کمیته ثبت پرندگان ایران Iran Bird Records Committee

فهرست 59 گونه و 8 زیرگونه از پرندگان کمیاب ایران

List of 59 species and 8 subspecies of scarce birds in Iran

گردآوری: ابوالقاسم خالقی‌زاده، شادروان درک اسکات و محمد توحیدی‌فر

By: Abolghasem Khaleghizadeh, Derek Scott & Mohammad Tohidifar

تازه‌ترین به‌روزرسانی: 5 خرداد 1404

Last updated: 26 May 2025

*** گونه‌های کمیاب، گونه‌هایی هستند که به صورت رکوردهای پراکنده در کشور دیده می‌شوند یا به‌طور محلی فراوان هستند. بر اساس یک تعریف برآوردی، این گونه‌ها تقریبا هر سال یکبار در کشور ثبت می‌شوند.

** نیاز به یادآوری است که همۀ رکوردهای دیده‌شده از گونه‌های این فهرست از سراسر کشور به ثبت خواهند رسید.

*** Scarce species are those species being recorded as scattered records around Iran or they are locally common species in Iran. Based on a rough estimation, they are being recorded once every year.

** For the list of Iranian scarce bird species, all records will be announced.

------

1. Red-breasted Goose Branta ruficollis عروس‌غاز
2. Lesser White-fronted Goose Anser erythropus غاز پیشانی‌سفید کوچک
3. Tundra Swan Cygnus columbianus قوی کوچک
4. Marbled Duck Marmaronetta angustirostrisاردک مرمری
5. Greater Scaup Aythya marila اردک سرسیاه
6. Long-tailed Duck Clangula hyemalis اردک دم‌دراز
7. Common Goldeneye Bucephala clangula اردک چشم‌طلایی
8. Smew Mergellus albellus  اردک ماهی‌خوار (مرگوس) سفید
9. Goosander Mergus merganser اردک ماهی‌خوار (مرگوس) بزرگ
10. Red-breasted Merganser Megus serrator اردک ماهی‌خوار (مرگوس) کاکلی
11. White-headed Duck Oxyura lecocephala اردک سرسفید
12. Red-necked Grebe Podiceps grisegena کشیم گردن‌سرخ
13. Horned Grebe Podiceps auritus کشیم گوشدار
14. Baillon's Crake Porzana pusilla یلوۀ نوک‌سبز
15. White-breasted Waterhen Amaurornis phoenicurus طاووسک سینه‌سفید
16. Siberian Crane Grus leucogeranus درنای (کُلنگ) سیبری
17. Demoiselle Crane Grus virgo درنای (کُلنگ) طناز
18. Sociable Lapwing Vanellus gregarius خروس‌کُلی اجتماعی (ابروسفید)
19. Pacific Golden Plover Pluvialis fulva سلیم طلایی خاوری
20. Caspian Plover Charadrius asiaticus سلیم سینه‌بلوطی
21. Eurasian Dotterel Charadrius morinellus سلیم کوهی
22. Great Knot Calidris tenuirostris تلیلۀ بزرگ
23. Great Snipe Gallinago media پاشلک بزرگ Once during the past decade
24. Black-winged Pratincole Glareola nordmanni گلاریول بال‌سیاه

• Heuglin’s Gull (Siberian Gull) Larus fuscus heuglini زیرگونۀ کاکایی {پشت‌سیاه} سیبری
• Steppe Gull Larus fuscus barabensis زیرگونۀ کاکایی {پشت‌سیاه} آسیای میانه

25. Black Tern Chlidonias niger پرستودریایی (پرستوتالابی) سیاه
26. Black-throated Loon Gavia arctica غواص (شیرجه‌رو) گلوسیاه
27. Eastern Imperial Eagle Aquila heliaca عقاب شاهی
28. Greater Spotter Eagle Clanga clanga عقاب خالدار بزرگ
29. Levant Sparrowhawk Tachyspiza brevipes پیغوی بزرگ
30. Eurasian Goshawk Astur gentilis طرلان (شهباز) اوراسیایی
31. Montagu's Harrier Circus pygargus سنقر گندمزار
32. Pallas's Fish Eagle Haliaeetus leucoryphus عقاب دریایی پالاس
33. Rough-legged Buzzard Buteo lagopus سارگپۀ پرپا
34. Brown Fish Owl Ketupa zeylonensis بوف ماهی‌خوار
35. Omani Owl Strix butleri جغد طلایی
36. Red-footed Falcon Falco vespertinus شاهین پاسرخ
37. Sooty Falcon Falco concolor شاهین دودی
38. Saker Falcon Falco cherrug بالابان (چرغ) Sensitive species. گونه حساس: رکوردهای این گونه اعلام نمی‌شوند.

• Siberian Falcon Falco peregrinus calidus زیرگونۀ شاهین سیبری (سینه‌سفید)
• Arabian (Barbary) Falco peregrinus pelegrinoides زیرگونۀ شاهین عربی (شاهین باربِری)

• Ukraine (Homeyer's) Grey Shrike Lanius excubitor زیرگونۀ سنگ‌چشم خاکستری اوکراینی (هومیری)

39. Bohemian Waxwing Bombycilla garrulus بال‌لاکی
40. White-crowned Penduline Tit Remiz coronatus چرخ‌ریسک بلوطی سرسفید

• Intermediate Tit Parus major intermedius زیرگونۀ چرخ‌ریسک خراسانی (میانی)

41. Bimaculated Lark Melanocorypha bimaculata چکاوک طوقی
42. White-winged Lark Alauda leucoptera چکاوک بال‌سفید
43. Oriental Skylark Alauda gulgula چکاوک آسمانی کوچک
44. Yellow-browed Warbler Phylloscopus inornatus سسک ابروزرد
45. Hume's Leaf Warbler Phylloscopus humei سسک ابروزرد هیوم
46. Paddyfield Warbler Acrocephalus agricola سسک شالیزار
47. Marsh Warbler Acrocephalus palustris سسک تالابی زیتونی
48. Booted Warbler Iduna caligata سسک درختی کوچک
49. Common Grasshopper Warbler Locustella naevia سسک ملخی
50. Savi's Warbler Locustella luscinioides سسک خوش‌صدا
51. Desert Whitethroat Sylvia minula سسک گلوسفید بیابانی
52. Hume's Lesser Whitethroat Sylvia althaea سسک گلوسفید هیوم
53. Brahminy Starling Sturnia pagodarum سار کاکل‌سیاه (برهمایی)

گونه با جمعیت طبیعی کمیاب Species with Scarce natural population

54. Thrush Nightingale Luscinia luscinia بلبل خالدار

• Yellow-headed (Yellow) Wagtail Motacilla flava lutea زیرگونۀ دم‌جنبانک شکم‌زرد سرزرد Misidentification with Citrine Wagtail and Population
• White-headed (Yellow) Wagtail Motacilla flava leucocephala زیرگونۀ دم‌جنبانک شکم‌زرد سرسفید

55. Richard's Pipit Anthus richardi پیپت (نازپای) بزرگ (پادراز)
56. Eurasian Bullfinch Pyrrhula pyrrhula سهرۀ سرسیاه
57. Twite Linaria flavirostris سهرۀ کوهی
58. Pine Bunting Emberiza leucocephalos زردپرۀ گونه‌سفید
59. Cinereous Bunting Emberiza cineracea زردپرۀ رخ‌زرد

*****