کمیته ثبت پرندگان ایران Iran Bird Records Committee

فهرست 99 گونه و 8 زیرگونه از پرندگان کمیاب کشور یا فروان محلی در ایران

List of 99 species and 8 subspecies of scarce or locally common birds in Iran

گردآوری: ابوالقاسم خالقی‌زاده، شادروان درک اسکات و محمد توحیدی‌فر

By: Abolghasem Khaleghizadeh, Derek Scott & Mohammad Tohidifar

تازه‌ترین به‌روزرسانی: 17 دی 1403

Last updated: 6 January 2025

*** گونه‌های کمیاب، گونه‌هایی هستند که به صورت رکوردهای پراکنده در کشور دیده می‌شوند یا به‌طور محلی فراوان هستند. بر اساس یک تعریف برآوردی، این گونه‌ها تقریبا هر سال یکبار در کشور ثبت می‌شوند.

** نیاز به یادآوری است که همۀ رکوردهای دیده‌شده از گونه‌های این فهرست از سراسر کشور به ثبت خواهند رسید.

*** Scarce species are those species being recorded as scattered records around Iran or they are locally common species in Iran. Based on a rough estimation, they are being recorded once every year.

** For the list of Iranian scarce bird species, all records will be announced.

------

1. Red-breasted Goose Branta ruficollis عروس‌غاز
2. Lesser White-fronted Goose Anser erythropus غاز پیشانی‌سفید کوچک
3. Tundra Swan Cygnus columbianus قوی کوچک
4. Marbled Duck Marmaronetta angustirostrisاردک مرمری
5. Greater Scaup Aythya marila اردک سرسیاه
6. Long-tailed Duck Clangula hyemalis اردک دم‌دراز
7. Common Goldeneye Bucephala clangula اردک چشم‌طلایی
8. Smew Mergellus albellus  اردک ماهی‌خوار (مرگوس) سفید
9. Goosander Mergus merganser اردک ماهی‌خوار (مرگوس) بزرگ
10. Red-breasted Merganser Megus serrator اردک ماهی‌خوار (مرگوس) کاکلی
11. White-headed Duck Oxyura lecocephala اردک سرسفید
12. Caucasian Grouse Tetrao mlokosiewiczi سیاه‌خروس قفقازی
13. Grey Partridge Perdix perdix کبک چیل
14. Great Bustard Otis tarda میش‌مرغ
15. Great Spotted Cuckoo Clamator glandarius کوکوی خالدار
16. Asian Koel Eudynamys scolopaceus کوکوسیاه آسیایی
17. Lichtenstein's Sandgrouse Pterocles lichtensteinii باقرقرۀ (کوکر) راه‌راه
18. Yellow-eyed Pigeon Columba eversmanni کبوتر چشم‌زرد (خاوری)
19. Oriental Turtle Dove Streptopelia orientalis قمری خاوری
20. Namaqua Dove Oena capensis قمری دم‌دراز
21. Red-necked Grebe Podiceps grisegena کشیم گردن‌سرخ
22. Horned Grebe Podiceps auritus کشیم گوشدار
23. Baillon's Crake Porzana pusilla یلوۀ نوک‌سبز
24. White-breasted Waterhen Amaurornis phoenicurus طاووسک سینه‌سفید
25. Siberian Crane Grus leucogeranus درنای (کُلنگ) سیبری
26. Demoiselle Crane Grus virgo درنای (کُلنگ) طناز
27. Sociable Lapwing Vanellus gregarius خروس‌کُلی اجتماعی (ابروسفید)
28. Pacific Golden Plover Pluvialis fulva سلیم طلایی خاوری
29. Caspian Plover Charadrius asiaticus سلیم سینه‌بلوطی
30. Eurasian Dotterel Charadrius morinellus سلیم کوهی
31. Great Knot Calidris tenuirostris تلیلۀ بزرگ
32. Great Snipe Gallinago media پاشلک بزرگ Once during the past decade
33. Black-winged Pratincole Glareola nordmanni گلاریول بال‌سیاه
34. Mediterranean Gull Larus melanocephalus کاکایی مدیترانه‌ای

• Heuglin’s Gull (Siberian Gull) Larus fuscus heuglini زیرگونۀ کاکایی {پشت‌سیاه} سیبری
• Steppe Gull Larus fuscus barabensis زیرگونۀ کاکایی {پشت‌سیاه} آسیای میانه

35. Sooty Gull Ichthyaetus hemprichii کاکایی دودی
36. Black Tern Chlidonias niger پرستودریایی (پرستوتالابی) سیاه
37. Black-throated Loon Gavia arctica غواص (شیرجه‌رو) گلوسیاه
38. Persian Shearwater Puffinus persicus کبوتردریایی ایرانی
39. Masked Booby Sula dactylatra بوبی نقابدار
40. African Darter Anhinga rufa مارگردن آفریقایی
41. Socotra Cormorant Phalacrocorax nigrogularis باکلان (قره‌قار) گلوسیاه
42. African Sacred Ibis Threskiornis aethiopicus اکراس آفریقایی
43. Striated Heron Butorides striata حواصیل (وِکای) سبز
44. Goliath Heron Ardea goliath غول‌حواصیل (غول‌وِکا)
45. Egyptian Vulture Neophron percnopterus کرکس کوچک (مصری)
46. Crested Honey Buzzard Pernis ptilorhynchus سارگپۀ عسلی (سارگپۀ جنگلی) تاجدار
47. Eastern Imperial Eagle Aquila heliaca عقاب شاهی
48. Greater Spotter Eagle Clanga clanga عقاب خالدار بزرگ
49. Levant Sparrowhawk Tachyspiza brevipes پیغوی بزرگ
50. Eurasian Goshawk Astur gentilis طرلان (شهباز) اوراسیایی
51. Montagu's Harrier Circus pygargus سنقر گندمزار
52. Pallas's Fish Eagle Haliaeetus leucoryphus عقاب دریایی پالاس
53. Rough-legged Buzzard Buteo lagopus سارگپۀ پرپا
54. Brown Fish Owl Ketupa zeylonensis بوف ماهی‌خوار
55. Pallid Scops Owl Otus brucei مرغ حق جنوبی
56. Spotted Owlet Athene bramaجغد خالدار جنوبی
57. Omani Owl Strix butleri جغد طلایی
58. Lesser Spotted Woodpecker Dendrocopos minor دارکوب خالدار کوچک
59. Black Woodpecker Dryocopus martius دارکوب سیاه
60. Red-footed Falcon Falco vespertinus شاهین پاسرخ
61. Sooty Falcon Falco concolor شاهین دودی
62. Saker Falcon Falco cherrug بالابان (چرغ)

• Siberian Falcon Falco peregrinus calidus زیرگونۀ شاهین سیبری (سینه‌سفید)
• Arabian (Barbary) Falco peregrinus pelegrinoides زیرگونۀ شاهین عربی (شاهین باربِری)

63. Long-tailed Shrike Lanius schach سنگ‌چشم دم‌دراز

• Ukraine (Homeyer's) Grey Shrike Lanius excubitor زیرگونۀ سنگ‌چشم خاکستری اوکراینی (هومیری)

64. Black Drongo Dicrurus macrocercus بوچانگای سیاه
65. Ashy Drongo Dicrurus leucophaeus بوچانگای خاکستری
66. Bohemian Waxwing Bombycilla garrulus بال‌لاکی
67. Hyrcanian (Caspian) Tit Poecile hyrcanus چرخ‌ریسک هیرکانی
68. Black-headed Penduline Tit Remiz macronyx چرخ‌ریسک بلوطی سرسیاه
69. White-crowned Penduline Tit Remiz coronatus چرخ‌ریسک بلوطی سرسفید

• Intermediate Tit Parus major intermedius زیرگونۀ چرخ‌ریسک خراسانی (میانی)

70. Bearded Reedling Panurus biarmicus چرخ‌ریسک نیزار
71. Black-crowned Sparrow-lark Eremopterix nigriceps چکاوک سهره‌ای شکم‌سیاه
72. Bimaculated Lark Melanocorypha bimaculata چکاوک طوقی
73. White-winged Lark Alauda leucoptera چکاوک بال‌سفید
74. Oriental Skylark Alauda gulgula چکاوک آسمانی کوچک
75. Red-vented Bulbul Pycnonotus cafer بلبل زیرِدُم‌سرخ Exotic
76. Mountain Chiffchaff Phylloscopus sindianus lorenzii سسک چیف‌چاف کوهستان (قفقازی)
77. Yellow-browed Warbler Phylloscopus inornatus سسک ابروزرد
78. Hume's Leaf Warbler Phylloscopus humei سسک ابروزرد هیوم
79. Basra Reed Warbler Acrocephalus griseldis سسک نیزار خوزی
80. Paddyfield Warbler Acrocephalus agricola سسک شالیزار
81. Blyth's Reed Warbler Acrocephalus dumetorum سسک نیزار (تالابی) خاوری
82. Marsh Warbler Acrocephalus palustris سسک تالابی زیتونی
83. Booted Warbler Iduna caligata سسک درختی کوچک
84. Common Grasshopper Warbler Locustella naevia سسک ملخی
85. Savi's Warbler Locustella luscinioides سسک خوش‌صدا
86. Zitting Cisticola Cisticola juncidis سسک دم‌چتری
87. Desert Whitethroat Sylvia minula سسک گلوسفید بیابانی
88. Hume's Lesser Whitethroat Sylvia althaea سسک گلوسفید هیوم
89. Indian White-eye Zosterops palpebrosus سسک چشم‌سفید هندی
90. Iraq Babbler Argya altirostris لیکوی خوزی (تالابی)
91. Brahminy Starling Sturnia pagodarum سار کاکل‌سیاه (برهمایی)

گونه با جمعیت طبیعی کمیاب Species with Scarce natural population

92. Thrush Nightingale Luscinia luscinia بلبل خالدار
93. Kurdish Wheatear Oenanthe xanthoprymna چکچک کردی

• Yellow-headed (Yellow) Wagtail Motacilla flava lutea زیرگونۀ دم‌جنبانک شکم‌زرد سرزرد Misidentification with Citrine Wagtail and Population
• White-headed (Yellow) Wagtail Motacilla flava leucocephala زیرگونۀ دم‌جنبانک شکم‌زرد سرسفید

94. Richard's Pipit Anthus richardi پیپت بزرگ (پادراز)
95. White-winged Grosbeak Mycerobas carnipes سهرۀ سیاه بال‌سفید
96. Eurasian Bullfinch Pyrrhula pyrrhula سهرۀ سرسیاه
97. Mongolian Finch Bucanetes mongolicus سهرۀ مغولی
98. Pine Bunting Emberiza leucocephalos زردپرۀ گونه‌سفید
99. Cinereous Bunting Emberiza cineracea زردپرۀ رخ‌زرد

*****