ادغام زیرگونه های سنگ چشم خاکستری بزرگ
ادغام زیرگونه های سنگ چشم خاکستری بزرگ
Lump of subspecies of Great Grey Shrikes
از گذشته های دور، موضوع تفکیک یا ادغام زیرگونه های سنگ چشم خاکستری بزرگ یکی از موضوعات مورد بحث در میان پرنده شناسان بوده است.
یکی از روشهای تفکیک زیرگونه های سنگ چشم خاکستری در سالهای گذشته تا سال 2018، تقسیم آنها به صورت سنگ چشم خاکستری شمالی (Lanius excubitor) و جنوبی (L. meridionalis) بود (Clements 2018). همچنین در سالهای گذشته، سنگچشمهای بزرگ در فهرست پرندگان دنیا توسط آی.او.سی. چهار گونه جداگانه (شمالی L. borealis، بزرگ L. excubitor، جنوبی L. meridionalisو دشتی L. pallidirostris) در نظر گرفته میشدند.
اخیرا گونه سنگ چشم خاکستری شمالی با نام علمی Lanius borealis و نام انگلیسی Northern Shrike با چندین زیرگونه (L. b. sibiricus, bianchii, mollis, funereus, borealis) از گونه سنگ چشم خاکستری جدا شد و به صورت گونه مستقل در نظر گرفته می شود (IOC 2019, Clements 2019, del Hoyo et al. 2014, Christidis et al. 2014).
همچنین، گونه قبلی سنگ چشم خاکستری جنوبی Lanius meridionalis بیشتر مورد بررسی قرار گرفته است و همه زیرگونه های قبلی به جز L. meridionalis، به گونه سنگ چشم خاکستری بزرگ ملحق شدند و تنها با یکی از زیرگونه های قبلی این گونه، به صورت گونه تکسنخی در نظر گرفته می شود. اکنون این گونه با همان نام علمی (Lanius meridionalis) و با تغییر نام انگلیسی به صورت Iberian Grey Shrike که پراکنش تابستانه آن در شبه جزیره ایبریا (شامل کشورهای اسپانیا و پرتغال) و جنوب فرانسه است (IOC 2019, Clements 2019, del Hoyo et al. 2014, Christidis et al. 2014).
لازم به توضیح است که زیرگونه سنگ چشم خاکستری دشتی توسط چندین نویسنده به عنوان گونه مستقل در نظر گرفته شده بود (King 1997, Hernández et al. 2004, Panov 2011) اما هنوز توسط بسیاری از چک لیستهای جهانی مورد پذیرش قرار نگرفته است.
با توجه به مطالب بالا و ادامه بحثهای تاکسونومیک در مورد سنگ چشمهای خاکستری، در حال حاضر گونه ها و زیرگونه های قبلی سنگ چشم خاکستری بزرگ، دشتی و جنوبی ایران، همگی جزء زیرگونه های سنگ چشم خاکستری بزرگ در نظر گرفته می شوند. بنابراین، از این پس در فهرستهای پرندگان ایران، همه زیرگونه های سنگ چشم خاکستری بزرگ در قالب یک گونه و برای شناخت بهتر این گونه (بحث برانگیز تاکسونومیک) با ذکر زیرگونه ها اشاره خواهند شد.
لازم به یادآوری است که در صورت یافتن دلایل علمی محکم و کافی، ممکن است در آینده در مورد تاکسونومی این گونه باز هم تغییرات و اصلاح لازم صورت گیرد.
منابع
- Christidis et al. (2014). The Howard and Moore Complete Checklist of the Birds of the World, version 4.1.
- Clements, J. F., T. S. Schulenberg, M. J. Iliff, D. Roberson, T. A. Fredericks, B. L. Sullivan, and C. L. Wood. (2018). The eBird/Clements checklist of birds of the world: v2018.
- del Hoyo, J., A. Elliott, J. Sargatal & D. A. Christie (Eds). (1992-2013). Handbook of the Birds of the World, Lynx Edicions.
- del Hoyo, J., N. J. Collar, D. A. Christie, A. Elliott, L. D. C. Fishpool, P. Boesman & G. M. Kirwan. (2014-2016). HBW and BirdLife International Illustrated Checklist of the Birds of the World, Volume 1, 2, Lynx Edicions in association with BirdLife International, Barcelona, Spain and Cambridge, UK.
- Gill, F & D Donsker (Eds). (2019). IOC World Bird List (v 9.2)
- Hernández MA, F Campos, F Gutiérrez-Corchero & A Amezcua. 2004. Identification of Lanius species and subspecies using tandem repeats in the mitochondrial DNA control region. Ibis 146: 227–230.
- King BF. 1997. Checklist of the Birds of Eurasia. Ibis Publishing Company, Vista, CA.
- Panov E. 2011. The True Shrikes (Laniidae) of the World. Ecology, Behavior and Evolution. Pensoft Publishers, Moscow.
- Peters, J.L. et al. (1931-1986). Check-list of Birds of the World. Harvard University Press/Museum of Comparative Zoology.
-----
