پایدارسازی نام فارسی شبگرد مصری
پایدارسازی نام فارسی شبگرد مصری
Stabilization of Persian name of Egyptian Nightjar
یکی از گونههای پرندگان ایران، «شبگرد مصری»، «شبگرد دشتی» یا «شبگرد بیابانی» با نام انگلیسی Egyptian Nightjar و نام علمی Caprimulgus aegyptius است. این گونه نخست با نام فارسی «شبگرد مصری» در فهرست جرویس رید (1337) آمده بود، سپس اسکات و همکاران (1354) آن را «شبگرد دشتی» نامیدند که فیروز (1379) و کابلی و همکاران (1395) نیز همان را پیروی کردند اما ادهمی (1384) آن را «شبگرد بیابانی» نامید. منصوری (1379، 1387، 1392)، دوباره نام نخستین «شبگرد مصری» را برگزید که توسط دیگر نویسندگان پسین نیز همین نام پیروی شد (مبصر 1395 و خالقیزاده و همکاران 1396). در عین حال، اسکات و ادهمی (2006) و منصوری (1379، 1387، 1392)، نام دشتی را به عنوان نام دوم در درون پرانتز آوردند و مبصر (1395) و خالقیزاده و همکاران (1396) نیز نام بیابانی را به عنوان نام دوم در درون پرانتز آوردند.
بنابر این، با در نظر نگرفتن دو منبع ادهمی (1384) و کابلی و همکاران (1395)، میتوان گفت که نام «شبگرد مصری» از سال 1379 در بیشتر منابع به عنوان نام اولویتدار این گونه به کار رفته است. دو دلیل اصلی آن، یکی نخستین نام بهکاررفته برای این گونه بوده است و دیگری، هماهنگی کاربرد نام مشابه در نامهای انگلیسی، علمی و فارسی این گونه است.
بر این اساس، با توجه به رواج و غلبه نام «شبگرد مصری» بر نامهای «شبگرد دشتی» و «شبگرد بیابانی» و برای کاستن از شمار نامهای درون پرانتز در فهرست پرندگان ایران، ازین پس نام «شبگرد مصری» در فهرستهای پرندگان ایران به تنهایی خواهد آمد و نام این گونه به شکل زیر نوشته میشود.
شبگرد مصری
Egyptian Nightjar
Caprimulgus aegyptius
منابع
ادهمی، علی (۱۳۸۴). دانشنامه پرندگان. بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، ۲۲۹ ص.
اسکات، درک، علی ادهمی میرحسینی و حسین مروج همدانی (1354). پرندگان ایران. سازمان حفاظت محیط زیست، 404 ص.
فیروز، اسکندر (۱۳۷۹). مهرهداران ایران. مرکز نشر دانشگاهی، ۴۹۱ ص.
کابلی، محمد، منصور علی آبادیان، محمد توحیدیفر، علیرضا هاشمی، سید بابک موسوی و کیس رزلار (1395). اطلس پرندگان ایران. سازمان حفاظت محیط زیست، 620 ص.
مبصر، فرید (1395). راهنمای میدانی پرندگان ایران. انتشار شخصی، 255 ص.
منصوری، جمشید (1379). راهنمای پرندگان ایران. نشر ذهنآویز، 490 ص.
منصوری، جمشید (1387). راهنمای پرندگان ایران. نشر فرزانه، 513 ص.
منصوری، جمشید (1392). راهنمای پرندگان ایران. نشر فرزانه، 517 ص.
Khaleghizadeh A., Roselaar C., Scott D.A. Tohidifar M., Mlikovsky J., Blair M. & Kvartalnov P. (2017). Birds of Iran: Annotated checklist of the bird species and subspecies. Iran-Shenasi Publishing, 474 pp.
Scott, D. & Adhami A. (2006). An updated checklist of the Birds of Iran. Podoces, 1(1/2): 1-16
*****