان

استان: خراسان شمالی

زمان پایش: مرداد 1402

پایشگران: آقای بابک قویدل نامانلو

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان شمالی

Species: Woodchat Shrike Lanius senator

No. of individuals: one individual

Place of observation: Ghaleh-Hasan, Shirvan

Province: North Khorasan

Dates of observation: August 2023

Observers: Babak Ghavidel-Namanlu

Remarks: The first record of this species for North Khorasan province

ثبت جمعیت زیرگونه‌های مهم در ایران

Records of population of important subspecies in Iran

ثبت چرخ ریسک سرسیاه کرمانی در بافت در مرداد 1402

Record of Kerman Sombre Tit in Baft in July 2023

چکیدۀ این ثبت

اهمیت زیرگونه: کمیاب

نام زیرگونه: چرخ‌ریسک سرسیاه کرمانی Poecile lugubris kirmanensis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: بافت

استان: کرمان

زمان پایش: 6 مرداد 1402

پایشگران: آقای حامد تیموری

Type of important subspecies: Scarce

Subspecies: Kerman Sombre Tit Poecile lugubris kirmanensis

No. of individuals: one individual

Place of observation: Baft

Province: Kerman

Dates of observation: 28 July 2023

Observers: Hamed Teymuri

ثبت ناهنجاری‌ها در پرندگان ایران

Records of abnormalities in Iranian birds

ثبت سسک نیزار بزرگ با سفیدگرایی در سنندج در مرداد 1402

Record of Great Reed Warbler with leucism in Sanandaj in August 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک نیزار بزرگ Acrocephalus arundinaceus

نوع ناهنجاری: سفیدگرایی

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: سنندج

استان: کردستان

زمان پایش: 30 مرداد 1402

پایشگران: آقای شورش وهابی

شناسایی کنندگان: شورش وهابی، ابوالقاسم خالقی‌زاده، کرامت حافظی، اسکار کمبل و درنا مجاب

Species: Great Reed Warbler Acrocephalus arundinaceus

Type of aberration: leucism

No. of individuals: One individual

Place of observation: Sanandaj

Province: Kordestan

Date of observation: 21 August 2023

Observers: Shoresh Vahabi

Identified by: Shoresh Vahabi, Abolghasem Khaleghizadeh, Keramat Hafezi, Oscar Capmbell & Dorna Mojab

ثبت اگرت ساحلی در استان یزد

Record of Western Reef Heron in Yazd province

چکیده این ثبت

نام گونه: اگرت ساحلی Egretta gularis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: پساب یزد

استان: یزد

زمان پایش: 3 شهریور 1402

پایشگران: آقای جعفر گرجی و بانو سمیه ساعی

پذیرش رکورد: ابوالقاسم خالقی‌زاده، کرامت حافظی، محسن ملاح، اسکار کمبل و درنا مجاب

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان یزد

Species: Western Reef Heron Egretta gularis

No. of individuals: one individual

Place of observation: Yazd

Province: Yazd

Date of observation: 25 August 2023

Observers: Jafar Gorji & Samayeh Saei

Acceptance of record by: Abolghasem Khaleghizadeh, Keramat Hafezi, Mohsen Mallah, Oscar Campbell & Dorna Mojab

Remarks: The first record of this species for Yazd province

گزارش بلبل زیردم سرخ در سنندج در شهریور 1402

Report of Red-vented Bulbul in Sanandaj in August 2023

چکیدۀ این گزارش

نام گونه: بلبل زیردم‌سرخ Pycnonotus cafer

شمار پرنده: پنج فرد

مکان پایش: سنندج

استان: کردستان

زمان پایش: 4 شهریور 1402

پرنده نگران: آقای شورش وهابی

یادداشت: دیده شدن این پرنده خارج از جزیره کیش، به عنوان گزارش افراد پراکنده از گونه‌های قفسی به شمار می‌رود و تا زمان گزارش جوجه‌آوری و پایه‌گذاری جمعیت پایدار، به فهرست پرندگان استان کردستان افزوده نخواهد شد.

Species: Red-vented Bulbul Pycnonotus cafer

No. of individuals: 5 individuals

Place of observation: Sanandaj

Province: Kordestan

Date of observation: 26 August 2023

Observers: Shoresh Vahabi

Remarks: Observation of this species outside Kish Island will be considered as scattered reports of Cage species and will not be added to bird checklist of Kordestan province until observation of its breeding and making a stable population.

ثبت سنگ چشم خاکستری کوچک در استان یزد

Record of Lesser Grey Shrike in Yazd province

چکیده این ثبت

نام گونه: سنگ‌چشم خاکستری کوچک Lanius minor

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: تفت

استان: یزد

زمان پایش: 27 مرداد 1402

پایشگران: آقای جعفر گرجی و بانوان ساناز گرجی و زهرا چخماقی

شناسایی‌کنندگان: ابوالقاسم خالقی‌زاده، درنا مجاب، محسن ملاح، آرش حبیبی-آزاد و کرامت حافظی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان یزد

Species: Lesser Grey Shrike Lanius minor

No. of individuals: one individual

Place of observation: Taft

Province: Yazd

Date of observation: 18 August 2023

Observers: Jafar Gorji, Sanaz Gorji & & Zahra Chakhmaghi

Identified by: Abolghasem Khaleghizadeh, Dorna Mojab, Mohsen Mallah, Arash Habibi-Azad & Keramat Hafezi

Remarks: The first record of this species for Yazd province

تکمیل نام فارسی طاووسک سرخاکستری

Persian name of Grey-headed Swamphen

یکی از گونه‌های پرندگان ایران، گونه‌ای با نام فارسی کنونی طاووسک،

نام علمی Porphyrio poliocephalus

و نام انگلیسی Grey-headed Swamphen

است که در نام‌گذاری رسمی فارسی این گونه، تاکنون تنها با عنوان سادۀ «طاووسک» به کار می‌رفت.

نیاز به یادآوری است که از حدود 25 سال گذشته (1998 میلادی)، گونۀ یکپارچۀ پیشین با نام انگلیسی Purple Swamphen و نام علمی Porphyrio porphyrio،

به شش گونه زیر تقسیم شده است:

• Western Swamphen, Porphyrio porphyrio
• African Swamphen, Porphyrio madagascariensis
• Grey-headed Swamphen, Porphyrio poliocephalus
• Black-backed Swamphen, Porphyrio indicus
• Philippine Swamphen, Porphyrio pulverulentus
• Australasian Swamphen, Porphyrio melanotus

بنابراین، برای هماهنگی با فهرست‌های جهانی پرندگان و نیز هماهنگی با نام انگلیسی این گونه که بر اساس یکی از ویژگی‌های برجسته این گونه نام‌گذاری شده است،

ازین پس، نام فارسی این گونه نیز به شکل زیر به کار خواهد رفت.

طاووسک سرخاکستری

Grey-headed Swamphen

Porphyrio poliocephalus

-----

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت کاکایی مدیترانه ای در تالاب حسنلو در تیر 1402

Record of Mediterranean Gull in Hasanlu wetland in July 2023

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: کاکایی مدیترانه‌ای Ichthyaetus melanocephalus

شمار پرنده: 3 فرد

محل پایش: تالاب حسنلو، نقده

استان: آذربایجان غربی

زمان پایش: 30 تیر 1402

پایشگر: آقای عزیز عذار

Species: Mediterranean Gull Ichthyaetus melanocephalus

No. of individuals: 14 individuals

Place of observation: Hasanlu wetland, Naghadeh

Province: West Azarbaijan

Date of observation: 21 July 2023

Observers: Aziz Ozar

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قمری خاوری در بیرجند در تیر 1402

Record of Oriental Turtle Dove in Birjand in July 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قمری خاوری Streptopelia orientalis

شمار پرنده: دو فرد

مکان پایش: بیرجند

استان: خراسان جنوبی

زمان پایش: تیر 1402

پایشگر: آقایان بهزاد نخعی و اسحاق شرفی

شناسایی کنندگان: ابوالقاسم خالقی‌زاده، کرامت حافظی، مگنوس اولمن، درنا مجاب و اُسکار کمبل

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان جنوبی

Species: Oriental Turtle Dove Streptopelia orientalis

No. of individuals: Two individuals

Place of observation: Birjand

Province: South Khorasan

Dates of observation: July 2023

Birdwatchers: Behzad Nakhaei & Eshagh Sharafi

Identified by: Abolghasem Khaleghizadeh, Keramat Hafezi, Magnus Ullman, Dorna Mojab & Oscar Campbell

Remarks: The first record of this species for South Khorasan province

ثبت گونه های جوجه آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

ثبت جوجه آوری تنجه در تالاب میقان در تیر 1402

Record of breeding Common Shelduck in Meyghan in June 2023

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: تنجه Tadorna tadorna

شمار بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: 9 جوجه همراه با والدین

مکان مشاهده: تالاب میقان

استان: مرکزی

زمان پایش: 2 تیر 1402

پایشگران: آقای عمران حاجیان

شیوۀ گواهی جوجه‌آوری: مشاهده والدین به همراه جوجه

Species: Common Shelduck Tadorna tadorna

No. of adults, nests, eggs, nestlings: 9 ducklings with parents

Place of observation: Meyghan wetland

Province: Markazi

Date of observation: 23 June 2023

Observers: Emran Hajian

Type of confirmation: Observation of adult with duckling

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت بوف ماهی خوار در دزفول در اسفند 1401

Record of Brown Fish Owl in Dezful in March 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: بوف ماهی‌خوار Ketupa zeylonensis

شمار پرنده: یک بالغ و یک جوجه

محل پایش: دزفول

استان: خوزستان

زمان پایش: 26 اسفند 1401

پایشگران: آقای سجاد پیشنماززاده و بانو فرشته سلیمانی

Species: Brown Fish Owl Ketupa zeylonensis

No. of individuals: one adult and one nestling

Place of observation: Dezful

Province: Khuzestan

Date of observation: 17 March 2023

Observers: Sajjad Pishnamazzadeh & Fereshteh Soleymani

ثبت گونه‌های جوجه‌آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

ثبت جوجه آوری فلامینگوی بزرگ در هورالعظیم در بهار 1402

Record of breeding Greater Flamingo in Hour-al-Azim in spring 2023

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: فلامینگوی بزرگ Phoenicopterus roseus

شمار بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: 367 آشیانه (356 تخم و 11 جوجه) همراه بالغان در پنج کلنی

مکان پایش: تالاب هورالعظیم

استان: خوزستان

زمان پایش: اوایل خرداد 1398

پایشگران: آقایان علی سجادجلالی، عطیه حیدری، محمد پورجوادی، قاسم کوتی، کامل بوعذار، عباس بوعذار، جعفر سواری، محمد ساکی و چاسب بوعذار

شیوۀ گواهی جوجه‌آوری: دیدن آشیانه، تخم و جوجه

Species: Greater Flamingo Phoenicopterus roseus

No. of adults, nests, eggs, nestlings: 367 nests (356 eggs and 11 nestlings) and adults in five colonies

Place of observation: Hour-al-Azim wetland

Province: Khuzestan

Date of observation: 1 June 2023

Observers: Ali Sajjad-Jalali, Atieh Heidari, Mohammad PourJavadi, Qasem Kuti, Kamel Bu’ozar, Abbas Bu’ozar, Jafar Savari, Mohammad Saki & Jasep Bu’ozar

Type of confirmation: Observation of nest, egg and nestling

ثبت ناهنجاری‌ها در پرندگان ایران

Records of abnormalities in Iranian birds

ثبت گنجشک خانگی با سفیدگرایی در داراب در دی 1401

Record of House Sparrow with leucism in Darab in January 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: گنجشک خانگی Passer domesticus

نوع ناهنجاری: سفیدگرایی

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: داراب

استان: فارس

زمان پایش: 20 دی 1401

پایشگران: آقای پوریا پورشهید

Species: House Sparrow Passer domesticus

Type of aberration: leucism

No. of individuals: One individual

Place of observation: Darab

Province: Khuzestan

Date of observation: 10 January 2023

Observers: Poorya Poorshahid

ثبت سهره صورتی در استان آذربایجان غربی

Record of Trumpeter Finch in West Azarbaijan province

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: سهره صورتی Bucanetes githagineus

شمار پرنده: یک بالغ و صد نابالغ

مکان پایش: منطقه حفاظت‌شدۀ مراکان

استان: آذربایجان غربی

زمان پایش: 7 مرداد 1402

پایشگران: صابر سلیمی علمداری، زمان جعفرزاده ، صمد ایرانی و محمد رضایی اصل

شناسایی‌کنندگان: صابر سلیمی علمداری، ابوالقاسم خالقی‌زاده، درنا مجاب، مگنوس اولمن و محسن ملاح

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان آذربایجان غربی

Species name: Trumpeter Finch Bucanetes githagineus

No. of individuals: One adult and one hundred juveniles

Place of observation: Marakan

Province: West Azarbaijan

Date of observation: April 2016

Observers: Saber Salimi Alamdari, Zaman Jafarzadeh, Samad Irani & Mohammad Rezaei Asl

Identified by: Saber Salimi Alamdari, Abolghasem Khaleghizadeh, Dorna Mojab, Magnus Ullman & Mohsen Mallah

Remarks: The first record of this species for West Azarbaijan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سسک شالیزار در گندمان در تیر 1402

Record of Paddyfield Warbler in Gandoman in July 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک شالیزار Acrocephalus agricola

شمار پرنده: 10 فرد

محل پایش: تالاب گندمان

استان: چهارمحال و بختیاری

زمان پایش: 31 تیر 1402

پایشگر: آقای کرامت حافظی

شناسایی‌کنندگان: کرامت حافظی، آلان دین، مگنوس اولمن، برایان اسمال، اُسکار کمپل، عبدالرحمن السرحان، پراساد گنپول، احسان طالبی، درنا مجاب و پتر کنرلی

Species: Paddyfield Warbler Acrocephalus agricola

No. of individuals: 10 individuals

Place of observation: Gandoman wetland

Province: Chahar-Mahal & Bakhtiari

Dates of observations: 22 July 2023

Observers: Keramat Hafezi

Identified by: Keramat hafezi, Alan Dean, Magnus Ullman, Brian Small, Oscar Campbell, Abdulrahman Al-Sirhan, Prasad Ganpule, Dorna Mojab & Peter Kennerley

ثبت پرستودریایی کوچک در استان یزد

Record of Little Tern in Yazd province

چکیده این ثبت

نام گونه: پرستودریایی کوچک Sternula albifrons

شمار پرنده: 20 فرد

محل پایش: تالاب پساب یزد

استان: یزد

زمان پایش: 10 مرداد 1402

پایشگران: آقای جعفر گرجی و بانوان ساناز گرجی و زهرا چخماقی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان یزد

Species: Little Tern Sternula albifrons

No. of individuals: 20 individuals

Place of observation: Pasab-e Yazd

Province: Yazd

Date of observation: 1 August 2023

Observers: Jafar Gorji, Sanaz Gorji & & Zahra Chakhmaghi

Remarks: The first record of this species for Yazd province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت بوف ماهی خوار در ایلام در مرداد 1402

Record of Brown Fish Owl in Ilam in August 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: بوف ماهی‌خوار Ketupa zeylonensis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: مورموری، ایلام

استان: ایلام

زمان پایش: 17 مرداد 1402

پایشگران: آقای علی رستگاری و بانو شهین مَلِک

Species: Brown Fish Owl Ketupa zeylonensis

No. of individuals: one individual

Place of observation: Murmuri, Ilam

Province: Ilam

Date of observation: 8 August 2023

Observers: Ali Rastegari & Shahin Malek

تکمیل نام فارسی سیاه‌خروس قفقازی

Persian name of Caucasian Black Grouse

یکی از گونه‌های پرندگان ایران، سیاه‌خروسی با نام علمی Lyrurus mlokosiewiczi است که در نام‌گذاری رسمی فارسی تاکنون تنها با عنوان سادۀ «سیاه‌خروس» به کار می‌رفت. نام انگلیسی این گونه

Caucasian Grouse یا Caucasian Black Grouse است.

با توجه اینکه در جهان چندین گونه سیاه‌خروس وجود دارد، برای تعیین نام گونه و مقایسه آن با دیگر گونه‌های جهان، نیاز است تا نام فارسی گونه‌ای که در ایران پراکنش دارد کامل شود.

همچنین نیاز به یادآوری است که گونۀ دیگری از سیاه‌خروس‌ها به نام

Black Grouse Lyrurus tetrix

در شمال اوراسیا وجود دارد که از لحاظ نام‌گذاری فارسی، شباهت بسیار زیادی با نام فارسی کنونی این گونه از سیاه‌خروس دارد که در ایران زیست می‌کند.

بر این اساس، با توجه به رواج نسبی نام «سیاه‌خروس قفقازی» در برخی منابع فارسی و درست بودن این نام بر اساس پراکنش جغرافیایی گونۀ Lyrurus mlokosiewiczi، نام فارسی این گونه نیز به شکل زیر کامل شد.

سیاه‌خروس قفقازی

Caucasian Grouse

Lyrurus mlokosiewiczi

---------------

ثبت گونه‌های جوجه‌آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

ثبت جوجه آوری اردک مرمری در تالاب کمجان در مرداد 1402

RRecord of breeding Marbled Duck in Kamjan in July 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: اردک مرمری Marmaronetta angustirostris

شمار بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: یک ماده با 4 جوجه

مکان پایش: تالاب کمجان

استان: فارس

زمان پایش: 7 مرداد 1402

پایشگران: آقای قاسم شبانپور

شیوه گواهی جوجه‌آوری: دیدن جوجه

Species: Marbled Duck Marmaronetta angustirostris

No. of adults, nests, eggs, nestlings: one female with 4 ducklings

Place of observation: Kamjan wetland

Province: Fars

Date of observation: 29 July 2023

Birdwatchers: Ghasem Shabanpour

Type of confirmation: Observation of duckling with adults

ثبت گونه‌های جوجه‌آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

ثبت جوجه آوری خوتکای ابروسفید در گندمان در تیر 1402

Record of breeding Garganey in Gandoman in July 2023

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: خوتکای ابروسفید Spatula querquedula

شمار بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: یک ماده و 4 جوجه

مکان پایش: تالاب گندمان

استان: چهارمحال و بختیاری

زمان پایش: تیر 1402

پایشگران: آقای روح اله عسگری

شیوه پذیرش جوجه‌آوری: دیدن جوجه

Species: Garganey Spatula querquedula

No. of adults, nests, eggs, nestlings: one female with 4 ducklings

Place of observation: Gandoman wetland

Province: Chahar-Mahal & Bakhtiari

Dates of observation: July 2023

Observers: Ruhollah Asgari

Type of confirmation: Observation of ducklings

ثبت گونه‌های جوجه‌آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

ثبت جوجه آوری اکراس سیاه در میانکاله در بهار 1402

Record of breeding Glossy Ibis in Miankaleh in spring 2023

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: اکراس سیاه Plegais falcinellus

شمار بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: بالغین و 10 آشیانه هر یک با 4-5 جوجه

مکان پایش: تالاب میانکاله

استان: مازندران

زمان پایش: 15 خرداد 1402

پایشگران: آقای سیاوش روشنیان

شیوه پذیرش جوجه‌آوری: دیدن آشیانه و جوجه

Species: Glossy Ibis Plegais falcinellus

No. of adults, nests, eggs, nestlings: adults with 10 nests each with 4-5 nestlings

Place of observation: Miankaleh wetland

Province: Mazandaran

Dates of observation: 5 June 2023

Observers: Siavash Roshanian

Type of confirmation: Observation of nests and nestlings

ثبت ناهنجاری‌ها در پرندگان ایران

Records of abnormalities in Iranian birds

ثبت گنجشک خانگی با سفیدگرایی در رامهرمز در اردیبهشت 1402

Record of House Sparrow with leucism in Ramhormoz in April 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: گنجشک خانگی Passer domesticus

نوع ناهنجاری: سفیدگرایی

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: رامهرمز

استان: خوزستان

زمان پایش: 6 اردیبهشت 1402

پایشگران: آقای ساسان ابوالعباسی

Species: House Sparrow Passer domesticus

Type of aberration: leucism

No. of individuals: One individual

Place of observation: Ramhormoz

Province: Khuzestan

Date of observation: 26 April 2023

Observers: Sasan AbolAbbasi

ثبت جمعیت گونه‌های مهم در ایران

Records of population of important species in Iran

ثبت عقاب دوبرادر در کیار در تیر 1402

Record of Bonelli's Eagle in Kiar in July 2023

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: عقاب دوبرادر Aquila fasciata

شمار پرنده: یک نابالغ

محل پایش: کیار

استان: چهارمحال و بختیاری

زمان پایش: 30 تیر 1402

پایشگر: آقای رضا کیامرزی

شناسایی‌کنندگان: رضا کیامرزی، مگنوس اولمن، اُسکار کمپل، عبدالرحمن السرحان، پراساد گنپول، احسان طالبی، کرامت حافظی، درنا مجاب، محسن ملاح و یان هریسون

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان چهارمحال و بختیاری

Type of important species: Population

Species: Bonelli's Eagle Aquila fasciata

No. of individuals: One juvenile

Place of observation: Kiar

Province: Chahar-Mahal & Bakhtiari

Date of observation: 21 July 2023

Observers: Reza Kiamarzy

Identified by: Reza Kiamarzy, Magnus Ullman, Oscar Campbell, Abdulrahman Al-Sirhan, Prasad Ganpule, Ehsan Talebi, Keramat Hafezi, Dorna Mojab, Mohsen Mallah & Ian Harrison

Remarks: The first record of this species for Chahar-Mahal & Bakhtiari province

تکمیل نام فارسی هوبره آسیایی

Persian name of MacQueen’s Bustard

دربارۀ نام فارسی هوبره در ایران، نیاز به یادآوری است که در گذشته دورتر،

دو گونه هوبره آفریقایی (Chlamydotis undulata) و هوبره آسیایی (Chlamydotis macqueeni) یک گونه تلقی شده،

با نام کوتاه هوبره به کار می‌رفتند.

پس از تفکیک آن به دو گونه،

نام انگلیسی این دو گونه به شکل زیر کامل شد:

Houbara Bustard Chlamydotis undulata

Macqueen’s Bustard Chlamydotis macqueeni

برای گونه‌ای که در ایران زیست می‌کند،

گاهی برخی از پرنده‌نگران عزیز کشورمان به‌ویژه کارمندان و محیط‌بانان سازمان حفاظت محیط زیست،

به پیروی از نام انگلیسی Asian Houbara  در چک‌لیست پرندگان مانند BirdLife وIUCN،

از نام فارسی هوبره آسیایی بهره‌گیری می‌کردند که البته اکنون نام انگلیسی و رایج آن بیشتر با عنوان Macqueen’s Bustard به کار می‌رود.

به منظور تکمیل نام فارسی این گونه و معرفی بهتر جایگاه و پراکنش جغرافیایی این گونه و نسبت آن با گونه‌های دیگر هوبره در جهان، بهتر بود که نام فارسی این گونه نیز به شکل کامل‌تری نوشته شود. بر این اساس، با توجه به رواج نام «هوبرۀ آسیایی» در برخی منابع فارسی و درست بودن این نام بر اساس پراکنش جغرافیایی این گونه، نام فارسی این گونه به شکل زیر کامل شد.

هوبرۀ آسیایی

MacQueen’s Bustard

Chlamydotis macqueeni

*****

ثبت پرستودریایی نوک کاکایی در استان خراسان شمالی

Record of Gull-billed Tern in North Khorasan

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: پرستودریایی نوک‌کاکایی Gelochelidon nilotica

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: گُلیل و سرانی

استان: خراسان شمالی

زمان پایش: تیر 1402

پایشگران: آقای بابک قویدل نامانلو

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان شمالی

Species: Gull-billed Tern Gelochelidon nilotica

No. of individuals: one individual

Place of observation: Golili & Sarani

Province: North Khorasan

Dates of observation: July 2023

Observers: Babak Ghavidel-Namanlu

Remarks: The first record of this species for North Khorasan province

Reference: https://www.tasnimnews.com/fa/news/1402/05/04/2931805/%D8%AB%D8%A8%D8%AA-%D8%AD%D8%B6%D9%88%D8%B1-%DB%8C%DA%A9-%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت بوف ماهی خوار در شهیون در بهمن 1401

Record of Brown Fish Owl in Shahyun in February 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: بوف ماهی‌خوار Ketupa zeylonensis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: شهیون، دزفول

استان: خوزستان

زمان پایش: 21 بهمن 1401

پایشگران: جواد رضائیان، زهره خزائی، سارا سلیمانی، جمال چهاردولی و مهیار آرادفر

Species: Brown Fish Owl Ketupa zeylonensis

No. of individuals: one individual

Place of observation: Shahyun, Dezful

Province: Khuzestan

Date of observation: 10 February 2023

Observers: Javad Rezaian, Zohreh Khazaei, Sara Soleymani, Jamal Chahardouli & Mahyar Aradfar

ثبت طاووسک در استان یزد

Record of Grey-headed Swamphen in Yazd province

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: طاووسک Porphyrio poliocephalus

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: پساب یزد

استان: یزد

زمان پایش: 4 مرداد 1402

پایشگران: آقای جعفر گرجی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان یزد

Species: Grey-headed Swamphen Porphyrio poliocephalus

No. of individuals: One individual

Place of observation: Pasab-e Yazd

Province: Yazd

Date of observation: 26 July 2023

Observers: Jafar Gorji

Remarks: The first record of this species for Yazd province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of rare birds of Iran

ثبت بوبی نقابدار در میناب در مرداد 1402

Record of Masked Booby in Minab in July 2023

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: بوبی نقابدار Sula dactylatra

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: میناب

استان: هرمزگان

زمان پایش: 2 مرداد 1402

پایشگران: آقای مرتضی حسینی شهواری

Species: Masked Booby Sula dactylatra

No. of individuals: One individual

Place of observation: Minab

Province: Hormozgan

Date of observation: 24 July 2023

Observers: Morteza HosseiniShahvari

ثبت غاز پیشانی سفید بزرگ در استان خراسان جنوبی

Record of Greater White-fronted Goose in South Khorasan province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: غاز پیشانی‌سفید بزرگ Anser albifrons

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: بیرجند

استان: خراسان جنوبی

زمان پایش: اردیبهشت 1402

پایشگر: آقای اسحاق شرفی و بهزاد نخعی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان جنوبی

Species: Greater White-fronted Goose Anser albifrons

No. of individuals: one individual

Place of observation: Birjand

Province: South Khorasan

Dates of observation: May 2023

Birdwatchers: Eshagh Sharafi & Behzad Nakhaei

Remarks: The first record of this species for South Khorasan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

سومین رکورد کشوری از چلچله گلوخاکستری در جاسک در بهمن 1382

Third national record of Grey-throated Martin in Jask in January 2004

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: چلچله گلوخاکستری Riparia chinensis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: جاسک

استان: هرمزگان

زمان پایش: 1 اسفند 1382

پایشگران: راب فلیکس و فرانک ویلِمس

یادداشت: سومین رکورد این گونه برای ایران و دومین رکورد برای استان هرمزگان

Species: Grey-throated Martin Riparia chinensis

No. of individuals: one individual

Place of observation: Jask

Province: Hormozgan

Dates of observation: 21 January 2004

Birdwatchers: R. Felix & F. Willems

Remarks: The third record of this species from Iran and the second for Hormozgan province

Reference:

• van Diek H., Felix R., Hornman M., Meininger P., Willems F. & Zekhuis M. 2004. Bird counting in Iran in January 2004. Dutch Birding 26: 287–296.

-----

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

دومین رکورد کشوری از چلچله گلوخاکستری در خور آذینی در اسفند 1378

Second national record of Grey-throated Martin in Azini in February 2000

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: چلچله گلوخاکستری Riparia chinensis

شمار پرنده: چهار فرد

محل پایش: نزدیک خور آذینی