کمیته ثبت پرندگان ایران Iran Bird Records Committee

ثبت ناهنجاری‌ها در پرندگان ایران

Records of abnormalities in Iranian birds

ثبت دم چتری با سپیدگرایی در داراب در اردیبهشت 1404

Record of Rufous-tailed Scrub Robin with leucism in Darab in May 2025

چکیده این ثبت:

نام گونه: دم‌چتری Cercotrichas galactotes

نوع ناهنجاری: سپیدگرایی بخشی

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: روستای دشت پیرغیب، داراب

استان: فارس

زمان پایش: 18 اردیبهشت 1404

پایشگران: آقای پوریا پورشهید

شناسایی‌کننده: آقای پوریا پورشهید

Species: Rufous-tailed Scrub Robin Cercotrichas galactotes

Type of aberration: Partially leucistic

No. of individuals: One individual

Place of observation: Dasht-e Pirgheib, Darab

Province: Fars

Date of observation: 8 May 2025

Observers: Pooria Poorshahid

Identified by: Pooria Poorshahid

ثبت ناهنجاری‌ها در پرندگان ایران

Records of abnormalities in Iranian birds

ثبت سنگ‌چشم دم‌سرخ با سپیدگرایی در داراب در فروردین 1404

Record of Isabelline Shrike with leucism in Darab in March 2025

چکیده این ثبت:

نام گونه: سنگ‌چشم دم‌سرخ

نوع ناهنجاری: سپیدگرایی سراسری

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: داراب

استان: فارس

زمان پایش: 5 فروردین 1404

پایشگران: آقای پوریا پورشهید

شناسایی‌کننده: آقای پوریا پورشهید

Species: Isabelline Shrike Lanius isabellinus

Type of aberration: Fully leucistic

No. of individuals: One individual

Place of observation: Darab

Province: Fars

Date of observation: 25 March 2025

Observers: Pooria Poorshahid

Identified by: Pooria Poorshahid

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قمری دم دراز در کاشان در اردیبهشت 1404

Record of Namaqua Dove in Kashan in May 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قمری دم‌دراز Oena capensis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: کاشان

استان: اصفهان

زمان پایش: 19 اردیبهشت 1404

پایشگران: آقای مصطفی مازوچی و محسن محمدی

Species: Namaqua Dove Oena capensis

No. of individuals: one individual

Place of observation: Kashan

Province: Esfahan

Dates of observations: 9 May 2025

Observers: Mostafa Mazoochi & Mohsen Mohammadi

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

ششمین رکورد کشوری سسک دمگاه زیتونی شرقی از مریوان در اردیبهشت 1404

Sixth national record of Eastern Bonelli’s Warbler in Marivan in May 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک دمگاه‌زیتونی شرقی Phylloscopus orientalis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: پیرامون مریوان

استان: کردستان

زمان پایش: 11 ردیبهشت 1404

پایشگران: آقایان محمد فلاح‌نژاد و بشیر شریف‌نیا

شناسایی‌کننده: آقای محمد سفرنگ

یادداشت: ششمین رکورد این گونه برای ایران و چهارمین رکورد این گونه برای استان کردستان.

Species: Eastern Bonelli’s Warbler Phylloscopus orientalis

No. of individuals: One individual

Place of observation: Marivan

Province: Kordestan

Dates of observation: 1 May 2025

Observers: Mohammad Fallahnezhad & Bashir Sharifnia

Identified by: Mohammad Safrang

Remarks: The sixth record of this species for Iran and fourth record of this species for Kordestan province.

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت زرد پره رخ زرد در اورامانات در اردیبهشت 1404

Record of Cinereous Bunting in Oramanat in May 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: زرد پره رخ زرد Emberiza cineracea

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: اورامانات

استان: کردستان

زمان پایش: 11 اردیبهشت 1404

پایشگران: محمد فلاح‌نژاد و بشیر شریف‌نیا

Species: Cinereous Bunting Emberiza cineracea

No. of individuals: one individual

Place of observation: Oramanat

Province: Kordestan

Date of observation: 1 May 2025

Observers: Mohammad Fallahnezhad & Bashir Sharifnia

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سسک خوش صدا در زریبار در اردیبهشت 1404

Record of Savi’s Warbler in Zaribar in April 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک خوش‌صدا Locustella luscinioides

شمار پرنده: 2 فرد

مکان پایش: تالاب زریبار

استان: کردستان

زمان پایش: 10 اردیبهشت 1404

پایشگران: محمد فلاح‌نژاد و بشیر شریف‌نیا

شناسایی‌کننده: محمد سفرنگ

Species: Savi’s Warbler Locustella luscinioides

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Zaribar

Province: Kordestan

Dates of observations: 30 April 2022

Observers: Mohammad fallahnezhad & Bashir Sharifnia

Identified By: Mohammad Safrang

ادغام دو گونۀ سسک نیزار اوراسیایی و آفریقایی

Merging two species of Eurasian and African Reed Warblers

یکی از گونه‌های پرندگان سسک نیزار اوراسیایی یا معمولی با نام علمی Acrocephalus scirpaceus است. پس از بررسی‌های آرایه‌شناختی، گونۀ پیشین سسک نیزار اوراسیایی با گونۀ سسک نیزار آفریقایی با نام علمی Acrocephalus baeticatus ادغام شده است (Dowsett-Lemaire & Dowsett 1987; Olsson et al. 2016; HBW/BirdLife). این تغییر از نیمه دوم سال 2022 در دو فهرست اصلی پرندگان جهان (IOC و Clements/eBird) مورد پذیرش قرار گرفته است.

بنابر این، با ادغام دو گونۀ یادشده، دیگر کاربرد نام اوراسیایی برای گونۀ ادغام‌شده درست نبوده، از این پس در فهرست پرندگان ایران نیز نام تغییریافتۀ این گونه پیروی و به شکل زیر نوشته خواهد شد.

سسک نیزار معمولی

Acrocephalus scirpaceus

Common Reed Warbler

منابع

Dowsett-Lemaire F & RJ Dowsett. 1987. European and African Reed Warblers Acrocephalus scirpaceus and A. baeticatus: vocal and other evidence for a single species. Bull. Brit. Orn. Club 107: 74-85.

Olsson U, H Rguibi-Idrissi, JL Copete, JL Arroyo Matos, P Provost, M Amezian, P Alström & F Jiguet. 2016. Mitochondrial phylogeny of the Eurasian/African reed warbler complex (Acrocephalus, Aves). Disagreement between morphological and molecular evidence and cryptic divergence: A case for resurrecting Calamoherpe ambigua Brehm 1857. Molecular Phylogenetics and Evolution 102: 30–44.

*****

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

شانزدهمین رکورد کشوری سسک جنگلی در فیروزکوه در اردیبهشت 1404

Sixteenth national record of Wood Warbler in Firuzkuh in April 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک جنگلی Phylloscopus sibilatrix

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: فیروزکوه

استان: تهران

زمان پایش: 3 اردیبهشت 1404

پایشگران: آقای هومن درودی

شناسایی‌کنندگان: هومن درودی، درنا مجاب، برایان اسمال، اسکار کمبل، علی موسوی، آرش حبیبی آزاد و آلان دین

Species: Wood Warbler Phylloscopus sibilatrix

No. of individuals: one individual

Place of observation: Firuzkuh

Province: Tehran

Date of observation: 23 April 2025

Observers: Houman Doroudi

Identified by: Houman Doroudi, Dorna Mojab, Brian Small, Oscar Campbell, Ali Mousavi, Arash Habibi-Azad & Alan Dean

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت دارکوب خالدار کوچک در مریوان در اردیبهشت 1404

Record of Lesser Spotted Woodpecker in Marivan in May 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: دارکوب خالدار کوچک Dendrocopos minor

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: مریوان

استان: کردستان

زمان پایش: 11 اردیبهشت 1404

پایشگران: آقایان محمد فلاح‌نژاد و بشیر شریف‌نیا

Species: Lesser Spotted Woodpecker Dendrocopos minor

No. of individuals: one individual

Place of observation: Marivan

Province: Kordestan

Date of observation: 1 May 2025

Observers: Mohammad Fallahnezhad & Bashir Sharifnia

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قمری دم دراز در حمیدیه در اردیبهشت 1404

Record of Namaqua Dove in Hamidieh in April 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قمری دم‌دراز Oena capensis

شمار پرنده: 3 فرد

محل پایش: حمیدیه

استان: خوزستان

زمان پایش: 3 اردیبهشت 1404

پایشگران: آقای مصطفی مازوچی

Species: Namaqua Dove Oena capensis

No. of individuals: 3 individuals

Place of observation: Hamidieh

Province: Khuzestan

Dates of observations: 23 April 2025

Observers: Mostafa Mazoochi

ثبت ناهنجاری‌ها در پرندگان ایران

Records of abnormalities in Iranian birds

ثبت زردپره سرسرخ با سپیدگرایی بخشی در کلات نادری در اردیبهشت 1404

Record of Red-headed Bunting with partial leucism in Kalat-e Naderi in May 2025

چکیده این ثبت:

نام گونه: زردپره سرسرخ Emberiza bruniceps

نوع ناهنجاری: سپیدگرایی بخشی

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: امیرآباد، کلات نادری

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 12 اردیبهشت 1404

پایشگران: سیده مهشید حسینی، علی امیری، سیدمهدی نقیبی و علی مهدوی

Species: Red-headed Bunting Emberiza bruniceps

Type of aberration: Partial leucism

No. of individuals: One individual

Place of observation: AmirAbad, Kalat-e Naderi

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 2 May 2025

Observers: Seyedeh Mahshid Hosseini, Ali Amiri, Seyed Mahdi Naghibi & Ali Mahdavi

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قمری خاوری در سرخس در اردیبهشت 1404

Record of Oriental Turtle Dove in Sarakhs in April 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قمری خاوری Streptopelia orientalis

شمار پرنده: 2 فرد

مکان پایش: سرخس

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 5 اردیبهشت 1404

پایشگران: سیده مهشید حسینی و علی امیری

Species: Oriental Turtle Dove Streptopelia orientalis

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Sarakhs

Province: Khorasan-e Razavi

Dates of observation: 25 April 2025

Observers: Seyedeh Mahshid Hosseini & Ali Amiri

ثبت همه رکوردهای زیرگونه‌های کمیاب ایران

All records of rare subspecies of Iran

ثبت زیرگونه دم جنبانک نقابدار در کلات نادری در اردیبهشت 1404

Record of Motacilla alba personata in Kalat-e Naderi in May 2025

چکیدۀ این ثبت

نام زیرگونه: دم‌جنبانک نقاب‌دار Motacilla alba personata

شمار پرنده: 3 فرد

محل پایش: کلات نادری

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 12 اردیبهشت 1404

پایشگران: سیده مهشید حسینی، علی امیری و سیدمهدی نقیبی

یادداشت: از ویژگی‌های این زیرگونه: آغاز سیاهی از چاک دهان، سفیدی ناودان‌مانند در زیر چشم‌ها، سیاهی گونه‌ها و پیوستگی سیاهی در کنار گردن

Subspecies: Masked Wagtail Motacilla alba personata

No. of individuals: 3 individuals

Place of observation: Kalat-e Naderi

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 2 May 2025

Observers: Seyedeh Mahshid Hosseini, Ali Amiri & Seyed Mahdi Naghibi

ثبت همه رکوردهای زیرگونه‌های کمیاب ایران

All records of rare subspecies of Iran

ثبت زیرگونه دم جنبانک نقابدار در کشف رود در اردیبهشت 1404

Record of Motacilla alba personata in Kashaf-Rud in May 2025

چکیدۀ این ثبت

نام زیرگونه: دم‌جنبانک نقاب‌دار Motacilla alba personata

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: کشف رود

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 13 اردیبهشت 1404

پایشگران: سیده مهشید حسینی، علی امیری و سیدمهدی نقیبی

یادداشت: از ویژگی‌های این زیرگونه: آغاز سیاهی از چاک دهان، سفیدی ناودان‌مانند در زیر چشم‌ها، سیاهی گونه‌ها و پیوستگی سیاهی در کنار گردن

Subspecies: Masked Wagtail Motacilla alba personata

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Kashaf-Rud

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 3 May 2025

Observers: Seyedeh Mahshid Hosseini, Ali Amiri & Seyed Mahdi Naghibi

ثبت همه رکوردهای زیرگونه‌های کمیاب ایران

All records of rare subspecies of Iran

ثبت زیرگونه دم جنبانک نقابدار در گمیشان در اردیبهشت 1404

Record of Motacilla alba personata in Gomishan in April 2025

چکیدۀ این ثبت

نام زیرگونه: دم‌جنبانک نقاب‌دار Motacilla alba personata

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: تالاب گمیشان

استان: گلستان

زمان پایش: 10 اردیبهشت 1404

پایشگران: آقای سیاوش روشنیان

یادداشت: از ویژگی‌های این زیرگونه: آغاز سیاهی از چاک دهان، سفیدی ناودان‌مانند در زیر چشم‌ها، سیاهی گونه‌ها و پیوستگی سیاهی در جلو و پشت گردن

Subspecies: Masked Wagtail Motacilla alba personata

No. of individuals: One individual

Place of observation: Gomishan

Province: Golestan

Date of observation: 30 April 2025

Observers: Siavash Roshanian

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قمری خاوری در سد چهچهه در اردیبهشت 1404

Record of Oriental Turtle Dove in Chahchaheh dam in May 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قمری خاوری Streptopelia orientalis

شمار پرنده: 3 فرد

مکان پایش: سد چهچهه، کلات نادری

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 12 اردیبهشت 1404

پایشگران: سیدمهدی نقیبی، علی امیری و سیده مهشید حسینی

شناسایی‌کنندگان:

Species: Oriental Turtle Dove Streptopelia orientalis

No. of individuals: 3 individuals

Place of observation: Chahchaheh dam, Kalat-e Naderi

Province: Khorasan-e Razavi

Dates of observation: 2 May 2025

Observers: Seyed Mahdi Naghibi, Ali Amiri & Seyedeh Mahshid Hosseini

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت کبوتر چشم زرد (خاوری) در سد چهچهه در اردیبهشت 1404

Record of Yellow-eyed Dove in Chahchaheh dam in May 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کبوتر چشم‌زرد (خاوری) Columba eversmanni

شمار پرنده: 3 فرد

محل پایش: سد چهچهه، کلات نادری

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 12 اردیبهشت 1404

پایشگران: سیده مهشید حسینی، علی امیری و سید مهدی نقیبی

یادداشت: زودترین زمان ثبت این گونه در سال‌های گذشته. نخستین روز ثبت این گونه در ایران در تاریخ 7 آوریل 1896 در جعفرآباد استان خراسان رضوی توسط اقای زارودنی بوده است.

Species: Yellow-eyed Dove Columba eversmanni

No. of individuals: 3 individuals

Place of observation: Chahchaheh dam, Kalat-e Naderi

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 2 May 2025

Observers: Seyedeh Mahshid Hosseini, Ali Amiri & Seyed Mahdi Naghibi

Notes: The earlier record of this species in recent years. Its earliest record from Iran was on 7 April 1896 from Jafar-Abad, Khorasan-e Razavi province by Zarudny.

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of rare birds of Iran

ثبت سسک تالابی خاوری در کلات نادری در اردیبهشت 1404

Record of Blyth’s Reed Warbler in Kalat-e Naderi in May 2025

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: سسک تالابی خاوری Acrocephalus dumetorum

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: کلات نادری

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 12 اردیبهشت 1404

پایشگران: سیده مهشید حسینی، علی امیری، علی مهدوی و سیدمهدی نقیبی

شناسایی‌کنندگان: سیدمهدی نقیبی و علی مهدوی

Species: Blyth’s Reed Warbler Acrocephalus dumetorum

No. of individuals: one individual

Place of observation: Kalat-e Naderi

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 2 May 2025

Observers: Seyedeh Mahshid Hosseini, Ali Amiri, Ali Mahdavi & Seyed Mahdi Naghibi

Identified by: Seyed Mahdi Naghibi & Ali Mahdavi

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of rare birds of Iran

ثبت سسک نیزار خوزی در ماهشهر در اردیبهشت 1404

Record of Basra Reed Warbler in Mahshahr in May 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک نیزار خوزی Acrocephalus griseldis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: بندر ماهشهر

استان: خوزستان

زمان پایش: 11 اردیبهشت 1404

پایشگران: آقای شایان بهبهانی

Species: Basra Reed Warbler Acrocephalus griseldis

No. of individuals: one individual

Place of observation: Bandar Mahshahr

Province: Khuzestan

Date of observation: 1 May 2025

Observers: Shayan Behbahani

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of rare birds of Iran

ثبت سسک نیزار خوزی در هندیجان در فروردین 1404

Record of Basra Reed Warbler in Hendijan in April 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک نیزار خوزی Acrocephalus griseldis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: هندیجان

استان: خوزستان

زمان پایش: 28 فروردین 1404

پایشگران: آقای احمد محمدی

شناسایی‌کنندگان: آقایان محسن ملاح و کرامت حافظی

Species: Basra Reed Warbler Acrocephalus griseldis

No. of individuals: one individual

Place of observation: Hendijan

Province: Khuzestan

Date of observation: 17 April 2025

Observers: Ahmad Mohammadi

Identified by: Mohsen Mallah & Keramat Hafezi

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قوی کوچک در کانی برازان در فروردین 1404

Record of Tundra Swan in Kani-Barazan in March 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قوی کوچک Cygnus columbianus bewickii

شمار پرنده: 13 فرد

محل پایش: تالاب کانی برازان

استان: آذربایجان غربی

زمان پایش: 3 فروردین 1404

پایشگران: علی اصغر رحیم‌زاده پوربناب و یحیی رحیم‌زاده پوربناب

Species: Tundra Swan Cygnus columbianus bewickii

No. of individuals: 13 individuals

Place of observation: Kani-Barazan wetland

Province: West Azarbaijan

Date of observation: 23 March 2025

Observers: Ali-Asghar Rahimzadeh PourBonab & Yahya Rahimzadeh PourBonab

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت عقاب شاهی در اصفهان در بهمن 1403

Record of Eastern Imperial Eagle in Esfahan in February 2025

چکیدۀ این ثبت

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی (آسیب‌پذیر)

نام گونه: عقاب شاهی Aquila heliaca

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: اصفهان

استان: اصفهان

زمان پایش: بهمن  1403

پایشگران: آقای امین اخوت

Type of important species: IUCN Redlist (Vulnerable)

Species: Eastern Imperial Eagle Aquila heliaca

No. of individuals: one individual

Place of observation: Esfahan

Province: Esfahan

Period of observations: February 2025

Observers: Amin Okhovvat

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سسک تالابی زیتونی در هندیجان در اردیبهشت 1404

Record of Marsh Warbler in Hendijan in April 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک تالابی زیتونی Acrocephalus palustris

شمار پرنده: 3 فرد

محل پایش: هندیجان

استان: خوزستان

زمان پایش: 8 اردیبهشت 1404

پایشگران: آقای احمد محمدی

شناسایی‌کنندگان: ابوالقاسم خالقی‌زاده و کرامت حافظی

Species: Marsh Warbler Acrocephalus palustris

No. of individuals: 3 individuals

Place of observation: Hendijan

Province: Khuzestan

Dates of observations: 28 April 2025

Observer: Ahmad Mohammadi

Identified by: Abolghasem Khaleghizadeh & Keramat Hafezi

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت گلاریول بال سیاه در تالاب کمجان در اردیبهشت 1404

Record of Black-winged Pratincole in Kamjan in April 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: گلاریول بال‌سیاه Glareola nordmanni

شمار پرنده: 30 فرد

مکان پایش: تالاب کمجان، خرامه

استان: فارس

زمان پایش: 4 اردیبهشت 1404

پایشگران: نسترن اسدی فرد، بهار عسگری، غلامرضا خدادوست و پدرام خلیلی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان فارس

Species: Black-winged Pratincole Glareola nordmanni

No. of individuals: 30 individuals

Place of observation: Kamjan wetland, Kharameh

Province: Fars

Period of observations: 24 April 2025

Observers: Nastaran Asadi Fard, Bahar Asgari, Gholamreza Khodadoost & Pedram Khalili

Notes: The first record of this species for Fars province

تکمیل نام عمومی طرقه کوهی برای Rock Thrush

Persian name of Rock Thrushes

یکی از نام‌های عمومی رایج در پرندگان ایران، نام ترکی «طُرقه» است. نام عمومی «طرقه» برای چندین گروه از پرندگان به کار می‌رود. یک گروه با دو گونه یعنی طُرقه حنایی (به تازگی در نام فارسی این گونه واژۀ حنایی بر کوهی اولویت داده شد) و طُرقه کبود (بنفش) که بخشی از تیرۀ توکایان (Turdidae) هستند. همچنین یک گونۀ دیگر به نام «طرقۀ آوازخوان آبی» در تیرۀ مگس‌گیران جهان قدیم (Muscicapidae) قرار دارد. افزون بر اینها، واژۀ طرقه برای گونۀ «چکاوک گندمزار» نیز به کار می‌رود. با نگاهی دقیق‌تر به ویژگی‌های زیستگاهی گونه‌های سردۀ Monticola با دو گونۀ طرقۀ حنایی (کوهی)، طرقۀ کبود (بنفش) در ایران، می‌توان دریافت که این گونه‌ها در ارتفاعات بالا و معمولا بالاتر از دارمرزها زیست می‌کنند. گروه طرقۀ آوازخوان نیز در سردۀ Myophonus در زیستگاه‌های تپه‌ای زیست می‌کنند.

در میان چندین گونه که واژۀ طرقه در نام فارسی آنها به کار رفته است، به نظر می‌رسد که برای گروه طرقه‌هایی که در تیرۀ توکایان و برای سردۀ Monticola به کار می‌رود، نیاز به تکمیل نام فارسی داشته باشیم و با توجه به اینکه دو گونۀ طُرقۀ حنایی و طُرقۀ کبود از گروه پرندگان با نام انگلیسی Rock Thrush هستند، می‌توان به آسانی نام این دو گونه را دقیق‌تر کرد.

همان‌طور که می‌دانیم واژۀ لاتین Montis به معنی کوه است که با واژۀ انگلیسی Mountain نیز همخوانی دارد. بنابر این، با توجه به معنی واژۀ Monticola، کاربرد نام عمومی انگلیسی Rock Thrush و نیز در نظر گرفتن زیستگاه خاص این گروه از پرندگان، پیشنهاد شد که نام «طرقۀ کوهی» به عنوان نام عمومی برای سردۀ Monticola و نام انگلیسی Rock Thrush به کار رود که بدین ترتیب می‌توان به سرعت به نوع زیستگاه آنها نیز پی برد. این تکمیل نام مورد پذیرش اعضا و رای‌دهندگان کمیتۀ ثبت پرندگان ایران قرار گرفت.

بر این اساس، ازین پس، نام فارسی دو گونه مورد اشاره در سردۀ Monticola به شکل زیر تکمیل خواهند شد.

طرقۀ کوهی حنایی

Monticola saxatilis

Rufous-tailed Rock Thrush

طرقۀ کوهی کبود

Monticola solitarius

Blue Rock Thrush

*****

ثبت چک بوته ای در استان خراسان شمالی

Record of Whinchat in North Khorasan province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: چک بوته‌ای Saxicola rubetra

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: پارک ملی گلستان

استان: خراسان شمالی

زمان پایش: 5 فروردین 1404

پایشگران: آقایان علی مهدوی، جعفر پناه پور و محمد میربها

یادداشت: نخستین ثبت موثق این گونه برای استان خراسان شمالی

Species: Whinchat Saxicola rubetra

No. of individuals: one individual

Place of observation: Golestan National Park

Province: North Khorasan

Dates of observation: 25 April 2025

Observers: Ali Mahdavi, Jafar Panahpour & Mohammad Mirbaha

Notes: The first record of this species for North Khorasan province

ثبت گیلانشاه ابروسفید در استان خراسان رضوی

Record of Whimbrel in Khorasan-e Razavi province

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: گیلانشاه ابروسفید Numenius phaeopus

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: سرخس

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 3 اردیبهشت 1404

پایشگران: آقای سید امین موسوی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان رضوی

Species: Whimbrel Numenius phaeopus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Sarakhs

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 23 April 2025

Observers: Seyed Amin Musavi

Remarks: The first record of this species for Khorasan-e Razavi province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سسک درختی کوچک در کاریان در فروردین 1396

Record of Booted Warbler in Kariyan in March 2017

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: سسک درختی کوچک Iduna caligata

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: کاریان، جویم

استان: فارس

زمان پایش: 3 فروردین 1396

پایشگران: بهاره مالکی و محسن ملاح

شناسایی‌کنندگان: محسن ملاح، برایان اسمال، پتر کنرلی، آلان دین، ابوالقاسم خالقی‌زاده و شاهو دربندی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان فارس

Species: Booted Warbler Iduna caligata

No. of individuals: one individual

Place of observation: Kariyan, Jowim

Province: Fars

Dates of observations: 23 March 2017

Observers: Bahareh Maleki & Mohsen Mallah

Identified by: Mohsen Mallah, Brian Small, Peter Kennerley, Alan Dean, Abolghasem Khaleghizadeh & Shaho Darbandi

Notes: The first record of this species for Fars province

یادداشت‌هایی دربارۀ نام فارسی پرندگان ایران: 8- کاربرد واژه «لیمویی»

Notes on the term ‘Limuyi’ in the Persian name of birds

واژۀ «لیمویی» در نام فارسی سه گونه از پرندگان ایران دیده می‌شود. در زیر توضیح کوتاهی دربارۀ کاربرد واژۀ «لیمویی» در نام این سه گونه پرداخته می‌شود.

1. گونۀ «زردپرۀ لیمویی»، Yellowhammer Emberiza citrinella (اسکات و همکاران 1354، فیروز 1379، ادهمی 1384، منصوری 1379، 1387، 1392، اسکات و ادهمی 2006، کابلی و همکاران 1395، مبصر 1395، خالقی‌زاده و همکاران 1396)، واژۀ Citrine و Citreinella یعنی به رنگ لیمویی و به نام لاتین سردۀ Citrus spp. یعنی مرکبات اشاره می‌کند.

2. گونۀ «دم‌جنبانک لیمویی»، Citrine Wagtail Motacilla citreola، همانند نام زردپرۀ لیمویی، در این نام انگلیسی و لاتین، واژۀ Citrine و Citreola یعنی به رنگ لیمویی و به نام لاتین سردۀ Citrus spp. یعنی مرکبات اشاره می‌کند.

3. گونۀ «سسک درختی لیمویی»، Icterine Warbler Hippolais icterina که ابتدا توسط ادهمی (1384) به جای نام سسک درختی زرد به کار رفت. در نام‌های انگلیسی و لاتین این گونه، واژۀ Icterine به رنگ زرد در «یرقان» اشاره می‌کند و به دلیل شباهت به رنگ لیمویی، در نام‌گذاری فارسی، واژۀ لیمویی به کار رفت.

منابع

ادهمی، علی (۱۳۸۴). دانشنامه پرندگان. بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی. ۲۲۹ ص.

اسکات، درک، علی ادهمی میرحسینی و حسین مروج همدانی (1354). پرندگان ایران. سازمان حفاظت محیط زیست، 404 ص.

فیروز، اسکندر (۱۳۷۹). مهره‌داران ایران. مرکز نشر دانشگاهی. ۴۹۱ ص.

کابلی، محمد، منصور علی آبادیان، محمد توحیدی‌فر، علیرضا هاشمی، سید بابک موسوی و کیس رزلار (1395). اطلس پرندگان ایران، سازمان حفاظت محیط زیست، 620 ص.

مبصر، فرید (1395). راهنمای میدانی پرندگان ایران. انتشار شخصی، 255 ص.

منصوری، جمشید (1379). راهنمای پرندگان ایران. نشر ذهن‌آویز، 490 ص.

منصوری، جمشید (1387). راهنمای پرندگان ایران. نشر فرزانه، 513 ص.

منصوری، جمشید (1392). راهنمای پرندگان ایران. نشر فرزانه، 517 ص.

Khaleghizadeh A., Roselaar C., Scott D.A. Tohidifar M., Mlikovsky J., Blair M. & Kvartalnov P. (2017). Birds of Iran: Annotated checklist of the bird species and subspecies. Iran-Shenasi Publishing, 474 pp.

Scott, D. & Adhami A. (2006). An updated checklist of the Birds of Iran. Podoces, 1(1/2): 1-16

*****

آوانگاری حرف ربط 'و' بین نامهای یک استان

Transliteration of ‘va’ between names of one province

یکی از دغدغه‌های موجود در زمان ترجمه و ویرایش نام استان‌ها به زبان انگلیسی، ترجمۀ حرف ربط «وَ» بین نام‌های یک استان مانند چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و نیز سیستان و بلوچستان است.

در حال حاضر، در زمان ترجمۀ این حرف ربط در نام‌های یک استان، گاهی از «and»، گاهی از «&» و گاهی با آوانگاری تلفظ فارسی آن به شکل «va» نوشته می‌شود. با توجه به اینکه واژۀ «and» کمی طولانی و کاملا انگلیسی است و بین آوانگاری دو نام فارسی قرار می‌گیرد و نیز شکل «&» به عنوان نماد تلقی می‌شود، شکل آوانگاری «va» که در بین دو نام آوانگاری نوشته می‌شود، در اولویت قرار گرفت.

همچنین در زمان نوشتن نام استان‌ها، زمانی که نام این استان‌ها در پایان یک عبارتی باشد که نام چندین استان برشمرده می‌شود، کاربرد این آوانگاری و حرف ربط انگلیسی «and» پیش از نام آخرین استان، بهتر نمایش داده می‌شود و از گنگی ویرایشی متن انگلیسی پرهیز خواهد شد.

بنابراین، در نوشتارهای کمیتۀ ثبت پرندگان ایران، ترجمۀ نام استان‌های چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و نیز سیستان و بلوچستان، به شکل زیر خواهد بود:

Chahar-Mahal va Bakhtiari

Kohgiluyeh va Boyer-Ahmad

Sistan va Baluchestan

*****

ثبت همه رکوردهای زیرگونه‌های کمیاب ایران

All records of rare subspecies of Iran

ثبت زیرگونه دم جنبانک نقابدار در هزار مسجد در فروردین 1404

Record of Motacilla alba personata in Hezar Masjed in April 2025

چکیدۀ این ثبت

نام زیرگونه: دم‌جنبانک نقاب‌دار Motacilla alba personata

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: هزار مسجد

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 31 فروردین 1404

پایشگران: آقای اسماعیل باقریان

یادداشت: از ویژگی‌های این زیرگونه: آغاز سیاهی از چاک دهان، سفیدی ناودان‌مانند در زیر چشم‌ها، سیاهی گونه‌ها و پیوستگی سیاهی در جلو و پشت گردن

Subspecies: Masked Wagtail Motacilla alba personata

No. of individuals: One individual

Place of observation: Hezar Masjed

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 20 April 2025

Observers: Esmaeil Bagherian

ثبت همه رکوردهای زیرگونه‌های کمیاب ایران

All records of rare subspecies of Iran

ثبت زیرگونه دم جنبانک نقابدار در صالحیه در اسفند 1403

Record of Motacilla alba personata in Salehieh in March 2025

چکیدۀ این ثبت

نام زیرگونه: دم‌جنبانک نقاب‌دار Motacilla alba personata

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: تالاب صالحیه

استان: البرز

زمان پایش: 29 اسفند 1403

پایشگران: آقای هومن درودی، درنا مجاب و آرزو اقبالپور

یادداشت: نخستین رکورد این زیرگونه از استان البرز. از ویژگی‌های این زیرگونه: آغاز سیاهی از چاک دهان، سفیدی ناودان‌مانند در زیر چشم‌ها، سیاهی گونه‌ها و پیوستگی سیاهی در جلو و پشت گردن

Subspecies: Masked Wagtail Motacilla alba personata

No. of individuals: One individual

Place of observation: Salehieh

Province: Alborz

Date of observation: 19 March 2025

Observers: Houman Doroudi, Dorna Mojab & Arezoo Eqbalpour

Notes: The first record of this species for Alborz province.

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سسک تالابی زیتونی در میقان در فروردین 1404

Record of Marsh Warbler in Meyghan in April 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک تالابی زیتونی Acrocephalus palustris

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: تالاب میقان

استان: مرکزی

زمان پایش: 29 فروردین 1404

پایشگران: آقای عمران حاجیان

شناسایی‌کنندگان: سعید نصرتی و ابوالقاسم خالقی‌زاده

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان مرکزی

Species: Marsh Warbler Acrocephalus palustris

No. of individuals: one individual

Place of observation: Meyghan wetland

Province: Markazi

Dates of observations: 18 April 2025

Observer: Emran Hajian

Identified by: Saeed Nosrati & Abolghasem Khaleghizadeh

Notes: The first record of this species for Markazi province.

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سیمین نوک (سهره ریز) هندی در دهکهان در دی 1403

Record of Indian Silverbill in Dahkahan in January 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سیمین‌نوک (سهرۀ ریز) هندی Euodice malabarica

شمار پرنده: 8 فرد

مکان پایش: دره نامداران، دهکهان

استان: کرمان

زمان پایش: 28 دی 1403

پایشگران: بانو صدیقه جلالی

Species: Indian Silverbill Euodice malabarica

No. of individuals: 8 individuals

Place of observation: Darreh Namdaran, Dahkahan

Province: Kerman

Dates of observation: 17 January 2025

Observers: Sediqeh Jalali

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

چهارمین رکورد کشوری پری شاهرخ هندی در تیس در اسفند 1403

Fourth national record of Indian Golden Oriole in Tiss in March 2025

چکیده این ثبت:

نام گونه: پری‌شاهرخ هندی Oriolus kundoo

شمار پرنده: یک فرد نابالغ

مکان پایش: تیس

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 23-24 اسفند 1403

پایشگران: درنا مجاب و بهنام ملک‌آرائی

یادداشت: چهارمین رکورد این گونه برای ایران و سومین رکورد برای استان سیستان و بلوچستان

کلیدهای شناسایی: بیرون‌زدگی شاهپراولی‌ها کوتاه و تا میانه شاهپرهای دم (ویژگی مشترک پری‌شاهرخ‌‌های هندی و چینی) که در پری‌شاهرخ اوراسیایی به لبه شاهپرهای دم می‌رسد. در نابالغان پری‌شاهرخ هندی خال‌های زرد (به جای پنجره بالی) در لبه پوشپرهای بزرگ دیده می‌شود که در پری‌شاهرخ چینی دیده نمی‌شود.

Species: Indian Golden Oriole Oriolus kundoo

No. of individuals: One juvenile

Place of observation: Tiss

Province: Sistan & Baluchestan

Date of observation: 13-14 March 2025

Observers: Dorna Mojab & Behnam MalkAraei

Remarks: The fourth record of this species for Iran and the third for record for Sistan va Baluchestan province.

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قمری دم دراز در هندیجان در اردیبهشت 1404

Record of Namaqua Dove in Hendijan in April 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قمری دم‌دراز Oena capensis

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: هندیجان

استان: خوزستان

زمان پایش: 2 اردیبهشت 1404

پایشگران: آقایان دانیال سلامی، مصطفی مازوچی و علیرضا عبادی

Species: Namaqua Dove Oena capensis

No. of individuals: one individual

Place of observation: Hendijan

Province: Khuzestan

Dates of observations: 22 April 2025

Observers: Danial Salami, Mostafa Mazoochi & Alireza Ebadi

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت بوچانگای خاکستری در بندرعباس در اسفند 1403

Record of Ashy Drongo in Bandar Abbas in March 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: بوچانگای خاکستری Dicrurus leucocephaeus

شمار پرنده: 3 فرد

محل پایش: بندرعباس

استان: هرمزگان

زمان پایش: 27 اسفند 1403

پایشگران: درنا مجاب و ساره مسعودی

Species: Ashy Drongo Dicrurus leucocephaeus

No. of individuals: 3 individuals

Place of observation: Bandar Abbas

Province: Hormozgan

Dates of observation: 17 March 2025

Observers: Dorna Mojab & Sareh Masoudi

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سسک چشم سفید هندی در جاسک در اسفند 1403

Record of Indian Whiteeye in Jask in March 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک چشم‌سفید هندی Zosterops palpebrosus

شمار پرنده: 7 فرد

مکان پایش: بحل، جاسک

استان: هرمزگان

زمان پایش: 26 اسفند 1403

پایشگران: درنا مجاب، حسین بارآزرده، بهنام ملک‌آرائی و سوگل برگ‌بیدی

Species: Indian Whiteeye Zosterops palpebrosus

No. of individuals: 7 individuals

Place of observation: Bahl coast, Jask

Province: Hormozgan

Dates of observation: 16 March 2025

Observers: Dorna Mojab, Hossein BarAzordeh, Behnam MolkAraei & Sogol Bargbidi

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت کبوتردریایی ایرانی در جاسک در اسفند 1403

Record of Persian Shearwater in Jask in March 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کبوتردریایی ایرانی Puffinus persicus

شمار پرنده: 12 فرد

مکان پایش: جاسک

استان: هرمزگان

زمان پایش: 26 اسفند 1403

پایشگران: درنا مجاب، حسین بارآزرده و بهنام ملک‌آرائی

Species: Persian Shearwater Puffinus persicus

No. of individuals: 12 individuals

Place of observation: Jask

Province: Hormozgan

Date of observation: 16 March 2025

Observers: Dorna Mojab, Hossein BarAzordeh & Behnam MolkAraei

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت کاکایی دودی در جاسک در اسفند 1403

Record of Sooty Gull in Jask in March 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کاکایی دودی Ichthyaetus hemprichii

شمار پرنده: 5 فرد

محل پایش: جاسک

استان: هرمزگان

زمان پایش: 25 اسفند 1403

پایشگران: حسین بارآزرده، درنا مجاب، بهنام ملک‌آرائی و سوگل برگ‌بیدی

Species: Sooty Gull Ichthyaetus hemprichii

No. of individuals: 5 individuals

Place of observation: Jask

Province: Hormozgan

Date of observation: 15 March 2025

Observers: Hossein BarAzordeh, Dorna Mojab, Behnam MolkAraei & Sogol Bargbidi

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت بوچانگای خاکستری در تیس در اسفند 1403

Record of Ashy Drongo in Tiss in March 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: بوچانگای خاکستری Dicrurus leucocephaeus

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: باغ گیاه‌شناسی تیس، چابهار

استان: سیستان و بلوچستان

زمان: 22-24 اسفند 1403

پایشگران: بانو درنا مجاب و آقای بهنام ملک‌آرائی

Species: Ashy Drongo Dicrurus leucocephaeus

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Tiss botanical garden, Chabahar

Province: Sistan va Baluchestan

Dates of observation: 12-14 March 2025

Observers: Dorna Mojab & Behnam MolkAraei

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سسک ابروزرد هیوم در تیس  در اسفند 1403

Record of Hume's Leaf Warbler in Tiss in March 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک ابروزرد هیوم Phylloscopus humei

شمار پرنده: 2 فرد

مکان پایش: تیس

استان: سیتان و بلوچستان

زمان پایش: 22-24 اسفند 1403

پایشگران: درنا مجاب و بهنام ملک‌آرائی

Species: Hume's Leaf Warbler Phylloscopus humei

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Tiss

Province: Sistan va Baluchestan

Dates of observation: 12-14 March 2025

Observers: Dorna Mojab & Behnam MolkAraei

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

دومین رکورد کشوری مگس گیر قهوه ای آسیایی در تیس در اسفند 1403

Second national record of Asian Brown Flycatcher in Tiss in March 2025

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: مگس‌گیر قهوه‌ای آسیایی Muscicapa dauurica

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: باغ گیاه‌شناسی تیس

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 23 اسفند 1403

پایشگران: بانو درنا مجاب و آقای بهنام ملک‌آرایی

یادداشت: دومین رکورد این گونه برای ایران و استان سیستان و بلوچستان

Species: Asian Brown Flycatcher Muscicapa dauurica

No. of individuals: one individual

Place of observation: Tiss

Province: Sistan va Baluchestan

Date of observation: 13 March 2025

Observers: Dorna Mojab & Behnam MolkAraei

Remarks: The second record of this species for Iran and Sistan va Baluchestan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

دومین رکورد کشوری کوکوی شکم خاکستری در تیس در اسفند 1403

Second national record of Grey-bellied Cuckoo in Tiss in March 2025

چکیده این ثبت:

نام گونه: کوکوی شکم‌خاکستری Cacomantis passerinus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: باغ گیاهشناسی تیس، چابهار

استان: سیستان و بلوچستان