کمیته ثبت پرندگان ایران Iran Bird Records Committee

وضعیت دارکوب خالدار کوچک هیرکانی در ایران

Status of Hyrcanian Lesser Spotted Woodpecker in Iran

Dendrocopos minor hyrcanus (Zarudny & Bilkevitch, 1913)

Syn: Xylocopus minor hyrcanus Zarudny & Bilkevitch, 1913, Dryobates minor hyrcanus (Sar. & Bilk.), Picus minor hyrcanus

Type locality: Tersakan (30 km east of Gonbad-e Qavus on Garm Rud Golestan)

نامگذاری

نام این زیرگونه بر اساس نام علمی و انگلیسی و گستره پراکنش آن در جنگلهای هیرکانی برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

شمال ایران

وضعیت و جمعیت در ایران

این زیرگونه در جنگلهای هیرکانی شمال ایران حضور دارد (Vaurie 1965, Hüe & Etchécopar 1970). زارودنی (Zarudny 1911) پرندگان ناحیه مذکور را تاکسون quadrifasciatus در نظر گرفت، فرمی که در منطقه تالش آذربایجان حضور دارد اما زارودنی و بیلکویچ (Zarudny & Bilkevitch 1913) پرندگان ناحیه جنوب خزر را hyrcanus نامیدند. رکورد quadrifasciatus از حوالی بندر ترکمن در 23 می 1912 می­تواند متعلق به زیرگونه hyrcanus باشد (Dementyev 1948). با توجه به مشاهدات کم از این زیرگونه، در لیست پرندگان کمیاب ایران قرار دارد.

Global range

Northern Iran

Status in Iran

The form occurring in the south Caspian region (Vaurie 1965, Hüe & Etchécopar 1970). Zarudny (1911) listed birds in south Caspian region as quadrifasciatus, a taxon occurring in Talysh area of Azerbaijan Republic, but later Zarudny & Bilkevitch (1913) described birds in this region as hyrcanus. The record of quadrifasciatus from Bandar Turkmen on 23 May 1912 (Dementyev 1948) can probably, therefore, be assigned to hyrcanus.

Museum specimens

Several specimens in BMNH, FMNH, MNHN, NHMTashkent, ZISP and ZMB.

References

Berlioz 1958- p 453,

Dementyev 1948- p 183,

Heinrich 1928- p 283,

Hüe & Etchécopar 1970- p 462,

Missone 1953- p 116,

Schüz 1957b- p 24,

Shestoperov 1927- p 372,

Stresemann 1928- p 397,

Vaurie 1959c- p 12,

Vaurie 1965- p 725,

Zarudny 1911- p 209,

Zarudny [Zarudnyj] & Bil’kevich 1913a- p 21

-----

وضعیت گنجشک رودخانه ای سیستانی در ایران

Status of Sistan (Afghan/Yate’s) Scrub Sparrow in Iran

Passer moabiticus yatii Sharpe, 1888

Syn: Passer yatii Sharpe

نامگذاری

نام فارسی و انگلیسی بر اساس گستره پراکنش آن در منطقه سیستان افغانستان و ایران تعیین شده است.

ویژگیها

در این زیرگونه، علاوه بر دو طرف گردن، سینه و شکم نیز به رنگ زرد دیده می شود.

پراکنش جهانی

پراکنش جهانی این زیرگونه که تنها در منطقه سیستان ایران و افغانستان پراکنش دارد.

وضعیت و جمعیت در ایران

به طور محلی مقیم معمول در تالاب­ها و واحه­های حوزه سیستان (Kaboli et al. 2016). برای جزئیات همه رکوردهای yatii منبع اسکات (Scott 2008) را ببینید. این تاکسون به تعداد 300 فرد در دسامبر 2010 (Ayé et al. 2012) مشاهده و نیز به تعداد 300 فرد در ژوئن 2014 توسط س.ب. موسوی و م. قاسمی مشاهده و عکاسی شده­اند. جمعیت آن نیز کاهش شدیدی داشته است، از سالهای گذشته در لیست پرندگان کمیاب ایران قرار داشت.

Global range

Southeastern Iran and southwestern Afghanistan

Status in Iran

A locally common resident in the wetlands and oases of the Sistan basin (Kaboli et al. 2016). See Scott (2008) for details of all records of yatii. Also there is a record of 300 individuals in December 2010 (Ayé et al. 2012) and also about 300 individuals were observed and photographed by S.B. Musavi and M. Ghasemi in June 2014.

Museum specimens

There are many specimens from southeastern Khorasan, Baluchestan and Sistan in AMNH, BMNH, FMNH, MHMW, SMTD, NHMTashkent, ZISP, ZFMK, ZMA and ZMB.

References

Ayé et al. 2012,

Baker 1919- p 125,

Hüe & Etchécopar 1970- p 892,

Kaboli et al. 2016- p 551,

Kirwan 2004, Scott 2008,

Scott & Adhami 2006,

Sharpe 1888- p 322,

Vaurie 1959- p 581,

Zarudny 1903- p 261,

Zarudny 1911- p 216,

Zarudny [Sarudny] & Härms 1912- p 592,

Zarudny [Sarudny] & Härms 1913a- p 644

-----

وضعیت گنجشک رودخانه ای خاورمیانه ای در ایران

Status of [Mesopotamian] Sparrow in Iran

Passer moabiticus mesopotamicus Zarudny, 1904

Syn: Passer mesopotamicus Zarudny, 1904

Type locality: Mochammera (Khorram-Shahr)

نامگذاری

نام فارسی و انگلیسی بر اساس گستره پراکنش آن تعیین شده است.

ویژگیها

در این زیرگونه، فقط در دو طرف گردن، لکه زردرنگ دیده می شود.

پراکنش جهانی

زیرگونه فراوان از گنجشک رودخانه ای که در کشورهای ترکیه، سوریه، لبنان، فلسطین اشغالی، اردن، کویت، عراق و جنوب غرب ایران پراکنش دارد.

وضعیت و جمعیت در ایران

مقیم معمول در مناطق پست خوزستان و بوشهر به سمت شرق تا رود مارون است (Kaboli et al. 2016). این زیرگونه در لیست پرندگان مهم (جمعیتی) ایران قرار دارد.

Global range

Southern Turkey and northern Syria to southwestern Iran and Iraq

Status in Iran

A common resident in the lowlands of Khuzestan and Bushehr east to the Maroun River (Kaboli et al. 2016).

Museum specimens

There are several specimens in BMNH, NHMTashkent and ZISP.

References

Hüe & Etchécopar 1970- p 892,

Kaboli et al. 2016- p 551,

Roselaar 1995- p 177,

Vaurie 1959- p 581,

Zarudny [Sarudny] 1904a- p 108,

Zarudny 1911- p 216,

Zarudny [Sarudny] & Härms 1913a- p 642

-----

وضعیت سسک بیدی سیبری در ایران

Status of Siberian Willow Warbler in Iran

Phylloscopus trochilus yakutensis Ticehurst, 1935

نامگذاری

نام فارسی و انگلیسی بر اساس گستره پراکنش جوجه آوری آن تعیین شده است.

ویژگیها

این زیرگونه دارای ابرو، گلو و سینه سفید رنگ است.

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری در مرکز و شرق سیبری و

منطقه زغیر جوجه آوری در شرق و جنوب آفریقا است.

وضعیت و جمعیت در ایران

بر اساس گستره جوجه­آوری و غیرجوجه­آوری این تاکسون، فرم مذکور احتمالا مهاجر عبوری منظم ایران است، اگرچه نمونه­های کمی به دست آمده است. نمونه­هایی از بندرعباس و تهران در آوریل 1967 (Hüe & Etchécopar 1970، موجود در موزه تاریخ طبیعی پاریس) و بیارجمند در سمنان در می 2004 به دست آمده است (موجود در موزه جانورشناسی آمستردام). به علت تعداد رکوردهای کم این زیرگونه، به لیست پرندگان کمیاب اضافه می شود.

Global range

Breeding in central and eastern Siberia;

Non-breeding in eastern and southern Africa

Status in Iran

Given its breeding and non-breeding ranges, this form is likely to be a regular passage migrant through Iran, although very few specimens have been obtained. Specimens were obtained in Bandar Abbas and Tehran in April 1967 (Hüe & Etchécopar 1970; in MNHN), and in Biarjmand (Semnan) in May 2004 (in ZMA).

Museum specimens

As mentioned above, there are specimens in MNHN and ZMA.

References

Hüe & Etchécopar 1970- p 720,

Vaurie 1959- p 272

-----

وضعیت سسک بیدی اسکاندیناوی در ایران

Status of Scandinavian Willow Warbler in Iran

Phylloscopus trochilus acredula (Linnaeus, 1758)

Syn: Phylloscopus trochilus eversmanni

نامگذاری

نام فارسی و انگلیسی بر اساس گستره پراکنش جوجه آوری آن برگزیده شد.

ویژگیها

این زیرگونه دارای ابرو، گلو و سینه زرد رنگ است.

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری در اسکاندیناوی (به جز جنوب سوئد) تا شرق اروپا و غرب سیبری و

منطقه غیر جوجه آوری در مرکز، شرق و جنوب آفریقا است.

وضعیت و جمعیت در ایران

براساس نمونه­های موزه­ای موجود، این معمول­ترین فرم از سسک بیدی است که در ایران حضور می­یابد.

Global range

Breeding in Scandinavia (except southern Sweden) to eastern Europe and western Siberia;

Non-breeding in central, eastern and southern Africa

Status in Iran

Judging by the number of specimens available, this is the commonest form of P. trochilus occurring in Iran.

Museum specimens

There are many specimens in AMNH, ANSP, FMNH, SMNS, UMMZ, ZISP, ZMUK and ZSM.

References

Diesselhorst 1962- p 13,

Hüe & Etchécopar 1970- p 720,

Paludan 1938- p 607,

Schüz 1959- p 117,

Vaurie 1954f- p 2,

Vaurie 1959- p 271,

Zarudny 1911- p 225

-----

وضعیت زنبورخوار سبز بلوچی در ایران

Status of [Baluchistan] Green Bee-eater in Iran

Merops orientalis beludschicus Neumann, 1910

Syn: Merops viridis beludschicus Neumann, 1910

Type locality: 'Sarbac' [Sarbaz], Persian Baluchestan

نامگذاری

نام فارسی و انگلیسی بر اساس نام علمی گستره پراکنش آن برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

جنوب عراق تا شمال غرب هند

وضعیت و جمعیت در ایران

در نواحی پست جنوب از شمال خوزستان تا جنوب بلوچستان و جزایر فراکرانه­ای حضور دارد (Vaurie 1965, Hüe & Etchécopar 1970, Kaboli et al. 2016).

Global range

Southern Iraq to northwestern India

Status in Iran

Occurs throughout the southern lowlands of Iran from northern Khuzestan to southern Persian Baluchestan, including the larger offshore islands (Vaurie 1965, Hüe & Etchécopar 1970, Kaboli et al. 2016).

Museum specimens

There are many specimens in BMNH, BNHS, FMNH, MNHN, NMPraha, NHMTashkent, SMNS, ZFMK and ZISP.

References

Berlioz 1958- p 454,

Capito 1931- p 928,

Dyczkowski 1999,

Diesselhorst 1962- p 6,

Dubois et al. 2000,

Érard & Etchécopar 1970- p 61,

Hüe & Etchécopar 1970- p 439,

Kaboli et al. 2016,

Marien 1950- p 162,

Neumann 1910- p 80,

Porter & Aspinall 2010,

Trott 1947a- p 699,

Vaurie 1959d- p 6, 7, 10,

Vaurie 1965- p 673

-----

وضعیت بادخورک معمولی شرقی در ایران

Status of Eastern Common Swift in Iran

Apus apus pekinensis (Swinhoe, 1870)

Syn: Cypselus pekinensis Swinhoe, 1870, Micropus apus pekinensis (Swinhoe, 1870)

نامگذاری

نام فارسی و انگلیسی بر اساس موقعیت گستره پراکنش آن نسبت به زیرگونه غربی (apus) برگزیده شده است.

ویژگیها

این زیرگونه شبیه زیرگونه نمادین اما از آن کم رنگ تر است. رنگ بدن قهوه ای تر و با سیاهی کمتر است. پرهای بال به ویژه شاهپرهای دوم بیشتر قهوه ای مایل به سبز و با سیاهی کمتر هستند. جلوی تارک کم رنگ تر و گلو سفیدتر است.

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری این زیرگونه از ایران تا شمال چین و مغولستان است و

در جنوب آفریقا زمستانگذرانی می کند.

وضعیت و جمعیت در ایران

این فرم در سراسر ایران جوجه­آوری دارد (Vaurie 1965).

Global range

[Breeding from] Iran east to northern China and Mongolia;

[Non-breeding in southern Africa]

Status in Iran

This is the form that breeds throughout Iran (Vaurie 1965).

Museum specimens

There are several specimens in AMNH, BMNH, FMNH, NHMTashkent, and ZISP.

References

Buxton 1921- p 870,

Dubois et al. 2000,

Érard & Etchécopar 1970- p 59,

Hüe & Etchécopar 1970- p 428,

Paludan 1938- p 621,

Paludan 1940- p 16,

Roselaar 1995,

Schüz 1957b- p 18,

Schüz 1957d- p 76,

Stresemann 1928- p 392,

Vaurie 1965- p 652,

Witherby 1903- p 558,

Witherby 1907- p 78,

Zarudny 1903- p 178,

Zarudny 1911- p 211

-----

وضعیت بادخورک معمولی غربی در ایران

Status of Western Common Swift in Iran

Apus apus apus (Linnaeus, 1758)

نامگذاری

نام فارسی و انگلیسی بر اساس موقعیت گستره پراکنش آن نسبت به زیرگونه شرقی (pekinensis) برگزیده شده است.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری این زیرگونه از غرب اروپا و شمال آفریقا تا مرکز سیبری است و

در جنوب آفریقا زمستانگذرانی می کند.

وضعیت و جمعیت در ایران

این فرم در زمان مهاجرت در ایران حضور می­یابد (C.S. Roselaar, unpubl. data). یک نمونه ماده از احمدآباد توسط رید جمع­آوری شد (Diesselhorst 1962). رزلار پس از مقایسه دو نژاد apus و pekinensis نتیجه می­گیرد که این نمونه ماده به فرم apus تعلق دارد. با توجه به تعداد بسیار اندک از رکوردهای این زیرگونه، جزء پرندگان کمیاب ایران محسوب می شود.

Global range

Breeding from Western Europe and North Africa to central Siberia;

[Non-breeding in southern Africa]

Status in Iran

The nominate race occurs on migration in Iran (C.S. Roselaar, unpubl. data). There is a specimen of a female from Ahmad-Abad taken by Read (Diesselhorst 1962). The author compared both races of apus with pekinensis and concluded that the female specimen was A. a. apus.

Museum specimens

Specimens are kept in AMNH, ZISP, ZSM.

References

Diesselhorst 1962- p 6

-----

وضعیت مرغ حق سمنوف در ایران

Status of Semenow’s Scops Owl in Iran

Otus brucei semenowi (Zarudny & Härms, 1902)

Syn: Pisorhina semenowi, Scops semenowi Zarudny & Härms,1902

Type locality: Sarhad, Bampur and Hormok

آرایه بندی (تاکسونومی)

میلکوسکی و فراهنرت (Mlikovský & Frahnert 2009)، دو زیرگونه را برای این پرنده برشمرده­اند: زیرگونه بزرگتر شمالی و فرم مهاجر (brucei) و زیرگونه کوچکتر جنوبی و مقیم (semenowi). این نظر نیاز به تایید داشته و تا زمان تایید، از چک لیست آی.او.سی. به عنوان مرجع، دنباله­روی می­شود.

نامگذاری

نام فارسی و انگلیسی بر اساس نام علمی آن برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

پاکنش جهانی این زیرگونه از جنوب تاجیکستان تا غرب چین و تا شرق افغانستان و شمال پاکستان است.

وضعیت و جمعیت در ایران

در شرق ایران حضور دارد. زارودنی و هرمس (Zarudny [Sarudny] & Härms 1902- p 49) این فرم را به عنوان زیرگونه جدید توصیف نمودند و محل­های آن را مناطق سرحد، بمپور و هرمک ذکر کردند. فرم مذکور در سیستان و بلوچستان جوجه­آوری کرده و در تابستان در خراسان هم ثبت شده است (C.S. Roselaar, unpubl. data). در شرق کشور به تعداد بسیار اندک، ثبت شده است. بنابر این، جزء پرندگان کمیاب ایران محسوب می شود.

Taxonomic notes

Mlikovský & Frahnert (2009) recognised two subspecies in Otus brucei: a larger northern, migratory form (nominotypic brucei) and a smaller southern, non-migratory form (semenowi Zarudny & Härms, 1902 including exiguus suggested as its synonym). This view needs verification. Until then, we follow the IOC checklist.

Global range

Southern Tajikistan to western China, northern Pakistan and eastern Afghanistan

Status in Iran

Eastern Iran. Zarudny [Sarudny] & Härms (1902- p 49) described this form as a new subspecies and gave Sarhad, Bampur and Hormok as its localities. The form semenowi is known to breed in Sistan & Baluchestan and has been recorded in summer in Khorasan (C.S. Roselaar, unpubl. data).

Museum specimens

Not available.

References

Zarudny 1911- p 209,

Zarudny 1903- p 156,

Zarudny [Sarudny] & Härms 1902- p 49

-----

وضعیت مرغ حق آسیای میانه در ایران

Status of Central Asian Scops Owl in Iran

Otus brucei brucei (Hume, 1872)

آرایه بندی (تاکسونومی)

در حال حاضر، گونه مرغ حق جنوبی دارای چهار زیرگونه است. میلکوسکی و فراهنرت (Mlikovský & Frahnert 2009)، دو زیرگونه را برای این پرنده برشمرده­اند: زیرگونه بزرگتر شمالی و فرم مهاجر (brucei) و زیرگونه کوچکتر جنوبی و مقیم (semenowi). این نظر نیاز به تایید داشته و تا زمان تایید، از چک لیست آی.او.سی. به عنوان مرجع، دنباله­روی می­شود.

نامگذاری

نام فارسی و انگلیسی بر اساس گستره پراکنش آن برگزیده شد. زیرگونه سمنوف (semenowi) در جنوب تاجیکستان تا غرب چین، شمال پاکستان و شرق افغانستان پراکنش دارد. زیرگونه دیگر (obsoletus) در جنوب ترکیه و شمال سوریه تا جنوب ازبکستان و شمال افغانستان است. زیرگونه مرغ حق جنوب غرب آسیا (exiguus) در فلسطین اشغالی تا شمال شرق شبه جزیره عربستان و جنوب عراق تا غرب پاکستان حضور دارد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

پراکنش جهانی این زیرگونه دریاچه آرال تا قیرقیزستان و تاجیکستان است.

وضعیت و جمعیت در ایران

احتمالا در کپه داغ جوجه­آوری دارد و ممکن است در زمان مهاجرت در ایران دیده شود (J. Mlikovsky, unpubl. data). رکوردهای زمستانه از خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان موجود است. پرندگان مهاجر و زمستان­گذران ممکن است شامل فرم brucei که بزرگتر و خاکستری­تر است از مرکز و غرب آسیا باشند (C.S. Roselaar, unpubl. data). هرچند، این مناطق با گستره زیرگونه exiguus همپوشانی داشته و مطالعات آتی پیرامون شناسایی فرم واقعی که در جنوب ایران حضور می­یابد، ضروری است.

Taxonomic notes

Mlikovský & Frahnert (2009) recognised two subspecies in Otus brucei: a larger northern, migratory form (nominotypic brucei) and a smaller southern, non-migratory form (semenowi Zarudny & Härms, 1902 including exiguus suggested as its synonym). This view needs verification. Until then, we follow the IOC checklist.

Global range

Aral Sea to Kyrgystan and Tajikistan

Status in Iran

Probably breeds in Kopet Dagh and may occur elsewhere in Iran on migration (J. Mlikovsky, unpubl. data). There are winter records were from Khuzestan, Bushehr, Hormozgan and Sistan & Baluchestan. Migrants and wintering birds may include the large greyish form brucei from west-central Asia (C.S. Roselaar, unpubl. data). However, these areas overlap with exiguus, and studies are necessary to recognise actual form occurring in southern Iran.

Museum specimens

Not available.

References

Not available.

-----

وضعیت مرغ حق جنوب غرب آسیا در ایران

Status of Southwest Asian Scops Owl in Iran

Otus brucei exiguus Mukherjee, 1958

نامگذاری

نام فارسی و انگلیسی بر اساس گستره پراکنش آن تعیین شده است.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

پراکنش جهانی این زیرگونه از فلسطین اشغالی و جنوب عراق تا غرب پاکستان و شمال شرق عربستان است.

وضعیت و جمعیت در ایران

این فرم در دامنه­های جنوبی زاگرس جوجه­آوری کرده و جوجه­آوری اثبات شده آن از فارس وجود دارد. تابستان­ها در خوزستان، لرستان و کرمان دیده می­شود (Vaurie 1960a, C.S. Roselaar, unpubl. data). جمعیت این زیرگونه در ایران مناسب به نظر می رسد.

Global range

Israel and southern Iraq to western Pakistan and northeastern Arabia

Status in Iran

This form breeds along the southern foothills of Zagros, with proven breeding in Fars and summer occurrences in Khuzestan, Lorestan, and Kerman (Vaurie 1960a, C.S. Roselaar, unpubl. data).

Museum specimens

Not available.

References

Vaurie 1960a- p 6

-----

وضعیت مرغ حق معمولی قزاقی در ایران

Status of Kazakhstan Scops Owl in Iran

Otus scops pulchellus (Pallas, 1771)

Syn: Pisorhina scops zarudnyi Tschusi, 1903

نامگذاری

نام فارسی بر اساس مطابق نام انگلیسی (Fotolulu, 2018) و گستره پراکنش آن برگزیده شد.

ویژگیها

لکه های سفید کمی خالص تر و نسبت به زیرگونه نمادین O.s. scops کمتر نخودی هستند. راه راه طولی سیاه در پرها بخصوص در زیر واضحتر و باریکتر هستند و نیز دارای تمایز بیشتر با رنگ زمینه هستند.

پراکنش جهانی

پراکنش جهانی این زیرگونه از قزاقستان تا جنوب سیبری و غرب هیمالیا است.

وضعیت و جمعیت در ایران

این فرم در مسیر مهاجرت خود از مناطق زمستان­گذرانی خود در جنوب غرب آسیا و شمال شرق آفریقا (Vaurie 1965) در ایران دیده شده است. رکوردهایی از تهران (Buxton 1921)، گلستان (Stresemann 1928) و جزایر تنب موجود است (Ticehurst et al. 1925). با توجه به تعداد بسیار اندک از رکوردهای این زیرگونه، جزء پرندگان کمیاب ایران محسوب می شود.

Global range

Kazakhstan to southern Siberia and western Himalayas

Status in Iran

This form migrates on its way to and from wintering areas in southwest Asia and northeast Africa (Vaurie 1965). There are records from Tehran (Buxton 1921), Golestan (Stresemann 1928), and Tunb islands (Ticehurst et al. 1925).

Museum specimens

Several provisionally identified as pulchellus from Tehran, Mazandaran, Hormozgan, and Bushehr in BMNH, NHMTashkent and ZMB.

References

Buxton 1921- p 872,

Hüe & Etchécopar 1970- p 406,

Schüz 1957b- p 24,

Schüz 1957d- p 75,

Schüz 1959- p 83,

Stresemann 1928- p 399,

Ticehurst et al. 1925- p 728, 732,

Vaurie 1965- p 599,

Zarudny 1911- p 209

-----

وضعیت مرغ حق تورانی در ایران

Status of [Turan] Scops Owl in Iran

Otus scops turanicus (Loudon, 1905)

نامگذاری

نام فارسی مطابق نام علمی و انگلیسی و گستره پراکنش آن تعیین شده است.

ویژگیها

از زیرگونه O. s. pulchellus به طور مشخص کم رنگ تر و بیشتر خاکستری نقره ای است. لکه های سفید بیشتر در بدن مشخص و راه راه طولی پرها واضح تر هستند.

پراکنش جهانی

پراکنش جهانی این زیرگونه از عراق و ایران شمال غرب پاکستان است.

وضعیت و جمعیت در ایران

این فرم به صورت گسترده در ایران جوجه­آوری نموده و از شمال غرب کشور به سمت شرق تا ناحیه جنوبی خزر، البرز و نیز شمال خراسان تا جنوب شرق ایران و نیز منطقه کرمان و زاگرس حضور می­یابد (Hüe & Etchécopar 1970, Vaurie 1965). جمعیت این زیرگونه در ایران مناسب است.

Global range

Iraq to northwestern Pakistan

Status in Iran

The widespread breeding form in Iran, occurring from the northwest of the country east through the south Caspian region and Alborz to northern Khorasan and southeast through the Zagros to Kerman (Hüe & Etchécopar 1970, Vaurie 1965).

Museum specimens

There are many specimens taken from Neyriz, Shiraz, Dastarjin (Fars), Taze, Damavar, Talimausus (Bakhtiari), Dorud, Karaj, Tehran and Ahangar-Mahalleh (Mazandaran) kept in AMNH, BMNH, FMNH and UMMZ.

References

Hüe & Etchécopar 1970- p 406,

Roselaar 1995,

Vaurie 1965- p 600

-----

وضعیت شاه بوف تورانی در ایران

Status of “Turkestan (or Steppe)” Eagle-Owl in Iran

Bubo bubo turcomanus (Eversmann, 1835)

Syn: Bubo turcomanus Ev.

نامگذاری

نام فارسی مطابق نام انگلیسی و گستره پراکنش آن برگزیده شد.

ویژگیها

این زیرگونه دارای اندازه متغیر ولی به طور میانگین دارای جثه متوسط در میان زیرگونه هاست. زیرگونه کاملا کم رنگ اما خیلی متمایل به زرد نیست. الگوهای طولی سیاه در زیرتنه به بالای شکم ادامه پیدا نمی کند.

پراکنش جهانی

پراکنش جهانی این زیرگونه از قزاقستان تا غرب مغولستان و شمال غرب چین است. از لحاظ زیستگاه، صخره های نزدیک به تپه های کم ارتفاع، دشتها، علفزارها منطق نیمه بیابانی و نزدیک دریا را ترجیح می دهد. اکنون این زیرگونه در ترکمنستان منقرض شده است.

وضعیت و جمعیت در ایران

در ایران، از جنوب شرق دریای خزر گزارش شده بود (Vaurie 1965). از بندر گز، تهران، رودبار و کرات ثبت شده است (Stresemann 1928, Schüz 1957b, Zarudny 1903). هرچند رکوردهای متعلق به سرحد و بمپور (Zarudny 1903) از گستره حضور این تاکسون کاملا بیرون است. این زیرگونه در ایران کمیاب است.

Global range

Kazakhstan to western Mongolia and northwestern China

Status in Iran

Southeastern corner of Caspian Sea (Vaurie 1965). It has been recorded from Bandar-e Gaz, Tehran (Stresemann 1928), Rudbar (Schüz 1957b) and Kerat (Zarudny 1903). However, records from Sarhad and Bampur (Zarudny 1903) are well outside the known range of this taxon.

Museum specimens

There is one specimen from Tehran taken on 1 September 1938 by Geo. G. Goodwin held in AMNH. This should be re- examined to check that it has been correctly identified.

References

Schüz 1957b- p 18,

Shestoperov 1927- p 369,

Stresemann 1928- p 398,

Vaurie 1965- p 588,

Zarudny 1886- p 281,

Zarudny 1903- p 154,

Zarudny 1911- p 209

-----

وضعیت شاه بوف ترکمنی در ایران

Status of “Turkmenian” Eagle-Owl in Iran

Bubo bubo omissus Dementiev, 1933

نامگذاری

نام فارسی مطابق نام انگلیسی و گستره پراکنش آن برگزیده شد.

ویژگیها

زیرگونه کوچک جثه است. می توان آن را از فرمهای بیابانی شاه بوف تلقی کرد. رنگ عمومی آن اخرایی یا زرد نخودی است و الگوی تیره نامشخصی دارد. راه راه طولی سیاه در پس سر باریک هستند در حالی که راه راه طولی در زیرتنه شکم را پوشش نمی دهد. نسبت به زیرگونه ایرانی B. b. nikolskii تا حدودی بزرگتر و تیره تر با زردی کمتر و راه راه طولی بیشتری است.

پراکنش جهانی

پراکنش جهانی این زیرگونه از شمال شرق ایران و ترکمنستان تا غرب چین است.

وضعیت و جمعیت در ایران

در شمال شرق ایران دیده می­شود. واری (Vaurie 1960c) ذکر نموده که زیرگونه omissus و nikolskii شبیه به هم هستند. بعدها او این نژاد را برای شمال کپه­داغ در جنوب ترکمنستان دانسته است (Vaurie 1963b). این زیرگونه در ایران کمیاب است.

Global range

Northeastern Iran and Turkmenistan to western China

Status in Iran

Northeastern Iran. Vaurie (1960c) mentioned that B. b. omissus is similar to B. b. nikolskii. He later recognised this race for the north of Kopet Dagh, in southern Turkmenistan (Vaurie 1963b).

Museum specimens

There are specimens from Emam Qoli in AMNH, from Bardu forest and Shar-Abad in FMNH and from Sarakhs in Warszawa Museum.

References

Vaurie 1960c- p 3,

Vaurie 1963b- p 9

-----

وضعیت شاه بوف ایرانی در ایران

Status of “Iranian” Eagle-Owl in Iran

Bubo bubo nikolskii Zarudny, 1905

Syn: Bubo bengalensis, Bubo bubo bengalensis (Frank.)

Type locality: Djebel Tnue [Zagros in Khuzestan]

نامگذاری

نام فارسی مطابق نام انگلیسی و گستره پراکنش آن برگزیده شد.

ویژگیها

شبیه دو زیرگونه ترکمنی و تورانی است اما به طور مشخص کوچکتر است. کم رنگ تر، دارای رنگ حنایی بیشتر است. کدرتر از زیرگونه ترکمنی omissus و دارای زردی و حنایی بیشتر است. نسبت به زیرگونه ترکمنی در قسمت بالا دارای رنگ تیره کمتری است. این زیرگونه در خوزستان مایل به زیرگونه اروپایی می شود.

پراکنش جهانی

پراکنش جهانی این زیرگونه از شرق عراق تا غرب پاکستان است.

وضعیت و جمعیت در ایران

در زاگرس تا حدود لرستان و در شرق ایران از خراسان به سمت جنوب تا سیستان، به سمت غرب تا کرمان حضور دارد (Vaurie 1965). جمعیت این زیرگونه در ایران مناسب است.

Global range

Eastern Iraq to western Pakistan

Status in Iran

Khorasan south to Sistan, west to Kerman and in the Zagros west at least as far as Lorestan (Vaurie 1965).

Museum specimens

There are several specimens in AMNH, BMNH, BNHS, FMNH and ZISP.

References

Baker 1919- p 126,

Buxton 1921- p 872,

Cumming 1905- p 690,

Hüe & Etchécopar 1970- p 409,

Paludan 1938- p 625,

Roselaar 1995,

Vaurie 1960c- p 3, 12, 25, 26,

Vaurie 1963b- p 9,

Vaurie 1965- p 589,

Zarudny [Sarudny] 1905b- p 142,

Zarudny 1911- p 209

-----

وضعیت شاه بوف شرق اروپایی در ایران

Status of “East European (Byzantine or Aharoni’s)” Eagle-Owl in Iran

Bubo bubo interpositus Rothschild & Hartert, 1910

نامگذاری

نام فارسی مطابق نام انگلیسی برگزیده شد. نامهای دیگر این زیرگونه شاه بوف بیزانتین و شاه بوف آهارونی است.

ویژگیها

زیرگونه ای با جثه متوسط در میان زیرگونه های شاه بوف است. این زیرگونه از زیرگونه نمادین B. bubo bubo کم رنگ تر، زردتر، رنگ بلوطی کمتر است و الگوی قهوه ای واضحی دارد. نسبت به زیرگونه تورانی سیاهی بیشتر و زردی کمتری دارد والگوی  رنگ قهوه ای خیلی بیشتری دارد.

پراکنش جهانی

پراکنش جهانی این زیرگونه از ترکیه تا بلغارستان، رومانی و جنوب اوکراین است.

وضعیت و جمعیت در ایران

در شمال غرب و شمال ایران (Vaurie 1963b)، شامل البرز، منطقه تهران و احتمالا ناحیه جنوبی خزر دیده می­شود (Vaurie 1960c).

جمعیت این زیرگونه در ایران مناسب است.

Global range

Turkey to Bulgaria, Romania and southern Ukraine

Status in Iran

Northwestern and northern Iran (Vaurie 1963b) including Alborz, region of Tehran, and probably the south Caspian region (Vaurie 1960c).

Museum specimens

Specimens from Mahabad, Karaj, Gulhak, Sanj-Bolagh and Gaz are kept in AMNH, BMNH, FMNH and ZISP.

References

Hüe & Etchécopar 1970- p 409,

Roselaar 1995,

Vaurie 1960c- p 12,

Vaurie 1963b- p 5

Vaurie 1965- p 582

-----

وضعیت باقرقره شکم سیاه شرقی در ایران

Status of Eastern Black-bellied Sandgrouse in Iran

Pterocles orientalis arenarius (Pallas, 1775)

Syn: Pterocles arenarius Pall.

نامگذاری

نام فارسی بر اساس نام انگلیسی و موقعیت آن نسبت به زیرگونه غربی (orientalis) برگزیده شد.

ویژگیها

شبیه زیرگونه نمادین ولی از آن کم رنگ تر است. در نرها حاشیه پوشپرهای بال، پرهای کتفی و پرهای روتنه زردتر هستند و دارای رنگ طلایی کمتری هستند، سینه آن دارای سبز بیشتر و رنگ اخرایی کمتر است. در ماده ها، روتنه، گلو و بالای سینه کم رنگ تر، در زیر نوار سیاه سینه، میزان سفیدی بیشتر است و به نسبت اخرایی یا نخودی هستند.

پراکنش جهانی

پراکنش جهانی این زیرگونه از قزاقستان تا جنوب ایران و افغانستان به سمت شرق تا شمال غرب چین است.

وضعیت و جمعیت در ایران

این فرم در جنوب و شرق ایران حضور می­یابد. به منظور توجه بیشتر به این زیرگونه، به لیست پرندگان کمیاب ایران افزوده شد.

Global range

Kazakhstan to southern Iran and Afghanistan, east to northwestern China

Status in Iran

The form occurring in southern and eastern Iran.

Museum specimens

There are many specimens in AMNH, BMNH, FMNH, KBIN, MNHN, NHMTashkent, NHMW, SMNS, ZMB, and ZMUK.

References

Baker 1919- p 128,

Beldi 1918- p 92, 095, 096, 097,

Blanford 1876- p 271,

Buxton 1921- p 877,

Cumming 1905- p 691,

Érard & Etchécopar 1970- p 53,

Hüe & Etchécopar 1970- p 371,

Nikolsky 1886,

Schalow 1876- p 186,

Witherby 1903- p 568,

Vaurie 1965- p 529,

Zarudny 1903- p 82,

Zarudny 1911- p 204

-----

وضعیت باقرقره شکم سیاه غربی در ایران

Status of Western Black-bellied Sandgrouse in Iran

Pterocles orientalis orientalis (Linnaeus, 1758)

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس نام انگلیسی و موقعیت آن نسبت به زیرگونه شرقی (arenarius)، برگزیده شد.

لازم به یادآوری است که نام غربی با نام علمی به معنی شرقی همخوانی ندارد.

ویژگیها

ویژگیهای توصیف شده برای گونه باقرقره شکم سیاه، برای این زیرگونه نمادین نیز صادق است.

پراکنش جهانی

پراکنش جهانی این زیرگونه از جزایر قناری، جزیره ایبریا و مراکش تا غرب ایران است.

وضعیت و جمعیت در ایران

در غرب ایران به سمت شمال تا فیروزکوه (Paludan 1940) و به سمت جنوب تا شیراز (Paludan 1938) حضور دارد. جمعیت این زیرگونه در ایران مناسب است.

Global range

Canary Islands, Iberian Peninsula, Morocco to western Iran

Status in Iran

Western Iran reaching north to Firuz-Kuh (Paludan 1940) and south to Shiraz (Paludan 1938).

Museum specimens

Not available.

References

Hüe & Etchécopar 1970- p 371,

Paludan 1938- p 633,

Paludan 1940- p 52,

Roselaar 1995,

Schüz 1959- p 81

-----

وضعیت قرقاول خراسانی در ایران

Status of Prince of Wales's Pheasant in Iran

Phasianus colchicus principalis Sclater, PL, 1885

Syn: Phasianus principalis

نامگذاری

نام این زیرگونه بر اساس گستره پراکنش آن برگزیده شد.

ویژگیها

در جنس نر این زیرگونه، لکه پوستی قرمزرنگ بزرگتر و آویزان است. پرهای گلو به رنگ بنفش، پرهای سینه و شکم به میزان زیادی دارای پرهای سبزرنگ هستند، دو طرف سینه دارای خالهای بزرگ در زمینه نارنجی است، در جبه رنگ طلایی بیشتر و در دمگاه ته مایه رنگ سبز دیده می شود.

پراکنش جهانی

پراکنش جهانی این زیرگونه جنوب شرق ترکمنستان، شمال غرب افغانستان و شمال شرق ایران است.

وضعیت و جمعیت در ایران

در شمال شرق خراسان (Vaurie 1965) از سمت قوچان (Radde 1889) به سمت جنگل­ها و بیشه­زارهای حاشیه دره هریرود نزدیک سرخس (Zarudny 1900, Kaboli et al. 2016) حضور می­یابد. کیوانفر و همکاران (Kayvanfar et al. 2014)  35 نمونه را از پارک ملی تندوره و منطقه سرخس به دست آوردند. با توجه به رکوردهای بسیار اندک آن، در لیست پرندگان کمیاب ایران قرار دارد.

Global range

Southeastern Turkmenistan, northwestern Afghanistan

Status in Iran

Northeastern Khorasan (Vaurie 1965), east from Quchan (Radde 1889) to the riverine forests and thickets along the valley of the Hari Rud near Sarakhs (Zarudny 1900) (Kaboli et al. 2016). Kayvanfar et al. (2014) obtained 35 specimens from Tandoureh N.P. and the Sarakhs area.

Museum specimens

Some specimens in ZISP (from Hari Rud, where Zarudny 1900 mentioned “big numbers”) and Tbilisi Museum (from Lotf-Abad, where Radde stated “once common but much reduced by 1886 due to overshooting”).

References

Hüe & Etchécopar 1970- p 231,

Kaboli et al. 2016- p 177,

Kayvanfar et al. 2014,

Schüz 1959- p 58,

Vaurie 1965- p 316

-----

وضعیت قرقاول ایرانی در ایران

Status of Persian Pheasant in Iran

Phasianus colchicus persicus Severtzov, 1875

Syn: Phasianus komarowii Bogdanov, 1886, Phasianus persicus

Type locality: "Littora meridionalia maris Caspii", restricted here to the lower Gorgan River

نامگذاری

نام این زیرگونه مطابق نام علمی و انگلیسی آن تعیین شده است.

ویژگیها

در جنس نر این زیرگونه، لکه پوستی قرمزرنگ در نیم دایره پایینی بزرگتر از زیرگونه تالشی است. پرهای چینه دان باریکتر با خطوط آبی متمایل به بنفش است. پوشپرهای بال علاوه بر نارنجی، به طور مشخصی دارای رنگ نخودی هستند. در بخشهای جبه، دو طرف پایین گردن، بالای سینه و پهلوها رنگ طلایی دیده می شود. در پهلوها، خالهای تیره متوسط در زمینه نارنجی دیده می شوند.

پراکنش جهانی

جنوب غرب جمهوری ترکمنستان و شمال شرق ایران

وضعیت و جمعیت در ایران

پراکنش جهانی این زیرگونه شمال ایران و جنوب غرب ترکمنستان و جنوب شرق دریای خزر است. از مازندران به سمت بندر ترکمن تا شرق به طرف گرگان تا حوالی بجنورد خراسان دیده شده است (Vaurie 1965). اگرچه به دلیل از بین رفتن تدریجی جنگلهای پست هیرکانی، جمعیت این زیرگونه نسبت به دهه های گذشته، کاهش چشمگیری داشته است، هنوز جمعیت مناسبی از این زیرگونه وجود دارد.

Global range

Southwestern Turkmenistan, northeastern Iran

Status in Iran

Recorded from Mazandaran (Pol-e Sefid: Paludan in ZMUK, Babol Sar: Woosnam exx in BMNH; Kiasar plateau: Stresemann in ZMB, Dasht-e Naz), Bandar Turkmen and Gorgan east to the Bojnord in Khorasan (Vaurie 1965).

Museum specimens

There are several specimens in AMNH, BMNH, FMNH, ZMB and ZMUK.

References

Dementyev 1948- p 178,

Heinrich 1928- p 298,

Hüe & Etchécopar 1970- p 231,

Kaboli et al. 2016- p 177,

Missone 1954- p 91,

Paludan 1940- p 54,

Schüz 1959- p 58,

Severtzow 1875- p 208,

Stresemann 1928- p 411,

Vaurie 1965- p 316,

Witherby 1910- p 516,

Zarudny 1886- p 322,

Zarudny 1889- p 813,

Zarudny 1892- p 132,

Zarudny 1903- p 76,

Zarudny 1911- p 204

-----

وضعیت قرقاول تالشی در ایران

Status of Talysh Pheasant in Iran

Phasianus colchicus talischensis Lorenz, T, 1889

Syn: Phasianus talischensis Lorenz.

نامگذاری

نام این زیرگونه مطابق نام علمی و انگلیسی آن برگزیده شد.

ویژگیها

در جنس نر این زیرگونه، لکه پوستی قرمزرنگ به صورت دو نیم دایره هستند با خط ناصاف از رویش پرهای تیره که از کنار منقار و زیر چشم عبور می کند از هم جدا می شوند. پرهای بدن قرمز تیره هستند. در پهلوها، خالهای تیره در زمینه نارنجی تیره دیده می شوند.

پراکنش جهانی

جنوب منطقه قفقاز (جمهوری آذربایجان و شمال ایران)

وضعیت و جمعیت در ایران

در منطقه جنوب ناحیه خزر به سمت شرق تا ساری حضور می­یابد (Vaurie 1965). متاسفانه به دلیل استقرار گونه غیربومی راکون و از بین رفتن تخم این گونه، جمعیت این زیرگونه در منطقه تالش و آستارا با کاهش شدیدی روبرو شده است.

Global range

Southeastern Transcaucasia (Azerbaijan, north-central Iran)

Status in Iran

Southern Caspian region east to the region of Sari (Vaurie 1965).

Museum specimens

There are several specimens in AMNH, BMNH, FMNH, SMNS, ZMB and ZISP.

References

Buxton 1921- p 881,

Genanger & Genanger 1968- p 63,

Heinrich 1928- p 245,

Hüe & Etchécopar 1970- p 230,

Kaboli et al. 2016- p 177,

Schüz 1957b- p 23,

Schüz 1959- p 58,

Stresemann 1928- p 411,

Trott 1947a- p 704,

Vaurie 1965- p 315,

Witherby 1910- p 516,

Zarudny 1911- p 204

-----

وضعیت قرقاول قفقاز جنوبی در ایران

Status of Southern Caucasian Pheasant in Iran

Phasianus colchicus colchicus Linnaeus, 1758

نامگذاری

نام این زیرگونه مطابق نام انگلیسی آن تعیین شده است.

ویژگیها

در جنس نر این زیرگونه، پهلوها دارای خالهای کوچک در زمینه نارنجی رنگ هستند.

پراکنش جهانی

پراکنش جهانی این زیرگونه منطقه قفقاز (گرجستان، ارمنستان و آذربایجان) است.

وضعیت و جمعیت در ایران

در ایران، این زیرگونه در شمال غرب ایران در جنگل­های خزان­کننده و درختزارهای کوه­های کلیبر در شمال آذربایجان شرقی حضور می­یابد (Vaurie 1965, Kaboli et al. 2016). با توجه به رکوردهای بسیار اندک آن، در لیست پرندگان کمیاب ایران قرار دارد.

Global range

Transcaucasia (Georgia, Armenia, Azerbaijan)

Status in Iran

Northwestern Iran, in the deciduous forests and woodlands of the Kaleibar Mountains in East Azarbaijan (Vaurie 1965, Kaboli et al. 2016).

Museum specimens

Not available.

References

Hüe & Etchécopar 1970- p 230,

Kaboli et al. 2016- p 177,

Vaurie 1965- p 315

-----

وضعیت کورکور سیاه هندی در ایران

Status of Indian Black Kite in Iran

Milvus migrans govinda Sykes, 1832

Syn: Milvus govinda Sykes

نامگذاری

نام این زیرگونه مطابق نام انگلیسی آن تعیین شده است.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

پاکستان و هندوستان تا شبه جزیره مالزی و جنوب هندوچین

وضعیت و جمعیت در ایران

زارودنی (Zarudny 1901, 1903) دو فرد نر را از بلوچستان (بزمان در ماه جولای و رود بمپور در ماه آگوست) به فرم هندی govinda مرتبط دانسته است. رابرتز (Roberts 1991) معتقد است که چون این گونه در بلوچستان پاکستان مقیم است، ممکن است در جنوب شرق ایران حضور یابد. راسموسن و اندرتون (Rasmussen & Anderton 2012) نقشه گستردگی حضور این زیرگونه را در پاکستان تا مرزهای شمال شرق و جنوب افغانستان و تا حدود مرزهای جنوب شرقی ایران کشیده است. چک لیست پرندگان خاورمیانه (ORL 2014) معتقد است نبود رکورد در شرق عربستان، ایران و افغانستان به طور مشکوکی به خاطر عدم اطمینان در شناسایی، ناآگاهی پیرامون احتمال حضور، عدم تمایل به تمایز زیرگونه­های کورکور سیاه یا ترکیبی از سه علت فوق است. خویشاوندی جمعیت­ها در شبه قاره هند بدون هیچ دلیل خاصی نامشخص است (Rasmussen & Anderton 2012)؛ بیشتر پرندگان در فصل تابستان به نظر می­رسد متعلق به همین فرم هستند (ORL 2014). با توجه به رکوردهای اندک این زیرگونه، در لیست پرندگان کمیاب ایران قرار دارد.

Global range

Pakistan and India to Malay Peninsula and southern Indochina

Status in Iran

Zarudny (1901, 1903) attributed two males from Baluchestan (Bazman July, Rud-e Bampur August) to the Indian form govinda. As Roberts (1991) believes that it is a resident in Pakistan Baluchistan, it may occur in southeastern Iran. Rasmussen & Anderton (2012) map resident govinda in Pakistan to the border with northeastern and southern Afghanistan and almost to the southeastern border of Iran. ORL (2014) believes that the lack of records in eastern Arabia, Iran and Afghanistan is arguably due to uncertainties in identification criteria, absence of awareness of possibility of occurrence, disinclination to differentiate 'black kites' or any combination of the three. The affinities of populations in the Indian subcontinent are uncertain in any season (Rasmussen & Anderton 2012); most birds in summer are assumed to be govinda (ORL 2014).

Museum specimens

Zarudny's birds are now in ZISP.

References

Kaboli et al. 2016- p 138,

Zarudny 1901,

Zarudny (1903- p 118,

Zarudny 1911- p 207

-----

وضعیت کورکور گوش سیاه در ایران

Status of Black-eared Kite in Iran

Milvus migrans lineatus (Gray, JE, 1831)

Syn: Haliaetus lineatus J.E. Gray, 1831, Milvus melanotis

نامگذاری

نام این زیرگونه مطابق نام انگلیسی آن تعیین شده است.

ویژگیها

این زیرگونه شبیه کورکور سیاه است اما پرهای اولیه دارای پایه سفید هستند، بالها پهن تر با 6 انگشت بلندتر از کورکور سیاه هستند، سر قهوه ای تر (به جای متمایل به خاکستری در کورکور سیاه) و دارای نقاب دور چشم است.

پراکنش جهانی

سیبری تا ژاپن، هندوچین و هند

وضعیت و جمعیت در ایران

در نواحی جنوب غرب و جنوب ایران حضور می­یابد (Hüe & Etchécopar 1970, Vaurie 1965). زارودنی (Zarudny 1903) این تاکسون را از خراسان و سیستان گزارش کرده است. با توجه به رکوردهای اندک این زیرگونه، در لیست پرندگان کمیاب ایران قرار دارد.

Global range

Siberia to Japan, Indochina and India

Status in Iran

Southern and southwestern Iran (Hüe & Etchécopar 1970, Vaurie 1965). Zarudny (1903) reported Milvus melanotis from Khorasan and Sistan.

Museum specimens

There are several specimens in ZISP.

References

Hüe & Etchécopar 1970- p 172,

Kaboli et al. 2016- p 138,

Porter & Aspinall 2010,

Vaurie 1965- p 152,

Zarudny 1903- p 118,

Zarudny 1911- p 207

-----

وضعیت کورکور سیاه در ایران

Status of Black Kite in Iran

Milvus migrans migrans (Boddaert, 1783)

نامگذاری

نام این زیرگونه مطابق نام انگلیسی آن تعیین شده است.

ویژگیها

ویژگیهای توصیف شده برای این گونه، برای این زیرگونه نیز صدق می کند.

پراکنش جهانی

جنوب و مرکز اروپا تا شمال آفریقا و جنوب مرکزی آسیا

وضعیت و جمعیت در ایران

در ایران به جز نواحی جنوب غرب و جنوب حضور می­یابد (Vaurie 1965). جمعیت آن در کشور به نسبت فراوان است.

Global range

Southern and central Europe to northern Africa and south-central Asia

Status in Iran

Iran, except the southwest and south (Vaurie 1965).

Museum specimens

There are several specimens in AMNH, BMNH, FMNH, SMNS, ZISP, ZMB, and ZMUK.

References

Capito 1931- p 930,

Érard & Etchécopar 1970- p 31,

Hüe & Etchécopar 1970- p 172,

Meiklejohn 1948- p 85,

Missone 1953- p 118,

Paludan 1938- p 629,

Paludan 1940- p 50,

Roselaar 1995,

Schüz 1957b- p 23,

Schüz 1959- p 37,

Stresemann 1928- p 404,

Trott 1947a- p 700,

Vaurie 1965- p 151

-----

وضعیت قرقی اوراسیایی در ایران

Status of Eurasian Sparrowhawk in Iran

Accipiter nisus nisus (Linnaeus, 1758)

Syn: Falco Nisus L. 1758

نامگذاری

نام این زیرگونه مطابق نام انگلیسی و گستره پراکنش آن برگزیده شد.

ویژگیها

ویژگیهای توصیف شده برای گونه قرقی برای این زیرگونه نیز صدق می کند.

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری این زیرگونه در دنیا، از غرب اروپا تا جنوب غرب سیبری و آسیای میانه است و

منطقه غیر جوجه آوری آن از شمال شرق آفریقا تا جنوب غرب آسیا است.

وضعیت و جمعیت در ایران

در شمال و غرب ایران ثبت شده است (Vaurie 1965). جمعیت آن در کشور به نسبت فراوان است.

Global range

Breeding [from western] Europe east to southwestern Siberia and central Asia; non-breeding south to northeastern Africa and southwestern Asia

Status in Iran

Recorded in northern and western Iran (Vaurie 1965).

Museum specimens

There are several specimens in AMNH, BMNH, FMNH, SMNS, NHMT, ZSM and ZISP.

References

Capito 1931- p 930,

Diesselhorst 1962- p 2,

Hüe & Etchécopar 1970- p 164,

Paludan 1938- p 629,

Roselaar 1995,

Trott 1947a- p 700,

Vaurie 1961c- p 5,

Vaurie 1965- p 167

-----

وضعیت قرقی سیبری در ایران

Status of Siberian Sparrowhawk in Iran

Accipiter nisus nisosimilis (Tickell, 1833)

Syn: Falco Nisosimilis Tickell, 1833, Accipiter nisus pallens

نامگذاری

نام این زیرگونه مطابق نام انگلیسی و گستره پراکنش آن برگزیده شد.

ویژگیها

این زیرگونه، به سختی از زیرگونه نمادین قابل تفکیک است اما به طور متوسط در بالای بدن کم رنگ تر و در زیر بدن میزان راه راه کمتری دارد و تا حدی بزرگتر از زیرگونه نمادین است.

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری این زیرگونه در دنیا، شمال غرب سیبری تا شمال چین و ژاپن و

منطقه غیر جوجه آوری آن جنوب غرب، مرکز و شرق آسیا است.

وضعیت و جمعیت در ایران

در شرق ایران و منطقه بلوچستان ثبت شده است (Vaurie 1965). با توجه به مشاهدات کم این زیرگونه، در لیست پرندگان کمیاب ایران قرار دارد.

Global range

Breeding from northwestern Siberia to northern China and Japan;

Non-breeding in southwestern, central and eastern Asia

Status in Iran

Recorded in eastern Iran and Baluchestan (Vaurie 1965).

Museum specimens

Not available.

References

Heinrich 1928- p 299,

Hüe & Etchécopar 1970- p 164,

Missone 1953- p 118,

Schüz 1957b- p 22,

Stresemann 1928- p 403,

Vaurie 1961c- p 7,

Vaurie 1965- p 168

-----

وضعیت بالابان هندرسون در ایران

Status of Henderson’s Saker Falcon in Iran

Falco cherrug hendersoni Hume, 1871

Syn: Genaia hendersoni, Hierofalco hendersoni (Hume)

نامگذاری

نام این زیرگونه با توجه به نام علمی آن تعیین شده است.

ویژگیها

این زیرگونه گاهی با زیرگونه Falco cherug milvipes ادغام می شود. بنابر این بررسی بیشتر برای تفکیک این زیرگونه از بقیه زیرگونه ها مورد نیاز است.

پراکنش جهانی

پراکنش جهانی این زیرگونه غرب و جنوب قزاقستان و کشور ازبکستان است.

وضعیت و جمعیت در ایران

بر اساس یک نمونه از مژن­آباد خراسان (Zarudny 1903)، حضور این فرم در شمال شرق ایران محتمل است که در محدوده گستره حضور جهانی این تاکسون است اما گزارش آن از غرب ایران در کرمانشاه Witherby 1907)) قابل قبول نیست. ]در Vaurie 1965- p 212 زیرگونه hendersoni جزء milvipes  بود.[ با توجه به تعداد اندک رکوردهای زیرگونه، در لیست پرندگان کمیاب ایران قرار دارد.

Global range

Western and southern Kazakhstan and Uzbekistan

Status in Iran

Based on one specimen taken at Mozhn-Abad, Khorasan (Zarudny 1903), it is plausible that this form occurs in northeastern Iran, which is near the limit of its global range, but we cannot accept its reported occurrence in western Iran, as stated by Witherby (1907), who mentioned one specimen from Kermanshah [hendersoni was included in milvipes by Vaurie 1965- p 212].

Museum specimens

There is one specimen from Mozhn-Abad (Khorasan in ZISP.

References

Vaurie 1965- p 212,

Witherby 1907- p 76,

Zarudny 1903- p 116,

Zarudny 1911- p 207

-----

وضعیت بالابان آسیای میانه در ایران

Status of Central Asian Saker Falcon in Iran

Falco cherrug coatsi Dementiev, 1945

نامگذاری

نام این زیرگونه با توجه به گستره پراکنش آن تعیین شده است.

ویژگیها

---

پراکنش جهانی

مرکز آسیا تا جنوب سیبری و شمال چین

وضعیت و جمعیت در ایران

این فرم از کوه­های ترکستان روسیه تا ایران حضور یافته و در انتهای غربی گروه milvipes است (Vaurie 1961b- p 3). با توجه به تعداد اندک رکوردهای زیرگونه در لیست پرندگان کمیاب ایران قرار دارد.

Global range

Central Asia to southern Siberia and northern China

Status in Iran

This form occurs from the mountains of Russian Turkestan to Iran, at the western end of the milvipes group (Vaurie 1961b- p 3).

Museum specimens

There are two specimens from Kerat and Makhunik (Khorasan) in ZISP.

References

Vaurie 1961b- p 3

-----

وضعیت بالابان شرقی (تبت) در ایران

Status of Eastern (Tibet) Saker Falcon in Iran

Falco cherrug milvipes Jerdon, 1871

Syn: Gennaia saceroides, Falco cherrug saceroides Menzbier.

آرایه بندی (تاکسونومی)

از زمان پترز (Peters et al. 1931–1987) F. c. saceroides در F. c. milvipes ادغام شده است. واری (Vaurie 1965) و هیو اچکوپار (Hüe & Etchécopar 1970)، coatsi و hendersoni را در F. c. milvipes ادغام کردند. در چک لیست پرندگان خاورمیانه، گروه تک سنخی cherrug به طور مجزا به عنوان بالابان غربی و گروه چندسنخی milvipes به عنوان بالابان شرقی جدا شده­اند (Nittinger et al. 2007).

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس نام انگلیسی و موقعیت گستره پراکنش آن برگزیده شد. زیرگونه غربی (cherrug) در هیمالیا تا تبت پراکنش دارد. زیرگونه سوم (coatsi) در آسیای میانه تا جنوب سیبری و شمال چین و زیرگونه چهارم (hendersoni) در غرب و جنوب قزاقستان و ازبکستان پراکنش دارد.

ویژگیها

این زیرگونه در بالغین به وضوح از زیرگونه نمادین قابل تفکیک است که دارای راه راه عرضی با رنگ حنایی در پشت، بالها و دم است. همچنین تفاوت آن داشتن راه راه عرضی است در حالی که در زیرگونه نمادین راه راه طولی است. در پهلوها و ران دارای رنگ خاکستری بیشتری است و در دمگاه رنگ قهوه ای کمتری دارد، سبیل مشخص تر و تارک تیره تر دارد که دارای رنگ قرمز قهوه ای بیشتری نسبت به زیرگونه نمادین است.

پراکنش جهانی

پراکنش جهانی این زیرگونه هیمالیا تا تبت است.

وضعیت و جمعیت در ایران

شمال شرق ایران (Vaurie 1965). این زیرگونه در ترکمنستان، احتمالا ایران و آسیای صغیر حضور دارد (Roselaar 1995). پالودان (Paludan 1938) گزارشی از این فرم در کرمانشاه داشته است. شمال شرق ایران نزدیک به گستره حضور جهانی این تاکسون است اما گزارش آن از غرب ایران بسیار دورتر از منطقه مذکور است. از این رو نمونه به دست آمده از کرمانشاه می­بایست دوباره بازبینی شود.

با توجه به رکورد بسیار کم این زیرگونه از ایران، جزء پرندگان کمیاب ایران محسوب می شود.

Taxonomic notes

F. c. saceroides has been lumped in F. c. milvipes since Peters et al. (1931–1987). Vaurie (1965) and Hüe & Etchécopar (1970) included coatsi and hendersoni within F. c. milvipes. Vaurie (1965) and Hüe & Etchécopar (1970) included coatsi and hendersoni within F. c. milvipes. In the ORL, the monotypic group cherrug was treated separately as ‘Western Saker Falcon’ and the polytypic milvipes group as ‘Eastern Saker Falcon’ (Nittinger et al. 2007).