واژگان پرندگان
Glossary of birds
گردآوری و پژوهش: ابوالقاسم خالقی زاده
By: Abolghasem Khaleghizadeh
تازه ترین به روزرسانی: 14 مرداد 1403
Updated: 4 August 2024
- در این چکیده واژگان، نخست واژه هایی که در کتاب های چاپ شده وجود داشتند، بازبینی شد. سپس تلاش شد تا کمابیش از واژه ها و گزاره های درست فارسی، با معنی علمی درست، کاربردی، فراگیر و کوتاه استفاده شود.
- در مورد برخی واژه ها، جایگزین فارسی مناسب یافت نشد. بنابراین، بر پایه پیشینه کاربرد آنها در سده های گذشته، همچون بخشی از واژگان فارسی انگاشته شدند.
این واژه ها عبارتند از:
"شکل، فرم، خط، طولی، عرضی، افقی، ارتفاعی، فصلی، حلقه، دایره، دوره، جمعیت، عادی، معمول، قلم، محور، قلاب، قیچی، نقاب، عنبیه، فضله، ضدنور، حلقه گذاری (ringing)، قفس، ثبت (رکورد) (record)."
واژگان فارسی English word(s)
شکم Abdomen
ناهنجاری پوشش رنگی Aberration of plumage colouration
ناهنجاری Abnormality
فراوان Abundant
آشیانه پویا (فعال)Active nest
بالغ Adult
بالغان، بالغ هاAdults
سال (سن) Age
کیسه هوایی Air sac
زالی Albinism
گونه بیگانه Alien species
مهاجر (کوچنده) ارتفاعی Altitudinal migrant
جوجه دیررس Altricial nestling
بالچه (شست بال) Alula
مچ پا Ankle
مورچه گیری Anting
پوست پرنازا (بدون رویش پر) Apteria
بازو Arm
زیربغل Armpit
از راه رسیدن Arrival
لکه گوشگاه Auricular patch
گوشگاه Auricular
پرهای زیربغلAxillaries
پشت (و کمر) Back
نوار (نوار عرضی) Band
نواربندی (الگوی نواردار) Banding
نوارگذاری (حلقه گذاری) Banding
ریشه پر Barb
ریشک پر Barbule
نواری Barred
چینش نوارهای عرضی Barring
نیمه پسین (نیمه عقبی) Basal half
پایه {برای نوک و پرها} Base
پوشش پایه ای Basic plumage
هرزبال، شست بال (بالچه) Bastard wing
نوک (منقار) Beak
ریش Beard
شکم Belly
کج Bent
پیش بند {در گنجشک} Bib
نوک (منقار) Bill
ناخن نوک Bill nail (in geese)
تک منقار (سر نوک)Bill tip
نوک بازی Billing (nebbing)
دونامی Binomial
سایه پرندگان Bird shadow
پرنده باز(ان) Birder(s)
پرنده نگرها (پرنده نگران) Birdwatcher(s)
پرنده نگری (تماشای پرندگان) Birdwatching
بیرون زدگی استخوانی بالای چشم (ستیغ ابرویی) Bony projection over the eyes
بند شانه ای Brace
شاخه روی Branching
سینه Breast
زادآور (جوجه آور) Breeder
پهنه جوجه آوری Breeding arena
دوره جوجه آوری Breeding period
پوشش (پروبال) جوجه آوری Breeding plumage
موسم جوجه آوری Breeding season
موفقیت (پیروزی) جوجه آوری Breeding success
پل پیشانی Bridge forehead (from supercilium)
لکه کرچی (لکه جوجه آوری) Brood patch
روشن (در رنگ ها) Bright
آبسه پا Bumblefoot
ندا (صدا) Call
کلاه (بالای سر) Cap
نوار مچی Carpal bar
مفصل (بندگاه) مچی Carpal joint
لکه مچی Carpal patch
چرخش پنجه ای Cart-wheeling
نرمه بینی {در پرندگان شکاری} Cere
گونه ها Cheeks
سینه Chest
جوجه Chick
چانه Chin
اسکنه مانند (نوک) Chisel-like
رده Class
پنجه (چنگال) Claw
تمیزکردن Cleaning
بالا رفتن Climbing
پارگین (مخرج) Cloaca
بوسه پارگین (بوسه مخرجی) Cloacal kiss
دسته تخم Clutch
طوق (یقه) Collar
ریخت (گرایش) رنگی Colour morph
فام (فاز) رنگی Colour phase
تاج {در ماکیان} Comb
معمول Common
مخروطی Cone-shaped
پرهای پوششی (ریشه ای، اصلی) Contour feather
جفت گیری کردن Copulate
جفت گیری Copulation
نمایش جفت خواهی (نمایش خواستگاری) Courtship display
پوشپرها Coverts
کاکل Crest
پوشپرهای تهیگاهی Crisum
چینه دان Crop
نوک قیچی Crossbill
تارک، تاج Crown
ستیغ نوک Culmen (upper ridge)
خنجرمانند Dagger-like
تیره Dark
پررنگ Dark
خمیده به پایین Decurved
رهسپارشدن Departure
پخشیده {در رنگ} Diffused {in colour}
کم رنگ (رقیق) Diluted
دوریختی (جنسی) Dimorphism (Sexual)
شیرجه رفتن Dive
اهلی، دامی (رام) Domestic
گونه چیره (غالب) Dominant species
پشتی Dorsal
کرک پر Down
کرکی Downy
مات Dull
خاک مالی (حمام خاک) Dust bathing
گوشپر، پوشپرهای گوش Ear coverts
خال گوش Ear spot
دسته پر گوش Ear tuft
گوش آویزه Earlobe
تولک موسمی (بین فصلی) Eclipse
لبه پرهاEdge of feathers
شکل تخم Egg shape
دندان نوک Egg tooth
خم بیرونی (در لبه شاهپرها) Emargination
برون کوچی Emigration
بوم زاد Endemic
سرخ گرایی Erythrism
خط چشمی Eye line
حلقه چشمی، پوست حلقه چشمی Eye ring
نوار چشمی Eye stripe
نقاب چشمی Eye-mask
ابرو Eyebrow
چشم ها Eyes
آشیانه عقاب Eyrie
رخ، صورت Face
صفحۀ صورت{در جغدها} Facial disc (in owls)
نقاب چهره Facial mask
پوست صورت {در قرقاول} Facial skin
رنگ پریده (رنگ ورورفته) Faded
فضله ای Faecal
کیسه فضله Faecal sac
فضله Faeces
رنگ رفته (ناپیدا) Faint
به نسبت معمول Fairly common
چشمان دروغین False-eyes
چهره دروغین False-face
پاک سازی نوک Feaking
پرها Feathers
پرهای شانه مانند (در جغدها) Feather comb
مسیر رویش پر Feather tract
دان خوری Feeder
انگشتان پا Feet
بیرون زدگی پا از دم Feet projection
ران Femur
هلال نوک Festoon
رشته پر Filoplume
انگشت پر Finger
پهلوها Flanks
بال زدن Flapping
دوره جوجه پردار Fledging period
مرحله (گامه) جوجۀ پردار Fledging stage
جوجه پردار Fledgling
پرندگان بی پرواز Flightless
گله Flock
پفی، پف کرده Fluffy
جهیدن Flush
دایره ترس Flush distance
بال بال زنی Fluttering
گذرگاه پروازی Flyway
پیش بازو Forearm
لکه پیش بازو Forearm patch
پیشانی Forehead
پیش گردن Foreneck
دم دوشاخه Forked tail
تازه Fresh
لبه Fringe
نوار پیشانی Frontal bar
سپر پیشانی Frontal shield
استخوان آرزو Furcula (Wishbone)
چاک دهان Gape
چاک دهان (در جوجه) Gape flange
لکه چاک دهان Gape-patch
گل چاک دهان Gape Rosette
گونه Gena
سرده Genus
سنگدان Gizzard
بال بازروی Glide, Gliding
درخشان (براق) Glossy
برجستگی فرونوک Gonys
خال برجستگی فرونوک Gonys spot
زاویه برجستگی فرونوک Gonydeal angle
گلوپوش (گلوبند) Gorget
پوشپرهای بزرگ (روی بال) Greater coverts
گروه Group
نوار گلویی {در بازها} Gular stripe
خو، خوی (عادت) Habit
خوگیری، خوگرفتن (عادت کردن) Habituation
پرهای یال Hackles
انگشت پشتی پا Hallux
دستپر (پرهای انگشتان دست) Hand
تخم جوجه شده (تفریخ شده) Hatched egg
ازتخم درآمدن Hatching
جوجه ازتخم درآمده (جوجه نوپا) Hatchling
دل (قلب) Heart
پینه پاشنه Heel-pad
انگشت پشتی پا Hind toe
پشت گردن Hindneck
ته مایه (ته رنگ) Hint
محور توخالی Hollow shaft
کلاه دار Hooded
قلاب دار Hooked
قلابک Hooklet
جستن، جهیدن Hopping
درجا بال زنی Hovering
بازویی Humeral
بازو Humerus
دورگه Hybrid
پهنه (زون) دورگه زایی Hybrid zone
دورگه زایی Hybridization
شناسایی Identification
روشنایی Illumination
انگارش (تصور، تجسم) Imagination
نابالغ Immature
درون کوچی Immigration
بخش درونی شاهپراولی ها Inner primaries
انگشت درونی پا Inner toe
بخش درونی پر Inner web
بخش درونی بال Inner wing
رنگین کمانی Iridescence
عنبیه Iris
فوران Irruption
گمانه Jizz (or giss)
پایین گلو Jugulum
جوان، نوجوان Juvenile
جناغ سینه Keel
زانو Knee
برآمدگی پیشانی Knob
فرود آمدن Landing
بال پوستی Lappet
انباشتگاه غذا Larder
کناری Lateral
نوار کناری تارک Lateral crown stripe
نوار کنار گلو Lateral throat stripe
لبه پیشین بال Leading edge of wing
پاها Legs
پرهای پا Leg feathers
آوردگاه Lek
پهنه نبرد Lek arena
دسته {نرهای} هماوردان Lek size
قلمرو نبرد Lek territory
نبرد (نمایش) جفت یابی Lekking (=Lek mating)
گونه نبرد جفت یابی Lekking species
پوشپرهای کوچک (روی بال) Lesser coverts
سفیدگرایی Leucism
فهرست گونه های زندگی (برای پرنده نگر) Life list
گونه افزای زندگی (برای پرنده نگر)Lifer
روشن (کم رنگ) Light
انگشت پره دار Lobbed
بال دراز (سیاه چشمان مانند شاهین) Longwings
چشم تا نوک Lore
خط چشم تا نوک Lore bar
نوار چشم تا نوک Lore stripe
نیم نوک پایین، فرونوک Lower mandible
جبه، قبا Mantle
پوش -mantled
نوار کنار چانه Malar stripe
آرواره Mandible
نقاب Mask
جفت یابی، جفت گیری Mating
پوشپرهای میانی (روی بال) Median coverts
نوار میانی تارک Median crown stripe
سیاه گرایی Melanism
انگشت میانی پا Middle toe
پنجره میانی بال Midwing panel
مهاجر (کوچنده) Migrant
مهاجرت (کوچ) Migration
گذرگاه مهاجرت (کوچ) Migration flyway
مهاجر (کوچگر) Migrator
بی تابی پیش از کوچ (مهاجرت) Migratory restlessness
تقلید Mimicry
آینه های سر بال {در کاکایی} Mirror
تور پرنده گیری Mist net
آشوبگری Mobbing
پرریزی Molt, molting
گونه تک نماد Monotypic species
ریخت Morph
ریخت رنگی Morph
ریخت شناسی Morphology
مرمری Mottled
نوار سبیل Moustachial stripe
فوج Murmuration
جهش Mutation
ناخن Nail
پس سر Nape
لکه پس سر Nape patch
سوراخ بینی Nares
شیار بینی Nasal groove
کرک پر نوزادی Natal down
بومی Native
سوزن مانند Needle-like
جعبه آشیانه ای Nest box
آشیانه سازی Nest building
آشیانه سازی Nesting
جوجه آشیانه ای Nestling
دوره جوجه آشیانه ای Nestling period
بدون انگشت پشت پا No hind toe
نام گذاری Nomenclature
نازادآور Non-breeder
سوراخ (شکاف) بینی Nostril
تورفتگی درونی {در لبه شاهپرها} Notch
پوشش جفت یابی (همسریابی) Nuptial plumage
پرهای بلند پس سری Occipital plumes
چشم دروغین Ocellus
سفید چرکی Off-white
زمان آغاز Onset (The onset)
درپوش بینی Operculum
حلقه چشمی Orbital ring
پوست پیرامون چشم Orbital skin
راسته Order
بخش بیرونی شاهپراولی ها Outer primaries
انگشت بیرونی پا Outer toe
بخش بیرونی پر Outer vane/web
بخش بیرونی بال (از خم بال تا سر بال) Outer wing
شاهپراولی شماره 1، 2، 3، ... P 1,2,3, …
روشن/کم رنگ Pale
روشن/کم رنگ Pallid
انجمن Parliament
مهاجر (کوچنده) بخشی Partial migrant
بخشی از پا پرده دار Partial webbing
دسته Party
مهاجر عبوری (کوچنده گذری) Passage migrant
سازمان چیرگی نوک زنی Pecking order
نوار سینه ای Pectoral band
ریمه Pellet
شاهپرPennaceous feather
نشیمنگاه (یا نشستگاه) Perch
نشستن پرندگان Perching
خانگی، دست آموز Pet
ابلق (پیسه) Pied
شیر کبوتر Pigeon milk
یکدست (ساده) Plain
پوشش (پروبال) Plumage
پرشناسی Plumology
شیرجه زدن Plunge
گونه چندنماد Polytypic species
کرک پر پودری Powder down feather
جوجه زودرس Precocial nestling
پرآرایی Preening
پیش شست Prehallux
شاهپراولیها Primaries
لکه پای شاهپراولیها Primary base patch
پوشپرهای شاهپراولیها Primary coverts
بیرون زدگی شاهپراولیها Primary projection
نوک شاهپراولی ها Primary tip
پنجره شاهپراولی ها Primary window
پوست پرزا Pteryla
جوجه Pullus (pulli)
مردمک Pupil
قلم (خامه) پر Quill
ساقه پر Rachis
نایاب Rare
پشت سر Rear
بازشناسی (تمییز دادن) Recognition
بهبود Recovery
پخش صدا Recall
ثبت کردن (فعل) Record (v.)
ثبت (رکورد) (اسم) Record (n.)
شاهپرهای دم Rectrices
خمیده به بالا Recurved
برون افکندن (بالا آوردن) Regurgitate
برون افکنی Regurgitation
رهاسازی Release
پرهای پروازی Remiges
Including primaries, secondaries, tertials
یادآور Reminiscent
ماندگار (مقیم) Resident
کنار دهان Rictal
موپر کنار دهان Rictal bristle
خال کنار دهان Rictal spot
دور، کناره Rim
حلقه Ring
حلقه گذاری Ringing
بازیابی حلقه Ringing recovery
آیین Ritual
جایگاه استراحتگاه گروهی (جایگاه شبگذرانی و شب مانی) Roosting site
پر افراشته (پر سیخ شده) Rouse
یال Ruff
دمگاه Rump
لکه دمگاه Rump patch
زنگاری Rusty
شاهپردومی شماره 1، 2، 3، ... S1,2,3, …
زینچه Saddle
چینش پولک دار Scaling
پرندگان گریخته (فراری) از قفس Scaped birds
کمان شانه ای Scapular crescent
پرهای شانه ای Scapulars
کمیاب Scarce
لاشه خوار Scavenger
شاهپردومی ها Secondaries
پنجره شاهپردومی ها Secondary panel
نیم پر Semiplume
جداسازی (تفکیک) Separation
جنس (نر، ماده و نابالغ) Sex
تعیین جنسیت {نر، ماده و نابالغ} Sexing
دوریختی جنسی Sexual dimorphism
سایه نگاره پرندگان (در طراحی پرندگان) Shadow bird image
محور پر (قلم (خامه) پر+ ساقه پر)Shaft
قلم پا (زانو تا مچ) Shank
درخشان Shining
کوتاه بالان Shortwings
شانه Shoulder
ضد نور (حالت یا نگاره در عکاسی) Silhouette
سایه نما، سایه رخ Silhouette
لاغر {برای جثه}، نازک {برای نوک} Slim
نوک آویزه Snood
بال اوج گیری Soar, Soaring
آواز Song
کفچه ای Spatulate (Spoon-shaped)
گونه Species
آیینه بالی Speculum
ابروی دوپاره Split supercilium
خالدار Spotted
چینش خالدار Spotting (on upperparts)
دم بازشده Spread tail
مهمیز، سیخک Spur
دم چهارگوش Square-tipped tail
اتراقگاه مهاجرتی Staging areas
شیرجه (در شاهین ها) Stoop
ایستگاه مهاجرتی Stopover
چینش رگه ها Streaking
رگه ها Streaks
نوار طولی Stripe
نیمه بالغ Subadult
کم مایه (در رنگ) Subdued
نوار زیرسبیل Submoustachial stripe
زیرگونه Subspecies
نوار زیرپایانی Subterminal band
کم مایه (بی جان) Subdued
مهاجر (کوچنده) تابستانه Summer migrant
پوشش (پروبال) تابستانه Summer plumage
آفتاب گیری (حمام آفتاب) Sun-bathing (Sunning)
آفتاب گیری (حمام آفتاب) Sunning
نوار ابرو(یی) Supercilium
قطره نوارابرو Supercilium drop
لبۀ (ستیغ) فراچشم Supraorbital ridges
نواربالای چشم تا نوک Supraloral stripe
ماهیچه سوتک Syringal muscle
سوتک Syrinx
نشانه Tag
نشانه گذاری Tagging
دم Tail
نوار دمی Tail band
شکاف دم Tail-dipping
لبه دم Tail tip
پنجه درپنجه انداختن Talon-grappling
چنگال ها، پنجه Talons
سیخک پا Tarsal spur
قلم پا (تارسوس) Tarsus
پوشپر (پوشپرها) Tectrix (Tectrices)
نوار پایانی {در دم یا بال} Terminal band
قلمرو (گستره) Territory
شاهپرسومی ها Tertials
ران Thigh
پلک سوم Third eyelid
گلو Throat
ساق پا Tibia
تیک دار (طرح پوشش) Ticking
ته رنگ (سایه رنگ) Tinge
تک منقار (سر نوک) Tip of bill
گیس پر Tippet
انگشت پا Toe
لبه کناری منقار Tomium (Tomia)
سراسرپرده (پنجۀ تمام پرده) Totipalmate
نای Trachea
لبه پسین بال Trailing edge of wing
شلوار یا شلوارک Trousers
دسته پرهای دم Tuft tail feathers
کاکل پرها Tufted feathers
کاکل پرهای دمگاه Tufted rump feathers
پرنده جو Twitcher
نمادین (نمونه ای)Typical
نامعمول Uncommon
زیرتنه، بخش های زیرین بدن Underparts
زیردم Undertail
پوشپرهای زیردم Undertail coverts
زیربال Underwing
نیم نوک بالا، فرانوک Upper mandible
روتنه، بخش های رویی بدن Upperparts
رودم، روی شاهپرهای دم Uppertail
پوشپرهای روی دم Uppertail coverts
روبال Upperwing
سرگردان Vagrant
پهنه پر Vane
زیردم Vent
شکمی Ventral
موپر Vibrissae
آواسازی Vocalization (including calls & songs)
آوای پرندگان Voice
رنگ شسته Washed
آب تنی (حمام آب) Water bathing
غبغبک (پوست رخ) Wattle
پرده انگشتان پا Web
پای پرده دار Webbed foot
لکه سفید شاهپراولی ها White primary flash
نوار بالی Wing bar
فرمول بالی Wing formula
چینش خطدار بال (زیر بال) Wing lining
سر بال Wing tip
بال زدن Wingbeat
گستردگی بال ها Wingspan
پوشش (پروبال) زمستانه Winter plumage
پوشش کهنه Worn plumage
مچ Wrist
ویرگول مچی Wrist comma
جوان Young
---