کمیته ثبت پرندگان ایران Iran Bird Records Committee

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت زردپره رخ‌زرد در دورود در شهریور 1404

Record of Cinereous Bunting in Doroud in September 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: زردپره رخ‌زرد Emberiza cineracea

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: روستای برآفتاب، دورود

استان: لرستان

زمان پایش: 13 شهریور 1404

پایشگران: آقایان افشین موسی‌زاده، ابوذر یاوری و رضا بختیاری

گزارشگر: آقای کرامت حافظی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان لرستان

Species: Cinereous Bunting Emberiza cineracea

No. of individuals: one individual

Place of observation: BarAftab village, Doroud

Province: Lorestan

Date of observation: 4 September 2025

Observers: Afshin Musazadeh, Abuzar Yavari & Reza Bakhtiari

Reporter: Keramat Hafezi

Notes: The first record of this species for Lorestan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of rare birds of Iran

ثبت بلبل خالدار در تهران در شهریور 1404

Record of Thrush Nightingale in Tehran in late August-early September 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: بلبل خالدار Luscinia luscinia

شمار پرنده: 3 فرد

مکان پایش: پارک پلیس (باغ اناری)، تهران

استان: تهران

زمان پایش: 7، 10 و 13 شهریور 1404

پایشگران: بانوان سارا امامی و عاطفه حقیقی و آقایان هومن درودی، عباس محجوب، ماهان سلمانپور و علیرضا پورهاشمی

Species: Thrush Nightingale Luscinia luscinia

No. of individuals: 3 individuals

Place of observation: Police park (Anari garden), Tehran

Province: Tehran

Date of observation: 29 August and 1,4 September 2025

Observers: Sara Emami, Atefeh Haghighi, Houman Doroudi, Abbas Mahjoob, Mahan Salmanpour, Alireza PourHashemi

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت نخستین روز رسیدن بلبل خالدار به تهران در شهریور 1404

Record of arrival of Thrush Nightingale to Tehran in August 2025

 

چکیده این ثبت:

نام گونه: بلبل خالدار Luscinia luscinia

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: پارک پلیس (باغ اناری)، شهر تهران

استان: تهران

دوره پایش: 25 مرداد تا 7 شهریور 1404

نخستین روز رسیدن: 7 شهریور 1404

پایشگران: آقای هومن درودی

Species: Thrush Nightingale Luscinia luscinia

No. of individuals: one individual

Monitoring place: Police park (Anari garden), Tehran city

Province: Tehran

Monitoring period: 16 to 29 August 2025

Arrival date of observation: 29 August 2025

Observers: Houman Doroudi

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت نخستین روز رسیدن بلبل خالدار به سنندج در اردیبهشت 1404

Record of arrival of Thrush Nightingale to Sanandaj in May 2025

 

چکیده این ثبت:

نام گونه: بلبل خالدار Luscinia luscinia

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: سنندج

استان: کردستان

دوره پایش: 1 تا 11 اردیبهشت 1404

نخستین روز رسیدن: 11 اردیبهشت 1404

پایشگران: آقای شورش وهابی

Species: Common Nightingale Luscinia luscinia

No. of individuals: one individual

Monitoring place: Sanandaj

Province: Kordestan

Monitoring period: 21 April to 1 May 2025

Arrival date of observation: 1 May 2025

Observers: Shoresh Vahabi

پایدارسازی نام فارسی دارکوب باغی با حذف واژه سوری

Stabilization of Persian name of Syrian Woodpecker

 

یکی از گونه‌های پرندگان ایران، دارکوب باغی یا دارکوب سوری با نام انگلیسی Syrian Woodpecker و نام علمی Dendrocopos syriacus است. این گونه نخست با نام فارسی «دارکوب خالدار سوریه» در فهرست جرویس رید (1337) آمده بود، سپس با نام «دارکوب باغی» توسط اسکات و همکاران نامیده شد که فیروز (1379) نیز همان را پیروی کرد اما منصوری (1379، 1387، 1393)، ادهمی (1384) و اسکات و ادهمی (2006) آن را «دارکوب سوری» نامیدند که توسط کابلی و همکاران (1395)، مبصر (1395) و خالقی‌زاده و همکاران (1396) پیروی شد ولی به‌جز منصوری (1379) و ادهمی (1384)، دیگر نویسندگان نام باغی را نیز به عنوان نام دوم در درون پرانتز آورده بودند (منصوری 1387، 1392، کابلی و همکاران 1395، مبصر 1395 و خالقی‌زاده و همکاران 1396).

 

یادآوری می‌شود که این گونه، در ایران سه زیرگونه دارد:

• دارکوب باغی سوری Syrian Woodpecker Dendrocopos syriacus syriacus (Hemprich & Ehrenberg, 1833)
• دارکوب باغی قفقازی Caucasian Woodpecker Dendrocopos syriacus transcaucasicus Buturlin, 1910
• دارکوب باغی بلوچیBaluchestan Woodpecker Dendrocopos syriacus milleri Zarudny, 1909 Extinct

 

با توجه به پراکنش زیرگونه‌های مختلف این گونه، کاربرد نام «دارکوب سوری» دارای اشکال بود. به همین دلیل، نام «دارکوب باغی» در اولویت قرار داده شد. همچنین از دیدگاه زیستگاه نیز کاربرد واژۀ باغی مناسب بوده است. بنابر این، با توجه به گذشت حدود یک دهه از اولویت قرار دادن نام «دارکوب باغی» از سال 1398، ازین پس واژۀ «سوری» از فهرست‌های پرندگان ایران حذف می‌شود و نام این گونه به شکل زیر آورده خواهد شد.

 

دارکوب باغی

Syrian Woodpecker

Dendrocopus syriacus

 

منابع

ادهمی، علی (۱۳۸۴). دانشنامه پرندگان. بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی. ۲۲۹ ص.

اسکات، درک، علی ادهمی میرحسینی و حسین مروج همدانی (1354). پرندگان ایران. سازمان حفاظت محیط زیست، 404 ص.

فیروز، اسکندر (۱۳۷۹). مهره‌داران ایران. مرکز نشر دانشگاهی. ۴۹۱ ص.

کابلی، محمد، منصور علی آبادیان، محمد توحیدی‌فر، علیرضا هاشمی، سید بابک موسوی و کیس رزلار (1395). اطلس پرندگان ایران، سازمان حفاظت محیط زیست، 620 ص.

مبصر، فرید (1395). راهنمای میدانی پرندگان ایران. انتشار شخصی، 255 ص.

منصوری، جمشید (1379). راهنمای پرندگان ایران. نشر ذهن‌آویز، 490 ص.

منصوری، جمشید (1387). راهنمای پرندگان ایران. نشر فرزانه، 513 ص.

منصوری، جمشید (1392). راهنمای پرندگان ایران. نشر فرزانه، 517 ص.

Khaleghizadeh A., Roselaar C., Scott D.A. Tohidifar M., Mlikovsky J., Blair M. & Kvartalnov P. (2017). Birds of Iran: Annotated checklist of the bird species and subspecies. Iran-Shenasi Publishing, 474 pp.

Scott, D. & Adhami A. (2006). An updated checklist of the Birds of Iran. Podoces, 1(1/2): 1-16

 

*****

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت نخستین روز رسیدن دارکوب قهوه‌ای به تهران در شهریور 1404

Record of arrival date of Eurasian Wryneck to Tehran in Agust 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: دارکوب قهوه‌ای Jynx torquilla

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: پارک پلیس، شهر تهران

استان: تهران

دورۀ پایش: از 25 مرداد تا 2 شهریور 1404

نخستین روز رسیدن: 2 شهریور 1404

پایشگران: بانو آرزو اقبال‌پور و آقای هومن درودی

Species: Eurasian Wryneck Jynx torquilla

No. of individuals: one individual

Monitoring place: Police park, Tehran city

Province: Tehran

Monitoring period: 16 to 22 August 2025

Arrival date: 24 August 2025

Observers: Arezou Eqbalpour & Houman Dorudi

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت نخستین روز رسیدن دارکوب قهوه‌ای به تهران در فروردین 1404

Record of arrival date of Eurasian Wryneck to Tehran in April 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: دارکوب قهوه‌ای Jynx torquilla

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: پارک پلیس، شهر تهران

استان: تهران

دورۀ پایش: از 12 تا 21 فروردین 1404

نخستین روز رسیدن: 21 فروردین 1404

پایشگران: آقای هومن درودی

Species: Eurasian Wryneck Jynx torquilla

No. of individuals: one individual

Monitoring place: Police park, Tehran city

Province: Tehran

Monitoring period: 1 to 10 April 2025

Arrival date: 10 April 2025

Observers: Houman Dorudi

ثبت همه رکوردهای زیرگونه‌های کمیاب ایران

All records of rare subspecies of Iran

ثبت زیرگونه دم سرخ سیاه اروپایی در دارآباد در مهر 1398

Record of Phoenicurus ochruros gibraltariensis in Darabad in October 2019

 

چکیدۀ این ثبت:

نام زیرگونه: دم‌سرخ سیاه اروپایی Phoenicurus ochruros gibraltariensis

شمار پرنده: یک فرد ماده

محل پایش: دارآباد

استان: تهران

زمان پایش: 16 مهر 1398

پایشگران: آقای هومن درودی

از ویژگی‌های این زیرگونه: داشتن لکه سفید بالی

Subspecies: European Black Redstart Phoenicurus ochruros gibraltariensis

No. of individuals: One individual female

Place of observation: Darabad

Province: Tehran

Date of observation: 8 October 2019

Observers: Houman Doroudi

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سلیم سینه بلوطی در هندیجان در شهریور 1404

Record of Caspian Plover in Hendijan in August 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سلیم سینه‌بلوطی Charadrius asiaticus

شمار پرنده: 6 فرد

مکان پایش: هندیجان

استان: خوزستان

زمان پایش: 1 شهریور 1404

پایشگران: آقای احمد محمدی

Species: Caspian Plover Charadrius asiaticus

No. of individuals: 6 individuals

Place of observation: Hendijan

Province: Khuzestan

Dates of observation: 23 August 2025

Observers: Ahmad Mohammadi

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of Migration of Species

ثبت نخستین روز رسیدن عقاب صحرایی (دشتی) به قم در شهریور 1404

Record of arrival date of Steppe Eagle to Qom in August 2025

 

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: عقاب صحرایی (دشتی) Aquila nipalensis

شمار پرنده: یک بالغ و یک نابالغ

مکان پایش: پارک پردیسان، قم

استان: قم

دوره پایش: از 25 مرداد تا 6 شهریور 1404

نخستین روز رسیدن: 6 شهریور 1404

پایشگران: آقایان سعید نصرتی و علی اکبری

Species: Steppe Eagle Aquila nipalensis

No. of individuals: one adult and one juvenile

Monitoring place: Pardisan park, Qom

Province: Qom

Monitoring period: from 16 to 28 August 2025

Arrival date: 28 August 2025

Observers: Saeed Nosrati & Ali Akbari

ثبت ناهنجاری‌ها در پرندگان ایران

Records of abnormalities in Iranian birds

ثبت چرخ‌ریسک نیزار با سپیدگرایی بخشی در سولدوز در شهریور 1404

Record of Bearded Reedling with partial leucism in Solduz in August 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: چرخ‌ریسک نیزار Panurus biarmicus

شمار پرنده: یک فرد

نوع ناهنجاری: سپیدگرایی بخشی

مکان پایش: تالاب سولدوز

استان: آذربایجان غربی

روز پایش: 7 شهریور 1404

پایشگر: آقای بهزاد زارعی

گزارشگر: آقای ستار شیری

Species: Bearded Reedling Panurus biarmicus

No. of individuals: one individual

Abnormality: Partial leucism

Place of observation: Solduz wetland

Province: West Azarbaijan

Date of observation: 29 August 2025

Observers: Behzad Zarei

Reporter: Sattar Shiri

ثبت ناهنجاری‌ها در پرندگان ایران

Records of abnormalities in Iranian birds

ثبت کبک کوهپایه با سپیدگرایی بخشی در سرایان در شهریور 1404

Record of Chukar Partridge with partial leucism in Sarayan in August 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کبک کوهپایه Alectoris chukar

شمار پرنده: یک فرد

نوع ناهنجاری: سپیدگرایی بخشی

مکان پایش: منطقۀ حفاظت‌شدۀ کمرسرخ، سرایان

استان: خراسان جنوبی

روز پایش: 3 شهریور 1404

پایشگر: آقای یاسر مرادی

گزارشگر: آقای علی مهدوی

Species: Chukar Partridge Alectoris chukar

No. of individuals: one individual

Abnormality: Partial leucism

Place of observation: Kamar-Sorkh Protected Area, Sarayan

Province: South Khorasan

Date of observation: 25 August 2025

Observers: Yaser Moradi

Reporter: Ali Mahdavi

ثبت زنبورخوار ایرانی (گلوخرمایی) در استان یزد

Record of Persian (Blue-cheeked) Bee-eater in Yazd province

 

چکیده این ثبت

نام گونه: زنبورخوار ایرانی (گلوخرمایی) Merops persicus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: قرق اختصاصی علی‌آباد، مهریز

استان: یزد

زمان پایش: مرداد 1404

پایشگران: آقای امیر منصوری

گزارشگر: آقای مسلم اکبری

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان یزد

Species: Persian (Blue-cheeked) Bee-eater Merops persicus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Ali-Abad private Hunting Area, Mehriz

Province: Yazd

Date of observation: August 2025

Observers: Amir Mansouri

Reporter: Moslem Akbari

Remarks: The first record of this species for Yazd province

ثبت چکاوک شنی در استان خوزستان

Record of Sand Lark in Khuzestan province

 

چکیدۀ این  ثبت

نام گونه: چکاوک شنی Alaudala raytal

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: هندیجان

استان: خوزستان

زمان پایش: 1 شهریور 1404

پایشگران:: آقای احمد محمدی‌روش

گزارشگر: آقای کرامت حافظی

شناسایی‌کنندگان: آقای پر آلستروم

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خوزستان

Species: Sand Lark Alaudala raytal

No. of individuals: One individual

Place of observation: Hendijan

Province: Khuzestan

Date of observation: 23 August 2025

Observers: Ahmad Mohammadi-Ravesh

Reporter: Keramat Hafezi

Identified by: Per Alstrom

Notes: The first record of this species for Khuzestan province