کمیته ثبت پرندگان ایران Iran Bird Records Committee

یادداشت‌هایی دربارۀ نام فارسی پرندگان: 6- زردپره‌ها

Notes on Persian name of birds: 6. Buntings

یکی از گروه‌های اصلی پرندگان ایران Buntings هستند. نخستین نام فارسی برای این گروه از پرندگان، «دانه‌خوار» بود (جرویس رید 1337). سپس به دلیل ویژگی مشترک رنگ پرهای بدن در گونه‌های این گروه، نام «زرده‌پره» برای این گروه برگزیده شد (اسکات و همکاران 1354) و توسط فیروز (1379) و کابلی و همکاران (1395) نیز پیروی شد. در فهرست‌های بعدی، این نام عمومی از شکل «زرده‌پره» به شکل «زردپره» تغییر یافت (ادهمی 1384، منصوری 1379، 1387) و بنابر این، با تبدیل واژۀ نادرست «زرده» (اشاره نادرست به زردۀ تخم‌مرغ) به رنگ «زرد» در نام پیشین، معنی آن نیز اصلاح شد. این نام اصلاح توسط نویسندگان دیگر نیز پیروی شد (منصوری 1393، مبصر 1395، خالقی‌زاده و همکاران 1396). در سال 1402، این نام، دوباره با یک ویرایش جزئی اصلاح شد (بختیاری، پرویز 1402، کتاب پرنده‌های شهر تهران) و از شکل «زردپره» تبدیل به «زردپر» شد و بنابر این، واژۀ دوم این نام از شکل نادرست «پره» (اشاره نادرست به نوعی ابزار به نام پره) به «پر» شد. این اصلاح نام را می‌توان، به عنوان پیشنهاد ارزشمندی برای کاربرد این نام مشترک در کتاب‌ها و فهرست‌های پرندگان ایران در آینده قلمداد کرد.

*****

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت طرلان (شهباز) در دلیجان در بهمن 1403

Record of Northern Goshawk in Delijan in January 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: طرلان (شهباز) Accipiter gentilis

شمار پرنده: یک فرد بالغ

محل پایش: روستای راوه، دلیجان

استان: مرکزی

زمان پایش: 9 بهمن 1403

پایشگران: آقایان سعید نصرتی، موسی مزینانیان، سید احمد میره‌ای و سید میلاد بشیری

شناسایی‌کنندگان: علی مهدوی و دیک فورسمن

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان مرکزی.

Species: Northern Goshawk Accipiter gentilis

No. of individuals: One individual

Place of observation: Raveh village, Delijan

Province: Markazi

Dates of observation: 24 January 2025

Observers: Saeed Nosrati, Musa Mazinanian, Seyed Ahmad Mireei & Seyed Milad Bashiri

Identified by: Ali Mahdavi & Dick Forsman

Notes: The first record of this species for Markazi province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قوی کوچک در سد غلامان در اسفند 1403

Record of Tundra Swan in Gholaman dam in February 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قوی کوچک Cygnus columbianus bewickii

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: سد غلامان

استان: خراسان شمالی

زمان پایش: 1 اسفند 1403

پایشگران: آقای محمد تقدیسی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان شمالی

Species: Tundra Swan Cygnus columbianus bewickii

No. of individuals: one individual

Place of observation: Gholaman dam

Province: North Khorasan

Date of observation: 19 February 2025

Observers: Mohammad Taghdisi

Note: The first record of this species for North Khorasan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سارگپه جنگلی (عسل‌خوار) تاجدار در عسلویه در بهمن 1403

Record of Crested Honey Buzzard in Asaluyeh in February 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سارگپه جنگلی (عسل‌خوار) تاجدار Pernis ptilorhynchus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: عسلویه

استان: بوشهر

زمان پایش: 30 بهمن 1403

پایشگران: بانو سپیده مورچگانی

Species: Crested Honey Buzzard Pernis ptilorhynchus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Asaluyeh

Province: Bushehr

Dates of observation: 18 February 2025

Observers: Sepideh Mourchegani

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

نخستین رکورد کشوری مگس گیر گلوسرخ (تایگا) در تیس در بهمن 1403

First national record of Taiga Flycatcher in Tiss in February 2025

چکیده این ثبت:

نام گونه: مگس‌گیر گلوسرخ (تایگا) Ficedula albicilla

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: باغ گیاهشناسی تیس، چابهار

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 20 بهمن 1403

پایشگران: فاطمه امیری‌کیا، امیرمهدی کیخا، زهرا امیری‌کیا و علی موسوی

شناسایی‌کنندگان: علی موسوی، امیرمهدی کیخا، محسن ملاح، هومن درودی، کرامت حافظی، ابوالقاسم خالقی زاده، مگنوس اولمن، درنا مجاب، آرش حبیبی آزاد، پراساد گنپول، شاهو دربندی، جایادوان پراوین، احسان طالبی و علی مهدوی

یادداشت: نخستین رکورد این گونه برای ایران و استان سیستان و بلوچستان. صدای این پرنده نیز ضبط شده است.

Species: Taiga Flycatcher Ficedula albicilla

No. of individuals: one individual

Place of observation: Tiss botanical garden, Chabahar

Province: Sistan va Baluchestan

Date of observation: 8 February 2025

Observers: Fatemeh Amirikia, AmirMahdi Keykha, Zahra Amirikia & Ali Musavi

Identified by: Ali Musavi, AmirMahdi Keykha, Mohsen Mallah, Houman Doroudi, Keramat Hafezi, Abolghgasem Khaleghizadeh, Magnus Ullman, Dorna Mojab, Arash Habibi-Azad, Prasad Ganpule, Shahoo Darbandi, Jayadevan Praveen, Ehsan Talebi & Ali Mahdavi

Remarks: The first record of this species for Iran and Sistan va Baluchestan province. Its call was also recorded.

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت کوکوی خالدار در شهداد در اسفند 1403

Record of Great Spotted Cuckoo in Shahdad in February 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کوکوی خالدار Clamator glandarius

شمار پرنده: یک فرد

گونۀ والدین دایه: --

مکان پایش: شهداد

استان: کرمان

زمان پایش: 7 اسفند 1403

پایشگران: آقایان حامد تیموری، سعید تیموری و محمد تیموری

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان کرمان

Species: Great Spotted Cuckoo Clamator glandarius

No. of individuals: one individual

Foster parent species: --

Place of observation: Shahdad

Province: Kerman

Dates of observation: 25 February 2025

Observers: Hamed Teymouri, Saeed Teymouri & Mohammad Teymouri

Note: The first record of this species for Kerman province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت عقاب شاهی در همدان در بهمن 1403

Record of Eastern Imperial Eagle in Hamedan in February 2025

چکیدۀ این ثبت

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی (آسیب‌پذیر)

نام گونه: عقاب شاهی Aquila heliaca

شمار پرنده: 2 نابالغ

محل پایش: همدان

استان: همدان

زمان پایش: 5 بهمن 1403

پایشگران: آقای علی ثقفی

Type of important species: IUCN Redlist (Vulnerable)

Species: Eastern Imperial Eagle Aquila heliaca

No. of individuals: 2 juveniles

Place of observation: Hamedan

Province: Hamedan

Period of observations: 23 February 2025

Observers: Ali Saghafi

گزینش نام فارسی برای Taiga Flycatcher

Persian name of Taiga Flycatcher

در روزهای گذشته، گزارشی از حضور گونۀ Taiga Flycatcher با نام علمی Ficedula albicilla از چابهار دریافت و پذیرفته شده است. این گونه دارای دو نام انگلیسی است که نام نخست آن Taiga Flycatcher و نام دوم آن Red-throated Flycatcher است. نیاز به یادآوری است که در جهان، گونۀ مستقل دیگری با نام Red-throated Flycatcher وجود ندارد.

اکنون برای گزینش نام فارسی این گونه، دو گزینه پیش رو داریم:

مگس‌گیر تایگا

مگس‌گیر گلوسرخ

بررسی پراکنش جغرافیایی این گونه نشان می‌دهد که پراکنش اصلی این گونه در جنوب روسیه، چین، شرق آسیا و شبه‌قاره هند است و حتی نام انگلیسی تایگا نیز منطبق با پراکنش این گونه نیست.

از سوی دیگر، آوردن نام مگس‌گیر گلوسرخ نیز ممکن است در زمان کاربرد با نام مگس‌گیر سینه‌سرخ اشتباه شود. در عین حال، کاربرد نام گلوسرخ می‌تواند همین نکته را به عنوان راهنما و کلید تمایز بین این گونه به کار رود، یعنی در مگس‌گیر گلوسرخ، لکه سرخ تنها محدود به ناحیه گلوی این گونه است ولی در مگس‌گیر سینه‌سرخ، لکه سرخ به سمت پایین‌تر و تا سینۀ آن کشیده می‌شود.

پس از برگزاری نظرخواهی در میان اعضا و مشاوران کمیتۀ ثبت پرندگان ایران، گزینۀ «مگس‌گیر گلوسرخ» دارای رای بیشتری بود (7 رای از 12 رای) و گزینۀ «مگس‌گیر تایگا» در اولویت دوم قرار گرفت. بر این اساس، نام فارسی این گونه در فهرست‌های پرندگان ایران به شکل زیر نوشته خواهد شد.

مگس‌گیر گلوسرخ (تایگا)

Taiga Flycatcher

Fecedula albicilla

*****

حذف رکورد زردپره گلوسیاه در بروجرد از فهرست پرندگان ایران

Omission of Borujerd record of Cirl Bunting from Chesklist of the Birds of Iran

حضور گونۀ زردپرۀ گلوسیاه (Emberiza cirlus) در طول یک سدۀ گذشته مورد نقد بوده است. ابتدا زارودنی این گونه را در فهرست خود برای منطقۀ زاگرس آورد (Zarudny, 1911). همچنین این گونه از منطقۀ علیرضا آباد، دشت مغان در تاریخ 15 اوت 1954 گزارش شده بود (Missone 1955) اما این گزارش‌ها مورد پذیرش قرار نگرفت و در فهرست پرندگان ایران نیامد (Schuz 1959, Roselaar & Aliabadian 2009).

در تاریخ 2 بهمن 1403 از یک فرد زردپره در بروجرد (استان لرستان) توسط آقای علی مهدوی عکاسی شد. پس از بررسی عکس‌ها توسط داوران یا پرنده‌نگرهای دیگر، این پرنده زردپرۀ گلوسیاه شناسایی شد. این رکورد بر اساس شناسایی افراد زیر مورد پذیرش قرار گرفت و در فهرست پرندگان ایران و استان لرستان افزوده شد: علی مهدوی، احسان طالبی، سید مهدی نقیبی، مرتضی کشاورز، وحید اشرفی، امیر مدیری، درنا مجاب، دیک نول، هومن درودی و آرش حبیبی آزاد و در زمان نتیجه‌گیری نهایی، دو رای که موافق نبودند، به عنوان رای اقلیت در نظر گرفته و صرف نظر شدند.

به هر روی، پس از اعلام نخستین رکورد زردپرۀ گلوسیاه، باز هم دیدگاه‌های انتقادی بیشتر دریافت شد تا اینکه در نهایت تصمیم بر حذف این رکورد شد. برای حذف این رکورد، در مجموع نظر افراد زیر در نظر گرفته شد: ابوالقاسم خالقی‌زاده، پدرام خلیلی، تیهاوت چانساک، محمدرضا کشفی، اُسکار کمبل، کوزی جِم کولاچُقلو و درنا مجاب. نظر این افراد بر دورگه بودن این زردپره بوده است. بنابر این، نام گونۀ زردپره گلوسیاه دوباره به فهرست گونه‌های مشکوک پرندگان ایران منتقل می‌شود.

Over the past century, there has been debate on the presence of the Cirl Bunting Emberiza cirlus in Iran. First, Zarudny (1911) listed this species for Zagros. Then, it was reported from Alireza-Abad, Moghan plain on 15 August 1954 (Missone 1955), but these reports have not been accepted and this species was not listed for the Checklist of the Birds of Iran. This is to note that the first national record of Cirl Bunting has removed from the list of Iranian Rarities.

It should be informed that one individual of bunting was photographed in Borujerd, Lorestan province on 21 January 2025 by Ali Mahdavi. It was identified by some reviewers and birdwatchers, namely Ali Mahdavi, Ehsan Talebi, Seyed Mahdi Naghibi, Morteza Keshavarz, Vahid Ashrafi, Amir Modiri, Dorna Mojab, Dick Newell, Houman Doroudi and Arash Habibi, while other views in minority were neglected. So it was declared as the first confirmed record of this species for Iran and Lorestan province.

However, after declataion of this record, still several negative view were received. Collectively, negatice views comprised of Abolghasem Khaleghizadeh, Pedram khalili, Thibaut Chansac, MohammadReza Kashfi, Oscar Campbell, Kuzey Sem Kulaçoğlu and Dorna Mojab. Therefore, this species has again been removed from the Checklist of the Birds of Iran.

------

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت بوچانگای خاکستری در تیس در بهمن 1403

Record of Ashy Drongo in Tiss in February 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: بوچانگای خاکستری Dicrurus leucocephaeus

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: باغ گیاه‌شناسی تیس، چابهار

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش نخست: 10 بهمن 1403

پایشگران پایش نخست: آقای امیر مدیری و بانو سمیرا سلیمانی

زمان پایش دوم: 20-21 بهمن 1403

پایشگران پایش دوم: امیرمهدی کیخا، علی موسوی، فاطمه امیری‌کیا و زهرا امیری‌کیا

Species: Ashy Drongo Dicrurus leucocephaeus

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Tiss botanical garden, Chabahar

Province: Sistan va Baluchestan

Dates of first observation: 29 January 2025

Observers of first observation: Amir Modiri & Samira Soleymani

Dates of second observation: 8-9 February 2025

Observers of second observation: AmirMahdi Keykha, Ali Musavi, Fatemeh Amirikia & Zahra Amirikia

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سسک شالیزار در نوبندیان در بهمن 1403

Record of Paddyfield Warbler in Nobandian in February 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک شالیزار Acrocephalus agricola

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: نوبندیان

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 22 بهمن 1403

پایشگران: امیرمهدی کیخا، علی موسوی، فاطمه امیری‌کیا و زهرا امیری‌کیا

Species: Paddyfield Warbler Acrocephalus agricola

No. of individuals: one individual

Place of observation: Nobandian

Province: Sistan va Baluchestan

Dates of observations: 10 February 2025

Observers: AmirMahdi Keykha, Ali Musavi, Fatemeh Amirikia & Zahra Amirikia

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت عقاب خالدار بزرگ در نوبندیان در بهمن 1403

Record of Greater Spotted Eagle in Nobandian in February 2025

چکیدۀ این ثبت:

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی (آسیب‌پذیر)

نام گونه: عقاب خالدار بزرگ (تالابی) Clanga clanga

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: نوبندیان

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 22 بهمن 1403

پایشگران: امیرمهدی کیخا، علی موسوی، فاطمه امیری‌کیا و زهرا امیری‌کیا

Type of important species: IUCN Redlist (Vu)

Species: Greater Spotted Eagle Clanga clanga

No. of individuals: one individual

Place of observation: Nobandian

Province: Sistan va Baluchestan

Dates of observations: 10 February 2025

Observers: AmirMahdi Keykha, Ali Musavi, Fatemeh Amirikia & Zahra Amirikia

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت طاووسک سینه سفید در نوبندیان در بهمن 1403

Record of White-breasted Waterhen in Nobandian in February 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: طاووسک سینه‌سفید Amauronis phoenicurus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: نوبندیان

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 22 بهمن 1403

پایشگران: امیرمهدی کیخا، علی موسوی، فاطمه امیری‌کیا و زهرا امیری‌کیا

Species: White-breasted Waterhen Amauronis phoenicurus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Nobandian

Province: Sistan va Baluchestan

Dates of observations: 10 February 2025

Observers: AmirMahdi Keykha, Ali Musavi, Fatemeh Amirikia & Zahra Amirikia

افزودن نام دوم «سبزفام» برای سسک سبز زیتونی

Adding second Persian name of Greenish Warbler

یکی از گونه‌های پرندگان ایران «سسک سبز زیتونی» با نام انگلیسی Greenish Warbler و نام علمی Phylloscopus trochiloides است.

ثبت و نام‌گذاری دو گونۀ سسک سبز بیدی و سسک سبز زیتونی، یکی از چالش‌های پرندگان ایران بوده است. در فهرست جرویس رید (1337)، نخستین بار تنها نام سسک سبز برای Greenish Warbler P. trochiloides پدیدار شد. سپس در کتاب اسکات و همکاران (1354)، تنها نام Green Warbler, Phylloscopus nitidus آمد، اما فیروز (1379) و ادهمی (1384) تنها نام Greenish Warbler  را در فهرست خود اورده بودند. در کتاب منصوری (1379) نام سسک بیدی برای Greenish و سسک بیدی سبز برای Green Warbler به کار رفت و در کتاب ادهمی (1384) نام سسک سبز برای Greenish و سسک بیدی سبز برای Green Warbler به کار رفت. در دو کتاب منصوری (1387و 1393) جای نام فارسی این دو گونه معکوس شد و نام سسک بیدی سبز سبز برای Greenish و سسک سبز برای Green Warbler به کار رفت. اما کابلی و همکاران (1395) و مبصر (1395) همان شیوۀ سسک سبز برای Greenish و سسک بیدی سبز برای Green Warbler را به کار بردند. در نهایت در کتاب خالقی‌زاده و همکاران (1396)، «سسک سبز: به عنوان نام مشترک هر دو گونه و با اشاره به تفکیک رنگ بین ان دو گونه، نام «سسک سبز زیتونی» برای Greenish و «سسک سبز بیدی» برای Green Warbler به کار رفت.

اکنون با توجه به توضیحات یادشدۀ در بالا، برای هماهنگی بیشتر بین نام‌های فارسی و انگلیسی در آینده، پیشنهاد شد که نام «سسک سبزفام» به عنوان نام دوم گونۀ «سسک سبز زیتونی» در درون پرانتز آورده شود تا در صورت پذیرش توسط پرنده‌شناسان، در آینده در اولویت نخست برای نام فارسی این گونه قرار گیرد.

سسک سبز زیتونی (سبزفام)

Greenish Warbler

Phylloscopus trochiloides

*****

گزینش نام فارسی پیپت خاوری

Persian name of Blyth’s Pipit

به تازگی، گونه جدیدی از پیپت‌ها با نام انگلیسی Blyth’s Pipit و نام علمی Anthus godlewskii از عسلویه ثبت و به فهرست پرندگان ایران افزوده شد. بنابر این، نیاز است تا یک نام فارسی مناسب برای آن برگزیده شود.

بر اساس اطلاعات موجود، منطقۀ زادآوری این گونه در مغولستان و منطقه زمستان‌گذرانی آن شبه‌جزیرۀ هند است و رکوردهای پراکنده در خاور دور (شرق دور آسیا) نیز وجود دارند. همچنین، پرندگان سرگردان در خاورمیانه، جنوب اروپا تا غرب اروپا نیز ثبت شده اند.

پیشنهاد شد که با توجه به منطقۀ زادآوری و منطقۀ زمستان‌گذرانی این گونه، و همانند نام سسک تالابی خاوری (Blyth's Reed Warbler)، نام فارسی «پیپت خاوری» برای این گونه به کار رود.

نیاز به یادآوری است که برای نام فارسی Paddyfield Pipit، ابتدا نام «پیپت شرقی» به کار رفته بود (مبصر 1395) ولی در سال‌های بعد به نام «پیپت شالیزار» تغییر یافت تا با نام انگلیسی آن هماهنگ شود.

بر این اساس، نام پیشنهادی «پیپت خاوری» با رای اکثریت اعضا و مشاوران کمیتۀ ثبت پرندگان ایران پذیرفته شد، و سپس این گونه به فهرست پرندگان ایران افزوده شد.

پیپت خاوری

Blyth’s Pipit

Anthus godlewskii

-----

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

نخستین رکورد کشوری پیپت خاوری در عسلویه در دی 1403

First national record of Blyth’s Pipit in Asaluyeh in December 2024

چکیده این ثبت:

نام گونه: پیپت خاوری Anthus godlewskii

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: عسلویه

استان: بوشهر

زمان پایش: 6 دی 1403

پایشگران: بانو سپیده مورچگانی

شناسایی‌کنندگان: پر آلستروم، کرامت حافظی، پراساد گنپول، علی مهدوی، هومن درودی، عبدالرحمن السرحان، شاهو دربندی و محسن ملاح

یادداشت: نخستین رکورد این گونه برای ایران و استان بوشهر

Species: Blyth’s Pipit Anthus godlewskii

No. of individuals: one individual

Place of observation: Asaluyeh

Province: Bushehr

Date of observation: 26 December 2024

Observers: Sepideh Mourchegani

Identified by: Per Alstrom, Keramat Hafezi, Prasad Ganpule, Ali Mahdavi, Houman Doroudi, Abdulrahman Al-Sirhan, Shahoo Darbandi & Mohsen Mallah

Remarks: The first record of this species for Iran and Bushehr province.

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت عقاب شاهی در ابرکوه در بهمن 1403

Record of Eastern Imperial Eagle in Abarkuh in January 2025

چکیدۀ این ثبت

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی (آسیب‌پذیر)

نام گونه: عقاب شاهی Aquila heliaca

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: ابرکوه

استان: یزد

زمان پایش: 9 بهمن 1403

پایشگران: آقای مسلم اکبری

Type of important species: IUCN Redlist (Vulnerable)

Species: Eastern Imperial Eagle Aquila heliaca

No. of individuals: one individual

Place of observation: Abarkuh

Province: Yazd

Period of observations: 28 January 2025

Observers: Moslem Akbari

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت عقاب شاهی در مشهد در آذر 1403

Record of Eastern Imperial Eagle in Mashhad in December 2024

چکیدۀ این ثبت

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی (آسیب‌پذیر)

نام گونه: عقاب شاهی Aquila heliaca

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: مشهد

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: آذر 1403

پایشگران: بانو هنگامه صدرایی

Type of important species: IUCN Redlist (Vulnerable)

Species: Eastern Imperial Eagle Aquila heliaca

No. of individuals: one individual

Place of observation: Mashhad

Province: Khorasan-e Razavi

Period of observations: December 2024

Observers: Hengameh Sadraee

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت کاکایی دودی در چابهار در بهمن 1403

Record of Sooty Gull in Chabahar in February 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کاکایی دودی Ichthyaetus hemprichii

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: اسکله هفت تیر، چابهار

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 20 بهمن 1402

پایشگران: امیرمهدی کیخا، علی موسوی، فاطمه امیری‌کیا و زهرا امیری‌کیا

Species: Sooty Gull Ichthyaetus hemprichii

No. of individuals: one individual

Place of observation: Haft-e Tir jetty, Chabahar

Province: Sistan va Baluchestan

Date of observation: 8 February 2025

Observers: AmirMahdy Keykha, Ali Musavi, Fatemeh Amirikia & Zahra Amirikia

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت عقاب خاکی در نوبندیان در دی 1403

Record of Tawny Eagle in Nobandian in December 2024

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: عقاب خاکی Aquila rapax

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: نوبندیان

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 5 دی 1403

پایشگران: آقایان مهدی پورعابدی و علی جلیلی

شناسایی‌کنندگان: کرامت حافظی و دیک فورسمن

Species: Tawny Eagle Aquila rapax

No. of individuals: one individual

Place of observation: Nobandian

Province: Sistan va Baluchestan

Dates of observation: 25 December 2024

Observers: Mehdi Pourabedi & Ali Jalili

Identified by: Keramat Hafezi & Dick Forsman

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت کوکوسیاه آسیایی در زاهدان در بهمن 1403

Record of Asian Koel in Zahedan in February 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کوکوسیاه آسیایی Eudynamys scolopaceus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: زاهدان

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 1 مرداد تا 6 مهر 1402

پایشگران: آقایان امیرمهدی کیخا، محمدامین آتش‌پنجه و علی موسوی

Species: Asian Koel Eudynamys scolopaceus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Zahedan

Province: Sistan va Baluchestan

Dates of observation: 6 February 2025

Observers: AmirMahdi Keykha, MohammadAmin AtashPanjeh & Ali Musavi

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت کشیم گوشدار در لنگرود در بهمن 1403

Record of Horned Grebe in Langarud in February 2025

چکیدۀ این ثبت:

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی

نام گونه: کشیم گوش‌دار Podiceps auritus

شمار پرنده: 2 فرد

مکان پایش: لنگرود

استان: گیلان

زمان پایش: 27 بهمن 1403

پایشگران: بانوان کتایون محبوبی و مریم انورپور

Type of important species: IUCN Redlist

Species: Horned Grebe Podiceps auritus

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Langarud

Province: Gilan

Period of observations: 15 February 2025

Observers: Katayoon Mahboubi & Maryan Anvarpour

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت عقاب شاهی در گنبد در دی 1403

Record of Eastern Imperial Eagle in Gonbad in January 2025

چکیدۀ این ثبت

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی (آسیب‌پذیر)

نام گونه: عقاب شاهی Aquila heliaca

شمار پرنده: 2 بالغ، 2 نابالغ

محل پایش: جادۀ نفت، گنبد

استان: گلستان

زمان پایش: 14 دی 1403

پایشگران: آقای محمدقربان کنعانی

Type of important species: IUCN Redlist (Vulnerable)

Species: Eastern Imperial Eagle Aquila heliaca

No. of individuals: 2 adults and 2 juveniles

Place of observation: Naft road, Gonbad

Province: Golestan

Period of observations: 3 January 2025

Observers: Mohammad-Ghorban Kanani

ثبت جمعیت زیرگونه‌های مهم در ایران

Records of population of important subspecies in Iran

ثبت کاکایی (پشت سیاه) سیبری در گواتر در دی 1403

Record of Heuglin’s (Siberian) Gull in Gawater in January 2025

چکیدۀ این ثبت

نام زیرگونه: کاکایی (پشت‌سیاه) سیبری Larus fuscus heuglini

شمار پرنده: 20 فرد

محل پایش: بندر گواتر

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 23 دی 1403

پایشگران: آقای اسماعیل باقریان

شناسایی کنندگان: حمید جباری و ابوالقاسم خالقی‌زاده

Subspecies: Heuglin’s (Siberian) Gull Larus fuscus heuglini

No. of individuals: 20 individuals

Place of observation: Bandar-e Gawater

Province: Sistan va Baluchestan

Dates of observation: 12 January 2025

Observers: Esmaeil Bagherian

Identified by: Hamid Jabbari & Abolghasem Khaleghizadeh

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قمری خاوری در تربت حیدریه در بهمن 1403

Record of Oriental Turtle Dove in Torbat-e Heydarieh in February 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قمری خاوری Streptopelia orientalis

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: تربت حیدریه

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 22 بهمن 1403

پایشگران: آقای مهدی پایمرد

شناسایی‌کنندگان: ابوالقاسم خالقی‌زاده و محسن ملاح

کلیدهای شناسایی: حلقۀ نازک پوستی چشم، نوارهای تیره و خاکستری در کنار گردن، نازک بودن لبۀ زرد پوشپرهای بال، رنگ قهوه‌ای جگری تا پایین شکم، دمگاه آبی خاکستری

Species: Oriental Turtle Dove Streptopelia orientalis

No. of individuals: one individual

Place of observation: Torbat-e Heydarieh

Province: Khorasan-e Razavi

Dates of observation: 10 February 2025

Observer: Mahdy Paymard

Identified by: Abolghasem Khaleghizadeh & Mohsen Mallah

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت عقاب خالدار بزرگ در بندر خمیر در بهمن 1403

Record of Greater Spotted Eagle in Bandar-e Khamir in February 2025

چکیدۀ این ثبت:

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی (آسیب‌پذیر)

نام گونه: عقاب خالدار بزرگ (تالابی) Clanga clanga

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: بندر خمیر

استان: هرمزگان

زمان پایش: 22 بهمن 1403

پایشگران: آقای عدنان مدنی

Type of important species: IUCN Redlist (Vu)

Species: Greater Spotted Eagle Clanga clanga

No. of individuals: one individual

Place of observation: Bandar-e Khamir

Province: Hormozgan

Period of observations: 10 February 2025

Observers: Adnan Madani

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سار کاکل سیاه (برهمایی) در بندر لنگه در بهمن 1403

Record of Brahminy Starling in Bandar-e Lengeh in February 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سار کاکل‌سیاه (برهمایی) Sturnia pagodarum

مکان پایش: بندر لنگه

استان: هرمزگان

شمار پرنده در پایش نخست: 2 فرد

زمان پایش نخست: 15 بهمن 1403

پایشگران پایش نخست: آقای حسین محمودیان

شمار پرنده در پایش دوم: 9 فرد

زمان پایش دوم: 22 بهمن 1403

پایشگران پایش دوم: امیر مدیری، سمیرا سلیمانی و مهدی موسوی

Species: Brahminy Starling Sturnia pagodarum

Place of observation: Bandar-e Lengeh

Province: Hormozgan

No. of individuals on first observation: 2 individuals

Date of first observation: 3 February 2025

Observers of first observation: Hossein Mahmoudian

No. of individuals on second observation: 9 individuals

Date of second observation: 10 February 2025

Observers of second observation: Amir Modiri, Samira Soleymani & Mahdi Musavi

افزودن نام دوم برهمایی برای سار کاکل سیاه

Adding second name of Brahminy Starling

یکی از گونه‌هایی که در یک دهۀ گذشته در ایران به ثبت رسیده است، «سار کاکل‌سیاه» یا «سار تاج‌سیاه» با نام انگلیسی Brahminy Starling و نام علمی Sturnia pagodarum است. واژۀ «کاکل‌سیاه» برای شناسایی سریع این گونه در شرایط میدانی نام‌گذاری شده است.

به درخواست برخی از پرنده‌نگرها و برای ارتباط سریع‌تر بین نام‌های فارسی و انگلیسی این گونه، واژۀ «برهمایی» می‌تواند به عنوان نام فارسی دوم برای این گونه، در درون پرانتز افزوده شود.

همچنین این افزودن نام، با نام فارسی گونۀ دیگری که واژۀ Brahminy در نام انگلیسی آن به کار رفته است، یعنی کورکور سرسفید (برهمایی) با نام انگلیسی Brahminy Kite (Haliastur indus)، هماهنگی بیشتر خواهد یافت.

بر این اساس، ازین پس، نام این گونه در فهرست‌های پرندگان ایران به شکل زیر و کامل‌تر خواهد آمد:

سار کاکل‌سیاه (برهمایی)

Brahminy Starling

Sturnia pagodarum

------

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

هفتمین رکورد کشوری مگس گیر بهشتی هندی در شهرستان مهر در بهمن 1403

Seventh national record of Indian Paradise Flycatcher in Mehr county in February 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: مگس‌گیر بهشتی هندی Terpsiphone paradisi

شمار پرنده: یک فرد ماده

محل پایش: گله‌دار و اسیر، شهرستان مهر

استان: فارس

زمان پایش: 26 بهمن 1403

پایشگران: آقایان قاسم فتحی، امیر فتحی، محمود فتحی و عرفان محمدی

گزارشگر: آقای کرامت حافظی

یادداشت: هفتمین رکورد این گونه برای ایران و نخستین رکورد این گونه برای استان فارس.

Species: Indian Paradise Flycatcher Terpsiphone paradisi

No. of individuals: one individual female

Place of observation: Galehdar and Asir, Mehr county

Province: Fars

Date of observation: 14 February 2025

Observers: Ghasem Fathi, Amir Fathi, Mahmoud Fathi & Erfan Mohammadi

Reporter: Keramat Hafezi

Remarks: The seventh record of this species for Iran and first record for Fars province.

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت عقاب شاهی در قم در بهمن 1403

Record of Eastern Imperial Eagle in Qom in February 2025

چکیدۀ این ثبت

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی (آسیب‌پذیر)

نام گونه: عقاب شاهی Aquila heliaca

شمار پرنده: 5 فرد

محل پایش: سایت البرز، قم

استان: قم

زمان پایش: 21 بهمن 1403

پایشگران: آقای سعید نصرتی

Type of important species: IUCN Redlist (Vulnerable)

Species: Eastern Imperial Eagle Aquila heliaca

No. of individuals: 5 individuals

Place of observation: Alborz site, Qom

Province: Qom

Period of observations: 9 February 2025

Observers: Saeed Nosrati

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت عقاب خالدار بزرگ در ایلام در بهمن 1403

Record of Greater Spotted Eagle in Ilam in February 2025

چکیدۀ این ثبت:

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی (آسیب‌پذیر)

نام گونه: عقاب خالدار بزرگ (تالابی) Clanga clanga

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: ایلام

استان: ایلام

زمان پایش: 20 بهمن 1403

پایشگران: آقای سید حسین سعیدی

Type of important species: IUCN Redlist (Vu)

Species: Greater Spotted Eagle Clanga clanga

No. of individuals: one individual

Place of observation: Ilam

Province: Ilam

Period of observations: 8 February 2025

Observers: Seyed Hossein Saeedi

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت اردک مرمری در خور تیاب در بهمن  1403

Record of Marbled Duck in Khour-e Taib in February 2025

چکیدۀ این ثبت

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی (آسیب‌پذیر)

نام گونه: اردک مرمری Marmaronetta angustirostris

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: خور تیاب

استان: هرمزگان

زمان پایش: 13 بهمن 1403

پایشگران: آقایان هومن درودی، مصطفی مازوچی و محمد زارعی

Importance of species: IUCN Redlist (Vu)

Species: Marbled Duck Marmaronetta angustirostris

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Khour-e Tiab

Province: Hormozgan

Date of observation: 1 February 2025

Observers: Houman Doroudi, Mostafa Mazuchi & Mohammad Zarei

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت کوکوسیاه آسیایی در تیس در بهمن 1403

Record of Asian Koel in Tiss in February 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کوکوسیاه آسیایی Eudynamys scolopaceus

شمار پرنده: 3 فرد

محل پایش: تیس، چابهار

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 17 بهمن 1403

پایشگران: آقایان حمید مهرپرور و محمد فلاح‌نژاد

Species: Asian Koel Eudynamys scolopaceus

No. of individuals: 3 individuals

Place of observation: Tiss, Chabahar

Province: Sistan & Baluchestan

Dates of observation: 5 February 2025

Observers: Hamid Mehrparvar & Mohammad Fallahnezhad

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

پنجمین رکورد کشوری پرستوی گلورگه ای در بندر عباس در بهمن 1403

Fifth national record of Streak-throated Swallow in Bandar Abbas in January 2025

چکیده این ثبت

نام گونه: پرستوی گلورگه‌ای (گلوراه‌راه) Petrochelidon fluvicola

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: اسکله نخل ناخدا، بندر عباس

استان: هرمزگان

زمان پایش: 12 بهمن 1403

پایشگران: آقایان حمید مهرپرور و محمد فلاح‌نژاد

یادداشت: پنجمین رکورد این گونه از ایران و سومین رکورد این گونه برای استان هرمزگان

Species: Streak-throated Swallow Petrochelidon fluvicola

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Nakhl-e Nakhoda jetty, Bandar Abbas

Province: Hormozgan

Date of observation: 31 January 2025

Observers: Hamid Mehrparvar & Mohammad Fallahnezhad

Remarks: The fifth record of this species for Iran and the third record for Hormozgan province.

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت خروس کلی اجتماعی در رودبار جنوب در بهمن 1403

Record of Sociable Lapwing in Rudbar-e Jonub in January 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: خروس‌کُلی اجتماعی (ابروسفید) Vanellus gregarius

شمار پرنده: 24 فرد

محل پایش: رودبار جنوب

استان: کرمان

زمان پایش: 10 بهمن 1403

پایشگران: آقای یونس خواجویی

گزارشگر: آقای کرامت حافظی

Species: Sociable Lapwing Vanellus gregarius

No. of individuals: 24 individuals

Place of observation: Rudbar-e Jonub

Province: Kerman

Dates of observations: 29 January 2025

Observers: Yunos Khajouei

Reporter: Keramat Hafezi

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سسک ابروزرد هیوم در مهریز در بهمن 1403

Record of Hume's Leaf Warbler in Mehriz in January 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک ابروزرد هیوم Phylloscopus humei

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: باغ پهلوان‌پور، مهریز

استان: یزد

زمان پایش: 5 بهمن 1403

پایشگران: بانو سمیه ساعی

شناسایی‌کننده: بانو درنا مجاب

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان یزد

منبع: https://ebird.org/checklist/S210471569

Species: Hume's Leaf Warbler Phylloscopus humei

No. of individuals: one individual

Place of observation: Pahlavanpur garden, Mehriz

Province: Yazd

Dates of observation: 24 January 2025

Observers: Somayeh Saei

Identified by: Dorna Mojab

Notes: The first record of this species from Yazd province

Reference: https://ebird.org/checklist/S210471569

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

نخستین رکورد کشوری کوکوی شکم خاکستری در تیس در بهمن 1403

First national record of Grey-bellied Cuckoo in Tiss in February 2025

چکیده این ثبت:

نام گونه: کوکوی شکم‌خاکستری Cacomantis passerinus

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: باغ گیاهشناسی تیس، چابهار

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 19 بهمن 1403

پایشگران: حمید مهرپرور و محمد فلاح‌نژاد

شناسایی‌کنندگان: حمید مهرپرور، کرامت حافظی، ابوالقاسم خالقی زاده، درنا مجاب، محسن ملاح، پراساد گنپول، آرش حبیبی آزاد، شاهو دربندی، علی مهدوی، هومن درودی، جایادوان پراوین و یان هریسون

یادداشت: نخستین رکورد این گونه برای ایران و استان سیستان و بلوچستان

Species: Grey-bellied Cuckoo Cacomantis passerinus

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Tiss botanical garden, Chabahar

Province: Sistan va Baluchestan

Date of observation: 7 February 2025

Observers: Hamid Mehrparvar & Mohammad Fallahnezhad

Identified by: Hamid Mehrparvar, Keramat Hafezi, Abolghgasem Khaleghizadeh, Dorna Mojab, Mohsen Mallah, Prasad Ganpule, Arash Habibi, Shahoo Darbandi, Ali Mahdavi, Houman Doroudi, Jayadevan Praveen & Ian Harrison

Remarks: The first record of this species for Iran and Sistan & Baluchestan province.

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

نخستین رکورد کشوری سنگ چشم-کوکوی سرسیاه در نوبندیان در بهمن 1403

First national record of Black-headed CuckooShrike in Nobandian in January 2025

چکیده این ثبت:

نام گونه: سنگ‌چشم-کوکوی سرسیاه Lalage melanoptera

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: نوبندیان، شمال شرق چابهار

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 11 بهمن 1403

پایشگران: محمد خطیبی بایگی، امیر مدیری، ابراهیم شکوهی، سمیرا سلیمانی، محمدصادق مرادی، اسماعیل معینی، شیدا معینی، پرستو گروگان، فریده نوذری و کیهان صیادپور

شناسایی‌کنندگان: سید مهدی نقیبی، کرامت حافظی، محمدرضا کشفی، علی مهدوی، پراساد گنپول، هومن درودی، محسن ملاح، عبدالرحمن السرحان، درنا مجاب، مگنوس اولمن، آرش حبیبی آزاد، اُسکار کمبل و جایادوان پراوین

یادداشت: نخستین رکورد این گونه برای ایران و استان سیستان و بلوچستان

Species: Black-headed CuckooShrike Lalage melanoptera

No. of individuals: one individual

Place of observation: Nobandian, northeast of Chabahar

Province: Sistan va Baluchestan

Date of observation: 30 January2025

Observers: Mohammad Khatibi-Baygi, Amir Modiri, Abraham Shokouhi, Samira Soleymani, MohammadSadesh Moradi, Esmaeil Mo’ini, Shida Mo’ini, Parastoo Gerogan, Farideh Nozari & Keyhan Sayyadpour

Identified by: Seyed Mahdi Naghibi, Keramat Hafezi, MohammadReza Kashfi, Ali Mahdavi, Prasad Ganpule, Houman Doroudi, Mohsen Mallah, Abdulrahman Al-Sirhan, Dorna Mojab, Magnus Ullman, Arash Habibi, Oscar Campbell & Jayadevan Praveen

Remarks: The first record of this species for Iran and Sistan & Baluchestan province.

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

چهارمین رکورد کشوری پرستوی دمگاه حنایی شرقی در بهمن 1403

Fourth national record of Eastern Red-rumped Swallow in Bandar Abbas in January 2025

چکیده این ثبت:

نام گونه: پرستوی دمگاه‌حنایی شرقی Cecropis daurica

شمار پرنده: 1-3 فرد

محل پایش: بندر عباس

استان: هرمزگان

پایش روز نخست: 3 فرد، 9 بهمن 1403

پایشگران پایش روز نخست: درنا مجاب، میثم قاسمی، مونا نحوی، ساره مسعودی، الهه سالاری و مجید اسماعیلی

پایش روز دوم: یک فرد، 10 بهمن 1403

پایشگران پایش روز دوم: درنا مجاب، مجید اسماعیلی، نیایش مظفری، مهدیه پوریوسف و نیما قاسمی

شناسایی‌کنندگان: مارشال ایلیف، علی مهدوی، احسان طالبی، درنا مجاب، ابوالقاسم خالقی‌زاده، کرامت حافظی و پراساد گنپول

یادداشت: چهارمین رکورد این گونه برای ایران و نخستین رکورد برای استان هرمزگان

کلیدهای شناسایی: داشتن دمگاه حنایی و رگه‌های زیاد در زیرتنه

منبع: https://ebird.org/checklist/S210986236

Species name: Eastern Red-rumped Swallow Cecropis daurica

No. of individuals: 1-3 individuals

Place of observation: Bandar Abbas

Province: Hormozgan

First observation: 3 individuals, on 28 January 2025, by Dorna Mojab, Meysam Ghasemi, Mona Nahvi, Sareh Masoudi, Elaheh Salari & Majid Esmaeili

Second observation: one individual, on 29 January 2025, by Dorna Mojab, Majid Esmaeili, Niyayesh Mozaffari, Mahdiyeh Pouryusof & Nima Ghasemi

Identified by: Marshal Iliff, Ali Mahdavi, Ehsan Talebi, Dorna Mojab, Abolghasem Khaleghizadeh, Keramat Hafezi & Prasad Ganpule

Remarks: The fourth record of this species for Iran first for and Hormozgan province

Reference: https://ebird.org/checklist/S210986236

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

سومین رکورد کشوری پرستوی دمگاه حنایی شرقی در چابهار در دی 1403

Third national record of Eastern Red-rumped Swallow in Chabahar in December 2024

چکیده این ثبت:

نام گونه: پرستوی دمگاه‌حنایی شرقی Cecropis daurica

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: چابهار

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 2 دی 1403

پایشگران: آقای مهدی پورعابدی

یادداشت: سومین رکورد این گونه برای ایران و استان سیستان و بلوچستان

کلیدهای شناسایی: داشتن دمگاه حنایی و رگه‌های زیاد در زیرتنه

Species name: Eastern Red-rumped Swallow Cecropis daurica

No. of individuals: one individual

Place of observation: Chabahar

Province: Sistan & Baluchestan

Dates of observation: 22 December 2024

Observers: Mehdi Pourabedi

Remarks: The third record of this species for Iran and Sistan & Baluchestan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

دومین رکورد کشوری پرستوی دمگاه حنایی شرقی در چابهار در دی 1402

Second national record of Eastern Red-rumped Swallow in Chabahar in December 2023

چکیده این ثبت:

نام گونه: پرستوی دمگاه‌حنایی شرقی Cecropis daurica

شمار پرنده: 4-6 فرد

محل پایش: چابهار

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 6-8 دی 1402

پایشگران: آقای پدرام خلیلی

یادداشت: دومین رکورد این گونه برای ایران و استان سیستان و بلوچستان

کلیدهای شناسایی: داشتن دمگاه حنایی و رگه‌های زیاد در زیرتنه

Species name: Eastern Red-rumped Swallow Cecropis daurica

No. of individuals: 4-6 individuals

Place of observation: Chabahar

Province: Sistan & Baluchestan

Dates of observation: 27-29 December 2023

Observers: Pedram Khalili

Remarks: The second record of this species for Iran and Sistan & Baluchestan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

نخستین رکورد کشوری پرستوی دمگاه حنایی شرقی در بریس در دی 1400

First national record of Eastern Red-rumped Swallow in Beris in December 2021

چکیده این ثبت:

نام گونه: پرستوی دمگاه‌حنایی شرقی Cecropis daurica

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: بندر بریس

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 6 دی 1400

پایشگران: فاطمه امیری، علی موسوی، امین یوگوت‌چوقلو، میترا دانشور، محمدرضا کشفی، سیامک درفشی و صیاد شیخی

یادداشت: نخستین رکورد این گونه برای ایران و استان سیستان و بلوچستان

کلیدهای شناسایی: داشتن دمگاه حنایی و رگه‌های زیاد در زیرتنه

منبع: https://ebird.org/checklist/S99688752

Species name: Eastern Red-rumped Swallow Cecropis daurica

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Beris port

Province: Sistan & Baluchestan

Dates of observation: Fati Amiri, Ali Musavi, Emin Yogurtcuoglu, Mitra Daneshvar, MohammadReza Kashfi, Siamak Derafshi & Sayyad Sheikhi

Remarks: The first record of this species for Iran and Sistan & Baluchestan province

Reference: https://ebird.org/checklist/S99688752

اولویت نام پرستوی دمگاه حنایی شرقی بر آسیایی

Persian name of Eastern Red-rumped Swallow

همان‌طور که می‌دانید در روزهای گذشته گونۀ جدیدی با نام انگلیسی

Eastern Red-rumped Swallow

و نام علمی Cecropis daurica

به فهرست پرندگان ایران افزوده شده است.

با توجه به اینکه اکنون در جهان سه گونه «پرستوی دمگاه‌حنایی» (Red-rumped Swallow) وجود دارد، اکنون نام «پرستوی دمگاه‌حنایی» از نام خاص یک گونه تبدیل به یک نام عمومی شده است، اما برای گزینش نام فارسی این گونه، چالش کوچکی پدیدار شد.

در نام انگلیسی سه گونۀ تقسیم‌شده، نام‌های

European, Eastern, African

دیده می‌شود. همان‌طور که می‌بینیم حتی در کاربرد نام انگلیسی این سه گونه نیز هماهنگی لازم به کار نرفته است. در حالی‌که پراکنش گونۀ اروپایی تا غرب آسیا نیز گسترده شده است، گونۀ شرقی در شرق، جنوب و جنوب شرق آسیا و تا شرق ایران گسترده شده است.

همچنین نیاز به یادآوری است که در نام فارسی پرندگان، برای نام گونه‌ای دیگر به نام

Eastern Cattle Egret

نام فارسی «گاوچرانک آسیایی» به کار می‌رود.

بنابر این، برای رسیدن به گزینش نام فارسی بهتر برای این گونه (و موارد مشابه)، نیاز به یک تصمیم مناسب بود.

نیاز به یادآوری است که به نظر می‌رسد دلیل به کار نرفتن واژۀ آسیایی در نام انگلیسی نداشتن پوشش کامل قارۀ آسیاست (همان‌طور که برای گونۀ مشابه یعنی گاوچرانک آسیایی نیز همین ‌گونه است.

به هر روی، پس از رای‌گیری در کمیتۀ ثبت پرندگان ایران، گزینۀ «پرستوی دمگاه‌حنایی شرقی» که هماهنگی بیشتری با نام انگلیسی این گونه داشت، بر نام دوم «پرستوی دمگاه‌حنایی آسیایی» که یادآور پراکنش جغرافیایی این گونه در برابر گونۀ اروپایی بود، ترجیح داده شد.

بنابر این، نام فارسی این گونه به شکل زیر در فهرست‌های پرندگان ایران خواهد آمد:

پرستوی دمگاه‌حنایی شرقی

Eastern Red-rumped Swallow

Cecropis daurica

*****

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سنگ چشم دم دراز (دمگاه حنایی) در بندر عباس در بهمن 1403

Record of Long-tailed Shrike in Bandar Abbas in February 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سنگ‌چشم دم‌دراز (دمگاه‌حنایی) Lanius schach