کمیته ثبت پرندگان ایران Iran Bird Records Committee

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سسک چشم سفید هندی در خور شهرنو در بهمن 1399

Record of Indian Whiteeye in Khour-e Shahr-e Now in February 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک چشم سفید هندی Zosterops palpebrosus

شمار پرنده: 4 فرد

مکان پایش: خور شهرنو، جاسک

استان: هرمزگان

زمان پایش: 19 بهمن 1399

پرنده نگران: آقای علی موسوی و بانو فاطمه امیری کیا

Species: Indian Whiteeye Zosterops palpebrosus

No. of individuals: 4 individuals

Place of observation: Khour-e Shahr-e Now, Jask

Province: Hormozgan

Dates of observation: 7 February 2021

Birdwatchers: Ali Mousavi & Fatemeh Amirikia

ثبت عقاب مارخوار در همدان در شهریور 1400

Record of Short-toed Snake Eagle in Hamedan in September 2021

چکیدۀ این ثبت

اهمیت گونه: جمعیت

نام گونه: عقاب مارخوار Circaetus gallicus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: همدان

استان: همدان

زمان پایش: 25 شهریور 1400

پایشگران: آقای علی ثقفی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان همدان

Type of important species: Population

Species: Short-toed Eagle Circaetus gallicus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Hamedan

Province: Hamedan

Period of observations: 16 September 2021

Observers: Ali Saghafi

Remarks: The first record of this species for Hamedan province

گزینش نام فارسی برای سسک Delicate Prinia

Persian name of Delicate Prinia

تا سال 2020، گونه‌ای که در ایران زیست می‌کند با نام "سسک شکیل" Graceful Prinia و با نام علمی Prinia gracilis شناخته می‌شد. از سال 2020، گونه‌ای که در ایران زیست می‌کند از گونه پیشین جدا شده و با نام انگلیسی جدید Delicate Prinia و با نام لاتین Prinia lepida نامیده شد.

با توجه به اینکه نام "سسک دم دراز" نیز در گذشته برای گونه "سسک شکیل" به کار می رفت، بهتر بود که بتوانیم همین نام "سسک دم‌دراز" را برای Delicate Prinia به کار ببریم اما باید یادآور شد که در همین گروه از سسک‌های دم‌دراز و دم پهن، گونه دیگری به نام Long-tailed Cisticola وجود دارد که مانع از گزینش نام "سسک دم‌دراز" برای گونه Delicate Prinia می‌شود. بنابراین، برای این گونه جدا شده، نیاز به یک نام فارسی متفاوت از نام "سسک شکیل" و "سسک دم‌دراز" داریم.

بایدآور شد که واژه انگلیسی Delicate در زبان فارسی، بستگی به موقعیت کاربرد آن، دارای چندین معنی است:

نرم، نازک، لاغر، لطیف، ظریف، حساس، لذیذ، خوش‌طعم، خوشمزه، خوشایند، دلچسب، دلنشین، دل‌انگیز و چند معنی دیگر مانند "تودل‌برو".

برای گزینش نام فارسی برای گونه Delicate Prinia، تلاش شد تا از واژه‌های فارسی هم‌آوا با این واژه، بهره گرفته شود. در زبان فارسی، چندین واژه وجود دارند که در بخش نخست آنها واژه فارسی "دل" به کار رفته است. این واژگان به علت هم‌آوایی واژه فارسی "دل" و بخش اول واژه انگلیسی ’Del’icate، برای یادسپاری بسیار مناسب هستند. این هم‌آوایی نام فارسی و انگلیسی در ذهن پیوند می‌خورد و فراموش ناشدنی خواهد بود. در عین حال، واژه‌هایی که با واژه "دل" آغاز می‌شوند، هم معمولا واژه‌های زیبای فارسی هستند.

برای نام فارسی این گونه، چهار واژه دلنواز، دلکش، دل‌انگیز و دل‌نشین پیشنهاد شدند. پس از رای‌گیری در "کارگروه نامگذاری فارسی گونه‌ها"، در پایان، گزینه "سسک دلکش" با رای اکثریت پذیرفته شد. نیاز به یادآوری است که "دلکش"، گوشه‌ای از موسیقی سنتی ایرانی است که در دستگاه ماهور اجرا می‌شود. بنابر این، نام برگزیده فارسی برای این گونه به شکل زیر است:

*سسک دلکش*

Delicate Prinia

Prinia lepida

*****

ثبت سارگپه جنگلی معمولی در همدان در شهریور 1400

Record of European Honey Buzzard in Hamedan in September 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سارگپه جنگلی معمولی Pernis apivorus

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: همدان

استان: همدان

زمان پایش: 21 شهریور 1400

پرنده نگر: آقای علی ثقفی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان همدان

Species: European Honey Buzzard Pernis apivorus

No. of individuals: One individual

Place of observation: Hamedan

Province: Hamedan

Date of observation: 12 September 2021

Birdwatcher: Ali Saghafi

Remarks: The first record of this species for Hamedan province

ثبت سهره گلی در گنو در شهریور 1400

Record of Common Rosefinch in Geno in August 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سهرۀ گلی Carpodacus erytrinus

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: کوه گنو

استان: هرمزگان

زمان پایش: 5 شهریور 1400

پرنده نگران: بانوان منا نحوی و الهه سالاری و آقای پدرام خلیلی

شناسایی کنندگان: درنا مجاب، میرحسین حسینی، حمید جباری، رضا علی اصل، سیدبابک موسوی، محسن ملاح و علی سنگچولی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان هرمزگان

Species: Common Rosefinch Carpodacus erytrinus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Kuh-e Geno

Province: Hormozgan

Dates of observation: 27 August 2021

Birdwatchers: Mona Nahvi, Elaheh Salari & Pedram Khalili

Identified by: Dorna Mojab, Mirhossein Hosseini, Hamid jabbari, Reza Aliasl, Seyed Babak Musavi, Mohsen Mallah & Ali Sangchooli

Remarks: The first record of this species for Hormozgan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

سومین رکورد کشوری دال هیمالیایی در سرباز در دی 1399

Third national record of Himalayan Vulture in Sarbaz in December 2020

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: دال هیمالیایی Gyps himalayensis

شمار پرنده: دو فرد

محل پایش: سرباز به راسک

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 5 دی 1399

پرنده نگران: آقایان مهدی پورعابدی و علیرضا جلیلی

شناسایی کنندگان: محسن ملاح، حمید جباری، میرحسین حسینی و دیک فورسمن

یادداشت: سومین رکورد این گونه برای ایران و دومین رکورد این گونه برای استان سیستان و بلوچستان

Species: Himalayan Vulture Gyps himalayensis

No. of individuals: one individual

Place of observation: Sarbaz to Rask

Province: Sistan & Baluchestan

Date of observation: 25 December 2020

Birdwatchers: Mehdi Pourabedi & Alireza Jalili

Identified by: Mohsen Mallah, Hamid Jabbari, Mirhosein Hosseini & Dick Forsman

Remarks: The third record of this species for Iran and the second record of this species for Sistan & Baluchestan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قمری خاوری در چناران در شهریور 1400

Record of Oriental Turtle Dove in Chenaran in September 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قمری خاوری Streptopelia orientalis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: چناران

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 14 شهریور 1400

پرنده نگر: آقای محمد نظامی

شناسایی کنندگان: علی مهدوی، مرتضی کشاورز، عباس عاشوری، احسان طالبی، حمید جباری، علی سنگچولی، میرحسین حسینی، سیدبابک موسوی، میثم قاسمی، محمدجواد پرستگاری و محسن ملاح

Species: Oriental Turtle Dove Streptopelia orientalis

No. of individuals: one individual

Place of observation: Chenaran

Province: Khorasan-e Razavi

Dates of observation: 5 September 2021

Birdwatchers: Mohammad Nezami

Identified by: Ali Mahdavi, Morteza Keshavarz, Abbas Ashoori, Ehsan Talebi, Hamid Jabbari, Ali Sangchooli, MirHossein Hosseini, Seyed Babak Musavi, Meysam Ghasemi, MohammadJavad Parastegari & Mohsen Mallah

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of rare birds of Iran

ثبت بلبل خالدار در بندر انزلی در شهریور 1400

Record of Thrush Nightingale in Bandar Anzali in September 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: بلبل خالدار Luscinia luscinia

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: بشمن، بندر انزلی

استان: گیلان

زمان پایش: 14-15 شهریور 1400

پرنده نگر: بانو پانته‌آ گلزاری

شناسایی کنندگان: مجید پورهمدانی، عباس عاشوری،  حمید جباری و ابوالقاسم خالقی زاده

Species: Thrush Nightingale Luscinia luscinia

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Beshman, Bandar Anzali

Province: Gilan

Date of observation: 5-6 September 2021

Birdwatchers: Pantea Golzari

Identified by: Majid Pourhamedani, Abbas Ashoori, Hamid Jabbari & Abolghasem Khaleghizadeh

ثبت دورگه سنگ چشم تورانی و پشت سرخ در کشف رود در شهریور 1400

Record of hybrid Turkestan x Red-backed Shrike in Kashaf-Rud in August 2021

چکیدۀ این ثبت

گونه: دورگه سنگ‌چشم تورانی و سنگ‌چشم پشت‌سرخ

نوع ناهنجاری: دورگه

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: کشف رود، مشهد

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 6 شهریور 1400

پرنده نگران: سعید میرسعیدی و مهدی نقیبی

شناسایی کنندگان: آقایان ابوالقاسم خالقی زاده، محسن ملاح، حمید جباری و علی سنگچولی

Species: Turkestan x Red-backed Shrike Lanius phoenicuroides x L. collurio

Type of aberration: Hybrid

No. of individuals: One individual

Place of observation: Kashaf-Rud, Mashhad

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 28 August 2021

Birdwatchers: Saeed Mirsaeedi & Mahdi Naghibi

Identified by: Abolghasem Khaleghizadeh, Mohsen Mallah, Hamid Jabbari & Ali Sangchooli

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سسک شالیزار در هورالعظیم در شهریور 1400

Record of Paddyfield Warbler in Hour-al-Azim in September 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک شالیزار Acrocephalus agricola

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: تالاب هورالعظیم

استان: خوزستان

زمان پایش: 12 شهریور 1400

پرنده نگران: آقایان رضا نیک فلک و کرامت حافظی

شناسایی کنندگان: آقایان کرامت حافظی، ابوالقاسم خالقی‌زاده و عباس عاشوری، احسان طالبی و آرش حبیبی آزاد

یادداشت: نخستین ثبت گونه ای برای استان خوزستان

Species: Paddyfield Warbler Acrocephalus agricola

No. of individuals: one individual

Place of observation: Hour-al-Azim wetland

Province: Khuzestan

Dates of observations: 3 September 2021

Birdwatchers: Reza Nikfalak & Keramat Hafezi

Identified by: Keramat Hafezi, Abolghasem Khaleghizadeh, Abbas Ashoori, Ehsan Talebi & Arash Habibi

Remarks: The first record of this species for Khuzestan province

ثبت جمعیت گیلانشاه دم سیاه در یزد در شهریور 1400

Record of Black-tailed Godwit in Yazd in September 2021

چکیدۀ این ثبت

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی

نام گونه: گیلانشاه دم سیاه Limosa limosa

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: تالاب پساب، یزد

استان: یزد

زمان پایش: 14 شهریور 1400

پرنده نگر: آقای محمدرضا شریف‌آبادی صالحی

شناسایی کنندگان: آقایان محمدرضا صادقی و حمید جباری

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان یزد

Type of important species: IUCN Redlist

Species: Black-tailed Godwit Limosa limosa

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Pasab wetland, Yazd

Province: Yazd

Period of observations: 5 September 2021

Birdwatchers: MohammadReza SharifAbadi Salehi

Identified by: Mohammad-Reza Sadeghi & Hamid Jabbari

Remarks: The first record of this species for Yazd province

ثبت سارگپه جنگلی معمولی در سنندج در شهریور 1400

Record of European Honey Buzzard in Sanandaj in September 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سارگپه جنگلی معمولی Pernis apivorus

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: سنندج

استان: کردستان

زمان پایش: 12 شهریور 1400

پرانده نگر: آقای شوری وهابی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان کردستان

Species: European Honey Buzzard Pernis apivorus

No. of individuals: One individual

Place of observation: Sanandaj

Province: Kordestan

Date of observation: 3 September 2021

Birdwatcher: Shoresh Vahabi

Remarks: The first record of this species for Kordestan province

ثبت جمعیت گونه های مهم در ایران

Records of population of important species in Iran

ثبت زردپره سرسرخ در میقان در اردیبهشت 1400

Record of Red-headed Bunting in Meyghan in May 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: زردپره سرسرخ Emberiza bruniceps

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: میقان

استان: مرکزی

زمان پایش: 26 اردیبهشت 1400

پرنده نگر: آقای ساسان نژادی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان مرکزی

Species: Red-headed Bunting Emberiza bruniceps

No. of individuals: one individual

Place of observation: Meyghan

Province: Markazi

Dates of observation: 16 May 2021

Birdwatchers: Sasan Nezhadi

Remarks: The first record of this species for Markazi province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of rare birds of Iran

ثبت سسک نیزار خوزی در تالاب هورالعظیم در شهریور 1400

Record of Basra Reed Warbler in Hour-al-Azim in August 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک نیزار خوزی Acrocephalus griseldis

شمار پرنده: 7 فرد

محل پایش: تالاب هورالعظیم

استان: خوزستان

زمان پایش: 5 شهریور 1400

پرنده نگران: آقایان کرامت حافظی و رضا نیک فلک

Species: Basra Reed Warbler Acrocephalus griseldis

No. of individuals: 7 individuals

Place of observation: Hour-al-Azim wetland

Province: Khuzestan

Date of observation: 27 August 2021

Observers: Keramat Hafezi & Reza Nikfalak

ثبت مهاجرت گونه ها

Records of migration of species

ثبت رسیدن بادخورک دودی به بوشهر در شهریور 1400

Record of arrival of Pallid Swift to Bushehr in August 2021

چکیدۀ این ثبت

گونه: بادخورک دودی Apus pallidus

تعداد: 3 فرد

مکان پایش: بوشهر

استان: بوشهر

دوره پایش: از 10 مرداد 1400

نخستین روز رسیدن: 4 شهریور 1400

پایشگر: آقای کوروش خلیلی

Species: Pallid Swift Apus pallidus

No. of individuals: 3 individuals

Monitoring place: Bushehr

Province: Bushehr

Monitoring period: 1 to 26 August 2021

Arrival date of observation: 26 August 2021

Observers: Korosh Khalili

-----

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

چهاردهمین رکورد کشوری سسک جنگلی در تهران در شهریور 1400

Fourteenth national record of Wood Warbler in Tehran in August 2021

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: سسک جنگلی Phylloscopus sibilatrix

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: پارک شهر، تهران

استان: تهران

زمان پایش: 4 شهریور 1400

پرنده نگران: بانو سارا عرب و آقای سیدحامد موسوی

یادداشت: این پرنده در روز 5 شهریور 1400 هم توسط بانوان پگاه میرزایی و سیمین منصوری، آقایان حمید جباری، سید حامد موسوی، سجاد زارعیان و علیرضا کیانی نژاد ثبت شد.

Species: Wood Warbler Phylloscopus sibilatrix

No. of individuals: one individual

Place of observation: Park-e Shahr, Tehran

Province: Tehran

Date of observation: 26 August 2021

Birdwatchers: Sara Arab & Seyed Hamed Moosavi

Remarks: The bird was also observed on 27 August 2021 by Pegah Mirzaei, Simin Mansouri, Hamid Jabbari, Seyed Hamed Moosavi, Sajjad Zareian & Alireza Kianinezhad

شیوه قطع همکاری اعضای کارگروهها

در کمیته ثبت پرندگان ایران

How to leave membership of working groups

یکی از موضوع هایی که نیاز بود تا دربارۀ آن بیشتر ارزیابی شود، این بود که بزرگواری برای همکاری با یکی از کارگروههای کمیته ثبت اعلام آمادگی می کرد و نام وی به یکی از کارگروهها افزوده می شد. گاهی پس از یک دوره زمانی، بزرگواری به دلیل‌هایی مانند مشغلۀ زیاد، ادامه تحصیل، رفتن به خارج از کشور یا برخی دلیل‌های شخصی و خانوادگی می فرمودند که امکان ادامه همکاری برایشان فراهم نیست. در این حالت، خود فرد اعلام می کرد که دیگر امکان همکاری برایشان نیست. بنابر این، زمان قطع همکاری آن بزرگوار مشخص بود.

گاهی ممکن است، بزرگواری بدون اینکه چیزی بفرمایند، همکاری وی قطع می شود یا همکاری خود را به مدت طولانی قطع می‌نماید. به نظر می رسید که در چنین مواردی، نیاز به رویه مشخص و آشکاری داشتیم، چون نگهداشتن نام آن شخص سه اشکال اساسی داشت:

• یکی اینکه، تفاوتی بین کسی که همکاری می کرد و همکاری نمی کرد، نبود.
• دوم اینکه، دیگران فکر می کنند که آن شخص همکاری می کند و انتظار خروجی بیشتری از بودن آن شخص دارند.
• سوم اینکه، وجود نام آن فرد، ممکن است مانع از افزودن شخص دیگر شود.

با هدف شفافیت و آشکاری بیشتر رویه ها، پس از ارزیابی و رای گیری تصمیم بر این شد که اگر بزرگواری، در یک کارگروه همکاری نداشت، در پایان هر دوره ششماهه به آن شخص پیام داده شود که آیا می خواهد به همکاری ادامه دهد یا خیر. این کار برای سه دوره ششماهه انجام می شود. اگر آن شخص به دلیل مشکلی به طور موقت نمی تواند همکاری کند، نام وی می تواند در آن کارگروه باشد اما اگر آن بزرگوار به مدت سه دوره ششماهه بدون همکاری بود، نام وی از آن کارگروه حذف شود.

*****

ثبت گونه های جوجه آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

ثبت جوجه آوری جغد انبار در بهبهان در خرداد 1400

Record of breeding Western Barn Owl in Behbahan in June 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: جغد انبار Tyto alba

شمار بالغین، آشیانه، تخم و جوجه: دو فرد بالغ و 9 جوجه

مکان پایش: روستای دهنو، زیدون، بهبهان

استان: خوزستان

زمان پیش: خرداد 1400

پایشگران: آقای ابراهیم رفیعی، سیدعلی حسینی و کوروش کوپی

شیوه گواهی جوجه آوری: دیدن جوجه

Species: Western Barn Owl Tyto alba

No. of adults, nests, eggs, nestlings: 2 adults and 9 juveniles

Place of observation: Deheno village, Zeydun, Behbahan

Province: Khuzestan

Dates of observation: June 2021

Observers: Ebrahim Rafiei, Seyed Ali Hosseini & Kourosh Kopi

Type of confirmation: Observation of juveniles

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سنقر گندمزار در بیرجند در مرداد 1400

Record of Montagu's Harrier in Birjand in August 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سنقر گندمزار Circus pygargus

شمار پرنده: یک نابالغ

مکان پایش: بیرجند

استان: خراسان جنوبی

زمان پایش: 30 مرداد 1400

پرنده نگران: آقای اسحاق شرفی

شناسایی کنندگان: آقایان حمید جباری، عباس عاشوری و آرش حبیبی آزاد

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان جنوبی

Species: Montagu's Harrier Circus pygargus

No. of individuals: one juvenile

Place of observation: Birjand

Province: South Khorasan

Date of observation: 21 August 2021

Birdwatchers: Eshagh Sharafi

Identified by: Hamid Jabbari, Abbas Ashoori & Arash Habibi-Azad

Remarks: The first record of this species for South Khorasan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سنقر گندمزار در سراب نیلوفر در اردیبهشت 1400

Record of Montagu's Harrier in Sarab-e Niloufar in April 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سنقر گندمزار Circus pygargus

شمار پرنده: یک نر

مکان پایش: سراب نیلوفر، کرمانشاه

استان: کرمانشاه

زمان پایش: اوایل اردیبهشت 1400

پرنده نگران: آقای بابک ویسی نژاد

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان کرمانشاه

Species: Montagu's Harrier Circus pygargus

No. of individuals: one male

Place of observation: Sarab-e Niloufar, Kermanshah

Province: Kermanshah

Date of observation: late April 2021

Observers: Babak Veisinezhad

Remarks: The first record of this species for Kermanshah province

ثبت رکوردهای بازیابی حلقه گذاری در پرندگان ایران

All records of ringing recoveries of Iranian birds

ثبت تلیله نوک پهن حلقه گذاری شده در بمبئی و بازیابی شده در بوشهر

Record of Broad-billed Sandpiper ringed in Mumbai, recovered in Bushehr

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: تلیله نوک پهن Calidris falcinellus

کد حلقه: حلقه پلاستیکی سفید با کد 5YS

سن و جنس: -

مکان حلقه گذاری: بمبمئی (هندوستان)

زمان حلقه گذاری: 4 فروردین 1400

نام حلقه گذار: --

مکان بازیابی حلقه: بوشهر (استان بوشهر، ایران)

زمان بازیابی حلقه: 21 مرداد 1400

نام یابنده حلقه: آقای کوروش خلیلی

Species: Broad-billed Sandpiper Calidris falcinellus

Ring code: White plastic ring 5YS

Age and sex: --

Place of ringing: Mumbai (India)

Date of ringing: 24 March 2021

Name of ringer: --

Place of recovery: Bushehr (Iran)

Date of recovery: 12 August 2021

Name of finder: Kourosh Khalili

ثبت یلوه خالدار در استان یزد

Record of Spotted Crake in Yazd province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: یلوه خالدار Porzana porzana

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: مهریز

استان: یزد

زمان پایش: 27 مرداد 1400

پرنده نگر: آقای محمدرضا شریف آبادی صالحی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان یزد

Species: Spotted Crake Porzana porzana

No. of individuals: One individual

Place of observation: Mehriz

Province: Yazd

Date of observation: 18 August 2021

Birdwatchers: MohammadReza Shrifabadi Salehi

Remarks: The first record of this species for Yazd province

ثبت سهره خاکی در استان اردبیل

Record of Desert Finch in Ardabil province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سهرۀ خاکی Rhodospiza obsoleta

شمار پرنده: 2 فرد

مکان پایش: شابیل، اردبیل

استان: اردبیل

زمان پایش: مرداد 1400

پرنده نگران: بانو میترا دانشور و آقای پدرام خلیلی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان اردبیل

Species: Desert Finch Rhodospiza obsoleta

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Shabil, Ardabil

Province: Ardabil

Birdwatchers: Mitra Daneshvar & Pedram Khalili

Remarks: The first record of this species for Ardabil province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت بوف ماهی خوار در بوشهر در مرداد 1400

Record of Brown Fish Owl in Bushehr in August 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: بوف ماهی خوار Ketupa zeylonensis

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: بوشهر

استان: بوشهر

زمان پایش: 20 مرداد 1400

پرنده نگر: آقای احسان عابدی مقدم

یادداشت: نگاره ها توسط یک دوربین تله ای برداشته شدند.

Species: Brown Fish Owl Ketupa zeylonensis

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Bushehr

Province: Bushehr

Date of observation: 11 August 2021

Birdwatchers: Ehsan Abedimoghaddam

Remarks: Photographs were taken by a camera trap.

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سسک شالیزار در گندمان در مرداد 1400

Record of Paddyfield Warbler in Gandoman in August 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک شالیزار Acrocephalus agricola

شمار پرنده: 10 فرد

محل پایش: تالاب گندمان

استان: چهارمحال و بختیاری

زمان پایش: 19-20 مرداد 1400

پرنده نگر: آقای کرامت حافظی

Species: Paddyfield Warbler Acrocephalus agricola

No. of individuals: 10 individuals

Place of observation: Gandoman wetland

Province: Chahar-Mahal & Bakhtiari

Dates of observations: 10-11 August 2021

Birdwatchers: Keramat Hafezi

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

هفتمین رکورد کشوری گاوچرانک آسیایی در ورامین در تیر 1400

Seventh national record of Eastern Cattle Egret in Varamin in July 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: گاوچرانک آسیایی Bubulcus coromandus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: قنبرآباد، ورامین

استان: تهران

زمان پایش: 18 تیر 1400

پرنده نگر: آقایان نصیر طایی و حسین ایجادی

شناسایی کنندگان: شهرزاد فتاحی، محسن ملاح، حمید جباری و ابوالقاسم خالقی زاده

یادداشت: هفتمین رکورد این گونه برای ایران و نخستین رکورد این گونه برای استان تهران

Species: Eastern Cattle Egret Bubulcus coromandus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Ghanbar-Abad, Varamin

Province: Tehran

Date of observation: 9 July 2021

Birdwatchers: Nasir Taiee & Hossein Ijadi

Identified by: Sharzad Fattahi, Mohsen Mallah, Hamid Jabbari & Abolghasem Khaleghizadeh

Remarks: The seventh record of this species for Iran and the first record of this species for Tehran province

ثبت گیلانشاه حنایی در گندمان در مرداد 1400

Record of Bar-tailed Godwit in Gandoman in August 2021

چکیدۀ این ثبت

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی

نام گونه: گیلانشاه حنایی Limosa lapponica

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: تالاب گندمان

استان: چهارمحال و بختیاری

زمان پایش: 20 مرداد 1400

پایشگران: آقای کرامت حافظی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان چهارمحال و بختیاری

Type of important species: IUCN Redlist

Species: Bar-tailed Godwit Limosa lapponica

No. of individuals: one individual

Place of observation: Gandoman wetland

Province: Chahar-Mahal & Bakhtiari

Period of observations: 11 August 2021

Observers: Keramat Hafezi

Remarks: The first record of this species for Chahar-Mahal & Bakhtiari province

ویرایش نام مگس گیر ابلق باختری

Persian name of European Pied Flycatcher

یکی از گونه های پرندگان ایران، European Pied Flycatcher است. پس از ثبت این گونه در نقده در فروردین 1399، نام فارسی این گونه دوباره مورد توجه قرار گرفت. 

در گذشته برای نام فارسی این گونه، نام "مگس گیر ابلق باختری" به کار می رفت. باید یادآور شد که باختر یا Bactria به معنی منطقه بلخ است. همچنین، واژه "باختر" در یک دوره ای به اشتباه به معنی غرب به کار می رفت، و نام مگس گیر ابلق باختری نیز بر اساس همین برداشت نادرست برای این گونه به کار رفته بود.

بنابر این، برای اصلاح نام فارسی این گونه، از بهار 1399، برای هماهنگی با نام انگلیسی این گونه، نام مگس گیر ابلق اروپایی پیشنهاد شده است.

" مگس گیر ابلق اروپایی "

European Pied Flycatcher

Ficedula hypoleuca

*****

کاربرد نام درست برای گیلانشاه خاور دور

Persian name of Far Eastern Curlew

یکی از گونه های پرندگان ایران، Far Eastern Curlew با نام لاتین Numenius madagascariensis است. نام فارسی این گونه تنها در کتاب فیروز (1379)، به درستی نوشته شده بود اما در بقیه منابع به دو شکل گیلانشاه خاوری یا گیلانشاه شرقی آمده بود.

نیاز به یادآوری است که گیلانشاه خاوری (شرقی) یک زیرگونه از گیلانشاه بزرگ با نام انگلیسی Eastern Curlew و با نام لاتین Numenius arquata orientalis است که می توان آن را گیلانشاه بزرگ خاوری نامید.

بر این اساس، بهتر است نام فارسی برای گونه Far Eastern Curlew به طور کامل و هماهنگ با نام انگلیسی این گونه به شکل زیر نوشته شود.

"گیلانشاه خاور دور"

*****

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سسک خوش صدا در هفتگل در مرداد 1400

Record of Savi’s Warbler in Haftgel in August 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک خوش صدا Locustella luscinioides

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: برم شور، هفتگل

استان: خوزستان

زمان پایش: 19 مرداد 1400

پرنده نگران: آقای کرامت حافظی

Species: Savi’s Warbler Locustella luscinioides

No. of individuals: one individual

Place of observation: Barm-e Shur, Haftgel

Province: Khuzestan

Dates of observations: 10 August 2021

Birdwatchers: Keramat Hafezi

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قمری دم دراز در شوشتر در مرداد 1400

Record of Namaqua Dove in Shushtar in August 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قمری دم دراز Oena capensis

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: شعیبیه، شوشتر

استان: خوزستان

زمان پایش: 19 مرداد 1400

پرنده نگران: آقای محمد محمدی

Species: Namaqua Dove Oena capensis

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Shoaybieh, Shushtar

Province: Khuzestan

Dates of observations: 10 August 2021

Birdwatchers: Mohammad Mohammadi

ثبت آبچلیک پاسرخ خالدار در استان قزوین

Record of Spotted Redshank in Qazvin province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: آبچلیک پاسرخ خالدار Tringa erythropus

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: صالحیه، آبیک

استان: قزوین

زمان پایش: 19 مرداد 1400

پرنده نگران: آقای بابک رنجبر

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان قزوین

Species: Spotted Redshank Tringa erythropus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Salehieh, Abyek

Province: Qazvin

Dates of observation: 10 August 2021

Birdwatchers: Babal Ranbar

Remarks: The first record of this species for Qazvin province

اعلام عضویتها در کمیته ثبت پرندگان در دوره ششماهه

به آگاهی دوستان و سروران گرامی می رساند که با موافقت اعضای کمیته ثبت پرندگان ایران، ازین پس عضویت در بخشهای گوناگون کمیته ثبت پرندگان، پس از دوره ششماهه و در پایان دو فصل تابستان و زمستان هر سال اعلام می شود.

*****

ثبت کاکایی سرسیاه کوچک در استان خراسان جنوبی

Record of Black-headed Gull in South Khorasan province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کاکایی سرسیاه کوچک Chroicephalus ridibundus

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: سد رزه، گزیک

استان: خراسان جنوبی

زمان پایش: 13 اسفند 1395

پرنده نگر: آقای غلامرضا سمیعی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان جنوبی

Species: Black-headed Gull Chroicephalus ridibundus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Rezeh dam, Gazik

Province: South Khorasan

Dates of observation: 3 March 2017

Birdwatchers: Gholamreza Samii

Remarks: The first record of this species for South Khorasan province

گزینش نام فارسی برای جاکاناها

Persian name for Jacanas

جاکانا نام گروهی از پرندگان جهان است که نام انگلیسی آنها Jacana است. جاکاناها گاهی پرندگان مسیح (Jesus birds) یا رونده‌های روی سوسن (Lily trotters) هم نامیده می‌شوند. تلفظ واژه Jacana هنوز جای بحث دارد. این واژه پرتغالی برزیلی jaçanã از نام یک پرنده به ñaha'nã است که حرف Ç در فرهنگ‌ها با تلفظ‌های مختلف بیان می‌شود و در انگلیسی /ˈdʒækənə/ تلفظ می‌شود.

این خانواده در جهان، شش سرده و هشت گونه به نام‌های زیر دارد.

Lesser Jacana Microparra capensis

African Jacana Actophilornis africanus

Madagascan Jacana Actophilornis albinucha

Comb-crested Jacana Irediparra gallinacea

Pheasant-tailed Jacana Hydrophasianus chirurgus

Bronze-winged Jacana Metopidius indicus

Northern Jacana Jacana spinosa

Wattled Jacana Jacana jacana

جاکاناها یک خانواده از پرندگان گرمسیری هستند که بیشتر در کنار آب‌ها زیست می‌کنند و مانند چنگرها دارای سپر پیشانی هستند. این پرندگان دارای پاها و انگشتان بلند با ناخن‌های دراز هستند. بنابر این، توانایی گام برداشتن و راه رفتن روی برگ‌های پهن گیاهان آبزی و شناور روی سطح آب را دارند.

با توجه به اینکه این پرنده در آبان 1397 در ایران ثبت شده است، تاکنون نام فارسی نداشته و هیچ واژه فارسی نیز برای این گروه از پرندگان پیشنهاد نشده بود.

واژۀ پیشنهادی برای این گروه از پرندگان "روآبروک" است. واژۀ "روآبروک" یادآور توانایی راه رفتن این پرندگان روی برگ گیاهان آبزی است که بر سطح آب در دریاچه‌ها و آب‌های کم‌عمق شناور هستند و از دور منظره راه رفتن روی سطح آب را تداعی می‌کند.

نیاز به یادآوری است که واژه "روآبروک" واژۀ کامل فارسی است. پسوند "ک" در پایان این نام نیز مانند برخی دیگر از نام‌های پرندگان ایران، پسوند تصغیر است. همچنین، نام پیشنهادی دارای ساختار زبانی مشابه با واژه "زیرآبروک" است که برای گروه دیگری از پرندگان با نام Dipper به کار رفته بود.

بنابر این، هم از دیدگاه واژه‌شناسی و هم از دیدگاه رفتارشناسی، واژۀ فارسی "روآبروک" درست است. پیش‌بینی می‌شود که این نام فارسی با توجه به درستی آن از دیدگاه علمی، به آسانی می‌تواند مورد پذیرش پرنده‌نگران ارجمند کشور قرار گیرد. این پیشنهاد در "کارگروه زبان‌شناسی و واژه‌گزینی" مطرح و تصویب شد.

بر این اساس، نام فارسی این گروه از پرندگان جهان، "روآبروک (جاکانا)" خواهد بود و نام گونه‌ای که در ایران ثبت شده است، به شکل زیر نوشته می‌شود:

روآبروک (جاکانای) دُم‌قرقاولی

Pheasant-tailed Jacana

Hydrophasianus chirurgus

*****

ثبت توکای بزرگ در شازند در مرداد 1400

Record of Mistle Thrush in Shazand in July 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: توکای بزرگ Turdus viscivorus

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: بلندیهای پاکل، شازند

استان: مرکزی

زمان پایش: 9 مرداد 1400

پرنده نگر: بانو ماندانا حضرتی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان مرکزی

Species: Mistle Thrush Turdus viscivorus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Pakal heights, Shazand

Province: Markazi

Period of observations: 31 July 2021

Birdwatchers: Mandana Hazrati

Remarks: The first record of this species for Markazi province

ثبت عقاب ماهیگیر در شازند در فروردین 1400

Record of Western Osprey in Shazand in April 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: عقاب ماهیگیر Pandion haliaetus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: کوکبیه، شازند

استان: مرکزی

زمان پایش: 22 فروردین 1400

پایشگر: بانو ماندانا حضرتی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان مرکزی

Species: Western Osprey Pandion haliaetus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Kowkabieh, Shazand

Province: Markazi

Period of observations: 11 April 2021

Observers: Mandana Hazrati

Remarks: The first record of this species for Markazi province

اصلاح نام انگلیسی یاکریم سرخ

Change of English name of Red Turtle Dove

به آگاهی می رساند که در فهرستهای پیشین آی.او.سی برای  گونه یاکریم سرخ، نام انگلیسی Red Turtle Dove به کار می رفت.

به هر روی، برای هماهنگی با دیگر فهرستهای جهانی و به کار بردن نام رایج آن، نام انگلیسی این گونه در نسخه 10.2 (سال 2020) فهرست آی.او.سی به Red Collared Dove اصلاح شد.

-----

اصلاح نام انگلیسی سسک چشم‌سفید هندی

Change of English name of Oriental White-eye

به آگاهی می رساند که در گذشته برای  سسک چشم‌سفید هندی، نام انگلیسی Oriental White-eye به کار می رفت.

نیاز به یادآوری است نام انگلیسی این گونه در نسخه 9.1 (سال 2019) فهرست آی.او.سی به Indian White-eye اصلاح شد.

-----

تغییر سرده اردکهای ارده ای و گیلار

Change of genus of Gadwall & Eurasian Wigeon

بر اساس تغییر انجام شده در مورد رده بندی اردکها، نام سرده اردکهای ارده ای و گیلار از Anas به Mareca تغییر کرده است (Gonzalez et al. 2009). این تغییر در نسخه 9.2 آی.او.سی رخ داده بود.

این تغییرها مورد تایید چندین چک لیست جهانی پرندگان جهان از قبیل Gill & Donsker (2019)، Clements et al. (2019)، del Hoyo et al. (2014-2016)، John Boyd, TiF (2017)، Christidis et al. 2014  و HBW and BirdLife International (2018) قرار گرفته است.

منابع

Clements, J. F., T. S. Schulenberg, M. J. Iliff, D. Roberson, T. A. Fredericks, B. L. Sullivan, and C. L. Wood. 2018. The eBird/Clements checklist of birds of the world: v2018.

Christidis et al. 2014. The Howard and Moore Complete Checklist of the Birds of the World, version 4.1.

del Hoyo, J., N. J. Collar, D. A. Christie, A. Elliott,  L. D. C. Fishpool, P. Boesman & G. M. Kirwan. 2014-2016. HBW and BirdLife International Illustrated Checklist of the Birds of the World, Volume 1, 2, Lynx Edicions in association with BirdLife International, Barcelona, Spain and Cambridge, UK.

Gill, F & D Donsker (Eds). 2019. IOC World Bird List (v 9.2)

Gonzalez J, H Düttmann & M Wink. 2009. Phylogenetic relationships based on two mitochondrial genes and hybridization patterns in Anatidae. Journal of Zoology 279: 310–318.

HBW and BirdLife International (2018) Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 3. Available at: http://datazone.birdlife.org/userfiles/file/Species/Taxonomy/HBW-BirdLife_Checklist_v3_Nov18.zip [.xls zipped 1 MB].

John H. Boyd III - TiF checklist, Version 3.08: May 1 2017 and updated October 24 2018

*****

تغییر سرده اردک نوک پهن و خوتکای ابروسفید

Change of genus of Northern Shoveler & Garganey

بر اساس تغییر انجام شده در مورد رده بندی اردکها، نام سرده اردک نوک پهن و خوتکای ابروسفید از Anas به Spatula تغییر کرده است (Gonzalez et al. 2009). این تغییر در نسخه 9.2 آی.او.سی رخ داده بود.

این تغییرها مورد تایید چندین چک لیست جهانی پرندگان جهان از قبیل Gill & Donsker (2019)، Clements et al. (2019)، del Hoyo et al. (2014-2016)، John Boyd, TiF (2017)، Christidis et al. 2014  و HBW and BirdLife International (2018) قرار گرفته است.

منابع

Clements, J. F., T. S. Schulenberg, M. J. Iliff, D. Roberson, T. A. Fredericks, B. L. Sullivan, and C. L. Wood. 2018. The eBird/Clements checklist of birds of the world: v2018.

Christidis et al. 2014. The Howard and Moore Complete Checklist of the Birds of the World, version 4.1.

del Hoyo, J., N. J. Collar, D. A. Christie, A. Elliott,  L. D. C. Fishpool, P. Boesman & G. M. Kirwan. 2014-2016. HBW and BirdLife International Illustrated Checklist of the Birds of the World, Volume 1, 2, Lynx Edicions in association with BirdLife International, Barcelona, Spain and Cambridge, UK.

Gill, F & D Donsker (Eds). 2019. IOC World Bird List (v 9.2)

Gonzalez J, H Düttmann & M Wink. 2009. Phylogenetic relationships based on two mitochondrial genes and hybridization patterns in Anatidae. Journal of Zoology 279: 310–318.

HBW and BirdLife International (2018) Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 3. Available at: http://datazone.birdlife.org/userfiles/file/Species/Taxonomy/HBW-BirdLife_Checklist_v3_Nov18.zip [.xls zipped 1 MB].

John H. Boyd III - TiF checklist, Version 3.08: May 1 2017 and updated October 24 2018

*****

تغییر سرده تلیله نوک پهن

Change of Genus of Broad-billed Sandpiper

در سالهای گذشته برخی تغییرها در مورد رده بندی پرندگان رخ داده است. یکی از این تغییرها در مورد تلیلۀ نوک پهن بود. بر اساس آخرین تغییرات انجام شده، سردۀ تلیلۀ نوک پهن از Limicola به Calidris تغییر کرده است (Gibson & Baker 2012, Banks 2012). این تغییر در نسخه 10.2 آی.او.سی رخ داده است.

اکنون این تغییر در بیشتر فهرست‌های پرندگان جهان پذیرفته شده است (Clements et al., 2019; del Hoyo et al., 2014-2016; Christidis et al., 2014; Boyd III, 2017; HBW and BirdLife International, 2020; Gill & Donsker, 2020 ).

بنابر این، نام کامل این گونه به شکل زیر تغییر می کند:

تلیلۀ نوک پهن

Broad-billed Sandpiper

Calidris falcinellus

References

Banks RC. 2012. Classification and nomenclature of the sandpipers (Aves: Arenariinae). Zootaxa 3513: 86–88.

Boyd III, John H. - TiF checklist, Version 3.08: May 1 2017 and updated October 24 2018.

Christidis et al. 2014. The Howard and Moore Complete Checklist of the Birds of the World, version 4.1.

Clements, J. F., T. S. Schulenberg, M. J. Iliff, D. Roberson, T. A. Fredericks, B. L. Sullivan, and C. L. Wood. 2018. The eBird/Clements checklist of birds of the world: v2018.

del Hoyo, J., N. J. Collar, D. A. Christie, A. Elliott,  L. D. C. Fishpool, P. Boesman & G. M. Kirwan. 2014-2016. HBW and BirdLife International Illustrated Checklist of the Birds of the World, Volume 1, 2, Lynx Edicions in association with BirdLife International, Barcelona, Spain and Cambridge, UK.

Gibson R & A Baker. 2012. Multiple gene sequences resolve phylogenetic relationships in the shorebird suborder Scolopaci (Aves: Charadriiformes). Molecular Phylogenetics and Evolution, 64: 66–72.

Gill, F and D Donsker (Eds). 2020. IOC World Bird List (v 10.2). Doi 10.14344/IOC.ML.10.2.  http://www.worldbirdnames.org/

HBW and BirdLife International (2020) Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world.

-----

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت کوکوی خالدار در ارسنجان در مرداد 1400

Record of Great Spotted Cuckoo in Arsanjan in August 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کوکوی خالدار Clamator glandarius

شمار پرنده: یک فرد

گونۀ والدین دایه: --

محل پایش: ارسنجان

استان: فارس

زمان پایش: 11 مرداد 1400

پرنده نگران: آقای مرتضی نعمتی

Species: Great Spotted Cuckoo Clamator glandarius

No. of individuals: one individual

Foster parent species: --

Place of observation: Arsanjan

Province: Fars

Dates of observation: 2 August 2021

Birdwatchers: Morteza Nemati

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

ثبت کبوتر چشم زرد در کشف رود در مرداد 1400

Record of Yellow-eyed Dove in Kashaf-Rud in August 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کبوتر چشم زرد Columba eversmanni

شمار پرنده: 10 فرد

محل پایش: کشف رود

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 11 مرداد 1400

پرنده نگران: آقایان سعید میرسعیدی و مهدی نقیبی

Species: Yellow-eyed Dove Columba eversmanni

No. of individuals: 10 individuals

Place of observation: Kashaf-Rud, Mashhad

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 2 August 2021

Birdwatchers: Saeed Mirsaeedi & Mahdi Naghibi

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قمری دم دراز در بندعلیخان در مرداد 1400

Record of Namaqua Dove in Band Alikhan in July 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قمری دم دراز Oena capensis

شمار پرنده: 20 فرد

محل پایش: بندعلیخان

استان: تهران

زمان پایش: 9 مرداد 1400

پرنده نگر: آقای مهدی پایمرد

Species: Namaqua Dove Oena capensis

No. of individuals: 20 individuals

Place of observation: Band Alikhan

Province: Tehran

Dates of observations: 31 July 2021

Birdwatchers: Mahdy Paymard

ثبت سسک درختی بزرگ در استان قم

Record of Upcher’s Warbler in Qom province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک درختی بزرگ Hippolais languida