کمیته ثبت پرندگان ایران Iran Bird Records Committee

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of rare birds of Iran

ثبت سهره مغولی در فردوس در آبان 1402

Record of Mongolian Finch in Ferdows in November 2023

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: سهرۀ مغولی Bucanetes (Eremopsaltria) mongolicus

شمار پرنده: 10 فرد

مکان پایش: روستای چاه پلوند، فردوس

استان: خراسان جنوبی

زمان پایش: 26 آبان 1402

پایشگران: آقایان علی مهدوی، کیان مهدوی، رسول بهشتی

شناسایی کنندگان: آقای علی مهدوی

Species: Mongolian Finch Bucanetes (Eremopsaltria) mongolicus

No. of individuals: 10 individuals

Place of observation: Chah Polvand village, Ferdows

Province: South Khorasan

Date of observation: 17 November 2023

Observers: Ali Mahdavi, Kian Mahdavi & Rasoul Beheshti

Identified by: Ali Mahdavi

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

نهمین رکورد کشوری پیپت پشت زیتونی در قوچان در آبان 1402

Nineth national record of Olive-backed Pipit in Quchan in November 2023

چکیده این ثبت:

نام گونه: پیپت پشت‌زیتونی Anthus hodgsoni

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: روستای زوخانلو، قوچان

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 23 آبان 1402

پایشگر: آقای حسن رکنی

شناسایی‌کنندگان: آقای علی مهدوی

یادداشت: نهمین رکورد این گونه در ایران و نخستین رکورد این گونه در استان خراسان رضوی

Species: Olive-backed Pipit Anthus hodgsoni

No. of individuals: one individual

Place of observation: Zukhanlu village, Quchan

Province: Khorasan-e Razavi

Dates of observation: 14 November 2023

Observers: Hasan Rokni

Identified by: Ali Mahdavi

Remarks: The nineth record of this species for Iran and the first record for Khorasan-e Razavi province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قمری دم دراز در شوش در آبان 1402

Record of Namaqua Dove in Shush in November 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قمری دم‌دراز Oena capensis

شمار پرنده: 20 فرد

محل پایش: شوش

استان: خوزستان

زمان پایش: 24 آبان 1402

پایشگران: آقای علی سرخه و احمد محمدی

Species: Namaqua Dove Oena capensis

No. of individuals: 20 individuals

Place of observation: Shush

Province: Khuzestan

Dates of observations: 15 November 2023

Observers: Ali Sorkheh & Ahmad Mohammadi

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of rare birds of Iran

ثبت جغد طلایی در زاهدان در آبان 1402

Record of Omani Owl in Zahedan in November 2023

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: جغد طلایی Strix butleri

شمار پرنده: یک فرد زخمی

مکان: پیرامون زاهدان

استان: سیستان و بلوچستان

زمان: 21 آبان 1402

پایشگران: بانو ام البنین محمدپور، محمد میر و سبحان رنگریز

عکاس و گزارشگر: آقای سبحان رنگریز

یادداشت: این پرنده در حال درمان است. نخستین ثبت این گونه برای استان سیستان و بلوچستان

Species: Omani Owl Strix butleri

No. of individuals: one individual wounded

Place of observation: around Zahedan

Province: Sistan & Baluchestan

Dates of observation: 12 November 2023

Observers: Omol-Banin Mohammadpour, Mohammad Mir & Sobhan Rangriz

Photographer and Reporter: Sobhan Rangriz

Remarks: This bird is under treatment. The first record of this species for Sistan & Baluchestan province

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت نخستین روز رسیدن سسک تاج طلایی به  تالش در آبان 1402

Record of arrival date of Goldcrest to Talesh in November 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه:  سسک تاج‌طلایی   Regulus regulus

شمار پرنده: 6 فرد

مکان پایش: تالش

استان: گیلان

دوره پایش: --

نخستین روز رسیدن: 20 آبان 1402

پایشگران: آقایان فرهام نظیری و فردین نظیری

Species: Goldcres Regulus regulus

No. of individuals: 6 individuals

Monitoring place: Talesh

Province: Gilan

Monitoring period: --

Arrival date of observation: 11 November 2023

Observers: Farham Naziri & Fardin Naziri

گزینش نام فارسی زردپره رخ سیاه

Persian name of Black-faced Bunting

به تازگی، گونه جدیدی از زردپره‌ها که در بندر عسلویه ثبت شد، به فهرست پرندگان ایران افزوده شد.

Black-faced Bunting

Emberiza spodocephala

توضیح زیر به چگونگی گزینش نام فارسی این گونه می‌پردازد.

نام انگلیسی این گونه به معنی رخ، صورت یا چهره سیاه‌رنگ است.

همچنین نام علمی این گونه به معنی سر خاکستری (spodos به معنی خاکستر) است.

همچنین واژه رخ، واژۀ کاملا فارسی و کوتاه و همچنین رایج است.

نیاز به یادآوری است که نام فارسی این گونه یعنی «رخ‌سیاه»، با نام فارسی گونه دیگر یعنی زردپره رخ‌زرد، نیز هماهنگ و شباهت لفظی و قرینه معنایی دارد.

بر این اساس، گونه و نام پیشنهادی زردپره رخ‌سیاه با موافقت اعضای کمیته ثبت پرندگان ایران پذیرفته، اعلام و به فهرست پرندگان ایران افزوده شد.

-----

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

نخستین رکورد کشوری زردپره رخ سیاه در عسلویه در آبان 1402

First national record of Black-faced Bunting in Asaluyeh in November 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: زردپره رخ‌سیاه Emberiza spodocephala

محل پایش: بندر عسلویه

استان: بوشهر

شمار پرنده: یک فرد

زمان پایش: 10 آبان 1402

پایشگران: آقای سید مهدی نقیبی

شناسایی‌کنندگان: آقای بویک، سرگئی بوچنکوف، اندرو بازدیرف، پراساد گانپول، آرش حبیبی، هومن درودی، درنا مجاب، ابوالقاسم خالقی‌زاده و احسان طالبی

کلیدهای شناسایی این گونه: نوک کمی کشیده و تیز، رنگ نوک نه خاکستری است و نه نارنجی، فرانوک تیره و فرنوک صورتی ولی توک آن تیره است. نوار ابرویی کشیده و نخودی، خط چشمی تیره از پشت چشم‌ها تا پسِ‌سر، خال بناگوش (Auricular spot) به رنگ نخودی، نوار کنارگلوی (lateral throat stripe) تیره و در پایین گلو پهن، نوار سبیل (moustachial stripe) تیره و نازک، نوار زیرسبیل (submoustachial) سفید و پهن، کنار گردن خاکستری، سینه‌راه‌راه تیره، پهلوها دارای رگه تیره، رنگ شکم در نابالغان سفید و شاهپرهای بیرونی دم سفید است.

یادداشت: نخستین رکورد این گونه برای ایران و استان بوشهر. پراکنش اصلی این گونه در شرق و جنوب شرق آسیاست ولی پرندگان سرگردان تا غرب اروپا نیز ثبت شدند.

Species: Black-faced Bunting Emberiza spodocephala

Place of observation: Bandar-e Asaluyeh

Province: Bushehr

No. of individuals: one individual

Date of observation: 1 November 2023

Observers: Seyed Mahdi Naghibi

Identified by: Mr Bewick, Sergey Bochenkov, Andrew Bazdyrev, Prasad Ganpule, Arash Habibi-Azad, Houman Dorudi, Dorna Mojab, Abolghasem Khaleghizadeh, Ehsan Talebi

Remarks: The first record of this species for Iran and Bushehr province. The main range of this species is in east and southeast Asia, but vagrants were recorded in western Europe.

ثبت رکوردهای بازیابی حلقه‌گذاری در پرندگان ایران

All records of ringing recoveries of Iranian birds

ثبت بازیابی پرستودریایی خزری از انزلی حلقه گذاری شده در فنلاند

Record of recovery of Caspian Tern from Anzali ringed in Finland

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: پرستودریایی خزری (کاسپی) Hydroprogne caspia

کد حلقه: پای راست حلقه پلاستیکی زردرنگ با کد SCL و پای چپ حلقه فلزی با کد CT 053648

سن و جنس: نابالغ

مکان حلقه‌گذاری: پوری، ساتاکونتا (فنلاند)

زمان حلقه‌گذاری: 27 ژوئن 2023

نام حلقه‌گذار: کاری مانتیلا

مکان بازیابی حلقه: ساحل بشمن، بندر انزلی (استان گیلان، ایران)

زمان بازیابی حلقه: 1 آبان 1402 (23 اکتبر 2023)

وضعیت پرنده در زمان بازیابی: زنده در طبیعت

نام یابنده حلقه: بانو پانته‌آ گلزاری

فاصله تقریبی: 4000 کیلومتر

مدت زمان بازیابی حلقه پس از حلقه‌گذاری: 119 روز

Species: Caspian Tern Hydroprogne caspia

Ring code: Left leg CT 053648, Right leg yellow plstic ring SCL

Age and sex: Juvenile

Place of ringing: Pori, Satakunta (Finland)

Date of ringing: 27 June 2023

Name of ringer: Kari Mäntylä

Place of recovery: Beshman, Bandar Anzali (Gilan province, Iran)

Date of recovery: 23 October 2023

Name of finder: Pantea Golzari

Distance: 4000 km

Period between ringing and recovery: 119 days

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت کشیم گوشدار در انزلی در آبان 1402

Record of Horned Grebe in Anzali in November 2023

چکیدۀ این ثبت:

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی

نام گونه: کشیم گوش‌دار Podiceps auritus

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: ساحل بشمن، بندر انزلی

استان: گیلان

زمان پایش: 17 آبان 1402

پایشگر: بانو پانته‌آ گلزاری

شناسایی‌کنندگان: پدرام خلیلی، ماهان مه‌رو، پانته‌آ گلزاری و عباس عاشوری

Type of important species: IUCN Redlist

Species: Horned Grebe Podiceps auritus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Beshman, Bandar-e Anzali

Province: Gilan

Period of observations: 8 November 2023

Observers: Pantea Golzari

Identified by: Pedram Khalili, Mahan Mahroo, Pantea Golzari & Abbas Ashoori

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت بوچانگای سیاه در بندر عسلویه در آبان 1402

Record of Black Drongo in Bandar-e Asaluyeh in November 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: بوچانگای سیاه Dicrurus macrocercus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: بندر عسلویه

استان: بوشهر

زمان پایش: 17 و 19 آبان 1402

پایشگر: آقای سید مهدی نقیبی

شناسایی‌کنندگان: درنا مجاب و ابوالقاسم خالقی‌زاده

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان بوشهر

Species: Black Drongo Dicrurus macrocercus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Bandar-e Asaluyeh

Province: Bushehr

Dates of observation: 8 and 10 November 2023

Observers: Seyed Mahdi Naghibi

Identified by: Dorna Mojab & Abolghasem Khaleghizadeh

Remarks: The first record of this species for Bushehr province

=ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت کوکوسیاه آسیایی در سراوان در مهر 1402

Record of Asian Koel in Saravan in October 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کوکوسیاه آسیایی Eudynamys scolopaceus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: سراوان

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 26 مهر 1402

گزارشگر: آقای صلاح‌الدین شادزهی

Species: Asian Koel Eudynamys scolopaceus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Saravan

Province: Sistan & Baluchestan

Dates of observation: 18 October 2023

Observers: Salaheddin Shadzehi

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

پنجمین رکورد کشوری سهره دمگاه زرد از نورآباد دلفان در آبان 1402

Fifth national record of European Serin in NourAbad-e Delfan in October 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سهرۀ دمگاه‌زرد Serinus serinus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: پارک جنگلی علی‌آباد، نورآباد دلفان

استان: لرستان

زمان پایش: 4 آبان 1402

پایشگران: آقای شاهین محمدی

شناسایی‌کنندگان: محمد سفرنگ، مگنوس اولمن، درنا مجاب، اسکار کمبل، ابوالقاسم خالقی‌زاده و محسن ملاح

یادداشت: پنجمین رکورد کشوری این گونه در ایران و نخستین رکورد این گونه برای استان لرستان. این پرنده توسط یک قرقی تعقیب شده بود و سپس رهاسازی شد.

Species: European Serin Serinus serinus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Aliabad forest park, Nour-Abad-e Delfan

Province: Lorestan

Dates of observation: 26 October 2023

Observer: Shahin Mohammadi

Identified by: Mohammad Safrang, Magnus Ullman, Dorna Mojab, Oscar Campbell, Abolghasem Khaleghizadeh & Mohsen Mallah

Remarks: The fifth national record in Iran and the first record of this species for Lorestan province. This bird was chased by a Eurasian Sparrowhawk, then released.

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

دومین رکورد کشوری پیپت پشت زیتونی در نیکشهر در فروردین 1380

Second national record of Olive-backed Pipit in Nikshahr in March 2001

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: پیپت پشت‌زیتونی Anthus hodgsoni

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: نیکشهر

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 7 فروردین 1380

پرنده‌نگران: توبیاس روث، رافائل آی، رِتو بورری و مانوئل شووِیزِر

یادداشت: دومین رکورد این گونه برای ایران و استان سیستان و بلوچستان

Species: Olive-backed Pipit Anthus hodgsoni

No. of individuals: One individual

Place of observation: Nikshahr

Province: Sistan & Baluchestan

Date of observation: 27 March 2001

Observers: Tobias Roth, Raffael Aye, Reto Burri & Manuel Schweizer

Remarks: The second record of this species for Iran and Sistan & Baluchestan province

-----

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

نخستین رکورد کشوری پیپت پشت زیتونی در زابل در بهمن 1370

First national record of Olive-backed Pipit in Zabol in February 1992

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: پیپت پشت‌زیتونی Anthus hodgsoni

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: پارک شهرداری زابل

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 1 بهمن 1370

پرنده‌نگران: مایکل اسمارت و شادروان درک اسکات

یادداشت: نخستین رکورد این گونه برای ایران و استان سیستان و بلوچستان

Species: Olive-backed Pipit Anthus hodgsoni

No. of individuals: One individual

Place of observation: Municipal park of Zabol

Province: Sistan & Baluchestan

Date of observation: 21 January 1992

Observers: Michael Smart & the late Derek Scott

Remarks: The second record of this species for Iran and Sistan & Baluchestan province

-----

تکمیل نام فارسی گاوچرانک

Persian name of Western Cattle Egret

همان طور که می‌دانید در گذشته یک گونه با نام «گاوچرانک» داشتیم که از حدود دو دهۀ پیش و پس از تقسیم آن به دو گونه، نام انگلیسی گونۀ پیشین به شکل زیر کامل شد:

Western Cattle Egret

اما در زبان فارسی، بر اساس شیوه رایج گذشته، همچنان از نام سادۀ «گاوچرانک» استفاده می‌شد. همچنین در چند سال گذشته، چندین رکورد موثق از گونه «گاوچرانک آسیایی» ثبت شد و برای تکمیل نام فارسی گونه پیشین نیز از واژۀ «معمولی» استفاده شد:

*"گاوچرانک معمولی"*

(مبصر، 1395 و خالقی‌زاده و همکاران، 1396).

حال با توجه به سیاست هماهنگی نام‌های فارسی و انگلیسی و نیز با توجه به راهبرد حفاظتی برای کاهش نام "معمولی" در گونه‌های پرندگان، نیاز است تا نام فارسی این گونه به شکل مناسبی تکمیل شود.

برای تکمیل نام فارسی و رسمی این گونه، به نظر می‌رسد که همانند نام «سنقر تالابی غربی»، برای هماهنگی و کاهش تعارض بین نام‌های فارسی و انگلیسی گونه‌ها، از واژۀ "غربی" استفاده شود و نام آن را به شکل زیر تکمیل کنیم.

گاوچرانک غربی (معمولی)

Western Cattle Egret

Bubulcus ibis

*****

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

هشتمین رکورد کشوری پیپت پشت زیتونی در بندر عسلویه در آبان 1402

Eighth national record of Olive-backed Pipit in Bandar-e Asaluyeh in November 2023

چکیده این ثبت:

نام گونه: پیپت پشت‌زیتونی Anthus hodgsoni

شمار پرنده: 4 فرد

مکان پایش: بندر عسلویه

استان: بوشهر

زمان پایش: 11 آبان 1402

پایشگر: آقای سیدمهدی نقیبی

یادداشت: همشتمین رکورد این گونه در ایران و نخستین رکورد این گونه در استان بوشهر

Species: Olive-backed Pipit Anthus hodgsoni

No. of individuals: 4 individuals

Place of observation: Bandar-e Asaluyeh

Province: Bushehr

Dates of observation: 2 November 2023

Observers: Seyed Mahdi Naghibi

Remarks: The eighth record of this species for Iran and the first record for Bushehr province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت بوبی نقابدار در جاسک در آبان 1402

Record of Masked Booby in Jask in November 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: بوبی نقابدار Sula dactylatra

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: بندر جاسک

استان: هرمزگان

زمان پایش: 10 آبان 1402

پایشگر: آقای حسین بارآزرده

Species: Masked Booby Sula dactylatra

No. of individuals: one individual

Place of observation: Bandar-e Jask

Province: Hormozgan

Date of observation: 1 November 2023

Observers: Hossein BarAzordeh

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت بوف ماهی خوار در ملکشاهی در آبان 1402

Record of Brown Fish Owl in Malekshahi in October 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: بوف ماهی‌خوار Ketupa zeylonensis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: ملکشاهی

استان: ایلام

زمان پایش: 8 آبان 1402

پایشگران: آقایان حیدر سمیعی‌نسب و مهدی مامی

Species: Brown Fish Owl Ketupa zeylonensis

No. of individuals: one individual

Place of observation: Malekshahi

Province: Ilam

Date of observation: 30 October 2023

Observers: Heydar Samieinasab & Mahdi Mami

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت نخستین روز رسیدن دارکوب قهوه ای به زاهدان در شهریور 1402

Record of arrival date of Eurasian Wryneck to Zahedan in September 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: دارکوب قهوه‌ای Jynx torquilla

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: شهر زاهدان

استان: سیستان و بلوچستان

دوره پایش: 21-27 شهریور  1402

نخستین روز رسیدن: 27 شهریور 1402

پایشگران: آقای محمدامین آتش‌پنجه

Species: Eurasian Wryneck Jynx torquilla

No. of individuals: one individual

Monitoring place: Zahedan city

Province: Sistan & Baluchestan

Monitoring period: 12-18 September 2023

Arrival date: 18 September 2023

Observers: MohammadAmin AtashPanjeh

ثبت سهره سبز در استان خراسان جنوبی

Record of European Greenfinch in South Khorasan province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سهرۀ سبز Chloris chloris

شمار پرنده: 2 فرد

مکان پایش: فردوس

استان: خراسان جنوبی

زمان پایش: 8 آبان 1402

پایشگر: آقای حامد استواری

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان جنوبی

Species: European Greenfinch Chloris chloris

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Ferdous

Province: South Khorasan

Dates of observation: 30 October 2023

Observer: Hamed Ostovari

Remarks: The first record of this species for South Khorasan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت درنای طناز در بندر جاسک در آبان 1402

Record of Demoiselle Crane in Bandar-e Jask in October 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: درنای طناز Grus virgo

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: بندر جاسک

استان: هرمزگان

زمان پایش: 6 آبان 1402

پایشگران: آقایان عبدالرسول فالگیر و حسین بارآزرده

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان هرمزگان. این پرنده بر اثر توفان زمینگیر شده بود که پس از کمی مراقبت رهاسازی شد.

Species: Demoiselle Crane Grus virgo

No. of individuals: one individual

Place of observation: Bandar-e Jask

Province: Hormozgan

Dates of observations: 28 October 2023

Observers: Abdolrasoul Falgir & Hossein BarAzordeh

Remarks: The first record of this species for Hosrmozgan province. This bird was landed due to storm, then was released after some treatments.

اصلاح نام فارسی ماهیخورک سینه سفید

Persian name of White-throated Kingfisher

یکی از گونه‌های پرندگان ایران، ماهی‌خورک سینه‌سفید با نام علمی

Halcyon smyrnensis

است که نام انگلیسی و رایج کنونی آن

White-throated Kingfisher  است.

همان‌طور که دیده می‌شود در هماهنگی کاربرد دو نام رایج کنونی در زبان فارسی و انگلیسی این گونه تعارض وجود دارد. نیاز به یادآوری است که نام فارسی ماهی‌خورک سینه‌سفید، ابتدا در کتاب جرویس رید (1337) پدیدار شد که نام انگلیسی آن

White-breasted Kingfisher

بود. سپس در کتاب پرندگان ایران (اسکات و همکاران، 1354) نام انگلیسی این گونه به

White-throated Kingfisher

تغییر یافت اما نام فارسی آن همچنان به شکل ماهی‌خورک سینه‌سفید حفظ شد.

پس از این زمان، نام فارسی این گونه همچنان به شکل سینه‌سفید حفظ شد، درحالی که نام انگلیسی رایج آن White-throated Kingfisher

بود، اما گاهی در برخی منابع خارجی مانند BirdLife یا Encyclopedia of Life

و برخی داخلی مانند کتاب پرندگان ایران (منصوری، 1379، 1393) و اطلس پرندگان ایران (کابلی و همکاران، 1395) نام انگلیسی

White-breasted Kingfisher به کار رفت.

نگاهی به ویژگی‌های ظاهری این گونه نشان می‌دهد که در این گونه لکه سفید سراسر گلو را دربر گرفته است و این لکۀ سفید به سمت پایین سینه ادامه پیدا می‌کند. در عین حال، این لکه سفید در افراد مختلف تا اندازه‌ای کمتر یا بیشتر می‌شود. بنابر این، هردو نام گلوسفید و سینه‌سفید چه در زبان فارسی و چه در زبان انگلیسی می‌تواند درست باشد.

به هر روی، در برخی موارد تعارض کنونی سبب ترجمۀ نام نارایج‌تر از زبان فارسی به انگلیسی می‌شود و برعکس، نام فارسی معادل، در زمان برگردان نام انگلیسی در منابع رسمی دیده نمی‌شود. به منظور هماهنگی بیشتر نام فارسی و انگلیسی این گونه، پیشنهاد شد که نام فارسی این گونه نیز با نام انگلیسی و رایج کنونی این گونه هماهنگ شود و در منابع رسمی پرندگان، نام فارسی «ماهی‌خورک گلوسفید» اولویت پیدا کند. بنابر این، نام اصلاح شده این گونه به شکل زیر خواهد بود.

ماهی‌خورک گلوسفید (سینه‌سفید)

White-throated Kingfisher

Halcyon smyrnensis

--------------

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت درنای طناز در بوشهر در آبان 1402

Record of Demoiselle Crane in Bushehr in October 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: درنای طناز Grus virgo

شمار پرنده: 4 فرد (2 بالغ و 2 نابالغ)

مکان پایش: بوشهر

استان: بوشهر

زمان پایش: 5 آبان 1402

پایشگر: آقای کوروش خلیلی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان بوشهر

Species: Demoiselle Crane Grus virgo

No. of individuals: 4 individuals (2 adults and 2 juveniles)

Place of observation: Bushehr

Province: Bushehr

Dates of observations: 27 October 2023

Observers: Kourosh Khalili

Remarks: The first record of this species for Bushehr province

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

دومین رکورد کشوری سسک تیره در زاهدان در مهر 1402

Second national record of Dusky Warbler in Zahedan in October 2023

چکیده این ثبت:

نام گونه: سسک تیره Phylloscopus fuscatus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: زاهدان

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 27 مهر 1402

پایشگران: آقایان امیرمهدی کیخا و محمدامین آتش‌پنجه

شناسایی‌کنندگان: برایان اسمال، آلان دین، اندرو استودارت، درنا مجاب، مگنوس اولمن، کرامت حافظی، رافائل آی، محسن ملاح، احسان طالبی، اسکار کمبل، شورش وهابی، حمید جباری، آرش حبیبی آزاد و فردین نظیری

یادداشت: دومین رکورد این گونه برای ایران و نخستین رکورد این گونه برای استان سیستان و بلوچستان

Species name: Dusky Warbler Phylloscopus fuscatus

No. of individuals: One individual

Place of observation: Zahedan

Province: Sistan & Baluchestan

Date of observation: 19 October 2023

Birdwatchers: AmirMahdi Keykha & MohammadAmin AtashPanjeh

Identified by: Brian Small, Alan Dean, Andrew Stoddart, Dorna Mojab, Magnus Ullman, Keramat Hafezi, Raffael Aye, Mohsen Mallah, Ehsan Talebi, Oscar Campbell, Shoresh Vahabi, Hamid Jabbari, Arash Habibi-Azad & Fardin Naziri

Remarks: The second record of this species for Iran and the first record for Sistan & Baluchestan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت کوکوسیاه آسیایی در زاهدان در تابستان 1402

Record of Asian Koel in Zahedan in summer 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کوکوسیاه آسیایی Eudynamys scolopaceus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: زاهدان

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 1 مرداد تا 6 مهر 1402

پایشگران: آقایان امیرمهدی کیخا و محمدامین آتش‌پنجه

Species: Asian Koel Eudynamys scolopaceus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Zahedan

Province: Sistan & Baluchestan

Dates of observation: 23 July to 28 September 2023

Observers: AmirMahdi Keykha & MohammadAmin AtashPanjeh

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of rare birds of Iran

ثبت جغد طلایی در جم در مهر 1402

Record of Omani Owl in Jam in October 2023

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: جغد طلایی Strix butleri

شمار پرنده: یک فرد

مکان: جم

استان: بوشهر

زمان: 19 مهر 1402

گزارشگر: آقای محمدتقی محمدی

Species: Omani Owl Strix butleri

No. of individuals: one individual

Place of observation: Jam

Province: Bushehr

Dates of observation: 11 October 2023

Reporter: MohammadTaghi Mohammadi

ثبت تلیله نوک پهن در استان کردستان

Record of Broad-billed Sandpiper in Kordestan province

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: تلیلۀ نوک‌پهن Limicola falcinellus

شمار پرنده: یک فرد

زمان پایش: شهریور 1399

مکان پایش: تالاب زریبار

استان: کردستان

پایشگران: آقای جلال پزشک

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان کردستان

Species: Broad-billed Sandpiper Limicola falcinellus

No. of individuals: One individual

Date of observation: September 2020

Place of observation: Zaribar

Province: Kordestan

Observers: Jalal Pezeshk

Remarks: The first record of this species for Kordestan province

ثبت عقاب خالدار کوچک در هندیجان در شهریور 1402

Record of Lesser Spotted Eagle in Hendijan in September 2023

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: عقاب خالدار کوچک Clanga pomarina

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: هندیجان

استان:خوزستان

زمان پایش: 29 شهریور 1402

پایشگران: احمد محمدی روش

شناسایی‌کنندگان: دیک فورسمن، کرامت حافظی، درنا مجاب، آرش حبیبی آزاد و ابوالقاسم خالقی‌زاده

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خوزستان

Species: Lesser Spotted Eagle Clanga pomarina

No. of individuals: One individual

Place of observation: Hendijan

Province: Khuzestan

Period of observations: 20 September 2023

Observers: Ahmad Mohammadi-Ravesh

Idetified by: Dick Forman, Keramat Hafezi, Dorna Mojab, Arash Habibi-Azad & Abolghasem Khaleghizadeh

Remarks: The first record of this species for Khuzestan province

ثبت سنگ گردان در استان قم

Record of Ruddy Turnstone in Qom province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سنگ‌گردان Arenaria interpres

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: تالاب مره، قم

استان: قم

زمان پایش: 6 مهر 1402

پایشگران: آقایان موسی مزینانیان و سعید نصرتی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان قم

Species: Ruddy Turnstone Arenaria interpres

No. of individuals: One individual

Place of observation: Morreh wetland

Province: Qom

Dates of observations: 28 September 2023

Observers: Musa Mazinanian & Saeed Nosrati

Remarks: The first record of this species for Qom province.

مقایسه زیرگونه های چرخ ریسکهای سرسیاه و هیرکانی

Comparison of Sombre and Hyrcanian Tits subspecies

تهیه و تنظیم: ابوالقاسم خالقی‌زاده

تاریخ تنظیم: 28 شهریور 1402

جدول زیر برای تفکیک بهتر زیرگونه‌های چرخ‌ریسکهای سرسیاه و هیرکانی تهیه شده است.

منابع

مبصر، فرید (1395). راهنمای میدانی پرندگان ایران. انتشار شخصی، 255 ص.

Porter, R. & Aspinall, S. (2010). Birds of the Middle East. Christopher Helm, London.

Vaurie C. 1959. The Birds of the Palearctic Fauna- Passeriformes. H.F. & G. Whitherby, London, 762 pp.

-----

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

نخستین رکورد کشوری پرستواقیانوسی کوچک در کیش در شهریور 1402

First national record of Lesser Noddy in Kish in September 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: پرستواقیانوسی کوچک Anous tenuirostris

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: جزیرۀ کیش

استان: هرمزگان

زمان پایش: 17 شهریور 1402

پایشگران: آقایان ارژنگ پویان و سید علی جبلی

شناسایی و پذیرش ثبت گونه: یان هریسون، کرامت حافظی، لوکاس لاویکی، ابوالقاسم خالقی‌زاده، مگنوس اولمن، محسن ملاح، درنا مجاب، پراساد گنپول، اُسکار کمبل و کلاوس مالینگ اولسن

یادداشت: نخستین رکورد این گونه برای ایران و استان هرمزگان. دو کلید مهم برای بازشناسی این پرنده از گونه پرستواقیانوسی قهوه‌ای، نوک دراز و لاغر و همچنین روشن بودن ناحیه چشم تا نوک (lore) بودند.

Species: Lesser Noddy Anous tenuirostris

No. of individuals: one individual

Place of observation: Kish Island

Province: Hormozgan

Date of observation: 8 September 2023

Observers: Arzhang Pouyan & Seyed Ali Jebeli

Identified and accepted by: Ian Harrison, Keramat Hafezi, Lukasz Lawicki, Abolghasem Khaleghizadeh, Magnus Ullman, Mohsen Mallah, Dorna Mojab, Prasad Ganpule, Oscar Campbell & Klaus Malling Olsen

Remarks: The first record of this species for Iran and Hormozgan province. Two important keys were applied to differentiate from the Brown Noddy Anous stolidus, long and slim bill and also pale lore.

تکمیل نام فارسی شهدخوار آسیایی

Persian name of Purple Sunbird

یکی از گونه‌های پرندگان ایران، با نام فارسی عمومی شهدخوار،

با نام علمی Cinnyris asiatica

و نام انگلیسی Purple Sunbird

است که در نام‌گذاری و منابع رسمی فارسی، تاکنون تنها با عنوان سادۀ «شهدخوار» به کار می‌رفت.

نیاز به یادآوری است که در جهان بیش از 130 گونه شهدخوار در 15 سرده با نام عمومی انگلیسی Sunbird وجود دارند.

(https://en.wikipedia.org/wiki/Sunbird)

بنابراین، برای گسترش معنایی واژۀ «شهدخوار» و تبدیل آن به یک نام عمومی و کاربرد آن برای گونه‌های مختلف از چندین سردۀ شهدخوار در جهان، بهتر است که نام گونه‌ای که در ایران زیست می‌کند کامل شود. برای گزینش نام فارسی، دو گزینه مطرح شد: ترجمه نام انگلیسی و ترجمۀ نام علمی.

دربارۀ ترجمۀ نام انگلیسی، یادآور می‌شود که به دلیل گوناگونی رنگ در شهدخوارها، واژه‌های بنفش و ارغوانی در چندین گونه از شهدخوارها به کار رفته است.

(نکته شایان ذکر اینکه در زبان فارسی، واژۀ انگلیسی Violet به بنفش و واژۀ Purple به ارغوانی ترجمه می‌شود.)

کاربرد رنگ ارغوانی در نام شهدخوارها:

• Purple-rumped sunbird, Leptocoma zeylonica
• Purple-throated sunbird, Leptocoma sperata
• Purple-breasted sunbird, Nectarinia purpureiventris
• Purple-banded sunbird, Cinnyris bifasciatus
• Purple sunbird, Cinnyris asiaticus
• Purple-naped sunbird, Kurochkinegramma hypogrammicum

کاربرد رنگ بنفش در نام شهدخوارها:

• Western violet-backed sunbird, Anthreptes longuemarei
• Eastern violet-backed sunbird, Anthreptes orientalis
• Uluguru violet-backed sunbird, Anthreptes neglectus
• Violet-tailed sunbird, Anthreptes aurantius
• Violet-breasted sunbird, Cinnyris chalcomelas

در شیوۀ دوم، نام فارسی «شهدخوار آسیایی» در چند منبع اشاره شده است.

با توجه به نکته‌های یادشده در بالا، با توجه به ثابت بودن نام علمی گونه‌ها و با رای اعضای کمیته ثبت پرندگان ایران، نام فارسی این گونه به شکل زیر تکمیل شد.

شهدخوار آسیایی

Purple Sunbird

Cinnyris asiatica

-------------

ثبت سهره گلی در استان خراسان شمالی

Record of Common Rosefinch in North Khorasan province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سهره گلی Carpodacus erythrinus

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: شرق پارک ملی گلستان

استان: خراسان شمالی

زمان پایش: 26 شهریور 1402

پایشگران: آقایان علی مهدوی، کیان مهدوی و جعفر پناه‌پور و بانو سارا بیدرنگ

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان شمالی

Species: Common Rosefinch Carpodacus erythrinus

No. of individuals: one individual

Place of observation: East of Golestan National Park

Province: North Khorasan

Dates of observation: 17 September 2023

Observers: Ali Mahdavi, Kian Mahdavi, Jafar panahpour & Sara Biderang

Remarks: The first record of this species for North Khorasan province

ثبت سسک سرسیاه در استان خراسان شمالی

Record of Eurasian Blackcap in North Khorasan province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک سرسیاه Syvia atricapilla

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: شرق پارک ملی گلستان

استان: خراسان شمالی

زمان پایش: 26 شهریور 1402

پایشگران: آقایان علی مهدوی، کیان مهدوی و جعفر پناه‌پور و بانو سارا بیدرنگ

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان شمالی

Species: Eurasian Blackcap Syvia atricapilla

No. of individuals: one individual

Place of observation: East of Golestan National Park

Province: North Khorasan

Dates of observation: 17 September 2023

Observers: Ali Mahdavi, Kian Mahdavi, Jafar panahpour & Sara Biderang

Remarks: The first record of this species for North Khorasan province

ثبت کمرکلی جنگلی در استان خراسان شمالی

Record of Eurasian Nuthatch in North Khorasan province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کمرکلی جنگلی Sitta europaea

شمار پرنده: 3 فرد

مکان پایش: شرق پارک ملی گلستان

استان: خراسان شمالی

زمان پایش: 26 شهریور 1402

پایشگران: آقایان علی مهدوی، کیان مهدوی و جعفر پناه‌پور و بانو سارا بیدرنگ

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان شمالی

Species: Eurasian Nuthatch Sitta europaea

No. of individuals: 3 individuals

Place of observation: East of Golestan National Park

Province: North Khorasan

Dates of observation: 17 September 2023

Observers: Ali Mahdavi, Kian Mahdavi, Jafar panahpour & Sara Biderang

Remarks: The first record of this species for North Khorasan province

ثبت سینه سرخ اروپایی در استان خراسان شمالی

Record of European Robin in North Khorasan province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سینه‌سرخ اروپایی Erithacus rubecula

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: شرق پارک ملی گلستان

استان: خراسان شمالی

زمان پایش: 26 شهریور 1402

پایشگران: آقایان علی مهدوی، کیان مهدوی و جعفر پناه‌پور و بانو سارا بیدرنگ

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان شمالی

Species: European Robin Erithacus rubecula

No. of individuals: one individual

Place of observation: East of Golestan National Park

Province: North Khorasan

Dates of observation: 17 September 2023

Observers: Ali Mahdavi, Kian Mahdavi, Jafar panahpour & Sara Biderang

Remarks: The first record of this species for North Khorasan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قمری دم دراز در چذابه در شهریور 1402

Record of Namaqua Dove in Chazzabeh in September 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قمری دم‌دراز Oena capensis

شمار پرنده: 60 فرد

محل پایش: چذابه

استان: خوزستان

زمان پایش: 10 شهریور 1402

پایشگران: آقای افشین موسی‌زاده

Species: Namaqua Dove Oena capensis

No. of individuals: 60 individuals

Place of observation: Chazzabeh

Province: Khuzestan

Dates of observations: 1 September 2023

Observers: Afshin Musazadeh

تکمیل نام فارسی دراج سیاه

Persian name of Black Francolin

یکی از گونه‌های پرندگان ایران، با نام فارسی عمومی دراج،

با نام علمی Francolinus francolinus

و نام انگلیسی Black Francolin

است که در نام‌گذاری رسمی فارسی این گونه، تاکنون تنها با عنوان سادۀ «دراج» به کار می‌رفت.

نیاز به یادآوری است که در جهان چندین سرده از درّاج‌ها با نام عمومی انگلیسی Francolin وجود دارند. همچنین سردۀ درّاج‌ها (Francolinus) سه گونۀ زیر را دربر می‌گیرد:

• دراج سیاه، Black Francolin Francolinus francolinus
• دراج رنگین، Painted Francolin Francolinus pictus
• دراج چینی، Chinese Francolin Francolinus pintadeanus

بنابراین، برای گسترش معنایی واژۀ «دُرّاج» و تبدیل آن به یک نام عمومی و کاربرد آن برای گونه‌های مختلف چندین سردۀ درّاج در جهان، نام فارسی این گونه نیز به شکل زیر کامل می‌شود.

دُرّاج سیاه

Black Francolin

Francolinus francolinus

---------------

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت چکاوک سهره ای شکم سیاه در جاسک در شهریور 1402

Record of Black-crowned Sparrow-Lark in Jask in September 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: چکاوک سهره‌ای شکم‌سیاه Eremopterix nigriceps

شمار پرنده: 6 فرد

مکان پایش: بندر جاسک

استان: هرمزگان

زمان پایش: 15 شهریور 1402

پایشگران: آقای حسین بارآزرده

Species: Black-crowned Sparrow-Lark Eremopterix nigriceps

No. of individuals: 6 individuals

Place of observation: Bandar-e Jask

Province: Hormozgan

Dates of observation: 6 September 2023

Observers: Hossein BarAzordeh

ثبت سنگ چشم سرحنایی در استان خراسان شمالی

Record of Woodchat Shrike in North Khorasan

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سنگ‌چشم سرحنایی Lanius senator

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: قلعه‌حسن، شیروان

استان: خراسان شمالی

زمان پایش: مرداد 1402

پایشگران: آقای بابک قویدل نامانلو

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان شمالی

Species: Woodchat Shrike Lanius senator

No. of individuals: one individual

Place of observation: Ghaleh-Hasan, Shirvan

Province: North Khorasan

Dates of observation: August 2023

Observers: Babak Ghavidel-Namanlu

Remarks: The first record of this species for North Khorasan province