افزودن نام دوم «رنگ پریده» برای «بادخورک دودی»
افزودن نام دوم «رنگ پریده» برای «بادخورک دودی»
Adding second Persian name of Pallid Swift
در راستای سیاست رفع تعارض نام‌های فارسی برای پرندگان ایران و جهان، یکی از موارد برجای مانده، «بادخورک دودی» با نام انگلیسی Pallid Swift و نام علمی Apus pallidus است که همواره با همین نام بوده است، اما در جهان، گونۀ بادخورک دیگری وجود دارد که نام انگلیسی آن Sooty Swift و نام علمی آن Cypseloides fumigatus است. با توجه به اینکه هم واژۀ انگلیسی Sooty و هم واژۀ لاتین fumiga به معنی دودی هستند، ناچاریم برای رفع تعارض نام فارسی این دو گونه راه حلی در نظر بگیریم.
برای گزینش واژۀ فارسی جایگزین، سه گزینۀ «کمرنگ»، «رنگ‌پریده» و «روشن» در نظر گرفته شد اما واژۀ «روشن» را می‌توان برای واژۀ انگلیسی Light در نام‌گذاری‌های پرندگان جهان مناسب‌تر دانست (مانند Light-mantled albatross، Light-crowned spinetail و Light-vented Bulbul). بنابر این، واژۀ روشن از ادامۀ بررسی حذف شد.
بر اساس نام‌های رایج پرندگان ایران که در گذشته به کار رفته‌اند، واژۀ فارسی «کمرنگ» معادل Pale برگزیده شده بود، مانند «چلچلۀ رودخانه‌ای کمرنگ» (برای Pale Sand Martin) و «چلچلۀ کوهی کمرنگ» (نام دوم Pale Crag Martin). واژۀ انگلیسی Pallid نیز در پرندگان ایران به کار رفته است: یک گونه بادخورک (Pallid Swift)، مرغ حق جنوبی (Pallid Scops Owl) و «سنقر سفید» (Pallid Harrier) اما در هیچ‌یک از این نام‌ها، تاکنون برای واژۀ Pallid، معادل فارسی پیشنهاد نشده بود. با توجه، به کاربرد واژۀ «کمرنگ» برای Pale، اکنون می‌توان واژۀ «رنگ‌پریده» را معادل مستقلی برای Pallid برگزید (اگرچه این واژه چهارهجایی ولی واژۀ «کمرنگ» دوهجایی است).
بر اساس توضیح‌های بالا، برای جایگزینی نام «بادخورک دودی» در گونه‌ای که در ایران زیست می‌کند (با نام انگلیسی Pallid Swift و نام علمی Apus pallidus) که واژۀ Pallid هم در نام انگلیسی و هم در نام علمی آن به کار رفته است، دو پیشنهاد «بادخورک رنگ‌پریده (دودی)» و « بادخورک کمرنگ (دودی)» به رای گذاشته شد. همچنین، به دلیل رواج نام پیشین، آن را درون پرانتز قرار دادیم.
به هر روی، پس از رای‌گیری اجماع کافی برای در اولویت قرار گرفتن یکی از این دو پیشنهاد مطرح شده، به وجود نیامد ولی نام بادخورک رنگ‌پریده به دلیل رای بیشتر به عنوان نام دوم این گونه برگزیده شد که در دورن پرانتز خواهد آمد. بنابر این، ازین پس، نام این گونه به شکل زیر نوشته خواهد شد:
بادخورک دودی (رنگ‌پریده)
Pallid Swift
Apus pallidus
-----
