ادغام زیرگونه های شاهین و بحری
ادغام زیرگونه های شاهین و بحری
Lump of subspecies of Barbary Falcon and Peregrine Falcon
از گذشته های دور، موضوع تفکیک یا ادغام زیرگونه های شاهین و بحری یکی از موضوعات مورد بحث و چالش برانگیز در میان پرنده شناسان بوده است.
در حالی که تا سالهای گذشته این دو گونه از هم جدا بودند.
لازم به توضیح است که در کتابهای قدیمی پرنده شناسی و در دو چک لیست جهانی (Boyd 2017, Sibley & Monroe 1993) و همچنین در بسیاری از چک لیستهای جهانی تا سالهای گذشته، شاهین گونه مستقلی بوده است.
در سالهای اخیر، بیشتر چک لیستهای جهانی دو زیرگونه شاهین معمولی (Barbary Falcon) را همراه با بقیه زیرگونه های بحری در قالب گونه بحری (Peregrine Falcon) دانسته اند و گونه شاهین را گونه مستقلی نمی دانند (IOC 2019, Clements 2019, del Hoyo et al. 2014, Christidis et al. 2014).
در مورد علت تفکیک شاهین از بحری، چندین دلیل وجود دارد. از جمله آنها می توان به اختلاف رنگ، جثه، زیستگاه شاهین نسبت به بقیه زیرگونه های بحری دانست. شاهین یکی از گونه های بسیار جالب از نظر تکاملی است که ظاهرا در میانه راه تکاملی است که زمان تکامل آن به ما نزدیکتر است. در هر صورت، با وجود نسبی علایم اشتقاق گونه ای از نظر تکاملی و مشهود بودن این اختلافات، چک لیستهای جهانی این میزان اختلاف را از نظر ژنتیک کافی ندانسته اند و آن را گونه مستقلی نمی دانند. یکی از دلایل دیگر برای نپذیرفتن گونه مستقلی این است که دو زیرگونه شاهین، توسط بقیه زیرگونه های بحری احاطه شده اند و دارای پراکنش مشخص بدون همپوشانی هستند.
لازم به یادآوری است که در صورت یافتن دلایل علمی محکم و کافی، ممکن است در آینده در مورد تاکسونومی این گونه باز هم تغییرات و اصلاح لازم صورت گیرد.
با توجه به مطالب بالا و ادامه بحثهای تاکسونومیک در مورد بحری و شاهین، از این پس در فهرستهای پرندگان ایران، دو گونه بحری و شاهین با هم ادغام خواهند شد. برای انتخاب نام فارسی این گونه ادغام شده، از بین دو نام فارسی شاهین و نام عربی بحری، طبیعتا نام شاهین انتخاب خواهد شد. همچنین برای شناخت بهتر این گونه (بحث برانگیز تاکسونومیک) همه زیرگونه های شاهین و بحری (بحری سیبری، بحری مدیترانه ای، شاهین عربی و شاهین آسیای میانه) در قالب یک گونه و با ذکر زیرگونه ها اشاره خواهند شد.
شاهین (بحری) سیبری
Siberian Falcon
Falco peregrinus calidus Latham, 1790
شاهین (بحری) مدیترانه ای
Mediterranean Falcon
Falco peregrinus brookei Sharpe, 1873
شاهین پسِ‌سرسرخ (آسیای میانه)
[Central Asian Falcon] (Red-naped Falcon)
Falco peregrinus babylonicus Sclater, PL, 1861
شاهین عربی (باربری)
[Arabian Falcon] (Barbary Falcon)
Falco peregrinus pelegrinoides Temminck, [in Temminck & Laugier] 1829
منابع
- Christidis et al. (2014). The Howard and Moore Complete Checklist of the Birds of the World, version 4.1.
- Clements, J. F., T. S. Schulenberg, M. J. Iliff, D. Roberson, T. A. Fredericks, B. L. Sullivan, and C. L. Wood. (2018). The eBird/Clements checklist of birds of the world: v2018.
- del Hoyo, J., A. Elliott, J. Sargatal & D. A. Christie (Eds). (1992-2013). Handbook of the Birds of the World, Lynx Edicions.
- del Hoyo, J., N. J. Collar, D. A. Christie, A. Elliott, L. D. C. Fishpool, P. Boesman & G. M. Kirwan. (2014-2016). HBW and BirdLife International Illustrated Checklist of the Birds of the World, Volume 1, 2, Lynx Edicions in association with BirdLife International, Barcelona, Spain and Cambridge, UK.
- Gill, F & D Donsker (Eds). (2019). IOC World Bird List (v 9.2)
- John H. Boyd III - TiF checklist, Version 3.08: May 1 2017 and updated October 24 2018
- Peters, J.L. et al. (1931-1986). Check-list of Birds of the World. Harvard University Press/Museum of Comparative Zoology.
- Sibley, C. G. and B. L. Monroe. 1993. A Supplement to Distribution and Taxonomy of Birds of the World. Yale University Press, New Haven, Connecticut.
-----
