کمیته ثبت پرندگان ایران Iran Bird Records Committee

ثبت همه رکوردهای زیرگونه‌های کمیاب ایران

All records of rare subspecies of Iran

ثبت زیرگونه دم سرخ سیاه اروپایی در قم در دی 1399

Record of Phoenicurus ochruros gibraltariensis in Qom in January 2021

 

چکیدۀ این ثبت:

نام زیرگونه: دم‌سرخ سیاه اروپایی Phoenicurus ochruros gibraltariensis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: روستای البرز، قم

استان: قم

زمان پایش: 14  دی 1399

پایشگران: آقای سعید نصرتی

شناسایی‌کنندگان: سعید نصرتی و ابوالقاسم خالقی‌زاده

Subspecies: European Black Redstart Phoenicurus ochruros gibraltariensis

No. of individuals: One individual

Place of observation: Alborz village, Qom

Province: Qom

Date of observation: 5 January 2021

Observers: Saeed Nosrati

Identified by: Saeed Nosrati & Abolghasem Khaleghizadeh

ثبت رکوردهای بازیابی حلقه‌گذاری در پرندگان ایران

All records of ringing recoveries of Iranian birds

ثبت بازیابی هوبره آسیایی از قزاقستان در ابرکوه در آذر 1404

Record of recovery of Asian Houbara from Kazakhstan in Abarkuh in December 2025

 

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: هوبرۀ آسیایی Chlamydotis macqueenii

کد حلقه: حلقه پلاستیکی زرد 9608

سن و جنس: پرندۀ نر قفسی، جوجۀ خرداد 1401

مکان حلقه گذاری: رهاسازی در کندرلی، غرب قزاقستان

تاریخ حلقه گذاری: رهاسازی در 8 سپتامبر 2022 (شهریور 1401)

نام حلقه گذار: --

مکان بازیابی حلقه: ابرکوه (استان یزد، ایران)

تاریخ بازیابی حلقه: 15 آذر 1404

نام یابندگان حلقه: آقایان مسلم اکبری

گزارشگر: بانو ریحانه میران‌زاده

Species: Asian Houbara Chlamydotis macqueenii

Ring code: Plastic ring, Yellow, 9608

Age and sex: male captive bred, hatched in June 2022

Place of ringing: Kenderli, western Kazakhstan

Date of ringing: released on 8 September 2022

Name of ringer: --

Place of recovery: Abarkuh (Yazd province, Iran)

Date of recovery: 6 December 2025

Name of finder: Moslem Akbari

Reporter: Ms Reyhaneh Miranzadeh

ثبت کوچ گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت نخستین روز رسیدن سسک تاج طلایی به  تالش در آبان 1404

Record of arrival date of Goldcrest to Talesh in October 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه:  سسک تاج‌طلایی   Regulus regulus

شمار پرنده: 30 فرد

مکان پایش: تالش

استان: گیلان

دوره پایش: پایش پیوسته

نخستین روز رسیدن: 8 آبان 1402

پایشگران: آقای فردین نظیری

Species: Goldcres Regulus regulus

No. of individuals: 30 individuals

Monitoring place: Talesh

Province: Gilan

Observation period: Continuous observation

Arrival date of observation: 30 October 2025

Observers: Fardin Naziri

 

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سسک ابروزرد هیوم در جم در آذر 1404

Record of Hume's Leaf Warbler in Jam in December 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک ابروزرد هیوم Phylloscopus humei

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: جم

استان: بوشهر

زمان پایش: 13 آذر 1404

پایشگران: بانو سپیده مورچگانی

Species: Hume's Leaf Warbler Phylloscopus humei

No. of individuals: one individual

Place of observation: Jam

Province: Bushehr

Dates of observation: 4 December 2025

Observers: Sepideh Murchegani

اصلاح نام عمومی شاه‌مگس‌گیر برای Monarch

Persian name for the Monarch common name

 

یکی از چالش‌های برجای‌مانده دربارۀ نام فارسی پرندگان ایران، کاربرد نام «مگس‌گیر» برای Monarch است که یک گونه از آنها یعنی مگس‌گیر کاکل‌سیاه (Black-naped Monarch Hypothymis azurea) در ایران ثبت شده است. همان‌طور که می‌دانیم Monarchs گروهی از پرندگان جهان هستند که همچنین با عنوان Monarch Flycatchers نامیده می‌شوند و در تیرۀ Monarchidae جای دارند. در جهان 56 گونه پرنده با نام Monarch نامیده می‌شود. بنابر این، نیاز است تا نام عمومی فارسی مناسب و متفاوت از مگس‌گیرها برای آنها برگزیده شود.

 

نیلز به یادآوری است که Monarch به معنی پادشاه و شهریار است که نوعی پادشاهی و دولت موروثی است. همچنین نام گروهی از پروانه‌ها به‌ویژه گونۀ Monarch butterfly در فارسی «پروانۀ شهریار» است.

 

برای گزینش نام فارسی برای این گروه از پرندگان، سه گزینه پیش رو داشتیم:

1. شهریارک (افزودن پسوند «ک» همانند برخی نام‌های دیگر و برای ایجاد تفاوت نام با واژۀ انسانی شهریار برای ساختن معادل در برابر Monarch در پرندگان)
2. شاه‌مگس‌گیر (حفظ نام پیشین و افزودن پیشوند «شاه» برای ساختن نام ترکیبی تک‌واژه‌ای برای نام کاملتر و مترادف آن یعنی Monarch Flycatcher)
3. مگس‌گیر شهریار(ک) (معادل فارسی برای نام کاملتر و مترادف آن یعنی Monarch Flycatcher)

 

پس از نظرخواهی از اعضا و همکاران کمیتۀ ثبت پرندگان، گزینۀ دوم یعنی «شاه‌مگس‌گیر» با رای بیشتری برگزیده شد. بنابر این، ازین پس در فهرست‌های پرندگان ایران، نام گونۀ موجود در ایران به شکل زیر نوشته خواهد شد.

 

شاه‌مگس‌گیر کاکل‌سیاه

Black-naped Monarch

Hypothymis azurea

*****

ثبت جمعیت زیرگونه‌های مهم در ایران

Records of population of important subspecies in Iran

ثبت کاکایی (پشت سیاه) سیبری در کهریزک در آذر 1404

Record of Heuglin’s (Siberian) Gull in Kahrizak in December 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نام زیرگونه: کاکایی (پشت‌سیاه) سیبری Larus fuscus heuglini

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: پسماند زباله آرادکوه، کهریزک

استان: تهران

زمان پایش: 14 آذر 1404

پایشگران: آقای سعید نصرتی

شناسایی‌کننده: دکتر عباس عاشوری

یادداشت: نخستین ثبت این زیرگونه برای استان تهران

Subspecies: Heuglin’s (Siberian) Gull Larus fuscus heuglini

No. of individuals: one individual

Place of observation: AradKuh waste, Kahrizak

Province: Tehran

Dates of observation: 5 December 2025

Observers: Saeed Nosrati

Identified by: Abbas Ashoori

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سهره کوهی در تبریز در آذر 1404

Record of Twite in Tabriz in December 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سهرۀ کوهی Linaria flavirostris

شمار پرنده: 6 فرد

مکان پایش: سفیده‌خوان (ایسپیره خون)، تبریز

استان: آذربایجان شرقی

زمان پایش: 14 آذر 1404

پایشگران: آقایان رضا برازنده و ستّار شیری

Species: Twite Linaria flavirostris

No. of individuals: 6 individuals

Place of observation: Sefideh Khan, Ispireh Khun, Tabriz

Province: East Azarbaijan

Dates of observation: 5 December 2025

Observers: Reza Barazandeh & Sattar Shiri

 

ثبت بلبل زیردم سرخ در کیش در آذر 1404

Record of Red-vented Bulbul in Kish in December 2025

 

چکیدۀ این گزارش

نام گونه: بلبل زیردم‌سرخ Pycnonotus cafer

شمار پرنده: 2 فرد

مکان پایش: کیش

استان: هرمزگان

زمان پایش: آذر 1404

پایشگر: آقای اسماعیل باقریان

یادداشت: دیده شدن این پرنده در جزیره کیش، به عنوان جمعیت پایدار به شمار می‌رود.

Species: Red-vented Bulbul Pycnonotus cafer

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Kish Island

Province: Hormozgan

Date of observation: December 2025

Observers: Esmaeil Bagherian

Remarks: Observation of this species on Kish Island is considered as sustainable population.

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of Scarce birds of Iran

ثبت کبوتر چشم‌زرد در شورک ملکی در آذر 1404

Record of Yellow-eyed Dove in Shourak Maleki in December 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کبوتر چشم‌زرد Columba eversmanni

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: شورک ملکی، سرخس

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 15 آذر 1404

پایشگران: آقایان حسین محمودیان و محسن ملاح

Species: Yellow-eyed Dove Columba eversmanni

No. of individuals: one individual

Place of observation: Shourak Maleki, Sarakhs

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 6 December 2025

Observers: Hossein Mahmoudian & Mohsen Mallah

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

چهارمین رکورد کشوری پیپت (نازپای) سیبری در نوکنده در آبان 1396

Fourth national record of Siberian Pipit in Nowkandeh in November 2017

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: پیپت (نازپای) سیبری Anthus japonicus

شمار پرنده: 2 فرد

زمان پایش: 26 آبان 1396

محل پایش: نوکنده

استان: گلستان

پایشگران: آقای مجید سعادتفر

شناسایی‌کنندگان: پِر آلستروم، عبدالرحمن السرحان، علی مهدوی، شاهو دربندی، یان هریسون، هومن درودی و اُسکار کمبل

یادداشت: چهارمین رکورد کشوری و نخستین رکورد این گونه از استان گلستان

Species: Siberian Pipit Anthus japonicus

No. of individuals: 2 individuals

Date of observation: 17 November 2017

Place of observation: Nowkandeh

Province: Golestan

Observer: Majid Saadatfar

Identified by: Per Alstrom, Abdulrahman Al-Sirhan, Ali Mahdavi, Shaho Darbandi, Ian Harrison, Houman Doroudi & Oscar Campbell

Remarks: Fourth national record and the first record of this species from Golestan province.

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قوی کوچک در سولدوز در آذر 1404

Record of Tundra Swan in Solduz in December 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قوی کوچک Cygnus columbianus bewickii

شمار پرنده: 14 فرد

محل پایش: تالاب سودلدوز

استان: آذربایجان غربی

زمان پایش: 15 آذر 1404

پایشگران: آقایان فرشید دیلمقانی و بهزاد زارعی

شناسایی‌کننده و گزارشگر: آقای ستار شیری

Species: Tundra Swan Cygnus columbianus bewickii

No. of individuals: 14 individuals

Place of observation: Solduz wetland

Province: West Azarbaijan

Date of observation: 6 December 2025

Observers: Farshid Dilmaqani & Behzad Zarei

Identifier & Reporter: Sattar Shiri

ثبت چرخ‌ریسک دم‌دراز در استان تهران

Record of Long-tailed Tit in Tehran province

 

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: چرخ‌ریسک دم‌دراز Aegithalos caudatus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: باغ گیاهشناسی

استان: تهران

زمان پایش: 14-15 آذر 1404

پایشگران: آقای هومن درودی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان تهران

Species: Long-tailed Tit Aegithalos caudatus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Botanical garden

Province: Tehran

Dates of observation: 5-6 December 2025

Observers: Houman Doroudi

Remarks: The first record of this species for Tehran province

 

ثبت همه رکوردهای زیرگونه‌های کمیاب ایران

All records of rare subspecies of Iran

ثبت زیرگونه دم سرخ سیاه اروپایی در بند علیخان در آبان 1404

Record of Phoenicurus ochruros gibraltariensis in Band Alikhan in October 2025

 

چکیدۀ این ثبت:

نام زیرگونه: دم‌سرخ سیاه اروپایی Phoenicurus ochruros gibraltariensis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: تالاب بند علیخان، ورامین

استان: تهران

زمان پایش: 8 آبان 1404

پایشگران: آقایان سعید میرسعیدی و هومن درودی

شناسایی‌کنندگان: آقای هومن درودی

Subspecies: European Black Redstart Phoenicurus ochruros gibraltariensis

No. of individuals: One individual

Place of observation: Band Alikhan, Varamin

Province: Tehran

Date of observation: 30 October 2025

Observers: Saeed Mirsaeedi & Houman Doroudi

Identified by: Houman Doroudi

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

هشتمین رکورد کشوری مگس گیر بهشتی هندی در زیدون در آذر 1404

Eighth national record of Indian Paradise Flycatcher in Zeydun in December 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: مگس‌گیر بهشتی هندی Terpsiphone paradisi

شمار پرنده: یک فرد ماده

محل پایش: زیدون، بهبهان

استان: خوزستان

زمان پایش: 11 آذر 1404

پایشگران: آقای کورش کوپی

گزارشگر: آقای کرامت حافظی

یادداشت: هشتمین رکورد این گونه برای ایران و نخستین رکورد این گونه برای استان خوزستان.

Species: Indian Paradise Flycatcher Terpsiphone paradisi

No. of individuals: one individual female

Place of observation: Zeydun, Behbahan

Province: Khuzestan

Date of observation: 2 December 2025

Observers: Kourosh Kopi

Reporter: Keramat Hafezi

Remarks: The eighth record of this species for Iran and first record for Khuzestan province.

ثبت دم‌سرخ پشت‌بلوطی در استان بوشهر

Record of Eversmann’s Redstart in Bushehr province

 

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: دم‌سرخ پشت‌بلوطی Phoenucurus erythronotus

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: عسلویه

استان: بوشهر

زمان پایش: 13 آذر 1404

پایشگران: سیدمهدی نقیبی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان بوشهر

Species: Eversmann’s Redstart Phoenucurus erythronotus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Asaluyeh

Province: Bushehr

Date of observation: 4 December 2025

Observers: Seyed Mahdi Naghibi

Note: The first record of this species for Bushehr province

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

ششمین رکورد کشوری پیپت (نازپای) سیبری در چالوس در آبان 1404

Sixth national record of Siberian Pipit in Chalus in November 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: پیپت (نازپای) سیبری Anthus japonicus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: چالوس

استان: مازندران

زمان پایش: 22 آبان 1404

پایشگران: بانو الهه افسانه

شناسایی‌کنندگان: محسن ملاح، آرش حبیبی آزاد، پر آلستروم و هومن درودی

یادداشت: ششمین رکورد کشوری و نخستین رکورد این گونه برای استان مازندران

Species: Siberian Pipit Anthus japonicus

No. of individuals: One individual

Place of observation: Chalus

Province: Mazandaran

Date of observation: 13 November 2025

Observers: Elaheh Afsaneh

Identified by: Mohsen Mallah, Arash Habibi-Azad, Per Alstrom & Houman Doroudi

Remarks: Sixth national record and the first record of this species from Mazandaran province.

ثبت ریخت کرنگ فام از عقاب خالدار بزرگ در هندیجان در آذر 1404

Record of ‘fulvescens’ morph of Greater Spotted Eagle in Hendijan in November 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نوع اهمیت: ریخت کمیاب

نام: عقاب خالدار بزرگ، کُرنگ فام Clanga clanga, ‘fulvescens’ morph

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: هندیجان

استان: خوزستان

زمان پایش: 8 آذر 1404

پایشگران: آقای احمد محمدی

Type of important: Rare morph

Name: Greater Spotted Eagle Clanga clanga, ‘fulvescens’ morph

No. of individuals: one individual

Place of observation: Hendijan

Province: Khuzestan

Period of observation: 29 November 2025

Observers: Ahmad Mohammadi

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت عقاب شاهی در گندمان در آبان 1404

Record of Eastern Imperial Eagle in Gandoman in November 2025

 

چکیدۀ این ثبت

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی (آسیب‌پذیر)

نام گونه: عقاب شاهی Aquila heliaca

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: تالاب گندمان

استان: چهارمحال و بختیاری

زمان پایش: 30 آبان 1404

پایشگران: آقای امین اخوت

Type of important species: IUCN Redlist (Vulnerable)

Species: Eastern Imperial Eagle Aquila heliaca

No. of individuals: one individual

Place of observation: Gandoman wetland

Province: Charmahal va Bakhtiari

Period of observations: 21 November 2025

Observers: Amin Okhovvat

ثبت ناهنجاری‌ها در پرندگان ایران

Records of abnormalities in Iranian birds

ثبت عقاب صحرایی (دشتی) با سفیدگرایی بخشی در قم در آذر 1404

Record of Steppe Eagle with leucism in Qom in November 2025

 

چکیده این ثبت:

نام گونه: عقاب صحرایی (دشتی) Aquila nipalensis

نوع ناهنجاری: سفیدگرایی بخشی

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: محل دفن زباله البرز، قم

استان: قم

زمان پایش: 7 آذر 1404

پایشگران: آقای موسی مزینانیان

Species: Steppe Eagle Aquila nipalensis

Type of aberration: Partial leucistic

No. of individuals: One Individual

Place of observation: Alborz dump site, Qom

Province: Qom

Date of observation: 28 November 2025

Observers: Musa Mazinanian

ثبت ناهنجاری‌ها در پرندگان ایران

Records of abnormalities in Iranian birds

ثبت عقاب صحرایی (دشتی) با سفیدگرایی بخشی در کاشان در آذر 1404

Record of Steppe Eagle with partial leucistic in Kashan in November 2025

 

چکیده این ثبت:

نام گونه: عقاب صحرایی (دشتی) Aquila nipalensis

نوع ناهنجاری: سفیدگرایی بخشی

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: ابوزیدآباد، کاشان

استان: اصفهان

زمان پایش: 3 آذر 1404

پایشگران: آقای علی خالویی انوشه

Species: Steppe Eagle Aquila nipalensis

Type of aberration: Partial leucistic

No. of individuals: One Individual

Place of observation: Abuzedabad, Kashan

Province: Esfahan

Date of observation: 24 November 2025

Observers: Ali Khalouei Anousheh

 

ثبت همه رکوردهای زیرگونه‌های کمیاب ایران

All records of rare subspecies of Iran

ثبت زیرگونه دم سرخ سیاه اروپایی در دارآباد در آذر 1404

Record of Phoenicurus ochruros gibraltariensis in Tehran in November 2025

 

چکیدۀ این ثبت:

نام زیرگونه: دم‌سرخ سیاه اروپایی Phoenicurus ochruros gibraltariensis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: دارآباد

استان: تهران

زمان پایش: 7 آذر 1404

پایشگران: بانو مهتاب قیدی

شناسایی‌کنندگان: آرزو اقبال‌پور، هومن درودی و ابوالقاسم خالقی‌زاده

Subspecies: European Black Redstart Phoenicurus ochruros gibraltariensis

No. of individuals: One individual

Place of observation: Darabad, Tehran

Province: Tehran

Date of observation: 28 November 2025

Observers: Mahtab Gheydi

Identified by: Arezoo Eqbalpour, Houman Doroudi & Abolghasem Khaleghizadeh

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

هشتمین رکورد کشوری دال هیمالیایی در دشتیاری در آذر 1404

Eighth national record of Himalayan Vulture in Dashtiyari in November 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: دال هیمالیایی Gyps himalayensis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: دشتیاری

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 6 آذر 1404

پایشگران: ابراهیم شکوهی، حکیم پاده‌بان، امید جنگی‌زهی و ماستر رشید

شناسایی‌کنندگان: آقایان ابراهیم شکوهی و دیک فورسمن

یادداشت: هشتمین رکورد این گونه برای ایران و چهارمین رکورد این گونه برای استان سیستان و بلوچستان

Species: Himalayan Vulture Gyps himalayensis

No. of individuals: one individual

Place of observation: Dashtiyari

Province: Sistab va Baluchestan

Date of observation: 27 November 2025

Observers: Abraham Shokouhi, Hakim Padeban, Omid Jangizehi & Master Rashid

Identified by: Abraham Shokouhi & Dick Forsman

Remarks: The eighth record of this species for Iran and the fourth record of this species for Sistab va Baluchestan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت عقاب خاکی در دشتیاری در آذر 1404

Record of Tawny Eagle in Dashtiyari in November 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: عقاب خاکی Aquila rapax

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: دشتیاری

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 5 آذر 1404

پایشگران: آقایان ابراهیم شکوهی

شناسایی‌کنندگان: آقایان ابراهیم شکوهی و دیک فورسمن

Species: Tawny Eagle Aquila rapax

No. of individuals: one individual

Place of observation: Dashtiyari

Province: Sistan va Baluchestan

Dates of observation: 26 November 2025

Observers: Abraham Shokouhi

Identified by: Abraham Shokouhi & Dick Forsman

 

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

ثبت سارگپه چشم سفید در تیس، چابهار در آذر 1404

Record of White-eyed Buzzard in Tiss, Chabahar in November 2025

 

چکیده این ثبت:

نام گونه: سارگپۀ چشم‌سفید Butastus teesa

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: تیس، چابهار

استان: سیتان و بلوچستان

زمان پایش: 5 آذر 1404

پایشگران: آقای سید محمود حسینی

یادداشت: هفتمین رکورد کشوری این گونه از سال 1980 میلادی در ایران

Species: White-eyed Buzzard Butastus teesa

No. of individuals: one individual

Place of observation: Tiss, Chabahar

Province: Sistan va Baluchestan

Dates of observation: 26 November 2025

Observers: Seyed Mahmoud Hosseini

Note: The seventh record of this species since 1980 in Iran.

تکمیل نام نوک خنجری و اصلاح آوانگاری نام آووست

Completion of Persian name of Pied Avocet

 

یکی از گونه‌های پرندگان ایران، «نوک‌خنجری (آووست)» با نام انگلیسی Pied Avocet و نام علمی Recurvirostra avosetta است. اگرچه نخستین نام فارسی این گونه، « مرغ پابلند نوک‌کج» بود (جرویس رید 1337). سپس نام فارسی این گونه، در کتاب پرندگان ایران (اسکات و همکاران 1354)، به شکل «آوست» به کار رفت و در کتاب فیروز (1379)، اطلس پرندگان ایران (کابلی و همکاران 1395) و خالقی‌زاده و همکاران (1396) به شکل «آووست» آمده بود. سپس در دانشنامۀ پرندگان (ادهمی ۱۳۸۴) به شکل «نوک‌خنجری»، در فهرست پرندگان ایران (اسکات و ادهمی 2006) و کتاب پرندگان ایران (منصوری 1387، 1393) به شکل «نوک‌خنجری (آووست)» و در کتاب پرندگان ایران (مبصر 1395) به شکل آووست (نوک‌خنجری) به کار رفت.

 

نگاهی به فهرست پرندگان جهان نشان می‌دهد که دست‌ِکم، پنج گونه نوک‌خنجری به نام‌های زیر در جهان وجود دارند.

• نوک‌خنجری آمریکایی Recurvirostra americana
• نوک‌خنجری آندی Recurvirostra andina
• نوک‌خنجری ابلق Recurvirostra avosetta
• نوک‌خنجری گردن‌سرخ Recurvirostra novaehollandiae

و همچنین یک گونۀ فسیلی به نام

• Recurvirostra sanctaneboulae

 

 

همچنین بررسی تلفظ نام انگلیسی Avocet نشان می‌دهد که بهترین آوانگاری نام انگلیسی این پرنده، «اَوِسِت» است که آوانگاری یادشده در کتاب پرندگان ایران (اسکات و همکاران (1354) بیشتر از آوانگاری‌های دیگر به آن نزدیک بود.

 

بنابر این، برای شناخت دقیق‌تر پرنده‌نگران ایرانی نسبت به این گونه در میان دیگر گونه‌های نوک‌خنجری در جهان و سیاست هماهنگی بیشتر بین نام‌های فارسی و انگلیسی، واژۀ ابلق نیز به نام فارسی این گونه افزوده می‌شود و نیز برای رعایت آوانگاری درست از نام انگلیسی این پرنده، ازین پس نام این گونه در فهرست‌های پرندگان ایران به شکل زیر نوشته خواهد شد.

 

نوک‌خنجری (اَوست) ابلق

Pied Avocet

Recurvirostra avosetta

 

منابع

ادهمی، علی (۱۳۸۴). دانشنامه پرندگان. بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، ۲۲۹ ص.

اسکات، درک، علی ادهمی میرحسینی و حسین مروج همدانی (1354). پرندگان ایران. سازمان حفاظت محیط زیست، 404 ص.

فیروز، اسکندر (۱۳۷۹). مهره‌داران ایران. مرکز نشر دانشگاهی، ۴۹۱ ص.

کابلی، محمد، منصور علی آبادیان، محمد توحیدی‌فر، علیرضا هاشمی، سید بابک موسوی و کیس رزلار (1395). اطلس پرندگان ایران. سازمان حفاظت محیط زیست، 620 ص.

مبصر، فرید (1395). راهنمای میدانی پرندگان ایران. انتشار شخصی، 255 ص.

منصوری، جمشید (1379). راهنمای پرندگان ایران. نشر ذهن‌آویز، 490 ص.

منصوری، جمشید (1387). راهنمای پرندگان ایران. نشر فرزانه، 513 ص.

منصوری، جمشید (1392). راهنمای پرندگان ایران. نشر فرزانه، 517 ص.

Khaleghizadeh A., Roselaar C., Scott D.A. Tohidifar M., Mlikovsky J., Blair M. & Kvartalnov P. (2017). Birds of Iran: Annotated checklist of the bird species and subspecies. Iran-Shenasi Publishing, 474 pp.

Scott, D. & Adhami A. (2006). An updated checklist of the Birds of Iran. Podoces, 1(1/2): 1-16

 

*****

ثبت پیغوی کوچک (شکره) در استان کردستان

Record of Shikra in Kordestan province

 

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: پیغوی کوچک (شکره) Tachyspiza badia

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: سنندج

استان: کردستان

زمان پایش: 12 تیر 1404

پایشگران: آقای شورش وهابی

شناسایی‌کنندگان: شورش وهابی و دیک فورسمن

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان کردستان

Species: Shikra Tachyspiza badia

No. of individuals: one individual

Place of observation: Sanandaj

Province: Kordestan

Date of observation: 3 July 2025

Observers: Shoresh Vahabi

Identified by: Shoresh Vahabi & Dick Forsman

Remarks: New species for Kordestan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

هفتمین رکورد کشوری پیپت (نازپای) سیبری در ماهشهر در آذر 1404

Seventh national record of Siberian Pipit in Mahshahr in November 2025

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: پیپت (نازپای) سیبری Anthus japonicus

محل پایش: بندر ماهشهر

استان: خوزستان

 

پایش نخست:

شمار پرنده: یک فرد

زمان پایش: 4 آذر 1404

پایشگران: آقای شایان بهبهانی

 

پایش دوم:

شمار پرنده: 2 فرد

زمان پایش: 9 آذر 1404

پایشگران: آقای شایان بهبهانی

 

شناسایی‌کنندگان: محسن ملاح و پر آلستروم

یادداشت: هفتمین رکورد کشوری و نخستین رکورد این گونه برای استان خوزستان

Species: Siberian Pipit Anthus japonicus

Place of observation: Bandar-e Mahshahr

Province: Khuzestan

 

First observation:

No. of individuals: One individual

Date of observation: 25 November 2025

Observers: Shayan Behbahani

 

Second observation:

No. of individuals: 2 individuals

Date of observation: 30 November 2025

Observers: Shayan Behbahani

 

Identified by: Mohsen Mallah & Per Alstrom

Remarks: Seventh national record and the first record of this species from Khuzestan province.

ثبت ناهنجاری‌ها در پرندگان ایران

Records of abnormalities in Iranian birds

ثبت بلبل خرما با سفیدگرایی در هندیجان در آذر 1404

Record of White-eared Bulbul with leucism in Hendijan in November 2025

 

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: بلبل خرما Pycnonotus leucotis

نوع ناهنجاری: سفیدگرایی بخشی

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: هندیجان

استان: خوزستان

زمان پایش: 4 آذر 1404

پایشگران: آقای احمد محمدی

Species: White-eared Bulbul Pycnonotus leucotis

Type of aberration: Partial leucistic

No. of individuals: One individual

Place of observation: Hendijan

Province: Khuzestan

Date of observation: 25 November 2025

Observers: Ahmad Mohammadi

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت عقاب خاکی در همدان در مهر 1403

Record of Tawny Eagle in Hamedan in October 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: عقاب خاکی Aquila rapax

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: همدان

استان: همدان

زمان پایش: 20 مهر 1403

پایشگران: آقای علی ثقفی

شناسایی‌کنندگان: دیک فورسمن، علیرضا کیانی‌نژاد، ابوالقاسم خالقی‌زاده، محسن ملاح، کرامت حافظی، پراساد گنپول، مگنوس اولمن، آرش حبیبی آزاد، جایادِولن پراوین و شاهو دربندی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه از غرب ایران و استان همدان

Species: Tawny Eagle Aquila rapax

No. of individuals: one individual

Place of observation: Hamedan

Province: Hamedan

Dates of observation: 11 October 2024

Observers: Ali Saghafi

Identified by: Dick Forsman, Alireza Kianinezhad, Abolghasem Khaleghizadeh, Mohsen Mallah, Keramat Hafezi, Prasad Ganpule, Magnus Ullman, Arash Habibi-Azad, Jayadevan Praveen and Shaho Darbandi

Note: The first record of this species from western Iran and Hamedan province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت عقاب شاهی در شوشتر در آبان 1404

Record of Eastern Imperial Eagle in Shushtar in November 2025

 

چکیدۀ این ثبت

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی (آسیب‌پذیر)

نام گونه: عقاب شاهی Aquila heliaca

شمار پرنده: یک بالغ

مکان پایش: کهنک، شوشتر

استان: خوزستان

زمان پایش: آبان 1404

پایشگران: آقای عبدالحسین بهرامی‌پور

Type of important species: IUCN Redlist (Vulnerable)

Species: Eastern Imperial Eagle Aquila heliaca

No. of individuals: one adult

Place of observation: Kahanak, Shushtar

Province: Khuzestan

Period of observations: November 2025

Observers: Abdolhossein Bahramipour

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت عقاب شاهی در شوشتر در آبان 1403

Record of Eastern Imperial Eagle in Shushtar in November 2024

 

چکیدۀ این ثبت

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی (آسیب‌پذیر)

نام گونه: عقاب شاهی Aquila heliaca

شمار پرنده: یک بالغ

مکان پایش: شوشتر

استان: خوزستان

زمان پایش: آبان 1403

پایشگران: آقای عبدالحسین بهرامی‌پور

Type of important species: IUCN Redlist (Vulnerable)

Species: Eastern Imperial Eagle Aquila heliaca

No. of individuals: one adult

Place of observation: Shushtar

Province: Khuzestan

Period of observations: November 2024

Observers: Abdolhossein Bahramipour

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت عقاب خالدار بزرگ در شوشتر در آبان 1404

Record of Greater Spotted Eagle in Shushtar in November 2025

 

چکیدۀ این ثبت:

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی (آسیب‌پذیر)

نام گونه: عقاب خالدار بزرگ (تالابی) Clanga clanga

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: استخر پروش ماهی کارون، شوشتر

استان: خوزستان

زمان پایش: 29 آبان 1403

پایشگران: آقای عبدالحسین بهرامی‌پور

Type of important species: IUCN Redlist (Vu)

Species: Greater Spotted Eagle Clanga clanga

No. of individuals: one individual

Place of observation: Karun Fish pond, Shushtar

Province: Khuzestan

Period of observations: 20 Nove,ber 2025

Observers: Abdolhossein Bahramipour