کمیته ثبت پرندگان ایران Iran Bird Records Committee

وضعیت ترمتای معمولی سیبری در ایران

Status of Siberian Merlin in Iran

Falco columbarius insignis (Clark, AH, 1907)

نامگذاری

نام این زیرگونه با توجه به گستره پراکنش آن تعیین شده است.

ویژگیها

---

پراکنش جهانی

جوجه آوری در شمال مرکزی سیبری؛

منطقه غیر جوجه آوری در شمال شرق آفریقا و جنوب و شرق آسیا

وضعیت و جمعیت در ایران

در شمال ایران و گاه تا جنوب تا مناطق شمالی بلوچستان زمستان­گذرانی دارد (Vaurie 1965). یک نمونه از تخت شاه مربوط به مارس 1904 در موزه انجمن تاریخ طبیعی بمبئی نگهداری می شود.

Global range

Breeding in north-central Siberia;

Non-breeding in northeastern Africa, southern and eastern Asia

Status in Iran

Found wintering in northern Iran and occasionally south to northern Baluchestan (Vaurie 1965).

Museum specimens

A specimen taken in Takht-e Shah, Iran in March 1904 is in BNHS.

References

Baker 1919- p 127,

Hüe & Etchécopar 1970- p 201,

Vaurie 1965- p 229

-----

وضعیت ترمتای معمولی اروپایی در ایران

Status of European Merlin in Iran

Falco columbarius aesalon Tunstall, 1771

Syn: Falco æsalon Tunstall., Falco columbarius regulus Pall.

نامگذاری

نام این زیرگونه با توجه به گستره پراکنش آن تعیین شده است.

ویژگیها

---

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری در اروپا و شمال غرب سیبری؛

منطقه غیر جوجه آوری در شمال آفریقا

وضعیت و جمعیت در ایران

در شمال ایران زمستان­گذرانی دارد (Vaurie 1965- p 228, Hüe & Etchécopar 1970- p 201). میزون (Missone 1953- p 116) این تاکسون را از تیرتاش در بهشهر ثبت کرده است.

Global range

Breeding in Europe and northwestern Siberia;

Non-breeding to North Africa

Status in Iran

Found wintering in northern Iran (Vaurie 1965- p 228, Hüe & Etchécopar 1970- p 201). Missone (1953- p 116) recorded it at Tir-Tash, Behshahr.

Museum specimens

: There is a specimen from Fariman (Khorasan) in AMNH. Note that several other specimens in NHMTashkent and ZISP have not been identified to subspecies.

References

Hüe & Etchécopar 1970- p 201,

Missone 1953- p 116,

Vaurie 1965- p 228

-----

وضعیت شبگرد ایرانوتورانی در ایران

Status of Iran-Turan Nightjar in Iran

Caprimulgus europaeus unwini Hume, 1871

Syn: Caprimulgus europaeus severzowi Zarudny, 1907

Type locality: Caprimulgus europaeus severzowi Zarudny, 1907: Podagi, Razeh (near Tabas) and Rud-e Bampur (Khorasan and Baluchestan).

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس گستره پراکنش آن برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری در عراق و ایران تا ترکمنستان و ازبکستان؛

منطقه غیر جوجه آوری در آفریقا به سمت جنوب تا صحرای آفریقا است.

وضعیت و جمعیت در ایران

این فرم در سراسر ایران به جز در نواحی شمال غرب meridionalis جوجه­آوری دارد. براساس نظر واری (Vaurie 1965) جمعیت­های موجود در ناحیه جنوبی خزر تشابهاتی نیز با فرم meridionalis دارند.

Global range

Breeding in Iraq and Iran to Turkmenistan and Uzbekistan;

[Non-breeding in Africa south of the Sahara

Status in Iran

This form breeds throughout Iran except in the northwest, where it is replaced by meridionalis. According to Vaurie (1965), populations in the south Caspian region show some tendency toward meridionalis.

Museum specimens

There are many specimens in AMNH, BMNH, FMNH, KBIN, MMUM, MNHN, NHM, NHMTashkent, ROM, UMMZ, ZISP and ZMUK.

References

Desfayes & Praz 1978- p 23,

Érard & Etchécopar 1970- p 58,

Heinrich 1928- p 307,

Heinrich 1928- p 307,

Hüe & Etchécopar 1970- p 425,

Paludan 1938- p 622,

Porter & Aspinall 2010,

Stresemann 1928- p 393,

Vaurie 1960b- p 8,

Vaurie 1965- p 641,

Witherby 1903- p 556,

Zarudny 1903- p 182,

Zarudny [Sarudny] 1907b- p 166,

Zarudny 1911- p 211

-----

وضعیت شبگرد معمولی جنوب اروپایی در ایران

Status of Southern European Nightjar in Iran

Caprimulgus europaeus meridionalis Hartert, 1896

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس گستره پراکنش برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری در جنوب اروپا و شمال آفریقا تا قفقاز و شمال غرب ایران؛

منطقه غیر جوجه آوری در آفریقا به سمت جنوب تا صحرای آفریقا است.

وضعیت و جمعیت در ایران

این فرم در شمال غرب ایران حضور می­یابد (Roselaar 1995) علاوه بر این، دو گزارش از استان گلستان نیز موجود است (Paludan 1940, Zarudny & Bil’kevich (1913b)).

Global range

Breeding in southern Europe and northern Africa to the Caucasus and northwestern Iran;

[Non-breeding in Africa south of the Sahara]

Status in Iran

This form is known to occur in northwestern Iran (Roselaar 1995). There are also two reports from Golestan (Paludan 1940, Zarudny & Bil’kevich (1913b)).

Museum specimens

There are several specimens in FMNH, UMMZ, ZISP and ZMUK.

References

Paludan 1940- p 48,

Roselaar 1995,

Zarudny [Zarudnyj] & Bil’kevich 1913a- p 20

-----

وضعیت شبگرد معمولی شمال اروپایی در ایران

Status of Northern European Nightjar in Iran

Caprimulgus europaeus europaeus Linnaeus, 1758

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس گستره پراکنش برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری در مرکز و شمال اروپا تا مرکز، شمال و جنوب مرکزی سیبری؛

منطقه غیر جوجه آوری در آفریقا به سمت جنوب تا صحرای آفریقا است.

وضعیت و جمعیت در ایران

مهاجرت این زیرگونه از طریق ایران شناخته شده است (Vaurie 1965). رکوردهایی از گیلان، مازندران و گلستان موجود است (Schüz 1959, Stresemann 1928, Dementyev 1948).

Global range

Breeding in central and northern Europe to central, northern and south-central Siberia;

[Non-breeding in Africa south of the Sahara]

Status in Iran

Known to migrate through Iran (Vaurie 1965). There are records from Gilan (Schüz 1959), Mazandaran (Stresemann 1928) and Golestan (Dementyev 1948).

Museum specimens

There are several specimens in ZISP and ZMB.

References

Dementyev 1948- p 183,

Hüe & Etchécopar 1970- p 424,

Schüz 1959- p 84,

Stresemann 1928- p 393,

Vaurie 1965- p 639

-----

وضعیت یلوه نوک سبز شرقی در ایران

Status of Eastern Baillon’s Crake in Iran

Porzana pusilla pusilla (Pallas, 1776)

Syn: Porzana bailloni Vieill., Porzana auricularis

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس گستره و موقعیت پراکنش آن نسبت به زیرگونه غربی (intermedia) برگزیده شد. بقیه زیرگونه ها دارای گستره پراکنش کوچکی در آسیا و اقیانوسیه هستند.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

در مرکز و شرق آسیا، جنوب و جنوب شرق آسیا حضور دارد.

وضعیت و جمعیت در ایران

احتمالا این زیرگونه تنها به صورت مهاجر عبوری در ایران است و از شرق و جنوب غرب ایران هم ثبت شده است (Vaurie 1965).

Global range

Central and eastern Asia, southern and southeastern Asia

Status in Iran

Possibly only a passage migrant in Iran, recorded from eastern and southwestern Iran (Vaurie 1965).

Museum specimens

There is one specimen from Genaveh (Bushehr) in BNHS, another from Borujerd (Lorestan) in FMNH and several from Khorasan and Sistan in ZISP. Schüz (1959) mentions a specimen taken from Lenkoran, beyond the northwestern border of Iran.

References

Capito 1931- p 933,

Hüe & Etchécopar 1970- p 243,

Roselaar 1995,

Schüz 1959- p 62,

Vaurie 1965- p 349

-----

وضعیت یلوه نوک سبز غربی در ایران

Status of Western Baillon’s Crake in Iran

Porzana pusilla intermedia (Hermann, 1804)

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس جهت پراکنش برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری در اروپا و شمال آفریقا تا آسیای صغیر؛

منطقه غیر جوجه آوری در شمال آفریقا است.

وضعیت و جمعیت در ایران

این فرم احتمالا در تالاب­های مرکزی فارس، که دو نمونه به دست آمده است، جوجه­آوری دارد. علاوه بر این در زمان مهاجرت در نقاط دیگری نیز دیده شده است (Diesselhorst 1962, Vaurie 1965).

Global range

Breeding in Europe and northern Africa to Asia Minor; non-breeding in northern Africa

Status in Iran

This is presumably the form that breeds in wetlands in central Fars, as two specimens have been taken there. Also recorded on migration at other localities (Diesselhorst 1962, Vaurie 1965).

Museum specimens

There are specimens from Band-e Amir and Neiriz (Fars) and Iranshahr (Sistan & Baluchestan) in FMNH and ZSM.

References

Diesselhorst 1962- p 3,

Hüe & Etchécopar 1970- p 242,

Vaurie 1965- p 349

-----

وضعیت یلوه آبی شرقی در ایران

Status of Eastern Water Rail in Iran

Rallus aquaticus korejewi Zarudny, 1905

Syn: Rallus aquaticus arjanicus Koelz, 1954

Type locality: Semirechia, Bukhara, Tejen and Murghab basins in Transcaspica, and eastern Iran; Type locality of R. a. arjanicus Koelz, 1954, Dasht-e Arjan, 30 km east of Kazerun, Fars

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس موقعیت پراکنش آن برگزیده شد. به جز زیرگونه منقرض شده (hibernanus)، زیرگونه دیگر (aquaticus) در موقعیت غربی پراکنش این زیرگونه قرار دارد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری از دریای آرال و در ایران تا شمال غرب چین و کشمیر؛

منطقه غیر جوجه آوری به سمت جنوب تا هند و جنوب چین است.

وضعیت و جمعیت در ایران

این زیرگونه در شرق و جنوب ایران، در زاگرس از لرستان تا کرمان حضور می­یابد (Vaurie 1965).

Global range

Breeding from the Aral Sea and in Iran to northwestern China and Kashmir;

Non-breeding south to India and southern China

Status in Iran

Eastern and southern Iran, in the Zagros from Lorestan to Kerman (Vaurie 1965).

Museum specimens

There are several specimens in AMNH, BMNH, BNHS, FMNH, UMMZ, ZISP and ZSM.

References

Buxton 1921- p 880,

Capito 1931- p 933,

Diesselhorst 1962- p 3,

Hüe & Etchécopar 1970- p 240,

Koelz 1954- p 31,

Paludan 1938- p 636,

Vaurie 1965- p 345,

Zarudny [Sarudny] 1905c- p 209,

Zarudny 1911- p 203

-----

وضعیت یلوه آبی غربی در ایران

Status of Western Water Rail in Iran

Rallus aquaticus aquaticus Linnaeus, 1758

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس موقعیت پراکنش آن برگزیده شد. به جز زیرگونه منقرض شده (hibernanus)، زیرگونه دیگر (korejewi) در موقعیت شرقی پراکنش این زیرگونه قرار دارد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

اروپا، شمال آفریقا و غرب آسیا

وضعیت و جمعیت در ایران

این زیرگونه در شمال ایران حضور می­یابد (Vaurie 1965).

Global range

Europe, northern Africa, western Asia

Status in Iran

Northern Iran (Vaurie 1965).

Museum specimens

There are specimens from Sistan in AMNH, Shar-Abad (Khorasan) and Karaj (Tehran) in FMNH and UMMZ, and from Gilan in SMNS.

References

Hüe & Etchécopar 1970- p 239,

Roselaar 1995,

Schüz 1959- p 61,

Vaurie 1965- p 344

-----

وضعیت درنای معمولی آسیایی در ایران

Status of Asian Common Crane in Iran

Grus grus lilfordi Sharpe, 1894

آرایه بندی (تاکسونومی)

اخیرا گزارش شد که زیرگونه توصیف شده سوم، Grus g. archibaldi ، در نزدیکی ایران در جنوب غرب ارمنستان حضور دارند (Rhanaghad & Ebrahimi 2007, Haase & Ilyashenko 2013). فرم archibaldiاز یک نمونه نر تاکسیدرمی شده درنا و مشاهده دو جفت درنای وحشی در ارمنستان توصیف شده است.

در مقایسه با دو فرم شناخته شده درنای اوراسیا، archibaldi فاقد لکه قرمز در پشت سر است؛ در عوض، پوست سیاه روی دندانه منقار با پرهای شبیه مو که از پایه منقار تا نوک سر کشیده شده به میزان کمی وجود دارد.

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس گستره پراکنش آن برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری از ترکیه به سمت جنوب غرب آسیا تا شرق مرکزی آسیا؛

منطقه غیر جوجه آوری تا شمال شرق آفریقا و جنوب آسیا است.

وضعیت و جمعیت در ایران

پرندگان جوجه­آور در شمال غرب ایران، پرندگان زمستان­گذران در شمال شرق خراسان، فارس و سیستان و پرندگانی که به صورت مهاجر عبوری در جنوب شرق خزر حضور می­یابند تصور می­شود که به فرم lilfordi تعلق دارند (Hüe & Etchécopar 1970, Vaurie 1965).

Global range

Turkey through southwest Asia to east-central Asia;

Non-breeding to northeastern Africa and southern Asia

Status in Iran

The birds breeding in northwestern Iran, the birds wintering in northeastern Khorasan, Fars and Sistan, and the birds occurring on passage in the southeast Caspian are believed to be lilfordi (Hüe & Etchécopar 1970, Vaurie 1965).

Museum specimens

There are specimens in AMNH and FMNH.

References

Hüe & Etchécopar 1970- p 235,

Roselaar 1995- List of non-passerines,

Vaurie 1965- p 331

-----

وضعیت درنای معمولی اروپایی در ایران

Status of European Common Crane in Iran

Grus grus grus (Linnaeus, 1758)

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس گستره پراکنش آن برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری در شمال، مرکز و شرق اروپا تا کوههای اورال؛

منطقه غیر جوجه آوری در جنوب اروپا و شمال آفریقا است.

وضعیت و جمعیت در ایران

بر اساس واری (1965)، این فرم در جنوب غرب ایران زمستان­گذرانی می­کند (Vaurie 1965).

Global range

Breeding in central, northern and eastern Europe to the Ural Mountains;

Non-breeding to southern Europe and northern Africa

Status in Iran

According to Vaurie (1965), this is the form wintering in southwestern Iran.

Museum specimens

Not available.

References

Hüe & Etchécopar 1970- p 235,

Vaurie 1965- p 330

-----

وضعیت قمری خانگی جنوب آسیا در ایران

Status of South Asian Laughing Dove in Iran

Spilopelia (Clements: Streptopelia) senegalensis cambayensis (Gmelin, JF, 1789)

Syn: Turtur cambayensis (Gm.), Peristera cambayensis, Streptopelia senegalensis kirmanensis Koelz, 1950

Type locality: synonym S. s. kirmanensis Koelz, 1950 from Kerman

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس گستره پراکنش آن برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

از شرق شبه جزیره عربستان تا شرق ایران به سمت هند و بنگلادش حضور دارد.

وضعیت و جمعیت در ایران

فرمی که به صورت گسترده در سراسر کشور به جز شاید در شمال شرق کشور حضور دارد، این زیرگونه است.

Global range

Eastern Arabia and eastern Iran to India and Bangladesh

Status in Iran

The widespread form in Iran, except perhaps in the northeast.

Museum specimens

There are several specimens in AMNH, BMNH, FMNH, MNHN, NMPraha, SMNS, USNM, and ZISP.

References

Blanford 1876- p 270,

Desfayes & Praz 1978- p 23,

Diesselhorst 1962- p 5,

Érard & Etchécopar 1970- p 55,

Hüe & Etchécopar 1970- p 390,

Koelz 1950- p 2,

Vaurie 1961f- p 6-8,

Vaurie 1965- p 559,

Zarudny 1903- p 90,

Zarudny 1911- p 205

-----

وضعیت قمری خانگی آسیای میانه در ایران

Status of Central Asian Laughing Dove in Iran

Spilopelia (Clements: Streptopelia) senegalensis ermanni (Bonaparte, 1856)

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس گستره پراکنش آن برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

قزاقستان، شمال افغانستان و غرب چین

وضعیت و جمعیت در ایران

این فرم احتمالا جایگزین فرم cambayensis در شمال شرق شده و سه نمونه از خراسان به دست آمده­اند که از گستره شناخته شده حضور آن در شمال افغانستان چندان فاصله­ای ندارد.

Global range

Kazakhstan, northern Afghanistan and western China

Status in Iran

This form probably replaces cambayensis in northerneastern Iran as three specimens have been obtained in Khorasan, not far from the known range of the subspecies in northern Afghanistan.

Museum specimens

Two males from Sarakhs (MNHN) and Torbet-e Haydariyeh (FMNH), both in northeastern Khorasan.

References

Berlioz 1958- p 453

-----

وضعیت قمری معمولی جنوبی در ایران

Status of Southern Turtle Dove in Iran

Streptopelia turtur arenicola (Hartert, 1894)

Syn: Turtur turtur arenicola, Turtur communis var. gregorjewi Zarudny & Loudon, 1902

Type locality of S. t. var. gregorjewi Kuusha, Tamandan and Lahremba (Baluchestan), Marghan on Hilmand River (Sistan), and Tiz Ab near Khaf (Khorasan)

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس گستره پراکنش آن در جنوب اوراسیا برگزیده شد. به جز زیرگونه شمالی (turtur)، دو زیرگونه دیگر در بخشی از قاره آفریقا پراکنش دارند.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری از شمال غرب آفریقا تا ایران و غرب چین؛

منطقه غیر جوجه آوری در آفریقا است.

وضعیت و جمعیت در ایران

در مرکز، جنوب و شرق ایران از لرستان و خوزستان به سمت شرق تا بلوچستان، همچنین در شرق به سمت شمال تا گلستان و خراسان حضور یافته و در شیب­های جنوبی البرز به تدریج به زیرگونه turtur گرایش می­یابد (Vaurie 1961f, Vaurie 1965).

Global range

Breeding from northwestern Africa to Iran and western China;

[Non-breeding in Africa]

Status in Iran

Occurs in central, southern and eastern Iran, from Lorestan and Khuzestan east to Baluchestan, in east north to Golestan and Khorasan, grading into nominate turtur on southern slopes of Elburz (Vaurie 1961f, Vaurie 1965).

Museum specimens

Many specimens in AMNH, BMNH, BNHS, FMNH, MNHN, NHMTashkent, ROM, UMMZ, USNM, ZISP and ZMUK.

References

Capito 1931- p 934,

Desfayes & Praz 1978- p 23,

Érard & Etchécopar 1970- p 54,

Hüe & Etchécopar 1970- p 387,

Paludan 1938- p 633,

Porter & Aspinall 2010,

Roselaar 1995,

Trott 1947a- p 702,

Vaurie 1961f- p 13,

Vaurie 1965- p 553,

Witherby 1903- p 568,

Zarudny 1911- p 205,

Zarudny & Loudon 1902a- p 149

-----

وضعیت قمری معمولی شمالی در ایران

Status of Northern Turtle Dove in Iran

Streptopelia turtur turtur (Linnaeus, 1758)

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس گستره آن در سراسر اروپا تا غرب سیبری برگزیده شد. پراکنش زیرگونه های دیگر در زیر این زیرگونه به سمت جنوب و شرق است.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری در اروپا و جزایر مادیرا و قناری به سمت شرق تا غرب سیبری؛

منطقه غیر جوجه آوری در آفریقا است.

وضعیت و جمعیت در ایران

در شمال ایران از ناحیه آذربایجان، اردبیل و همدان به سمت شرق تا گیلان و مازندران تا ناحیه فیروزکوه جوجه­آوری دارد.

Global range

Breeding in Europe, Madeira and Canary Islands east to western Siberia;

[Non-breeding in Africa]

Status in Iran

Breeds in northern Iran from Azarbaijan, Ardabil and Hamadan east through Gilan and Mazandaran to Firuzkuh (Tehran).

Museum specimens

Several in BMNH, FMNH, KBIN, SMNS, ZMB and ZMUK.

References

Paludan 1940- p 52,

Roselaar 1995,

Schüz 1957b- p 24,

Stresemann 1928- p 407,

Vaurie 1961f- p 12,

Vaurie 1965- p 553

-----

وضعیت کبوتر چاهی جنوب آسیا در ایران

Status of South Asian Rock Dove in Iran

Columba livia neglecta Hume, 1873

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس گستره پراکنش آن برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

غرب پاکستان و شرق افغانستان تا هیمالیا حضور دارد.

وضعیت و جمعیت در ایران

این فرم احتمالا در جنوب شرق کشور که غربی­ترین حد پراکنش جهانی خود است، حضور می یابد. براساس نظر واری (Vaurie 1965) فرم مذکور در نواحی غرب مکران و در مرز بین ایران و پاکستان به فرم gaddi می گراید. گزارشات مربوط به این فرم از کوه­های البرز، شاهرود، تهران و ساوه مشکوک به نظر می­رسد (Schüz 1957b, Diesselhorst 1962).

Global range

Western Pakistan and eastern Afghanistan to the Himalayas

Status in Iran

This form probably occurs in southeastern Iran at the extreme western end of its global range. According to Vaurie (1965), neglecta grades into gaddi in western Makran on the borders of Iran and Pakistan. Reports from the Alborz Mountains, around Shahrud and Tehran (Schüz 1957b) and Saveh (Diesselhorst 1962) are doubtful.

Museum specimens

There are specimens said to be of this form from Karaj, Maragheh, Sardabend (Azarbaijan), Neyriz, Isin, Ferdows, Bardu forest (Khorasan) and Balvard (Kerman) in FMNH and UMMZ. All these localities are well outside the currently accepted range of the subspecies and require confirmation.

References

Diesselhorst 1962- p 5,

Schüz 1957b- p 23

-----

وضعیت کبوتر چاهی ایرانوتورانی در ایران

Status of Irano-Turan Rock Dove in Iran

Columba livia gaddi Zarudny & Loudon, 1906

Type locality: Djebel Tenue region and mountains east of Ahwaz and Nasiri, lower Karun River, Khuzestan

آرایه بندی (تاکسونومی)

چهار زیرگونه (livia, gaddi, neglecta و intermedia) از ایران گزارش شده است اگرچه تنها یک فرم (gaddi) به طور گسترده در ایران دیده می­شود، در حالی که دو زیرگونه (livia و intermedia) اساسا در ایران حضور ندارند. وضعیت این گونه به دلیل حضور گونه­های اهلی که با پرندگان وحشی مخلوط می­شوند، پیچیده است. بنابر نظر واری (Vaurie 1965)، زیرگونه gaddi به طور وسیعی در تمام ایران حضور دارد، به جز نواحی جنوب شرق که به تدریج به زیرگونه neglecta تبدیل می­شود. برخی از از منابع (Hüe & Etchécopar 1970, Dickinson 2003, IOC) تنها C. livia gaddi را برای ایران اشاره می­کنند.

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه گستره پراکنش آن برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

در شرق ترکیه تا ازبکستان و غرب و شمال افغانستان حضور دارد.

وضعیت و جمعیت در ایران

این فرم به طور گسترده در ایران حضور دارد.

Taxonomic notes

Four subspecies (livia, gaddi, neglecta and intermedia) have been reported from Iran, although as now recognized, only one of these (gaddi) occurs widely, while two (livia and intermedia) do not occur at all. The situation is complicated because of the occurrence of highly variable feral and domestic populations which mix widely with the original populations. According to Vaurie (1965), Columba livia gaddi Zarudny & Loudon, 1906 occurs throughout Iran except in the extreme southeast, where it grades into C. l. neglecta Hume, 1873. Hüe & Etchécopar (1970), Dickinson (2003) and IOC list only C. livia gaddi for Iran.

Global range

Eastern Turkey to Uzbekistan and western and northern Afghanistan

Status in Iran

This is the form occurring throughout most of Iran.

Museum specimens

There are many specimens in AMNH, BMNH, BNHS, FMNH, MNHN, NHMTashkent, UMMZ and ZISP.

References

Érard & Etchécopar 1970- p 54,

Hüe & Etchécopar 1970- p 383,

Loudon 1906- p 152,

Paludan 1938- p 632,

Roselaar 1995,

Trott 1947a- p 702,

Vaurie 1965- p 545,

Vaurie 1961e- p 9,10,

Zarudny 1911- p 205,

Zarudny [Sarudny] & Loudon 1906a- p 133

-----

وضعیت کبوتر جنگلی گردن دارچینی در ایران

Status of Cinnamon-necked Wood Pigeon in Iran

Columba palumbus casiotis (Bonaparte, 1854)

Syn: Columba casiotis Bp., Columba palumbus kirmanica Koelz, 1954

Type locality: of C. p. kirmanica Koelz 1954 from Maskun, Kerman

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه براساس نام انگلیسی آن برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

در جنوب غرب و شمال ایران تا جنوب غرب ترکمنستان حضور دارد.

وضعیت و جمعیت در ایران

در جنوب ایران از شرق فارس و هرمزگان تا کرمان و جنوب شرق خراسان حضور دارد (Vaurie 1965). در دهه­های اخیر، جوجه­آوری آن تنها در ارتفاعات کرمان دیده شده است (Kaboli et al. 2016).

Global range

Southeastern Iran to Kazakhstan, western China, northwestern India and Nepal

Status in Iran

Southern Iran from eastern Fars and Hormozgan to Kerman and southeastern Khorasan (Vaurie 1965). In recent decades, found breeding only in the highlands of Kerman (Kaboli et al. 2016).

Museum specimens

There are several specimens in AMNH and FMNH.

References

Blanford 1876- p 269,

Hüe & Etchécopar 1970- p 385,

Koelz 1954- p 28,

Vaurie 1961e- p 2-4, 5,

Witherby 1903- p 567,

Vaurie 1965- p 539,

Zarudny 1903- p 90,

Zarudny 1911- p 205

-----

وضعیت کبوتر جنگلی ایرانی در ایران

Status of Iranian Wood Pigeon in Iran

Columba palumbus iranica (Zarudny, 1910)

Syn: Palumbus palumbus iranicus Zarudny, 1910

Type locality: Kopet Dagh in Transcaspia and Zagros in Iran

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه براساس نام علمی این زیرگونه برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

در جنوب غرب و شمال ایران تا جنوب غرب ترکمنستان حضور دارد.

وضعیت و جمعیت در ایران

فرمی که در شمال ایران از کردستان به سمت شرق تا شمال شرق خراسان و جنوب ایران از خوزستان به سمت شرق تا شیراز حضور می­یابد. گزارشات قدیمی از زیرگونه palumbus از شمال ایران و ناحیه جنوبی خزر (Hüe & Etchécopar 1970, Vaurie 1965) اکنون به نظر می­رسد که به زیرگونه iranica منتسب می­باشند.

Global range

Southwestern and northern Iran to southwestern Turkmenistan

Status in Iran

The form occurring in northern Iran from Kordestan east to northeastern Khorasan and in southern Iran from Khuzestan east to Shiraz (Fars). Old reports of C. p. palumbus from northern Iran and the south Caspian region (Hüe & Etchécopar 1970, Vaurie 1965) are now believed to refer to iranica.

Museum specimens

There are many specimens in AMNH, BMNH, CM, FMNH, KBIN, UMMZ, ZISP and ZMUK.

References

Dementyev 1948- p 179,

Hüe & Etchécopar 1970- p 385,

Paludan 1938- p 632,

Paludan 1940- p 51,

Roselaar 1995,

Schüz 1957b- p 23,

Schüz 1959- p 82,

Stresemann 1928- p 407,

Vaurie 1961e- p 2-4,

Vaurie 1965- p 539,

Zarudny, 1910- p 417

-----

وضعیت سبزقبای معمولی شرقی در ایران

Status of Eastern European Roller in Iran

Coracias garrulus semenowi Loudon & Tschusi, 1902

نامگذاری

نام فارسی و انگلیسی بر اساس گستره و موقعیت پراکنش آن نسبت به زیرگونه غربی (garrulus) برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری این زیرگونه از عراق به سمت شرق در ایران و غرب پاکستان، غرب هیمالیا و مرکز قزاقستان است و در شمال شرق و جنوب غرب آفریقا زمستانگذرانی می کند.

وضعیت و جمعیت در ایران

این فرم در سراسر ایران (به جز شمال غرب و شمال که فرم garrulus جایگزین آن می­شود)، همچنین سواحل جنوبی و جنوب بلوچستان جوجه­آوری دارد.

Global range

Breeding from Iraq [east through Iran] to western Pakistan, the western Himalayas and central Kazakhstan;

Non-breeding in northeastern Africa and southwestern Asia

Status in Iran

The form breeding throughout much of Iran except the northwest and north, where it is replaced by nominate garrulus, and the southern Persian Gulf coast and southern Persian Baluchestan.

Museum specimens

There are several specimens in AMNH, BMNH, BNHS, FMNH, MNHN, NHMTashkent, ROM, SMNS, UMMZ, ZISP and ZMUK.

References

Baker 1919- p 126,

Capito 1931- p 929,

Érard & Etchécopar 1970- p 59,

Hüe & Etchécopar 1970- p 443,

Paludan 1938- p 623,

Paludan 1940- p 16,

Porter & Aspinall 2010,

Roselaar 1995,

Ticehurst et al. 1925- p 732,

Vaurie 1965- p 658,

Zarudny 1911- p 210

-----

وضعیت سبزقبای معمولی غربی در ایران

Status of Western European Roller in Iran

Coracias garrulus garrulus Linnaeus, 1758

نامگذاری

نام فارسی بر اساس گستره و موقعیت پراکنش آن نسبت به زیرگونه شرقی (semenowi) برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری این زیرگونه از شمال آفریقا مرکز و جنوب اروپا به سمت شرق تا ایران و جنوب غرب سیبری است و

منطقه غیر جوجه آوری به سمت جنوب تا جنوب آفریقا است.

وضعیت و جمعیت در ایران

این فرم در شمال غرب و شمال ایران جوجه­آوری دارد (Vaurie 1965).

Global range

Breeding from North Africa and central and southern Europe east to Iran and southwestern Siberia;

Non-breeding south to southern Africa

Status in Iran

The form breeding in northwestern and northern Iran (Vaurie 1965).

Museum specimens

There are several specimens in FMNH, MCZ, MNHM, SMNS, ZMB and ZMUK.

References

Diesselhorst 1962- p 6,

Érard & Etchécopar 1970- p 59,

Hüe & Etchécopar 1970- p 443,

Paludan 1940- p 48,

Roselaar 1995,

Schüz 1957b- p 24,

Schüz 1959- p 84,

Stresemann 1928- p 394,

Trott 1947a- p 699,

Vaurie 1965- p 657

-----

وضعیت بادخورک کوهی جنوبی در ایران

Status of Southern Alpine Swift in Iran

Tachymarptis melba tuneti (Tschusi, 1904)

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس جهت پراکنش آن برگزیده شده است. به جز زیرگونه شمالی (melba)، بقیه زیرگونه ها در آفریقا و در محدوده هیمالیا، هند و سریلانکا پراکنش دارند.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری این زیرگونه از مراکش به سمت شرق در سراسر شمال آفریقا و خاورمیانه و غرب پاکستان است و تصور می شود که جنوب آفریقا زمستانگذرانی می کند.

وضعیت و جمعیت در ایران

در سراسر ایران، به جز نواحی شمال غربی و شمالی حضور می­یابد (Vaurie 1965).

Global range

Breeding from Morocco [east through North Africa and] through the Middle East [and western] Pakistan[; non-breeding thought to be in Africa]

Status in Iran

Iran, except the northwest and north (Vaurie 1965).

Museum specimens

Several specimens in AMNH, BMNH, ZISP and ZMUK.

References

Hüe & Etchécopar 1970- p 430,

Paludan 1938- p 621,

Paludan 1940- p 47,

Roselaar 1995,

Schüz 1957b- p 24,

Schüz 1959- p 87,

Vaurie 1959d- p 20,

Vaurie 1965- p 656

-----

وضعیت بادخورک کوهی شمالی در ایران

Status of Northern Alpine Swift in Iran

Tachymarptis melba melba (Linnaeus, 1758)

نامگذاری

نام فارسی و انگلیسی بر اساس جهت پراکنش آن برگزیده شد. شمالی ترین زیرگونه بادخورک کوهی است. بقیه زیرگونه ها در آفریقا و در محدوده هیمالیا، هند و سریلانکا پراکنش دارند.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

جوجه آوری این زیرگونه از جنوب اروپا به سمت شرق در سراسر ترکیه و شمال غرب ایران و

غیر جوجه آوری به سمت جنوب تا مرکز و غرب آفریقا است.

وضعیت و جمعیت در ایران

این فرم در شمال و شمال غرب ایران جوجه آوری دارد (Roselaar 1995, Stresemann 1928, Vaurie 1965).

Global range

Breeding from southern Europe east through Turkey to northwestern Iran;

Non-breeding south to central and western Africa

Status in Iran

The form breeding in northern and northwestern Iran (Roselaar 1995, Stresemann 1928, Vaurie 1965).

Museum specimens

Not available.

References

Hüe & Etchécopar 1970- p 430,

Roselaar 1995,

Stresemann 1928- p 392,

Vaurie 1965- p 655

-----

وضعیت جغد جنگلی زاگرسی در ایران

Status of Zagros Tawny Owl in Iran

Strix aluco sanctinicolai (Zarudny, 1905)

Syn: Syrnius sancti-nicolai Zarudny, 1905

Type locality: Shalil River and Gamdalkal Pass, Bakhtiari

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس گستره پراکنش آن در پهنه  جنگلی زاگرس برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

این زیرگونه در شمال شرق عراق و غرب ایران حضور دارد.

وضعیت و جمعیت در ایران

این زیرگونه در منطقه زاگرس از کردستان تا فارس و احتمالا در جنوب غرب آذربایجان حضور می­یابد (Vaurie 1965, Kaboli et al. 2016).

Global range

Northeastern Iraq and western Iran

Status in Iran

Occurs in the Zagros from Kordestan to Fars, and probably also in southwestern Azarbaijan (Vaurie 1965, Kaboli et al. 2016).

Museum specimens

There are several specimens in AMNH, BMNH, FMNH and ZISP.

References

Hüe & Etchécopar 1970- p 414,

Kaboli et al. 2016- p 319,

Paludan 1938- p 626,

Roselaar 1995,

Vaurie 1965- p 622,

Zarudny [Sarudny] 1905a- p 49,

Zarudny 1911- p 209

-----

وضعیت جغد جنگلی هیرکانی در ایران

Status of Hyrcanian Tawny Owl in Iran

Strix aluco willkonskii (Menzbier, 1896)

Syn: Strix aluco obscurata Stegm.

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس گستره پراکنش آن در پهنه  جنگلی هیرکانی برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

این زیرگونه در شمال شرق ترکیه و شمال غرب ایران تا ترکمنستان حضور دارد.

وضعیت و جمعیت در ایران

این زیرگونه در جنگل­های ناحیه جنوب خزر به سمت شرق تا شمال غرب خراسان حضور می­یابد (Vaurie 1965, Kaboli et al. 2016).

Global range

Northeastern Turkey and northwestern Iran to Turkmenistan

Status in Iran

Occurs in the forests of the south Caspian region east to northwestern Khorasan (Vaurie 1965, Kaboli et al. 2016).

Museum specimens

Several specimens in BMNH, FMNH, NMHTashkent, and ZMB.

References

Dementyev 1948- p 182,

Hüe & Etchécopar 1970- p 414,

Kaboli et al. 2016- p 319,

Roselaar 1995,

Stresemann 1928- p 399,

Vaurie 1965- p 622,

Zarudny 1911- p 209

-----

وضعیت کوکوی معمولی جنوبی در ایران

Status of Southern Common Cuckoo in Iran

Cuculus canorus subtelephonus Zarudny, 1914

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس موقعیت پراکنش این زیرگونه نسبت به زیرگونه های دیگر برگزیده شد. به جز زیرگونه شمال (canorus)، زیرگونه غربی (bangsi)، در جنوب غرب اروپا و شمال غرب آفریقا و زیرگونه شرقی (bakeri) در غرب چین، شمال هند تا جنوب چین و شمال تایلند پراکنش دارد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری از ترکمنستان تا جنوب مغولستان؛

منطقه غیر جوجه آوری جنوب آسیا و آفریقا است.

وضعیت و جمعیت در ایران

در سراسر ایران به جز شمال غرب و شمال که زیرگونه نمادین canorus دیده می­شود حضور می­یابد (Hüe & Etchécopar 1970, Vaurie 1965). به صورت عبوری در جزایر تنب بزرگ و کوچک دیده شده است (Ticehurst 1923). سه نمونه از فیروزکوه به دست آمده است (Paludan 1940).

Global range

Breeding from Turkmenistan to southern Mongolia;

Non-breeding in southern Asia and Africa

Status in Iran

Iran, except the northwest and north where it is replaced by nominate canorus (Hüe & Etchécopar 1970, Vaurie 1965). It has been recorded on passage on Tunb and Nabi-al Tunb islands (Ticehurst 1923). Three specimens were obtained from Firuzkuh (Paludan 1940).

Museum specimens

Many specimens from Busheher, Fars, Hormozgan, Kerman, Khorasan, Khuzestan, Lorestan and Tehran in AMNH, BMNH, FMNH, MMUM, MNHN, NHMTashkent, ZISP and ZMUK.

References

Hüe & Etchécopar 1970- p 396,

Paludan 1940- p 49,

Ticehurst et al. 1925- p 728,

Vaurie 1965- p 571

-----

وضعیت کوکوی معمولی شمالی در ایران

Status of Northern Common Cuckoo in Iran

Cuculus canorus canorus Linnaeus, 1758

نامگذاری

نام فارسی این زیرگونه بر اساس گستره وسیع آن در عرضهای شمالی اوراسیا برگزیده شد.

ویژگیها

--

پراکنش جهانی

منطقه جوجه آوری در اروپا و خاورمیانه تا کامچاتکا، ژاپن و شمال چین؛

منطقه غیر جوجه آوری به سمت جنوب تا جنوب آفریقا و جنوب آسیا است.

وضعیت و جمعیت در ایران

در شمال غرب و شمال ایران از آذربایجان تا مازندران (Vaurie 1965) دیده می­شود، اگرچه حتی پرندگان به دست آمده از گیلان (نگهداری شده در موزه اشتوتگارت، آلمان) برخی نشانه­های زیرگونه subtelephonus را هم نشان می­دهند.

Global range

Breeding in Europe and the Middle East to Kamchatka, Japan and northern China;

Non-breeding south to southern Africa and southern Asia

Status in Iran

Northwestern and northern Iran, from Azarbaijan to Mazandaran (Vaurie 1965), although even birds from Gilan (in SMNS) already show some influence of subtelephonus.

Museum specimens

There are several specimens in BMNH, MCZ, MNHN, ROM and ZMB.

References

Capito 1931- p 928,

Hüe & Etchécopar 1970- p 396,

Roselaar 1995,

Schüz 1957b- p 18,

Stresemann 1928- p 398,

Trott 1947a- p 699,

Trott 1947b- p 234,

Vaurie 1965- p 570

-----

مقایسه کمرکلیهای ایران

Comparison of Iranian Nuthatches

تهیه و تنظیم: ابوالقاسم خالقی زاده

تاریخ تنظیم: 8 دی 1398

جدول زیر برای تفکیک بهتر کمرکلیهای ایران تهیه شده است.