کمیته ثبت پرندگان ایران Iran Bird Records Committee

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

نخستین رکورد کشوری پیپت پشت زیتونی در زابل در بهمن 1370

First national record of Olive-backed Pipit in Zabol in February 1992

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: پیپت پشت‌زیتونی Anthus hodgsoni

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: پارک شهرداری زابل

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 1 بهمن 1370

پرنده‌نگران: مایکل اسمارت و شادروان درک اسکات

یادداشت: نخستین رکورد این گونه برای ایران و استان سیستان و بلوچستان

Species: Olive-backed Pipit Anthus hodgsoni

No. of individuals: One individual

Place of observation: Municipal park of Zabol

Province: Sistan & Baluchestan

Date of observation: 21 January 1992

Observers: Michael Smart & the late Derek Scott

Remarks: The second record of this species for Iran and Sistan & Baluchestan province

-----

تکمیل نام فارسی گاوچرانک

Persian name of Western Cattle Egret

همان طور که می‌دانید در گذشته یک گونه با نام «گاوچرانک» داشتیم که از حدود دو دهۀ پیش و پس از تقسیم آن به دو گونه، نام انگلیسی گونۀ پیشین به شکل زیر کامل شد:

Western Cattle Egret

اما در زبان فارسی، بر اساس شیوه رایج گذشته، همچنان از نام سادۀ «گاوچرانک» استفاده می‌شد. همچنین در چند سال گذشته، چندین رکورد موثق از گونه «گاوچرانک آسیایی» ثبت شد و برای تکمیل نام فارسی گونه پیشین نیز از واژۀ «معمولی» استفاده شد:

*"گاوچرانک معمولی"*

(مبصر، 1395 و خالقی‌زاده و همکاران، 1396).

حال با توجه به سیاست هماهنگی نام‌های فارسی و انگلیسی و نیز با توجه به راهبرد حفاظتی برای کاهش نام "معمولی" در گونه‌های پرندگان، نیاز است تا نام فارسی این گونه به شکل مناسبی تکمیل شود.

برای تکمیل نام فارسی و رسمی این گونه، به نظر می‌رسد که همانند نام «سنقر تالابی غربی»، برای هماهنگی و کاهش تعارض بین نام‌های فارسی و انگلیسی گونه‌ها، از واژۀ "غربی" استفاده شود و نام آن را به شکل زیر تکمیل کنیم.

گاوچرانک غربی (معمولی)

Western Cattle Egret

Bubulcus ibis

*****

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

هشتمین رکورد کشوری پیپت پشت زیتونی در بندر عسلویه در آبان 1402

Eighth national record of Olive-backed Pipit in Bandar-e Asaluyeh in November 2023

چکیده این ثبت:

نام گونه: پیپت پشت‌زیتونی Anthus hodgsoni

شمار پرنده: 4 فرد

مکان پایش: بندر عسلویه

استان: بوشهر

زمان پایش: 11 آبان 1402

پایشگر: آقای سیدمهدی نقیبی

یادداشت: همشتمین رکورد این گونه در ایران و نخستین رکورد این گونه در استان بوشهر

Species: Olive-backed Pipit Anthus hodgsoni

No. of individuals: 4 individuals

Place of observation: Bandar-e Asaluyeh

Province: Bushehr

Dates of observation: 2 November 2023

Observers: Seyed Mahdi Naghibi

Remarks: The eighth record of this species for Iran and the first record for Bushehr province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت بوبی نقابدار در جاسک در آبان 1402

Record of Masked Booby in Jask in November 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: بوبی نقابدار Sula dactylatra

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: بندر جاسک

استان: هرمزگان

زمان پایش: 10 آبان 1402

پایشگر: آقای حسین بارآزرده

Species: Masked Booby Sula dactylatra

No. of individuals: one individual

Place of observation: Bandar-e Jask

Province: Hormozgan

Date of observation: 1 November 2023

Observers: Hossein BarAzordeh

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت بوف ماهی خوار در ملکشاهی در آبان 1402

Record of Brown Fish Owl in Malekshahi in October 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: بوف ماهی‌خوار Ketupa zeylonensis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: ملکشاهی

استان: ایلام

زمان پایش: 8 آبان 1402

پایشگران: آقایان حیدر سمیعی‌نسب و مهدی مامی

Species: Brown Fish Owl Ketupa zeylonensis

No. of individuals: one individual

Place of observation: Malekshahi

Province: Ilam

Date of observation: 30 October 2023

Observers: Heydar Samieinasab & Mahdi Mami

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت نخستین روز رسیدن دارکوب قهوه ای به زاهدان در شهریور 1402

Record of arrival date of Eurasian Wryneck to Zahedan in September 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: دارکوب قهوه‌ای Jynx torquilla

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: شهر زاهدان

استان: سیستان و بلوچستان

دوره پایش: 21-27 شهریور  1402

نخستین روز رسیدن: 27 شهریور 1402

پایشگران: آقای محمدامین آتش‌پنجه

Species: Eurasian Wryneck Jynx torquilla

No. of individuals: one individual

Monitoring place: Zahedan city

Province: Sistan & Baluchestan

Monitoring period: 12-18 September 2023

Arrival date: 18 September 2023

Observers: MohammadAmin AtashPanjeh

ثبت سهره سبز در استان خراسان جنوبی

Record of European Greenfinch in South Khorasan province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سهرۀ سبز Chloris chloris

شمار پرنده: 2 فرد

مکان پایش: فردوس

استان: خراسان جنوبی

زمان پایش: 8 آبان 1402

پایشگر: آقای حامد استواری

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان جنوبی

Species: European Greenfinch Chloris chloris

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Ferdous

Province: South Khorasan

Dates of observation: 30 October 2023

Observer: Hamed Ostovari

Remarks: The first record of this species for South Khorasan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت درنای طناز در بندر جاسک در آبان 1402

Record of Demoiselle Crane in Bandar-e Jask in October 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: درنای طناز Grus virgo

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: بندر جاسک

استان: هرمزگان

زمان پایش: 6 آبان 1402

پایشگران: آقایان عبدالرسول فالگیر و حسین بارآزرده

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان هرمزگان. این پرنده بر اثر توفان زمینگیر شده بود که پس از کمی مراقبت رهاسازی شد.

Species: Demoiselle Crane Grus virgo

No. of individuals: one individual

Place of observation: Bandar-e Jask

Province: Hormozgan

Dates of observations: 28 October 2023

Observers: Abdolrasoul Falgir & Hossein BarAzordeh

Remarks: The first record of this species for Hosrmozgan province. This bird was landed due to storm, then was released after some treatments.

اصلاح نام فارسی ماهیخورک سینه سفید

Persian name of White-throated Kingfisher

یکی از گونه‌های پرندگان ایران، ماهی‌خورک سینه‌سفید با نام علمی

Halcyon smyrnensis

است که نام انگلیسی و رایج کنونی آن

White-throated Kingfisher  است.

همان‌طور که دیده می‌شود در هماهنگی کاربرد دو نام رایج کنونی در زبان فارسی و انگلیسی این گونه تعارض وجود دارد. نیاز به یادآوری است که نام فارسی ماهی‌خورک سینه‌سفید، ابتدا در کتاب جرویس رید (1337) پدیدار شد که نام انگلیسی آن

White-breasted Kingfisher

بود. سپس در کتاب پرندگان ایران (اسکات و همکاران، 1354) نام انگلیسی این گونه به

White-throated Kingfisher

تغییر یافت اما نام فارسی آن همچنان به شکل ماهی‌خورک سینه‌سفید حفظ شد.

پس از این زمان، نام فارسی این گونه همچنان به شکل سینه‌سفید حفظ شد، درحالی که نام انگلیسی رایج آن White-throated Kingfisher

بود، اما گاهی در برخی منابع خارجی مانند BirdLife یا Encyclopedia of Life

و برخی داخلی مانند کتاب پرندگان ایران (منصوری، 1379، 1393) و اطلس پرندگان ایران (کابلی و همکاران، 1395) نام انگلیسی

White-breasted Kingfisher به کار رفت.

نگاهی به ویژگی‌های ظاهری این گونه نشان می‌دهد که در این گونه لکه سفید سراسر گلو را دربر گرفته است و این لکۀ سفید به سمت پایین سینه ادامه پیدا می‌کند. در عین حال، این لکه سفید در افراد مختلف تا اندازه‌ای کمتر یا بیشتر می‌شود. بنابر این، هردو نام گلوسفید و سینه‌سفید چه در زبان فارسی و چه در زبان انگلیسی می‌تواند درست باشد.

به هر روی، در برخی موارد تعارض کنونی سبب ترجمۀ نام نارایج‌تر از زبان فارسی به انگلیسی می‌شود و برعکس، نام فارسی معادل، در زمان برگردان نام انگلیسی در منابع رسمی دیده نمی‌شود. به منظور هماهنگی بیشتر نام فارسی و انگلیسی این گونه، پیشنهاد شد که نام فارسی این گونه نیز با نام انگلیسی و رایج کنونی این گونه هماهنگ شود و در منابع رسمی پرندگان، نام فارسی «ماهی‌خورک گلوسفید» اولویت پیدا کند. بنابر این، نام اصلاح شده این گونه به شکل زیر خواهد بود.

ماهی‌خورک گلوسفید (سینه‌سفید)

White-throated Kingfisher

Halcyon smyrnensis

--------------

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت درنای طناز در بوشهر در آبان 1402

Record of Demoiselle Crane in Bushehr in October 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: درنای طناز Grus virgo

شمار پرنده: 4 فرد (2 بالغ و 2 نابالغ)

مکان پایش: بوشهر

استان: بوشهر

زمان پایش: 5 آبان 1402

پایشگر: آقای کوروش خلیلی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان بوشهر

Species: Demoiselle Crane Grus virgo

No. of individuals: 4 individuals (2 adults and 2 juveniles)

Place of observation: Bushehr

Province: Bushehr

Dates of observations: 27 October 2023

Observers: Kourosh Khalili

Remarks: The first record of this species for Bushehr province

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

دومین رکورد کشوری سسک تیره در زاهدان در مهر 1402

Second national record of Dusky Warbler in Zahedan in October 2023

چکیده این ثبت:

نام گونه: سسک تیره Phylloscopus fuscatus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: زاهدان

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 27 مهر 1402

پایشگران: آقایان امیرمهدی کیخا و محمدامین آتش‌پنجه

شناسایی‌کنندگان: برایان اسمال، آلان دین، اندرو استودارت، درنا مجاب، مگنوس اولمن، کرامت حافظی، رافائل آی، محسن ملاح، احسان طالبی، اسکار کمبل، شورش وهابی، حمید جباری، آرش حبیبی آزاد و فردین نظیری

یادداشت: دومین رکورد این گونه برای ایران و نخستین رکورد این گونه برای استان سیستان و بلوچستان

Species name: Dusky Warbler Phylloscopus fuscatus

No. of individuals: One individual

Place of observation: Zahedan

Province: Sistan & Baluchestan

Date of observation: 19 October 2023

Birdwatchers: AmirMahdi Keykha & MohammadAmin AtashPanjeh

Identified by: Brian Small, Alan Dean, Andrew Stoddart, Dorna Mojab, Magnus Ullman, Keramat Hafezi, Raffael Aye, Mohsen Mallah, Ehsan Talebi, Oscar Campbell, Shoresh Vahabi, Hamid Jabbari, Arash Habibi-Azad & Fardin Naziri

Remarks: The second record of this species for Iran and the first record for Sistan & Baluchestan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت کوکوسیاه آسیایی در زاهدان در تابستان 1402

Record of Asian Koel in Zahedan in summer 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کوکوسیاه آسیایی Eudynamys scolopaceus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: زاهدان

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 1 مرداد تا 6 مهر 1402

پایشگر: آقایان امیرمهدی کیخا و محمدامین آتش‌پنجه

Species: Asian Koel Eudynamys scolopaceus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Zahedan

Province: Sistan & Baluchestan

Dates of observation: 23 July to 28 September 2023

Observers: AmirMahdi Keykha & MohammadAmin AtashPanjeh

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of rare birds of Iran

ثبت جغد طلایی در جم در مهر 1402

Record of Omani Owl in Jam in October 2023

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: جغد طلایی Strix butleri

شمار پرنده: یک فرد

مکان: جم

استان: بوشهر

زمان: 19 مهر 1402

گزارشگر: آقای محمدتقی محمدی

Species: Omani Owl Strix butleri

No. of individuals: one individual

Place of observation: Jam

Province: Bushehr

Dates of observation: 11 October 2023

Reporter: MohammadTaghi Mohammadi

ثبت تلیله نوک پهن در استان کردستان

Record of Broad-billed Sandpiper in Kordestan province

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: تلیلۀ نوک‌پهن Limicola falcinellus

شمار پرنده: یک فرد

زمان پایش: شهریور 1399

مکان پایش: تالاب زریبار

استان: کردستان

پایشگران: آقای جلال پزشک

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان کردستان

Species: Broad-billed Sandpiper Limicola falcinellus

No. of individuals: One individual

Date of observation: September 2020

Place of observation: Zaribar

Province: Kordestan

Observers: Jalal Pezeshk

Remarks: The first record of this species for Kordestan province

ثبت عقاب خالدار کوچک در هندیجان در شهریور 1402

Record of Lesser Spotted Eagle in Hendijan in September 2023

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: عقاب خالدار کوچک Clanga pomarina

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: هندیجان

استان:خوزستان

زمان پایش: 29 شهریور 1402

پایشگران: احمد محمدی روش

شناسایی‌کنندگان: دیک فورسمن، کرامت حافظی، درنا مجاب، آرش حبیبی آزاد و ابوالقاسم خالقی‌زاده

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خوزستان

Species: Lesser Spotted Eagle Clanga pomarina

No. of individuals: One individual

Place of observation: Hendijan

Province: Khuzestan

Period of observations: 20 September 2023

Observers: Ahmad Mohammadi-Ravesh

Idetified by: Dick Forman, Keramat Hafezi, Dorna Mojab, Arash Habibi-Azad & Abolghasem Khaleghizadeh

Remarks: The first record of this species for Khuzestan province

ثبت سنگ گردان در استان قم

Record of Ruddy Turnstone in Qom province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سنگ‌گردان Arenaria interpres

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: تالاب مره، قم

استان: قم

زمان پایش: 6 مهر 1402

پایشگران: آقایان موسی مزینانیان و سعید نصرتی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان قم

Species: Ruddy Turnstone Arenaria interpres

No. of individuals: One individual

Place of observation: Morreh wetland

Province: Qom

Dates of observations: 28 September 2023

Observers: Musa Mazinanian & Saeed Nosrati

Remarks: The first record of this species for Qom province.

مقایسه زیرگونه های چرخ ریسکهای سرسیاه و هیرکانی

Comparison of Sombre and Hyrcanian Tits subspecies

تهیه و تنظیم: ابوالقاسم خالقی‌زاده

تاریخ تنظیم: 28 شهریور 1402

جدول زیر برای تفکیک بهتر زیرگونه‌های چرخ‌ریسکهای سرسیاه و هیرکانی تهیه شده است.

منابع

مبصر، فرید (1395). راهنمای میدانی پرندگان ایران. انتشار شخصی، 255 ص.

Porter, R. & Aspinall, S. (2010). Birds of the Middle East. Christopher Helm, London.

Vaurie C. 1959. The Birds of the Palearctic Fauna- Passeriformes. H.F. & G. Whitherby, London, 762 pp.

-----

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

نخستین رکورد کشوری پرستواقیانوسی کوچک در کیش در شهریور 1402

First national record of Lesser Noddy in Kish in September 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: پرستواقیانوسی کوچک Anous tenuirostris

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: جزیرۀ کیش

استان: هرمزگان

زمان پایش: 17 شهریور 1402

پایشگران: آقایان ارژنگ پویان و سید علی جبلی

شناسایی و پذیرش ثبت گونه: یان هریسون، کرامت حافظی، لوکاس لاویکی، ابوالقاسم خالقی‌زاده، مگنوس اولمن، محسن ملاح، درنا مجاب، پراساد گنپول، اُسکار کمبل و کلاوس مالینگ اولسن

یادداشت: نخستین رکورد این گونه برای ایران و استان هرمزگان. دو کلید مهم برای بازشناسی این پرنده از گونه پرستواقیانوسی قهوه‌ای، نوک دراز و لاغر و همچنین روشن بودن ناحیه چشم تا نوک (lore) بودند.

Species: Lesser Noddy Anous tenuirostris

No. of individuals: one individual

Place of observation: Kish Island

Province: Hormozgan

Date of observation: 8 September 2023

Observers: Arzhang Pouyan & Seyed Ali Jebeli

Identified and accepted by: Ian Harrison, Keramat Hafezi, Lukasz Lawicki, Abolghasem Khaleghizadeh, Magnus Ullman, Mohsen Mallah, Dorna Mojab, Prasad Ganpule, Oscar Campbell & Klaus Malling Olsen

Remarks: The first record of this species for Iran and Hormozgan province. Two important keys were applied to differentiate from the Brown Noddy Anous stolidus, long and slim bill and also pale lore.

تکمیل نام فارسی شهدخوار آسیایی

Persian name of Purple Sunbird

یکی از گونه‌های پرندگان ایران، با نام فارسی عمومی شهدخوار،

با نام علمی Cinnyris asiatica

و نام انگلیسی Purple Sunbird

است که در نام‌گذاری و منابع رسمی فارسی، تاکنون تنها با عنوان سادۀ «شهدخوار» به کار می‌رفت.

نیاز به یادآوری است که در جهان بیش از 130 گونه شهدخوار در 15 سرده با نام عمومی انگلیسی Sunbird وجود دارند.

(https://en.wikipedia.org/wiki/Sunbird)

بنابراین، برای گسترش معنایی واژۀ «شهدخوار» و تبدیل آن به یک نام عمومی و کاربرد آن برای گونه‌های مختلف از چندین سردۀ شهدخوار در جهان، بهتر است که نام گونه‌ای که در ایران زیست می‌کند کامل شود. برای گزینش نام فارسی، دو گزینه مطرح شد: ترجمه نام انگلیسی و ترجمۀ نام علمی.

دربارۀ ترجمۀ نام انگلیسی، یادآور می‌شود که به دلیل گوناگونی رنگ در شهدخوارها، واژه‌های بنفش و ارغوانی در چندین گونه از شهدخوارها به کار رفته است.

(نکته شایان ذکر اینکه در زبان فارسی، واژۀ انگلیسی Violet به بنفش و واژۀ Purple به ارغوانی ترجمه می‌شود.)

کاربرد رنگ ارغوانی در نام شهدخوارها:

• Purple-rumped sunbird, Leptocoma zeylonica
• Purple-throated sunbird, Leptocoma sperata
• Purple-breasted sunbird, Nectarinia purpureiventris
• Purple-banded sunbird, Cinnyris bifasciatus
• Purple sunbird, Cinnyris asiaticus
• Purple-naped sunbird, Kurochkinegramma hypogrammicum

کاربرد رنگ بنفش در نام شهدخوارها:

• Western violet-backed sunbird, Anthreptes longuemarei
• Eastern violet-backed sunbird, Anthreptes orientalis
• Uluguru violet-backed sunbird, Anthreptes neglectus
• Violet-tailed sunbird, Anthreptes aurantius
• Violet-breasted sunbird, Cinnyris chalcomelas

در شیوۀ دوم، نام فارسی «شهدخوار آسیایی» در چند منبع اشاره شده است.

با توجه به نکته‌های یادشده در بالا، با توجه به ثابت بودن نام علمی گونه‌ها و با رای اعضای کمیته ثبت پرندگان ایران، نام فارسی این گونه به شکل زیر تکمیل شد.

شهدخوار آسیایی

Purple Sunbird

Cinnyris asiatica

-------------

ثبت سهره گلی در استان خراسان شمالی

Record of Common Rosefinch in North Khorasan province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سهره گلی Carpodacus erythrinus

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: شرق پارک ملی گلستان

استان: خراسان شمالی

زمان پایش: 26 شهریور 1402

پایشگران: آقایان علی مهدوی، کیان مهدوی و جعفر پناه‌پور و بانو سارا بیدرنگ

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان شمالی

Species: Common Rosefinch Carpodacus erythrinus

No. of individuals: one individual

Place of observation: East of Golestan National Park

Province: North Khorasan

Dates of observation: 17 September 2023

Observers: Ali Mahdavi, Kian Mahdavi, Jafar panahpour & Sara Biderang

Remarks: The first record of this species for North Khorasan province

ثبت سسک سرسیاه در استان خراسان شمالی

Record of Eurasian Blackcap in North Khorasan province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک سرسیاه Syvia atricapilla

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: شرق پارک ملی گلستان

استان: خراسان شمالی

زمان پایش: 26 شهریور 1402

پایشگران: آقایان علی مهدوی، کیان مهدوی و جعفر پناه‌پور و بانو سارا بیدرنگ

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان شمالی

Species: Eurasian Blackcap Syvia atricapilla

No. of individuals: one individual

Place of observation: East of Golestan National Park

Province: North Khorasan

Dates of observation: 17 September 2023

Observers: Ali Mahdavi, Kian Mahdavi, Jafar panahpour & Sara Biderang

Remarks: The first record of this species for North Khorasan province

ثبت کمرکلی جنگلی در استان خراسان شمالی

Record of Eurasian Nuthatch in North Khorasan province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کمرکلی جنگلی Sitta europaea

شمار پرنده: 3 فرد

مکان پایش: شرق پارک ملی گلستان

استان: خراسان شمالی

زمان پایش: 26 شهریور 1402

پایشگران: آقایان علی مهدوی، کیان مهدوی و جعفر پناه‌پور و بانو سارا بیدرنگ

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان شمالی

Species: Eurasian Nuthatch Sitta europaea

No. of individuals: 3 individuals

Place of observation: East of Golestan National Park

Province: North Khorasan

Dates of observation: 17 September 2023

Observers: Ali Mahdavi, Kian Mahdavi, Jafar panahpour & Sara Biderang

Remarks: The first record of this species for North Khorasan province

ثبت سینه سرخ اروپایی در استان خراسان شمالی

Record of European Robin in North Khorasan province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سینه‌سرخ اروپایی Erithacus rubecula

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: شرق پارک ملی گلستان

استان: خراسان شمالی

زمان پایش: 26 شهریور 1402

پایشگران: آقایان علی مهدوی، کیان مهدوی و جعفر پناه‌پور و بانو سارا بیدرنگ

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان شمالی

Species: European Robin Erithacus rubecula

No. of individuals: one individual

Place of observation: East of Golestan National Park

Province: North Khorasan

Dates of observation: 17 September 2023

Observers: Ali Mahdavi, Kian Mahdavi, Jafar panahpour & Sara Biderang

Remarks: The first record of this species for North Khorasan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قمری دم دراز در چذابه در شهریور 1402

Record of Namaqua Dove in Chazzabeh in September 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قمری دم‌دراز Oena capensis

شمار پرنده: 60 فرد

محل پایش: چذابه

استان: خوزستان

زمان پایش: 10 شهریور 1402

پایشگران: آقای افشین موسی‌زاده

Species: Namaqua Dove Oena capensis

No. of individuals: 60 individuals

Place of observation: Chazzabeh

Province: Khuzestan

Dates of observations: 1 September 2023

Observers: Afshin Musazadeh

تکمیل نام فارسی دراج سیاه

Persian name of Black Francolin

یکی از گونه‌های پرندگان ایران، با نام فارسی عمومی دراج،

با نام علمی Francolinus francolinus

و نام انگلیسی Black Francolin

است که در نام‌گذاری رسمی فارسی این گونه، تاکنون تنها با عنوان سادۀ «دراج» به کار می‌رفت.

نیاز به یادآوری است که در جهان چندین سرده از درّاج‌ها با نام عمومی انگلیسی Francolin وجود دارند. همچنین سردۀ درّاج‌ها (Francolinus) سه گونۀ زیر را دربر می‌گیرد:

• دراج سیاه، Black Francolin Francolinus francolinus
• دراج رنگین، Painted Francolin Francolinus pictus
• دراج چینی، Chinese Francolin Francolinus pintadeanus

بنابراین، برای گسترش معنایی واژۀ «دُرّاج» و تبدیل آن به یک نام عمومی و کاربرد آن برای گونه‌های مختلف چندین سردۀ درّاج در جهان، نام فارسی این گونه نیز به شکل زیر کامل می‌شود.

دُرّاج سیاه

Black Francolin

Francolinus francolinus

---------------

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت چکاوک سهره ای شکم سیاه در جاسک در شهریور 1402

Record of Black-crowned Sparrow-Lark in Jask in September 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: چکاوک سهره‌ای شکم‌سیاه Eremopterix nigriceps

شمار پرنده: 6 فرد

مکان پایش: بندر جاسک

استان: هرمزگان

زمان پایش: 15 شهریور 1402

پایشگران: آقای حسین بارآزرده

Species: Black-crowned Sparrow-Lark Eremopterix nigriceps

No. of individuals: 6 individuals

Place of observation: Bandar-e Jask

Province: Hormozgan

Dates of observation: 6 September 2023

Observers: Hossein BarAzordeh

ثبت سنگ چشم سرحنایی در استان خراسان شمالی

Record of Woodchat Shrike in North Khorasan

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سنگ‌چشم سرحنایی Lanius senator

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: قلعه‌حسن، شیروان

استان: خراسان شمالی

زمان پایش: مرداد 1402

پایشگران: آقای بابک قویدل نامانلو

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان شمالی

Species: Woodchat Shrike Lanius senator

No. of individuals: one individual

Place of observation: Ghaleh-Hasan, Shirvan

Province: North Khorasan

Dates of observation: August 2023

Observers: Babak Ghavidel-Namanlu

Remarks: The first record of this species for North Khorasan province

ثبت جمعیت زیرگونه‌های مهم در ایران

Records of population of important subspecies in Iran

ثبت چرخ ریسک سرسیاه کرمانی در بافت در مرداد 1402

Record of Kerman Sombre Tit in Baft in July 2023

چکیدۀ این ثبت

اهمیت زیرگونه: کمیاب

نام زیرگونه: چرخ‌ریسک سرسیاه کرمانی Poecile lugubris kirmanensis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: بافت

استان: کرمان

زمان پایش: 6 مرداد 1402

پایشگران: آقای حامد تیموری

Type of important subspecies: Scarce

Subspecies: Kerman Sombre Tit Poecile lugubris kirmanensis

No. of individuals: one individual

Place of observation: Baft

Province: Kerman

Dates of observation: 28 July 2023

Observers: Hamed Teymuri

ثبت ناهنجاری‌ها در پرندگان ایران

Records of abnormalities in Iranian birds

ثبت سسک نیزار بزرگ با سفیدگرایی در سنندج در مرداد 1402

Record of Great Reed Warbler with leucism in Sanandaj in August 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک نیزار بزرگ Acrocephalus arundinaceus

نوع ناهنجاری: سفیدگرایی

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: سنندج

استان: کردستان

زمان پایش: 30 مرداد 1402

پایشگران: آقای شورش وهابی

شناسایی کنندگان: شورش وهابی، ابوالقاسم خالقی‌زاده، کرامت حافظی، اسکار کمبل و درنا مجاب

Species: Great Reed Warbler Acrocephalus arundinaceus

Type of aberration: leucism

No. of individuals: One individual

Place of observation: Sanandaj

Province: Kordestan

Date of observation: 21 August 2023

Observers: Shoresh Vahabi

Identified by: Shoresh Vahabi, Abolghasem Khaleghizadeh, Keramat Hafezi, Oscar Capmbell & Dorna Mojab

ثبت اگرت ساحلی در استان یزد

Record of Western Reef Heron in Yazd province

چکیده این ثبت

نام گونه: اگرت ساحلی Egretta gularis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: پساب یزد

استان: یزد

زمان پایش: 3 شهریور 1402

پایشگران: آقای جعفر گرجی و بانو سمیه ساعی

پذیرش رکورد: ابوالقاسم خالقی‌زاده، کرامت حافظی، محسن ملاح، اسکار کمبل و درنا مجاب

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان یزد

Species: Western Reef Heron Egretta gularis

No. of individuals: one individual

Place of observation: Yazd

Province: Yazd

Date of observation: 25 August 2023

Observers: Jafar Gorji & Samayeh Saei

Acceptance of record by: Abolghasem Khaleghizadeh, Keramat Hafezi, Mohsen Mallah, Oscar Campbell & Dorna Mojab

Remarks: The first record of this species for Yazd province

گزارش بلبل زیردم سرخ در سنندج در شهریور 1402

Report of Red-vented Bulbul in Sanandaj in August 2023

چکیدۀ این گزارش

نام گونه: بلبل زیردم‌سرخ Pycnonotus cafer

شمار پرنده: پنج فرد

مکان پایش: سنندج

استان: کردستان

زمان پایش: 4 شهریور 1402

پرنده نگران: آقای شورش وهابی

یادداشت: دیده شدن این پرنده خارج از جزیره کیش، به عنوان گزارش افراد پراکنده از گونه‌های قفسی به شمار می‌رود و تا زمان گزارش جوجه‌آوری و پایه‌گذاری جمعیت پایدار، به فهرست پرندگان استان کردستان افزوده نخواهد شد.

Species: Red-vented Bulbul Pycnonotus cafer

No. of individuals: 5 individuals

Place of observation: Sanandaj

Province: Kordestan

Date of observation: 26 August 2023

Observers: Shoresh Vahabi

Remarks: Observation of this species outside Kish Island will be considered as scattered reports of Cage species and will not be added to bird checklist of Kordestan province until observation of its breeding and making a stable population.

ثبت سنگ چشم خاکستری کوچک در استان یزد

Record of Lesser Grey Shrike in Yazd province

چکیده این ثبت

نام گونه: سنگ‌چشم خاکستری کوچک Lanius minor

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: تفت

استان: یزد

زمان پایش: 27 مرداد 1402

پایشگران: آقای جعفر گرجی و بانوان ساناز گرجی و زهرا چخماقی

شناسایی‌کنندگان: ابوالقاسم خالقی‌زاده، درنا مجاب، محسن ملاح، آرش حبیبی-آزاد و کرامت حافظی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان یزد

Species: Lesser Grey Shrike Lanius minor

No. of individuals: one individual

Place of observation: Taft

Province: Yazd

Date of observation: 18 August 2023

Observers: Jafar Gorji, Sanaz Gorji & & Zahra Chakhmaghi

Identified by: Abolghasem Khaleghizadeh, Dorna Mojab, Mohsen Mallah, Arash Habibi-Azad & Keramat Hafezi

Remarks: The first record of this species for Yazd province

تکمیل نام فارسی طاووسک سرخاکستری

Persian name of Grey-headed Swamphen

یکی از گونه‌های پرندگان ایران، گونه‌ای با نام فارسی کنونی طاووسک،

نام علمی Porphyrio poliocephalus

و نام انگلیسی Grey-headed Swamphen

است که در نام‌گذاری رسمی فارسی این گونه، تاکنون تنها با عنوان سادۀ «طاووسک» به کار می‌رفت.

نیاز به یادآوری است که از حدود 25 سال گذشته (1998 میلادی)، گونۀ یکپارچۀ پیشین با نام انگلیسی Purple Swamphen و نام علمی Porphyrio porphyrio،

به شش گونه زیر تقسیم شده است:

• Western swamphen, Porphyrio porphyrio
• African Swamphen, Porphyrio madagascariensis
• Grey-headed Swamphen, Porphyrio poliocephalus
• Black-backed Swamphen, Porphyrio indicus
• Philippine Swamphen, Porphyrio pulverulentus
• Australasian Swamphen, Porphyrio melanotus

بنابراین، برای هماهنگی با فهرست‌های جهانی پرندگان و نیز هماهنگی با نام انگلیسی این گونه که بر اساس یکی از ویژگی‌های برجسته این گونه نام‌گذاری شده است،

ازین پس، نام فارسی این گونه نیز به شکل زیر به کار خواهد رفت.

طاووسک سرخاکستری

Grey-headed Swamphen

Porphyrio poliocephalus

-----

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت کاکایی مدیترانه ای در تالاب حسنلو در تیر 1402

Record of Mediterranean Gull in Hasanlu wetland in July 2023

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: کاکایی مدیترانه‌ای Ichthyaetus melanocephalus

شمار پرنده: 14 فرد

محل پایش: تالاب حسنلو، نقده

استان: آذربایجان غربی

زمان پایش: 30 تیر 1402

پایشگر: آقای عزیز عذار

Species: Mediterranean Gull Ichthyaetus melanocephalus

No. of individuals: 14 individuals

Place of observation: Hasanlu wetland, Naghadeh

Province: West Azarbaijan

Date of observation: 21 July 2023

Observers: Aziz Ozar

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قمری خاوری در بیرجند در تیر 1402

Record of Oriental Turtle Dove in Birjand in July 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قمری خاوری Streptopelia orientalis

شمار پرنده: دو فرد

مکان پایش: بیرجند

استان: خراسان جنوبی

زمان پایش: تیر 1402

پایشگر: آقایان بهزاد نخعی و اسحاق شرفی

شناسایی کنندگان: ابوالقاسم خالقی‌زاده، کرامت حافظی، مگنوس اولمن، درنا مجاب و اُسکار کمبل

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان جنوبی

Species: Oriental Turtle Dove Streptopelia orientalis

No. of individuals: Two individuals

Place of observation: Birjand

Province: South Khorasan

Dates of observation: July 2023

Birdwatchers: Behzad Nakhaei & Eshagh Sharafi

Identified by: Abolghasem Khaleghizadeh, Keramat Hafezi, Magnus Ullman, Dorna Mojab & Oscar Campbell

Remarks: The first record of this species for South Khorasan province

ثبت گونه های جوجه آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

ثبت جوجه آوری تنجه در تالاب میقان در تیر 1402

Record of breeding Common Shelduck in Meyghan in June 2023

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: تنجه Tadorna tadorna

شمار بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: 9 جوجه همراه با والدین

مکان مشاهده: تالاب میقان

استان: مرکزی

زمان پایش: 2 تیر 1402

پایشگران: آقای عمران حاجیان

شیوۀ گواهی جوجه‌آوری: مشاهده والدین به همراه جوجه

Species: Common Shelduck Tadorna tadorna

No. of adults, nests, eggs, nestlings: 9 ducklings with parents

Place of observation: Meyghan wetland

Province: Markazi

Date of observation: 23 June 2023

Observers: Emran Hajian

Type of confirmation: Observation of adult with duckling

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت بوف ماهی خوار در دزفول در اسفند 1401

Record of Brown Fish Owl in Dezful in March 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: بوف ماهی‌خوار Ketupa zeylonensis

شمار پرنده: یک بالغ و یک جوجه

محل پایش: دزفول

استان: خوزستان

زمان پایش: 26 اسفند 1401

پایشگران: آقای سجاد پیشنماززاده و بانو فرشته سلیمانی

Species: Brown Fish Owl Ketupa zeylonensis

No. of individuals: one adult and one nestling

Place of observation: Dezful

Province: Khuzestan

Date of observation: 17 March 2023

Observers: Sajjad Pishnamazzadeh & Fereshteh Soleymani

ثبت گونه‌های جوجه‌آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

ثبت جوجه آوری فلامینگوی بزرگ در هورالعظیم در بهار 1402

Record of breeding Greater Flamingo in Hour-al-Azim in spring 2023

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: فلامینگوی بزرگ Phoenicopterus roseus

شمار بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: 367 آشیانه (356 تخم و 11 جوجه) همراه بالغان در پنج کلنی

مکان پایش: تالاب هورالعظیم

استان: خوزستان

زمان پایش: اوایل خرداد 1398

پایشگران: آقایان علی سجادجلالی، عطیه حیدری، محمد پورجوادی، قاسم کوتی، کامل بوعذار، عباس بوعذار، جعفر سواری، محمد ساکی و چاسب بوعذار

شیوۀ گواهی جوجه‌آوری: دیدن آشیانه، تخم و جوجه

Species: Greater Flamingo Phoenicopterus roseus

No. of adults, nests, eggs, nestlings: 367 nests (356 eggs and 11 nestlings) and adults in five colonies

Place of observation: Hour-al-Azim wetland

Province: Khuzestan

Date of observation: 1 June 2023

Observers: Ali Sajjad-Jalali, Atieh Heidari, Mohammad PourJavadi, Qasem Kuti, Kamel Bu’ozar, Abbas Bu’ozar, Jafar Savari, Mohammad Saki & Jasep Bu’ozar

Type of confirmation: Observation of nest, egg and nestling

ثبت ناهنجاری‌ها در پرندگان ایران

Records of abnormalities in Iranian birds

ثبت گنجشک خانگی با سفیدگرایی در داراب در دی 1401

Record of House Sparrow with leucism in Darab in January 2023

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: گنجشک خانگی Passer domesticus

نوع ناهنجاری: سفیدگرایی

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: داراب

استان: فارس

زمان پایش: 20 دی 1401

پایشگران: آقای پوریا پورشهید

Species: House Sparrow Passer domesticus

Type of aberration: leucism

No. of individuals: One individual

Place of observation: Darab

Province: Khuzestan

Date of observation: 10 January 2023

Observers: Poorya Poorshahid

ثبت سهره صورتی در استان آذربایجان غربی

Record of Trumpeter Finch in West Azarbaijan province

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: سهره صورتی Bucanetes githagineus

شمار پرنده: یک بالغ و صد نابالغ

مکان پایش: منطقه حفاظت‌شدۀ مراکان

استان: آذربایجان غربی

زمان پایش: 7 مرداد 1402

پایشگران: صابر سلیمی علمداری، زمان جعفرزاده ، صمد ایرانی و محمد رضایی اصل

شناسایی‌کنندگان: صابر سلیمی علمداری، ابوالقاسم خالقی‌زاده، درنا مجاب، مگنوس اولمن و محسن ملاح

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان آذربایجان غربی

Species name: Trumpeter Finch Bucanetes githagineus

No. of individuals: One adult and one hundred juveniles

Place of observation: Marakan

Province: West Azarbaijan

Date of observation: April 2016

Observers: Saber Salimi Alamdari, Zaman Jafarzadeh, Samad Irani & Mohammad Rezaei Asl

Identified by: Saber Salimi Alamdari, Abolghasem Khaleghizadeh, Dorna Mojab, Magnus Ullman & Mohsen Mallah

Remarks: The first record of this species for West Azarbaijan province