کمیته ثبت پرندگان ایران Iran Bird Records Committee

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of rare birds of Iran

ثبت جغد طلایی در جیرفت در شهریور 1403

Record of Omani Owl in Jiroft in September 2024

 

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: جغد طلایی Strix butleri

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: ساردوئیه، جیرفت

استان: کرمان

زمان پایش: 20 شهریور 1403

پایشگران: آقایان یونس خواجویی و محمدعلی قاسمی

شناسایی‌کنندگان: کرامت حافظی و ابوالقاسم خالقی‌زاده

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان کرمان

Species: Omani Owl Strix butleri

No. of individuals: one individual

Place of observation: Sarduiyeh, Jiroft

Province: Kerman

Dates of observation: 10 September 2024

Observers: Yunos Khajouei & MohammadAli Ghasemi

Identified: Keramat Hafezi & Abolghasem Khaleghizadeh

Remarks: The first record of this species for Kerman province

 

ثبت همه رکوردهای زیرگونه‌های کمیاب ایران

All records of rare subspecies of Iran

ثبت زیرگونه دم جنبانک نقابدار در بیرجند در شهریور 1403

Record of Motacilla alba personata in Birjand in August 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام زیرگونه: دم‌جنبانک نقاب‌دار Motacilla alba personata

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: روستای امیرآباد، بیرجند

استان: خراسان جنوبی

زمان پایش: 1 شهریور 1403

پایشگران: آقای محمدامین آتش‌پنجه

یادداشت: از ویژگی‌های این زیرگونه: آغاز سیاهی از چاک دهان، سفیدی ناودان‌مانند در زیر چشم‌ها، سیاهی گونه‌ها و پیوستگی سیاهی در جلو و پشت گردن

Subspecies: Masked Wagtail Motacilla alba personata

No. of individuals: One individual

Place of observation: Amir-Abad, Birjand

Province: South Khorasan

Date of observation: 22 August 2024

Observers: Mohammad-Amin AtashPanjeh

ثبت همه رکوردهای زیرگونه‌های کمیاب ایران

All records of rare subspecies of Iran

ثبت زیرگونه دم جنبانک نقابدار در بیرجند در شهریور 1403

Record of Motacilla alba personata in Birjand in August 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام زیرگونه: دم‌جنبانک نقاب‌دار Motacilla alba personata

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: روستای امیرآباد، بیرجند

استان: خراسان جنوبی

زمان پایش: 1 شهریور 1403

پایشگران: آقای محمدامین آتش‌پنجه

یادداشت: از ویژگی‌های این زیرگونه: آغاز سیاهی از چاک دهان، سفیدی ناودان‌مانند در زیر چشم‌ها، سیاهی گونه‌ها و پیوستگی سیاهی در جلو و پشت گردن

Subspecies: Masked Wagtail Motacilla alba personata

No. of individuals: One individual

Place of observation: Amir-Abad, Birjand

Province: South Khorasan

Date of observation: 22 August 2024

Observers: Mohammad-Amin AtashPanjeh

ثبت تلیله دم سفید در استان خراسان جنوبی

Record of Temminck’s Stint in South Khorasan province

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: تلیله دم‌سفید Calidris temminckii

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: بیرجند

استان: خراسان جنوبی

زمان پایش: 9 شهریور 1403

پایشگر: آقای غلامرضا سمیعی

شناسایی‌کنندگان: ابوالقاسم خالقی‌زاده

یادداشت: نخستن ثبت این گونه برای استان خراسان جنوبی

Species: Temminck’s Stint Calidris temminckii

No. of individuals: one individual

Place of observation: Birjand

Province: South Khorasan

Dates of observation: 30 August 2024

Birdwatchers: Gholamreza Samiei

Identified by: Abolghasem Khaleghizadeh

Remarks: The fisrt record of this species for South Khorasan province.

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت رسیدن چلچله کوهی به تهران در شهریور 1403

Record of arrival of Eurasian Crag Martin to Tehran in September 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: چلچلۀ کوهی Ptyonoprogne rupestris

شمار پرنده: 15 فرد

مکان پایش: غرب شهر تهران

استان: تهران

دوره پایش: از 1 تا 15 شهریور 1403

نخستین روز رسیدن: 15 شهریور 1403

پایشگران: آقای علیرضا کیانی‌نژاد

یادداشت: این گونه هر سال حدود دو هفته در این زمان از سال از شهر تهران می‌گذرد و جمعیت آن بین 30 تا 100 فرد است.

Species: Eurasian Crag Martin Ptyonoprogne rupestris

No. of individuals: 15 individuals

Monitoring place: west of Tehran city

Province: Tehran

Monitoring period: 22 August to 5 September 2024

Arrival date of observation: 5 September 2024

Observers: Alireza Kianinezhad

Remarks: This species passes through this area at this time of the year with a population of 30 to 100 individuals.

 

-----

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سنقر گندمزار در هریس در شهریور 1403

Record of Montagu's Harrier in Haris in September 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سنقر گندمزار Circus pygargus

شمار پرنده: یک جوان

مکان پایش: سد آرباطان، هریس

استان: آذربایجان شرقی

زمان پایش: 16 شهریور 1403

پایشگران: آقایان رضا برازنده، ناصر ملک‌زاده و ستار شیری

شناسایی‌کنندگان: آقایان ستار شیری و احسان طالبی

Species: Montagu's Harrier Circus pygargus

No. of individuals: one juvenile

Place of observation: Arbatan dam, Haris

Province: East Azarbaijan

Date of observation: 6 September 2024

Observers: Reza Barazandeh, Naser Malekzadeh & Sattar Shiri

Identified by: Sattar Shiri & Ehsan Talebi

یادداشتی دربارۀ نام سلیم پاسیاه (کوچک)

Note on Persian name of Kentish Plover

 

 

یکی از گونه‌های پرندگان ایران با نام رایج فارسی پیشین «سلیم کوچک» و نام انگلیسی Kentish Plover است.

 

نخستین نام فارسی پیشنهادی برای این گونه در چک‌لیست پرندگان ایران «جلود پاسیاه» بود (کتاب جرویس رید، 1338). در آن دوره، نام عمومی «جلود» به پرندگی گفته می‌شد که اکنون «سلیم» نامیده می‌شوند. سپس نام این گونه به «سلیم کوچک» تغییر یافت (اسکات و همکاران 1354) و تا چندین دهه به همین شکل ادامه یافت.

 

آنچه که مسلم است، واژه کوچک در نام فارسی در نام چندین گونه از سلیم‌ها و تلیله‌ها به کار رفته است (مانند سلیم طوقی کوچک، سلیم کوچک، سلیم شنی کوچک و تلیله کوچک). به نظر می‌رسید که کاربرد واژه کوچک در میان سلیم‌ها و تلیله‌ها بیش از حد معمول در نام‌گذاری ‌گونه‌های پرندگان بوده است. بنابر این، نیاز بود تا در جهت کاهش چنین خطاهایی گام برداریم.

 

واژۀ انگلیسی Kentish به معنی مرتبط به منطقۀ Kent در انگلستان است. گویا نام علمی گونه نیز به یاد اسکندر مقدونی نام‌گذاری شده است. بنابر این، نمی‌توانستیم از هیچ‌یک از دو نام انگلیسی و فارسی برای اصلاح نام فارسی کمک بگیریم.

 

به نگاهی به ویژگی‌های ریخت‌شناسی این گونه می‌توان دریافت که این گونه همانند دو گونه سلیم طوقی، دارای طوق سفید گردنی، پیشانی سفید، لکه تیره تیره تارک، نوار تیره چشمی، نوک تیره، چانه و گلوی سفید، لکه تیره در دو سوی سینه، زیرتنه سفید و روتنه خاکستری شنی است. در عین حال، ویژگی متمایز این گونه، رنگ سیاه پاها در بالغان و رنگ تیره پاها در نابالغان است؛ در حالی‌که در سلیم طوقی بزرگ رنگ پاها قرمز و در سلیم طوقی کوچک رنگ پاها صورتی تیره است.

 

با توجه به نکته‌های یادشده در بالا، ضمن احترام به نخستین نام فارسی این گونه (پاسیاه) و با برگزیدن دو کلید مهم شناسایی در نام‌گذاری این گونه، در کتاب مبصر (1395) و کتاب زیرگونه‌های پرندگان ایران (خالقی‌زاده و همکاران 2017)، نام «سلیم طوقی پاسیاه»، به عنوان نام دوم این گونه در درون پرانتز آمده بود.

 

در ارزیابی اصلاح نام فارسی این گونه، پس از رای‌گیری در اسفند 1398، تلاش شد تا به عنوان یک راه حل میانی، با افزودن نخست نام این گونه یعنی «پاسیاه»، هم نام این گونه دقیق‌تر شود و هم بخشی از نقص نام‌گذاری فارسی آن برطرف شود. بنابر این، پس از آن زمان نام این گونه به شکل «سلیم پاسیاه (کوچک)» به کار رفت.

 

 

"سلیم پاسیاه (کوچک)"

Kentish Plover

Charadrius alexandrinus

 

*****

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سلیم سینه بلوطی در هندیجان در مرداد 1403

Record of Caspian Plover in Hendijan in July 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سلیم سینه‌بلوطی Charadrius asiaticus

شمار پرنده: 3 فرد

مکان پایش: هندیجان

استان: خوزستان

زمان پایش: 6 مرداد 1403

پایشگران: آقای احمد محمدی‌روش

Species: Caspian Plover Charadrius asiaticus

No. of individuals: 3 individuals

Place of observation: Hendijan

Province: Khuzestan

Dates of observation: 27 July 2024

Observers: Ahmad Mohammadi-Ravesh