کمیته ثبت پرندگان ایران Iran Bird Records Committee

ثبت جمعیت گونه های مهم در ایران

Records of population of important species in Iran

ثبت دارکوب قهوه ای در دزفول در شهریور 1398

Record of Eurasian Wryneck in Dezful in September 2019

 

خلاصه اطلاعات این ثبت:

نوع اهمیت گونه: مهاجرت

گونه: دارکوب قهوه ای Jynx torquila

تعداد: یک فرد

مکان مشاهده: دزفول

استان: خوزستان

دوره مشاهدات: 22 شهریور 1398

مشاهده کنندگان: آقایان رجبعلی فرامهر و رامین عندلیب

Type of important species: Migration

Species: Eurasian Wryneck Jynx torquila

No. of individuals: one individual

Place of observation: Dezful

Province: Khuzestan

Period of observation: 13 September 2019

Observers: Rajabali Faramehr & Ramin Andalib

تفکیک فرم روشن در سارگپه های ایران

Differences of Iranian Buzzards

 

تهیه و تنظیم: ابوالقاسم خالقی زاده

تاریخ: 2 مهر 1398

 

این نوشتار به منظور تفکیک بهتر فرم روشن در چهار نوع سارگپه ایران یعنی معمولی، صحرایی، پابلند و پرپا تهیه شده است. لازم به یادآوری است که در شمال ایران، زیرگونه سارگپه معمولی هیرکانی زیست می کند که اندکی با ویژگیهای توصیف شده در مورد زیرگونه نمادین (Buteo buteo buteo) متفاوت است. این ویژگیها بر اساس تصاویر ترسیم شده در کتاب پرندگان شکاری اروپا، خاورمیانه و شمال آفریقا و بخش کمی از آن از کتاب پرندگان خاورمیانه استخراج شده است. موارد با اختلاف بیشتر با رنگ قرمز مشخص شده اند.

 

نام علمی	Buteo buteo buteo	Buteo buteo vulpinus	Buteo rufinus	Buteo lagopus
نام انگلیسی	Common Buzzard	Steppe Buzzard	Long-legged Buzzard	Rough-legged Buzzard
نام فارسی	سارگپه معمولی	سارگپه صحرایی	سارگپه پابلند	سارگپه پرپا
زیستگاه	هر نوع زیستگاهی در زمان مهاجرت	درختزارها، دشتها، شیب کوههای دارای درخت- هر نوع زیستگاهی در زمان مهاجرت	دشتها، اراضی باز با بوته ها، مناطق نیمه بیابانی، کوهها و درختزارها	اراضی باز با درختان- تالابها
طول بدن	حدود 50 سانتیمتر	کوچکترین زیرگونه سارگپه معمولی- حدود 48 سانتیمتر	حدود 60 تا 66 سانتیمتر	حدود 50 تا 61 سانتیمتر
فاصله دوسر بال	حدود 120 سانتیمتر	حدود 118 سانتیمتر	حدود 130 تا 155 سانتیمتر	حدود 125 تا 145 سانتیمتر
درازی و پهنای بال	بالهای باریکتر و کوتاهتر از سارگپه پابلند	بالهای باریکتر و کوتاهتر از سارگپه پابلند	بالهای بلندتر و پهن تر از سارگپه معمولی	بالها بلندتر از سارگپه صحرایی (استپی)
بال زدن	-	بال زدن افراشته تر و بال باز روی صاف تر- در زمان بال باز سرخوردن لبه بالها کمتر بالا آمده	بال زدن با انعطاف بیشتر و بال باز روی با لبه بال منحنی- سر خوردن با لبه بالها بالا آمده	بال زدن منظم- بال زدن با انعطاف بیشتر و بال باز روی با لبه بال منحنی
طول دم	دم کوتاهتر از سارگپه پابلند	دم کوتاهتر از سارگپه پابلند	دم بلندتر از سارگپه معمولی	دم بلندتر از سارگپه معمولی حنایی (استپی)
گونه ها	سفید	راه راه عرضی ریز	سفید	کرم گاهی راه راه خیلی ریز
چشمها	زرد تا تیره	زرد تا تیره	زرد روشن تا تیره	زرد تا تیره
ابرو	پهن و سفید	روشن و نامشخص	پهن و سفید	پهن و کرم- در نرها لکه تیره در جلوی چشم
تارک سر	در تارک قهوه ای راه راه	قهوه ای روشن با راه راه ریز	قهوه ای	قهوه ای راه راه
پس سر	قهوه ای راه راه در زمینه سفید	قهوه ای راه راه	روشن با راه راه طولی	راه راه طولی در زمینه کرم
گلو	سفید با کمی راه راه نازک	سفید با کمی راه راه نازک	سفید با کمی راه راه نازک- در فرم زرد سینه زردرنگ	راه راه طولی تیره
سینه	طوق سفید بین سینه و شکم- سینه سفید با راه راه طولی در طرفین سینه- کمی راه راه محو در نابالغین	طوق سفید بین سینه و شکم- سینه سفید با راه راه طولی کم و پراکنده در نابالغین	سفید با راه راه طولی نازک و حنایی در نابالغین و راه راه طولی قهوه ای در بالغین- در فرم زرد سینه زردرنگ	نوار روشن و کرم بین سینه و شکم-
پهلوها	سفید با خالهای ریز تا راه راه عرضی تیره در زمینه سفید	سفید با خالهای ریز تا راه راه طولی تیره در زمینه سفید	حنایی و قهوه ای- در بالغین راه راه عرضی و در نابالغین راه راه طولی	قهوه ای تیره
شکم	تقریبا سفید با کمی راه راه محو	تقریبا سفید با کمی راه راه طولی	تقریبا سفید با کمی راه راه طولی- در فرم زرد شکم زردرنگ	در نابالغین قهوه ای تیره- در ماده ها قهوه ای و لبه پرها سفید نازک- در نرها راه راه عرضی قهوه ای تیره در زمینه روشن
پوشپرهای زیر دم	تقریبا سفید با کمی راه راه عرضی محو	سفید	سفید- در فرم زرد پوشپرهای زیر دم زردرنگ	سفید
شاهپرهای بلند انتهای بال (تعداد انگشتان بال)	چهار- در پایه پرها سفید و در انتها تیره	چهار انگشت- در پایه پرها سفید و در انتها تیره	چهار انگشت- در پایه پرها سفید و در انتها تیره	چهار انگشت- در پایه پرها سفید و در انتها تیره
لکه خم بال	تیره و به اندازه متوسط- گاهی بدون لکه تیره	بدون لکه تیره	لکه قهوه ای تیره	لکه تیره بزرگ
پوشپرهای زیر بال	سفید تا کرم- گاهی نوار تیره بین شاهپرها و پوشپرها دیده می شود	راه راه طولی در زمینه سفید	راه راه طولی قهوه ای در زمینه سفید- در قسمت عقب کم رنگ تر- در فرم زرد پوشپرها زردرنگ	زرد و کرم- یک نوار بین شاهپرها و پوشپرها
زیر شاهپرهای بال	نوار تیره محو، نازک تا متوسط در انتهای شاهپرهای بال- چندین نوار عرضی تیره	نوار تیره در انتهای شاهپرهای بال با لبه نازک سفید	یک نوار مشخص تیره و پهن در انتهای شاهپرهای بال- راه راه عرضی نازک و تیره در شاهپرهای ثانویه	نوار تیره نازک در انتهای شاهپرهای بال با لبه نازک سفید- نابالغین نوار تیره لبه خارجی بال را ندارد
رنگ پشت	خالهای قهوه ای درشت در زمینه سفید	-	خالهای قهوه ای درشت در زمینه حنایی	قهوه ای
پوشپرهای روی بال	سفید با خالهای قهوه ای درشت	-	حنایی کم رنگ با خالهای کم در جلوی بال ولی خالهای بیشتر در عقب- پوشپرهای بزرگ بال نوار تیره ای را روی بال ایجاد می کنند	راه راه طولی در زمینه روشن
روی شاهپرهای بال	قهوه ای با راه راه عرضی روی شاهپرهای بال- در لبه خارجی بال نوار تیره	-	راه راه عرضی در زمینه کرم- در لبه خارجی بال نوار تیره و پهن	شاهپرهای ثانویه قهوه ای- بین انگشتان بال و شاهپرهای ثانویه پرها روشن با چند نوار عرضی
دمگاه	سفید با یک نوار تیره در انتها	-	تیره با یک نوار حنایی در انتها	تیره با یک نوار تیره در انتها
روی شاهپرهای دم	قهوه ای با راه راه عرضی که در پایه پرها سفید هستند- نوار انتهای دم تیره	-	حنایی که در پایه پرها زرد هستند- نوار انتهای دم تیره دیده نمی شود	در پایه پرها سفید هستند- نوار انتهای دم پهن و تیره- در ماده ها یک نوار ولی در نرها تعداد نوارها بیشتر است
زیر شاهپرهای دم	قهوه ای با راه راه عرضی که در پایه پرها سفید هستند- نوار انتهای دم تیره با لبه سفید	تقریبا سفید با راه راه عرضی نازک متعدد	تقریبا سفید و در انتهای دم نوار حنایی پهن	در پایه پرها سفید هستند- نوار انتهای دم پهن و کمی تیره
پاها	زردرنگ	زردرنگ	زردرنگ	انگشتان زردرنگ
پوشش پر روی پا	قلم پا (تارسوس) و انگشتان بدون پر	قلم پا (تارسوس) و انگشتان بدون پر	قلم پا (تارسوس) و انگشتان بدون پر	قلم پا (تارسوس) و حتی روی انگشتان پردار

 

منابع

Clark W.S. (1999).  A Field Guide to the RAPTORS of Europe, the Middle East and North Africa. Oxford University Press, Oxford, 371 pp.

 

Porter, R. & Aspinall, S. (2010). Birds of the Middle East. Christopher Helm, London.

-----

مشاهده گونه ها در استانها

Observations of species in provinces

مشاهده آبچلیک خالدار پاسبز در استان اصفهان

Observation of Wood Sandpiper in Esfahan province

 

خلاصه اطلاعات این مشاهده:

گونه: آبچلیک خالدار پاسبز Tringa glareola

تعداد پرنده: 10 فرد

محل مشاهده: سی و سه پل، اصفهان

استان: اصفهان

تاریخ مشاهده: 27 شهریور 1398

مشاهده کنندگان: آقای مجید پورهمدانی

شناسایی کنندگان: ابوالقاسم خالقی زاده و محسن ملاح

توضیحات: گونه جدید برای استان اصفهان

Species: Wood Sandpiper Tringa glareola

No. of individuals: 10 individuals

Place of observation: Esfahan

Province: Esfahan

Date of observation: 18 September 2019

Observers: Majid Pourhamedani

Identified by: Abolghasem Khaleghizadeh & Mohsen Mallah

Remarks: New species for Esfahan province

ثبت جمعیت گونه های مهم در ایران

Records of population of important species in Iran

ثبت دال معمولی در لردگان در شهریور 1398

Record of Griffon Vulture in Lordegan in September 2019

 

خلاصه اطلاعات این ثبت:

نوع اهمیت گونه: جمعیت

گونه: دال معمولی Gyps fulvus

تعداد پرنده:یک فرد

مکان مشاهده: لردگان

استان: چهارمحال و بختیاری

دوره مشاهدات: شهریور 1398

مشاهده کنندگان: آقایان فرهاد محمودی، فربد خاکپور و رامتین گمرک چی

توضیحات: این پرنده تحت درمان است.

Type of important species: Population

Species: Griffon Vulture Gyps fulvus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Lordegan

Province: Chahar-Mahal & Bakhtiari

Period of observations: September 2019

Observers: Farhad Mahmoudi, Farbod Khakpour & Ramtin Gomrokchi

      Remarks: The bird is under treatment.

ثبت جمعیت گونه های مهم در ایران

Records of population of important species in Iran

ثبت عقاب دو برادر در لامرد در شهریور 1398

Record of Bonelli's Eagle in Lamerd in September 2019

 

خلاصه اطلاعات این ثبت:

نوع اهمیت گونه: جمعیت

گونه: عقاب دو برادر Aquila fasciata

تعداد پرنده: 2 فرد

محل مشاهده: لامرد

استان: فارس

تاریخ مشاهده: شهریور 1398

مشاهده کنندگان: آقای عقیل خضری

Type of important species: Population

Species: Bonelli's Eagle Aquila fasciata

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Lamerd

Province: Fars

Date of observation: September 2019

Observers: Aghil Khezri

ثبت جمعیت گونه های مهم در ایران

Records of population of important species in Iran

ثبت جمعیت لک لک سفید در سولدوز در شهریور 1398

Record of population of White Stork in Solduz in September 2019

 

خلاصه اطلاعات این ثبت:

نوع اهمیت گونه: در حال کاهش جمعیت

گونه: لک لک سفید Ciconia ciconia

تعداد پرنده: 100 فرد

محل مشاهده: تالاب سولدوز، نقده

استان: آذربایجان غربی

دوره مشاهدات: 16 شهریور 1398

مشاهده کنندگان: آقایان علی اصغر رحیم زاده و علیرضا مفتوحی

Type of important species: Decreasing population

Species: White Stork Ciconia ciconia

No. of individuals: 100 individuals

Place of observation: Solduz, Naghadeh

Province: West Azarbaijan

Period of observations: 7 September 2019

Observers: Ali-Asghar Rahimzadeh & Alireza Maftouhi

ثبت جمعیت گونه های مهم در ایران

Records of population of important species in Iran

ثبت عقاب خالدار بزرگ در قم در اسفند 1396

Record of Greater Spotted Eagle in Qom in March 2018

 

خلاصه اطلاعات این ثبت:

نوع اهمیت گونه: لیست سرخ جهانی

گونه: عقاب خالدار بزرگ (تالابی) Clanga clanga

تعداد پرنده: یک فرد

محل مشاهده: روستای البرز، قم

استان: قم

دوره مشاهدات: اسفند 1396

مشاهده کنندگان: آقای مجید رضوانی

Type of important species: IUCN Redlist

Species: Greater Spotted Eagle Clanga clanga

No. of individuals: one individual

Place of observation: Alborz village, Qom

Province: Qom

Period of observations: March 2018

Observers: Majid Rezvani

Identified by: Arya Shafaeipour & Hamid Jabbari

ثبت جمعیت گونه های مهم در ایران

Records of population of important species in Iran

ثبت اسکوآی قطبی در بوشهر در شهریور 1398

Record of Parasitic Jaeger in Bushehr in September 2019

 

خلاصه اطلاعات این ثبت:

نوع اهمیت گونه: مهاجرت

گونه: اسکوآی قطبی Stercorarius parasiticus

تعداد پرنده: یک فرد

محل مشاهده: بوشهر

استان: بوشهر

دوره مشاهدات: 28 شهریور 1398

مشاهده کنندگان: آقای کوروش خلیلی

Type of important species: Migration

Species: Parasitic Jaeger Stercorarius parasiticus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Bushehr

Province: Bushehr

Period of observations: 19 September 2019

Observers: Korosh Khalili

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of rare birds of Iran

ثبت پیغوی بزرگ در ملکشاهی در شهریور 1398

Record of Levant Sparrowhawk in Malekshahi in September 2019

 

خلاصه اطلاعات این ثبت:

گونه: پیغوی بزرگ Accipiter brevipes

تعداد: یک نابالغ

مکان مشاهده: ملکشاهی

استان: ایلام

تاریخ مشاهده: 28 شهریور 1398

مشاهده کنندگان: آقایان مهدی مامی و احمدرضا صیادی

شناسایی کنندگان: محمد سفرنگ و ابوالقاسم خالقی زاده

Species: Levant Sparrowhawk Accipiter brevipes

No. of individuals: one juvenile

Place of observation: Malekshahi

Province: Ilam

Date of observation: 19 September 2019

Observers: Mahdi Mami & Ahmad-Reza Sayyadi

Identified by: Mohammad Safrang & Abolghasem Khaleghizadeh

مشاهده گونه ها در استانها

Observations of species in provinces

مشاهده سلیم طوقی بزرگ در استان خراسان رضوی

Observation of Common Ringed Plover in Khorasan-e Razavi province

 

خلاصه اطلاعات این مشاهده:

گونه: سلیم طوقی بزرگ Charadrius hiaticula

تعداد: یک فرد

مکان مشاهده: روستای شورک ملکی، سرخس

استان: خراسان رضوی

تاریخ مشاهده: 28 شهریور 1398

مشاهده کنندگان: آقایان علی مهدوی، رضا جوادی و سعید داوری

شناسایی کنندگان: علی خانی و مرتضی کشاورز

توضیحات: گونه جدید برای استان خراسان رضوی

Species: Common Ringed Plover Charadrius hiaticula

No. of individuals: one individual

Place of observation: Shourak-Maleki, Sarakhs

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 19 September 2019

Observers: Ali Mahdavi, Reza Javadi, Saeed Davari

Identified by: Ali Khani & Morteza Keshavarz

Remarks: New species for Khorasan-e Razavi province

 

ثبت جمعیت گونه های مهم در ایران

Records of population of important species in Iran

ثبت جغد گوش دراز در سیلاخور، دورود در پاییز 1397

Record of Long-eared Owl in Silakhor, Dorud in autumn 2018

 

خلاصه اطلاعات این مشاهده:

نوع اهمیت گونه: در حال افزایش

گونه: جغد گوش دراز Asio otus

تعداد: یک فرد

مکان مشاهده: دشت سیلاخور، دورود

استان: لرستان

تاریخ مشاهده: پاییز 1397

مشاهده کننده: آقایان علی روشنی و کوروش لشنی

توضیحات: گونه جدید برای استان لرستان

Type of important species: Increasing

Species: Long-eared Owl Asio otus

No. of individuals: One individual

Place of observation: Silakhor plain, Dodud

Province: Lorestan

Date of observation: autumn 2018

Observer: Ali Roshani & Korosh Lashni

Remarks: New species for Lorestan province

ثبت جمعیت گونه های مهم در ایران

Records of population of important species in Iran

ثبت زیرآبروک در بروجن و اردل در تیر 1397

Record of White-throated Dipper in Borujen and Ardal in July 2018

 

خلاصه اطلاعات این ثبت:

نوع اهمیت گونه: جمعیت

گونه: زیرآبروک Cinclus cinclus

تعداد پرنده: 2 فرد

محل مشاهده: گردبیشه، بروجن و چشمه سرداب رستم آباد، اردل

استان: چهارمحال و بختیاری

دوره مشاهدات: تیر 1397

مشاهده کننده: آقای کرامت حافظی

Type of important species: Population

Species: White-throated Dipper Cinclus cinclus

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Gard-Bisheh, Borujen & Cheshme Sardab-e Rostamabad, Ardal

Province: Chahar-Mahal & Bakhtiari

Period of observations: July 2018

Observers: Keramat Hafezi

تفکیک فرم تیره در سارگپه های ایران

Differences of dark morph of Iranian Buzzards

 

تهیه و تنظیم: ابوالقاسم خالقی زاده

تاریخ: 1 مهر 1398

 

این نوشتار به منظور تفکیک بهتر فرم تیره در سارگپه های معمولی، صحرایی و پابلند تهیه شده است. لازم به یادآوری است که در شمال ایران، زیرگونه سارگپه معمولی هیرکانی زیست می کند که اندکی با ویژگیهای توصیف شده در مورد زیرگونه نمادین (Buteo buteo buteo) متفاوت است. این ویژگیها بر اساس تصاویر ترسیم شده در کتاب پرندگان شکاری اروپا، خاورمیانه و شمال آفریقا و بخش کمی از آن از کتاب پرندگان خاورمیانه استخراج شده است. موارد با اختلاف بیشتر با رنگ قرمز مشخص شده اند.

 

نام علمی	Buteo buteo buteo	Buteo buteo vulpinus	Buteo rufinus
نام انگلیسی	Common Buzzard	Steppe Buzzard	Long-legged Buzzard
نام فارسی	سارگپه معمولی	سارگپه صحرایی	سارگپه پابلند
زیستگاه	هر نوع زیستگاهی در زمان مهاجرت	درختزارها، دشتها، شیب کوههای دارای درخت- هر نوع زیستگاهی در زمان مهاجرت	دشتها، اراضی باز با بوته ها، مناطق نیمه بیابانی، کوهها و درختزارها
طول بدن	حدود 50 سانتیمتر	کوچکترین زیرگونه سارگپه معمولی- حدود 48 سانتیمتر	حدود 60 تا 66 سانتیمتر
فاصله دوسر بال	حدود 120 سانتیمتر	حدود 118 سانتیمتر	حدود 130 تا 155 سانتیمتر
درازی و پهنای بال	بالهای باریکتر و کوتاهتر از سارگپه پابلند	بالهای باریکتر و کوتاهتر از سارگپه پابلند	بالهای بلندتر و پهن تر از سارگپه معمولی
طول دم	دم کوتاهتر از سارگپه پابلند	دم کوتاهتر از سارگپه پابلند	دم بلندتر از سارگپه معمولی
گونه ها	قهوه ای راه راه	قهوه ای تیره	تیره یکدست
سر	قهوه ای راه راه	قهوه ای راه راه	تیره
پس سر	قهوه ای راه راه	قهوه ای راه راه	تیره- در جوانها دارای خال سفید
گلو	تیره	قهوه ای	تیره یکدست
سینه	قهوه ای تیره- نوار نسبتا روشن سینه را از شکم تیره جدا می کند	قهوه ای	تیره یکدست
پهلوها	تیره	قهوه ای	تیره
شکم	تیره با راه راه عرضی	قهوه ای	تیره یکدست
پوشپرهای زیر دم	تقریبا سفید با راه عرضی نازک و تیره	قهوه ای	تیره یکدست
شاهپرهای بلند انتهای بال (تعداد انگشتان بال)	چهار- در پایه پرها سفید و در انتها تیره	چهار انگشت- در پایه پرها سفید و در انتها تیره	چهار انگشت- در پایه پرها کرم با راه راه محو و در انتها تیره
لکه خم بال	تیره و به اندازه متوسط	لکه تیره	لکه تیره متصل به تیرگی بخش جلوی بال
پوشپرهای زیر بال	در قسمت جلوی بال تیره- در قسمت عقب خالهای تیره و روشن	قهوه ای- بین پوشپرها و شاهپرها یک نوار تیره	تیره در قسمت عقب کم رنگ تر
زیر شاهپرهای بال	نوار تیره در انتهای شاهپرهای بال	نوار تیره در انتهای شاهپرهای بال	یک نوار مشخص تیره و پهن در انتهای شاهپرهای بال- راه راه عرضی نازک و تیره
رنگ پشت	قهوه ای	قهوه ای	تیره یکدست
پوشپرهای روی بال	قهوه ای- پوشپرهای بزرگ بال نوار تیره نامشخصی را روی بال ایجاد می کنند	قهوه ای- پوشپرهای بزرگ بال نوار تیره نامشخصی را روی بال ایجاد می کنند	تیره- پوشپرهای بزرگ بال نوار تیره نامشخصی را روی بال ایجاد می کنند
روی شاهپرهای بال	راه راه عرضی روی شاهپرهای بال- در انتهای بال نوار تیره	راه راه عرضی روی شاهپرهای بال- در انتهای بال نوار تیره	راه راه عرضی روی شاهپرهای بال- در انتهای بال نوار تیره و پهن
دمگاه	قهوه ای تیره	قهوه ای تیره	تیره
روی شاهپرهای دم	قهوه ای- راه راه عرضی در زمینه سفید- شاهپرهای وسط دم تقریبا حنایی- در انتهای دم نوار تیره و لبه آنها سفید	قهوه ای- راه راه عرضی در زمینه سفید- شاهپرهای وسط دم تقریبا سفید- در انتهای دم نوار تیره و لبه آنها سفید	تیره- راه راه عرضی در زمینه کرم- شاهپرهای وسط دم روشن تر- در انتهای دم نوار تیره و پهن که لبه آنها سفید نیست
زیر شاهپرهای دم	تقریبا سفید با راه راه عرضی تیره- نوار تیره در انتهای شاهپرهای دم با لبه سفید	تقریبا سفید با راه راه عرضی تیره- نوار تیره در انتهای شاهپرهای دم با لبه سفید	در انتهای دم نوار تیره پهن بدون لبه سفید شاهپرهای دم
رنگ پاها	زردرنگ	زردرنگ	زردرنگ

 

منابع

Clark W.S. (1999).  A Field Guide to the RAPTORS of Europe, the Middle East and North Africa. Oxford University Press, Oxford, 371 pp.

 

Porter, R. & Aspinall, S. (2010). Birds of the Middle East. Christopher Helm, London.

 

-----