توضیحی دربارۀ نام فارسی گیلانشاه
توضیحی دربارۀ نام فارسی گیلانشاه
Persian name of Godwits and Curlews
یکی از نام‌های فارسی پرندگان ایران، «گیلانشاه» است.
از دیدگاه ساخت واژگان، این نام فارسی، خود از واژۀ «گیلان» و «شاه» ساخته شده است. در حقیقت، این نام‌واژۀ ترکیبی به معنی «شاهِ گیلان» است. همانند ساخت برخی واژه‌های ترکیبی، برای ایجاد یک واژۀ ترکیبی جای این دو واژه مضاف و مضاف الیه، عوض شده و به شکل یک واژۀ ترکیبی بدون کسره نوشته و خوانده می‌شود که مکث در خوانش این نام‌واژۀ خاص با نیم‌فاصله نشان داده می‌شود.
نیاز به یادآوری است که این نام‌واژۀ خاص در استان گیلان برای گونه‌هایی مانند گیلانشاه دم‌سیاه (بال‌سفید) و گیلانشاه بزرگ، به کار می‌رود که همین شیوۀ معنایی برای نام فارسی پرندگان ایران نیز گسترش یافت.
از زمان چاپ کتاب پرندگان ایران (اسکات و دیگران، 1354) نام گیلانشاه برای دو گروه از پرندگان ایران که در نام انگلیسی آنها از واژۀ Godwit یا Curlew به همراه Whimbrel استفاده شده بود، به کار می‌رود که دو سردۀ Limosa و Numenius را دربر می‌گیرد.
این نام عمومی، در کتاب‌ها و فهرست‌های پرندگان به همین شکل نوشته شده، برای گونه‌های جدید از پرندگان دو سردۀ یادشده نیز، به همین شکل رایج ادامه می‌یابد.
نام فارسی گیلانشاه در نام شش گونه از پرندگان ایران دیده می‌شود که در زیر آمده‌اند:
گیلانشاه دم‌سیاه
Black-tailed Godwit
گیلانشاه حنایی
Bar-tailed Godwit
گیلانشاه ابروسفید
Whimbrel
گیلانشاه خال‌دار
Slender-biled Curlew
گیلانشاه بزرگ
Eurasian Curlew
گیلانشاه خاور دور
Far Eastern Curlew
*****
