اولویت نام کورکور سرسفید بر کورکور برهمایی
اولویت نام کورکور سرسفید بر کورکور برهمایی
Persian name of Brahminy Kite
یکی از گونه‌هایی که در چند سال گذشته در ایران به ثبت رسیده است، کورکور برهمایی یا سرسفید با نام انگلیسی Brahminy Kite (Haliastur indus) است.
بررسی گونه‌های پرندگان جهان بیانگر این است که واژۀ Brahminy تنها برای دو گونه از پرندگان جهان و ایران، یعنی Brahminy Kite و Brahminy Starling به کار رفته است.نام برهمایی در نام این دو گونه، به رنگ نارنجی یا حنایی در پوشش کلی بدن این دو گونه اشاره دارد.
در زمان ثبت نخستین رکورد این گونه در کشور، نام برهمایی معادل واژۀ انگلیسی Brahminy در نظر گرفته شد. این معادل فارسی، خوب به نظر می‌رسد، اما نگاهی به نام فارسی گونه دیگر ایران یعنی Brahminy Starling (Sturnia pagodarum)،
بیانگر نوعی تناقض در گزینش نام فارسی بین این دو گونه است. نام فارسی گزینش‌شده برای Brahminy Staring «سار کاکل‌سیاه» است که نوعی ویژگی برجسته این گونه را نشان می‌دهد.
برای این گونۀ، ویژگی برجسته این گونه، سفید بودن سروگردن و سینه در این گونه است. همچنین در گذشته، در برخی منابع (مانند وبگاه راسخون و وبگاه خبری اتاق خبر)، نام «کورکور سرسفید» برای این گونه به کار رفته بود. در عین حال، گویا افراد محلی منطقه گواتر نیز، این پرنده را «عقاب سرسفید» می‌نامند.
با توجه به اینکه نام فارسی این گونه هنوز در کتاب‌ها و منابع فارسی پرنده‌شناسی چاپ نشده است، بهتر بود نام فارسی «کورکور برهمایی» بازنگری شود که آیا همچنان نام «کورکور برهمایی» را ادامه دهیم یا نامی که بیانگر ویژگی ریخت‌شناختی این گونه یعنی «کورکور سرسفید» را برگزینیم که توسط افراد محلی نیز شناخته‌شده است. این موضوع در کمیتۀ ثبت پرندگان به رای گذاشته شد اما تعداد رای هر دو گزینه برابر بود.
در رابطه با نام فارسی این گونه، چندین نکته به چشم می‌خورد. نکته یکم اینکه، با گزینش نام «کورکور سرسفید»، تناقض موجود درباره یکسانی شیوه ترجمه نام Brahminy در نام پرندگان رفع خواهد شد. نکته دوم اینکه، نام «کورکور سرسفید» به یک ویژگی برجسته در این گونه اشاره خواهد داشت که در شناسایی سریع این گونه سودمند خواهد بود. نکته سوم اینکه آشنایی افراد محلی با این پرنده، در ایجاد ارتباط با مردم محلی و شناخت و حفاظت این گونه، بسیار ارزشمند خواهد بود. در عین حال، اگر منظور از نام برهمایی اشاره به رنگ حنایی بدن این گونه باشد، تناقضی دیگر با نام فارسی گونۀ دیگری از کورکورهای ایران و جهان یعنی «کورکور حنایی» (Milvus milvus) بروز خواهد کرد.
بنابر این، با در نظر گرفتن همه نکته‌ها، رای‌ها و کاربرد نام در منابع و توسط مردم محلی، در نهایت نام «کورکور سرسفید» بر نام «کورکور برهمایی» اولویت داده شد و از این پس، در فهرست‌های پرندگان نام این گونه به شکل زیر ارائه خواهد شد.
کورکور سرسفید (برهمایی)
Brahminy Kite
Haliastur indus
*****
