وضعیت بالابان شرقی (تبت) در ایران
وضعیت بالابان شرقی (تبت) در ایران
Status of Eastern (Tibet) Saker Falcon in Iran
Falco cherrug milvipes Jerdon, 1871
Syn: Gennaia saceroides, Falco cherrug saceroides Menzbier.
آرایه بندی (تاکسونومی)
از زمان پترز (Peters et al. 1931–1987) F. c. saceroides در F. c. milvipes ادغام شده است. واری (Vaurie 1965) و هیو اچکوپار (Hüe & Etchécopar 1970)، coatsi و hendersoni را در F. c. milvipes ادغام کردند. در چک لیست پرندگان خاورمیانه، گروه تک سنخی cherrug به طور مجزا به عنوان بالابان غربی و گروه چندسنخی milvipes به عنوان بالابان شرقی جدا شدهاند (Nittinger et al. 2007).
نامگذاری
نام فارسی این زیرگونه بر اساس نام انگلیسی و موقعیت گستره پراکنش آن برگزیده شد. زیرگونه غربی (cherrug) در هیمالیا تا تبت پراکنش دارد. زیرگونه سوم (coatsi) در آسیای میانه تا جنوب سیبری و شمال چین و زیرگونه چهارم (hendersoni) در غرب و جنوب قزاقستان و ازبکستان پراکنش دارد.
ویژگیها
این زیرگونه در بالغین به وضوح از زیرگونه نمادین قابل تفکیک است که دارای راه راه عرضی با رنگ حنایی در پشت، بالها و دم است. همچنین تفاوت آن داشتن راه راه عرضی است در حالی که در زیرگونه نمادین راه راه طولی است. در پهلوها و ران دارای رنگ خاکستری بیشتری است و در دمگاه رنگ قهوه ای کمتری دارد، سبیل مشخص تر و تارک تیره تر دارد که دارای رنگ قرمز قهوه ای بیشتری نسبت به زیرگونه نمادین است.
پراکنش جهانی
پراکنش جهانی این زیرگونه هیمالیا تا تبت است.
وضعیت و جمعیت در ایران
شمال شرق ایران (Vaurie 1965). این زیرگونه در ترکمنستان، احتمالا ایران و آسیای صغیر حضور دارد (Roselaar 1995). پالودان (Paludan 1938) گزارشی از این فرم در کرمانشاه داشته است. شمال شرق ایران نزدیک به گستره حضور جهانی این تاکسون است اما گزارش آن از غرب ایران بسیار دورتر از منطقه مذکور است. از این رو نمونه به دست آمده از کرمانشاه میبایست دوباره بازبینی شود.
با توجه به رکورد بسیار کم این زیرگونه از ایران، جزء پرندگان کمیاب ایران محسوب می شود.
Taxonomic notes
F. c. saceroides has been lumped in F. c. milvipes since Peters et al. (1931–1987). Vaurie (1965) and Hüe & Etchécopar (1970) included coatsi and hendersoni within F. c. milvipes. Vaurie (1965) and Hüe & Etchécopar (1970) included coatsi and hendersoni within F. c. milvipes. In the ORL, the monotypic group cherrug was treated separately as ‘Western Saker Falcon’ and the polytypic milvipes group as ‘Eastern Saker Falcon’ (Nittinger et al. 2007).
Global range
Himalayas to Tibet
Status in Iran
Northeastern Iran (Vaurie 1965). This subspecies occurs in Turkmenistan, apparently Iran, and Asia Minor (Roselaar 1995). Paludan (1938) mentions a record of F. c. saceroides from Kermanshah. Northeastern Iran is somewhat close to its global range, but any specimen from western Iran is well outside the known global range of this form. Therefore, the specimen from Kermanshah should be checked for its actual current taxon.
Museum specimens
There are several specimens in AMNH, BNHS, and FMNH.
References
Hüe & Etchécopar 1970- p 196,
Nittinger et al. 2007
Paludan 1938- p 627,
Porter & Aspinall 2010,
Roselaar 1995,
Vaurie 1965- p 212,
Zarudny 1911- p 207
-----
