واژگان پرندگان
Terminology of birds
گردآوری و پژوهش: ابوالقاسم خالقی‌زاده
By: Abolghasem Khaleghizadeh
تازه‌ترین به‌روزرسانی: 31 فروردین 1402
Updated: 20 April 2023
- در این چکیدۀ واژگان، نخست واژه‌هایی که در کتاب‌های چاپ شده بودند، بازبینی شد. سپس تلاش شد تا کمابیش از واژه‌ها و گزاره‌های درست فارسی، با معنی علمی درست، کاربردی، فراگیر و کوتاه استفاده شود.
- در مورد برخی واژه‌ها، پس از هم‌اندیشی با دیگر کارشناسان، واژه‌های درست فارسی نو برگزیده شد.
- در مورد برخی واژه‌ها، جایگزین فارسی مناسب یافت نشد. بنابراین، بر پایۀ پیشینۀ کاربرد آنها در سده‌های گذشته، همچون بخشی از واژگان فارسی انگاشته شدند.
این واژه‌ها عبارتند از:
"شکل، فرم، خط، طولی، عرضی، افقی، ارتفاعی، فصلی، حلقه، دایره، دوره، جمعیت، عادی، معمول، قلم، محور، قلاب، قیچی، نقاب، عنبیه، فضله، ضدنور، حلقه‌گذاری (ringing)، قفس، ثبت (رکورد) (record)."
برای مهاجرت واژۀ کوچ، و برای مهاجر واژۀ کوچنده دارای رواج کم بود. بنابراین، واژۀ فارسی در درون پرانتز قرار گرفت.
واژگان فارسی English word(s)
شکم Abdomen
ناهنجاری پوشش رنگی Aberration of plumage colouration
ناهنجاری Abnormality
فراوان Abundant
آشیانۀ پویا (فعال)Active nest
بالغ Adult
بالغان، بالغ‌هاAdults
سال (سن) Age
سال‌یابی (تعیین سن)Ageing
کیسۀ هوایی Air sac
زالی Albinism
{کل بدن سفید با چشم‌های سرخ}
گونۀ بیگانه Alien species
مهاجر (کوچنده) ارتفاعی Altitudinal migrant
جوجۀ دیررس Altricial nestling
بالچه (شست بال) Alula
مچ پا Ankle
مورچه‌گیری Anting
پوست پرنازا (بدون رویش پر) Apteria
بازو Arm
بازوچال (گودۀ بازو) Armpit
{از راه} رسیدن Arrival
لکۀ روی گوش Auricular patch
گوشپرها Auriculars
پرهای زیربازو Axillaries
پشت (و کمر) Back
نوار (نوار عرضی) Band
نواربندی (الگوی نواردار) Banding
نوارگذاری (حلقه‌گذاری) Banding
ریشۀ پر Barb
ریشک پر Barbule
نواری Barred
چینش نوارهای عرضی Barring
نیمۀ پسین (نیمۀ عقبی) Basal half
پایه {برای نوک و پرها} Base
پوشش پایه‌ای Basic plumage
هرزبال، شست بال (بالچه) Bastard wing
نوک (منقار) Beak
ریش Beard
شکم Belly
کج Bent
پیش‌بند {در گنجشک} Bib
نوک (منقار) Bill
ناخنِ نوک {در غاز و اردک} Bill nail (in geese)
سرِ (تُکِ) نوکBill tip
نوک‌بازی Billing (nebbing)
دونامی Binomial
سایۀ پرندگان Bird shadow
پرنده‌باز(ان) Birder(s)
پرنده‌نگرها (پرنده‌نگران) Birdwatcher(s)
پرنده‌نگری (تماشای پرندگان) Birdwatching
بیرونزدگی استخوانی بالای چشم (ستیغ ابرویی) Bony projection over the eyes
نوار شانه‌ای Brace
{در پرندگان کنارآبزی و مرغِ حق‌ها}
(in waders and scops owls)
شاخه‌رَوی Branching
سینه Breast
زادآور (جوجه‌آور) Breeder
پهنۀ جوجه‌آوری Breeding arena
دورۀ جوجه‌آوری Breeding period
پوشش (پروبال) جوجه‌آوری Breeding plumage
موسم جوجه‌آوری Breeding season
موفقیت (پیروزی) جوجه‌آوری Breeding success
پل پیشانی {از نوار ابرویی} Bridge forehead (from supercilium)
لکۀ کُرچی (لکۀ جوجه‌آوری) Brood patch
روشن (در رنگ‌ها) Bright
میخچۀ پا Bumblefoot
ندا (صدا) Call
کُلاه (بالای سر) Cap
نوار مچی {در کاکایی} Carpal bar
مفصل (بندگاه) مچی Carpal joint
لکۀ مچی {در پرندگان شکاری} Carpal patch
چرخش پنجه‌ای Cart-wheeling
رودۀ کور (کورروده) Cecum (plural Ceca)
نرمۀ (بالشتک) بینی {در پرندگان شکاری} Cere
گونه‌ها Cheeks
سینه Chest
جوجه Chick
چانه Chin
اسکنه‌مانند (نوک) Chisel-like
رده Class
استخوان‌های ترقوه (چنبری) Clavicles
پنجه (چنگال) Claw
تمیزکردن Cleaning
بالا رفتن Climbing
پارگین (مَخرَج) Cloaca
بوسۀ پارگین (بوسۀ مَخرَجی) Cloacal kiss
دسته‌تخم Clutch
یقه (طوق) Collar
ریخت (گرایش) رنگی Colour morph
فاز رنگی {در پرندگانی مانند اگرت ساحلی} Colour phase
تاج گوشتی، برآمدگی پیشانی {در راستۀ غازسانان} Comb
معمول Common
مخروطیCone-shaped
پرهای پوششی (ریشه‌ای، اصلی) Contour feather
جفتگیری کردن Copulate
جفتگیری Copulation
نمایش‌های جفتخواهی (نمایش‌های خواستگاری) Courtship display
پوشپرها Coverts
کاکل (تاج)Crest
پوشپرهای تهیگاهی Crisum
چینه‌دان Crop
نوکقیچی Crossbill
تارَک، تاج Crown
ستیغِ نوک {خط برآمدگی میانی در فرونوک} Culmen (upper ridge)
خنجرمانند Dagger-like
تیره Dark
پُررنگ Dark
خمیده به پایین Decurved
پوشش شناخته‌شده Definitive plumage
رهسپارشدن Departure
پخشیده {در رنگ} Diffused {in colour}
کم‌رنگ (رقیق) Diluted
دوریختی (جنسی) Dimorphism (Sexual)
شیرجه رفتن Dive
رام، دامی (اهلی) Domestic
گونۀ چیره (غالب) Dominant species
پشتی Dorsal
کُرک‌پر Down
مات Dull
خاک‌مالی (حمام خاک) Dust bathing
گوشپر، پوشپرهای گوش Ear coverts
خال گوش Ear spot
دسته‌پر گوش Ear tuft
گوش‌آویز Earlobe
تولک موسمی (بین فصلی) Eclipse
لبۀ پرها (در شاهپریکمی‌ها، شاهپردومی‌ها و شاهپرسومی‌ها
Edge of feathers (primaries, secondaries, tertials)
شکل تخم Egg shape
دندان نوک Egg tooth
خم بیرونی (در لبۀ شاهپرها) Emargination
برون‌کوچی Emigration
بوم‌زاد Endemic
سرخ‌گرایی Erythrism
خطِ چشمی Eye line
حلقۀ چشمی Eye ring
نوارِ چشمی Eye stripe
نقابِ چشمی (مانند کورکورها) Eye-mask (in kites)
ابرو Eyebrow
چشم‌ها Eyes
آشیانۀ عقاب Eyrie
چهره، رُخ (صورت) Face
صفحۀ (دیمۀ) چهره {در جغدها} Facial disc (in owls)
نقابِ چهره Facial mask
پوستِ چهره {در قرقاول} Facial skin
رنگ‌پریده (رنگ‌ورورفته) Faded
فضله‌ای Faecal
کیسۀ فضله Faecal sac
فضله Faeces
رنگ‌رفته (ناپیدا) Faint
به نسبت معمول Fairly common
چشمانِ دروغین False-eyes
چهرۀ دروغین False-face
خانواده (تیره) Family
پاک‌سازی نوک Feaking
پرها Feathers
پرهای شانه‌مانند (در جغدها) Feather comb
مسیرِ رویش پر Feather tract
دانخوری Feeder
انگشتانِ پا Feet
بیرونزدگی پا از دُم Feet projection
ران Femur
چنگک نوک Festoon
(در نیم‌نوک بالا در پرندگان شکاری)
رشته‌پر Filoplume
انگشت‌پر {در پرندگان شکاری} Finger
پهلوها Flanks
بال‌زدن Flapping
دورۀ جوجۀ پروازی Fledging period
مرحله (گامه) جوجۀ پروازی Fledging stage
جوجۀ پروازی Fledgling
پرندگان بی‌پرواز Flightless
گله Flock
پفی، پُف کرده Fluffy
جهیدن Flush
دایرۀ ترس Flush distance
بال‌بال‌زنی Fluttering
گذرگاه پروازی Flyway
جلویِ بال Forearm
لکۀ جلویِ بال Forearm patch
پیشانی Forehead
جلویِ گردن Foreneck
دُم دوشاخه Forked tail
پوشش شکل‌دهنده Formative plumage
تازه Fresh
لبه Fringe
نوار پیشانی Frontal bar
سپرِ پیشانی Frontal shield
استخوان آرزو Furcula (Wishbone)
شکاف دهان Gape
شکاف دهان (در جوجه) Gape flange
لکۀ شکاف دهان Gape-patch
{در کشیم کوچک} [in Little Grebe]
چین شکاف دهان Gape Rosette
گونه Gena
سرده Genus
سنگدان Gizzard
بال‌بازرَوی Glide, Gliding
درخشان (براق) Glossy
برجستگی زیرِنوک (در کاکایی) Gonys
خال زیرِ نوک (در کاکایی) Gonys spot
زاویۀ برجستگی زیر ِنوک Gonydeal angle
گلوبند Gorget
پوشپرهای بزرگ (روی بال) Greater coverts
گروه Group
نوار گلویی {در بازها} Gular stripe
خو، خوی (عادت)Habit
خوگیری، خوگرفتن (عادت کردن) Habituation
پرهای یال (پرهای افراشتۀ پسِ‌سر) Hackles
انگشت پشتی پا Hallux
دستپر (پرهای انگشتان دست) Hand
تخم جوجه‌شده (تفریخ‌شده) Hatched egg
ازتخم درآمدن Hatching
جوجۀ نوپا (جوجۀ ازتخم درآمده) Hatchling
شکار غافلگیرانه Hawking
دل (قلب)Heart
پینۀ زانوHeel-pad
انگشت پشتی پا Hind toe
پشتِ گردن Hindneck
تَه‌مایه (ته‌رنگ) Hint
محور توخالی Hollow shaft
کلاه‌دار Hooded
قلاب‌دار Hooked
قلابک Hooklet
جستن، جهیدن Hopping
درجا بال‌زنی Hovering
بازویی Humeral
بازو Humerus
دورگه Hybrid
پهنۀ (زون) دورگه‌زایی Hybrid zone
دورگه‌زایی Hybridization
شناسایی Identification
روشنایی Illumination
انگارش (تصور، تجسم) Imagination
نابالغ Immature
درون‌کوچی Immigration
بخش درونی شاهپریکمی‌ها Inner primaries
انگشت درونی پا Inner toe
بخش درونی پر Inner web
بخش درونی بال (از پهلوها تا خم بال) Inner wing
رنگین کمانی Iridescence
عنبیه Iris
فوران Irruption
-فام، -گون (مایل به) (در رنگ‌ها) -ish
گمانه Jizz (or giss)
(یک گمانه یا انگارش (تصور) سریع از یک پرنده بر پایۀ ویژگی‌های بیرونی مانند اندازه و رنگ، همراه با رفتار، جابجایی، پرواز و آوای یک پرندۀ ویژه و با توجه به شناخت پیشین از یک گونه)
پایین گلو Jugulum
جوان، نوجوان Juvenile
جناغ سینه Keel
زانو Knee
برآمدگی پیشانی (در مرغابی‌سانان) Knob
فرود آمدن Landing
بالۀ پوستی Lappet
انباشتگاهِ غذا Larder
کناری Lateral
نوار کناری تارک Lateral crown stripe
نوار کناری گلو Lateral throat stripe
لبۀ جلویی بال Leading edge of wing
پاها Legs
رسیدن پا به دُم Legs exceeding tail
{در زمان پرواز} (when stretched in flight)
پرهای پا Leg feathers
آوردگاه Lek
پهنۀ نبرد Lek arena
دستۀ {نرهای} هماوردان Lek size
قلمرو نبرد Lek territory
نبرد (نمایش) جفتیابی Lekking (=Lek mating)
گونۀ نبرد جفتیابی Lekking species
پوشپرهای کوچک (روی بال) Lesser coverts
سفیدگرایی Leucism
(در دو شکل: بخشی از بدن سفید (بخشی) یا همۀ بخش‌های بدن سفید (سراسری))
{در هر دو شکل، رنگ چشم طبیعی است.}
(in two forms: Partial leucistic or fully leucistic)
فهرست گونه‌های زندگی (برای پرنده‌نگر) Life list
گونه‌افزای زندگی (برای پرنده‌نگر)Lifer
(گونه‌ای که نخستین بار توسط یک پرنده‌نگر دیده می‌شود)
روشن (کم‌رنگ) Light
پای پره‌دار Lobbed
{پرۀ پا متفاوت از پردۀ پا است. در پای پره‌دار، برگۀ پوستی در کنار هر انگشت پا مانند پای کشیم و چنگر}
بلندبالان (سیاه‌چشمان مانند شاهین) Longwings
چشم تا نوک (جلوی چشم) Lore
نوار چشم تا نوک Lore-bar
نیم‌نوک پایین، فرونوک Lower mandible
زردگرایی پرورشی (در پرورش پرندگان) Lutinos
بالاپوش (جُبِّه، قَبا) Mantle
پوش -mantled
نوار کنار چانه Malar stripe
آرواره Mandible
نقاب {در کاکایی، سنگ‌چشم و برخی گونه‌ها} Mask
جفتیابی Mating
پوشپرهای میانی (روی بال) Median coverts
نوار میانی تارک Median crown stripe
سیاه‌گرایی Melanism
انگشت میانی پا Middle toe
پنجرۀ میانی بال Midwing panel
مهاجر (کوچنده) Migrant
مهاجرت (کوچ) Migration
گذرگاه مهاجرت (کوچ) Migration flyway
مهاجر (کوچگر) Migrator
بی‌تابی پیش از کوچ (مهاجرت) Migratory restlessness
تقلید Mimicry
لکه‌های سفید نوکِ بال {در کاکایی} Mirror
تور پرنده‌گیری Mist net
آشوبگری Mobbing
پرریزی Molt, molting
گونۀ تک‌نماد Monotypic species
ریخت Morph
ریخت رنگی Morph
ریخت‌شناسی Morphology
مرمری Mottled
نوار سبیل Moustachial stripe
فوج Murmuration
جهش Mutation
ناخن Nail
پسِ‌سر Nape
لکۀ پسِ‌سر Nape patch
سوراخ (شکاف) بینی Nares
شیار بینی Nasal groove
کرک‌پر نوزادی Natal down
بومی Native
سوزن‌مانند Needle-like
جعبۀ آشیانه‌ای Nest box
آشیانه‌سازی Nest building
آشیانه‌سازی Nesting
جوجۀ آشیانه‌ای Nestling
دورۀ جوجۀ آشیانه‌ای Nestling period
(جوجۀ بدون توان پرواز)
گامۀ جوجۀ آشیانه‌ای Nestling stage
بدون انگشت پشت پا No hind toe
نام‌گذاری Nomenclature
نازادآور Non-breeder
سوراخ (شکاف) بینی Nostril
تورفتگی درونی {در لبۀ شاهپرها} Notch
پوشش جفتیابی (همسریابی) Nuptial plumage
پرهای بلند پسِ‌سری {در زمان جوجه‌آوری حواصیل} Occipital plumes
چشمان دروغین Ocelli
چشم دروغین Ocellus
سفید چرکی Off-white
زمان آغاز Onset (The onset)
سرپوش بینی Operculum
حلقۀ (دایرۀ) چشمی Orbital ring
پوست کنار چشم {در شاهین‌ها} Orbital skin
راسته Order
بخش بیرونی شاهپریکمی‌ها Outer primaries
انگشت بیرونی پا Outer toe
بخش بیرونی پر Outer vane/web
بخش بیرونی بال (از خم بال تا سرِ بال) Outer wing
شاهپریکمی شمارۀ 1، 2، 3، ... P 1,2,3, …
روشن/کم رنگ Pale
روشن/کم رنگ Pallid
انجمن Parliament
مهاجر (کوچنده) بخشی Partial migrant
بخشی از پا پرده‌دار Partial webbing
دسته Party
مهاجر عبوری (کوچنده گذری) Passage migrant
برآمدگی یا قله (در سر پرندگان) Peaked (in head)
سازمان چیرگی نوک‌زنی Pecking order
نوار سینه‌ای Pectoral band
ریمه Pellet
شاهپرPennaceous feather
نشیمنگاه (یا نشستگاه) Perch
نشستن پرندگان {در یک نقطه به مدت کوتاه یا بلند} Perching
دست‌آموز Pet
ابلق (پیسه) Pied
شیر کبوتر Pigeon milk
یکدست (ساده) Plain
پوشش (پروبال) Plumage
پرشناسی Plumology
شیرجه زدن Plunge
گونۀ چندسنخی (گونۀ دارای چند زیرگونه) Polytypic species
کُرک‌پرِ پودری Powder down feather
جوجۀ زودرس Precocial nestling
پرآرایی Preening
پیش‌شست Prehallux
شاهپریکمی‌ها Primaries
رسیدن شاهپریکمی‌ها به دُم {در زمان استراحت} Primaries exceeding tail (at rest)
لکۀ پای شاهپریکمی‌ها Primary base patch
پوشپرهای یکمی Primary coverts
بیرونزدگی شاهپریکمی‌ها Primary projection
{بیرونزدگی شاهپریکمی‌ها از لبۀ شاهپردومی‌ها و شاهپرسومی‌ها در حالت نشسته}
نوک شاهپریکمی‌ها Primary tip
پنجرۀ شاهپریکمی‌ها Primary window
پوستِ پرزا Pteryla
جوجه (جوجه‌ها) Pullus (pulli)
مردمک Pupil
قلم (خامۀ) پر Quill
ساقۀ پر Rachis
نایاب Rare
پشتِ سر Rear
بازشناسی (تمییز دادن) Recognition
بهبود Recovery
پخش صدا Recall
ثبت کردن (فعل) Record (v.)
ثبت (رکورد) (اسم) Record (n.)
شاهپرهای دُم Rectrices
خمیده به بالا Recurved
برون افکندن (بالا آوردن) Regurgitate
برون‌افکنی Regurgitation
رهاسازی Release
پرهای پروازی Remiges
دربرگیرندۀ شاهپریکمی‌ها، شاهپردومی‌ها و شاهپرسومی‌ها
Including primaries, secondaries, tertials
یادآور Reminiscent
ماندگار (مقیم) Resident
کناردهانی Rictal
موپر کناردهانی Rictal bristle
خال کناردهانی (در بوچانگاها) Rictal spot (in Drongos)
دور، کناره Rim
حلقه Ring
حلقه‌گذاری Ringing
بازیابی حلقه Ringing recovery
آیین Ritual
جایگاه استراحتگاه گروهی (جایگاه شبگذرانی و شب‌مانی) Roosting site
پر افراشته (پر سیخ‌شده) Rouse
یال Ruff
دُمگاه Rump
لکۀ دُمگاه Rump patch
زنگاری Rusty
شاهپردومی شمارۀ 1، 2، 3، ... S1,2,3, …
زین، سُخمه (پشت و بال) Saddle
چینش پولک‌دار (در پوشپرها) Scaling
پرندگان گریخته (فراری) از قفس Scaped birds
کمان شانه‌ای Scapular crescent
پرهای شانه‌ای {پرهای میان بال و بدن} Scapulars
کمیاب Scarce
لاشه‌خوار Scavenger
به‌هم‌ریختگی رنگی Schizochroism
شاهپردومی‌ها Secondaries
پنجرۀ شاهپردومی‌ها Secondary panel
نیم‌پر Semiplume
جداسازی (تفکیک) Separation
جنس (نر، ماده و نابالغ) Sex
تعیین جنس {نر، ماده و نابالغ} Sexing
دوریختی جنسی Sexual dimorphism
سایه نگارۀ پرندگان (در طراحی پرندگان) Shadow bird image
محور پر (قلم (خامۀ) پر+ ساقه پر)Shaft
پا (زانو تا مچ) Shank
درخشان Shining
کوتاه‌بالان (زردچشمان مانند بازها) Shortwings
شانه Shoulder
ضد نور (حالت یا نگاره در عکاسی) Silhouette
سایه‌رُخ Silhouette
لاغر {برای جثه}، نازک {برای نوک} Slim
نوک‌آویز Snood
بال اوج‌گیری Soar, Soaring
آواز Song
کفچه‌ای Spatulate (Spoon-shaped)
گونه Species
آیینۀ بالی {دراردک‌ها} Speculum
شکاف ابرویی Split supercilium
خالدار Spotted
چینش خالدار {در روتنه} Spotting (on upperparts)
دُم بازشده Spread tail
مهمیز، سیخک (در پشت پا یا در بال) Spur
دُم چهارگوش Square-tipped tail
اُتراقگاه مهاجرتی Staging areas
شیرجه (در شاهین‌ها) Stoop
ایستگاه مهاجرتی Stopover
چینش رگه‌ها Streaking
رگه‌ها Streaks
نوار طولی Stripe
نیمه‌بالغ {در پرندگان دارای سن بلوغ چندین سال} Subadult
کممایه (در رنگ) Subdued
نوار زیرِسبیل Submoustachial stripe
زیرگونه Subspecies
نوار زیرِپایانی Subterminal band
کممایه (بی‌جان) Subdued
مهاجر (کوچنده) تابستانه Summer migrant
پوشش (پروبال) تابستانه Summer plumage
آفتاب‌گیری (حمام آفتاب) Sun-bathing (Sunning)
نوار ابرویی Supercilium
ستیغ بالای چشم (ستیغ ابرویی) Supraorbital ridges
نوار بالای چشم تا نوک Supraloral stripe
شیرجه آرام به پایین Swooping down
ماهیچۀ سوتک Syringal muscle
سوتک Syrinx
نشانه Tag
نشانه‌گذاری Tagging
دُم Tail
نوار دُمی Tail band
شکاف دُم Tail-dipping
لبۀ دم Tail tip
پنجه‌درپنجه انداختن Talon-grappling
چنگال‌ها، پنجه Talons
سیخک پا Tarsal spur
قلم پا (تارسوس) Tarsus
دوقلونامی (نام‌های علمی) Tautonym
پوشپر (پوشپرها) Tectrix (Tectrices)
نوار پایانی {در دُم یا بال} Terminal band
قلمرو (گستره) Territory
شاهپرسومی‌ها {در پرندگانی مانند اردک‌ها} Tertials
ران Thigh
پلک سوم Third eyelid
گلو Throat
ساق پا Tibia
تیک‌دار (طرح پوشش) Ticking
ته‌رنگ (سایۀ رنگ) Tinge
سرِ نوک (تُکِ منقار) Tip of bill
گیس‌پر Tippet
انگشت پا Toe
لبۀ کناری نوک Tomium (Tomia)
سراسرپرده (در پا) Totipalmate
نای Trachea
لبۀ پشتی (پسین) بال Trailing edge of wing
سه نامی Trionym
شلوار یا شلوارک Trousers
شلوار (پرهای بلند روی ساق و قلم پا در عقاب‌ها) و
شلوارک (پرهای بلند روی ساق پا در سنقرها، سارگپه‌ها و بازها)
دسته‌پرهای دم Tuft tail feathers
کاکل‌پرها (پرهای کاکل‌مانند) Tufted feathers
کاکل‌پرهای دمگاه Tufted rump feathers
پرنده‌جو Twitcher
نمونه‌ای (نمادی)Typic
شکل نمادین، شکل نمونه‌وار (شکل نمادوار) Typical form
نامعمول Uncommon
زیرتنه، بخش‌های زیرین بدن Underparts
زیرِدُم Undertail
پوشپرهای زیرِدُم Undertail coverts
زیرِبال (بخش زیرین بال) Underwing
نیم‌نوک بالا، فرانوک Upper mandible
روتنه، بخش‌های رویی بدن Upperparts
روی شاهپرهای دُم Uppertail
پوشپرهای روی دُم Uppertail coverts
روی بال (بخش رویی بال) Upperwing
سرگردان Vagrant
پهنۀ پر Vane
زیردُم (تُهیگاه) Vent
شکمی Ventral
راه‌راه کرمیVermiculated
موپَر Vibrissae
آواسازی (دربرگیرندۀ صداها، آواها و آوازها)Vocalization (including calls & songs)
آوای پرندگان Voice
رنگ شُسته Washed
آب‌تنی (حمام آب) Water bathing
غبغبک (پوستِ رُخ) Wattle
پردۀ انگشتان پا Web
پای پرده‌دار {پردۀ پوستی کامل بین انگشتان} Webbed foot
لکۀ سفید پای شاهپریکمی‌ها White patch at base of primaries
لکۀ سفید شاهپریکمی‌ها White primary flash
نوار بالی Wing bar
فرمولِ بالی Wing formula
چینش خطدار بال (زیر بال) Wing lining
نوک (سرِ) بال Wing tip
بال زدن Wingbeat
گستردگی بال‌ها Wingspan
پوشش (پروبال) زمستانه Winter plumage
مهاجر (کوچنده) زمستانه Winter migrant
مهاجر (کوچنده) زمستانگذران Wintering migrant
پوشش کهنه Worn plumage
مچ Wrist
ویرگول مچی Wrist comma
زردگرایی Xanthism (Xanthrochromism)
خمیازه کشیدن Yawning
جوان Young
---
گوناگونی اردک‌ها Types of ducks
مرغابی‌های روآبچر، اردک‌های شیرجه‌زن (غواص) و اردک‌های ماهی‌خوار
Dabbling (Puddle) ducks, Diving ducks, Saw-billed ducks
گوناگونی رنگ‌ها Types of colour
درخشان، تابان (براق)، رنگین کمانی، روشن، گرم، سرد، تیره (پُررنگ)، روشن (کم‌رنگ)، مات، مایل به رنگ ...(...فام)، پخشیده، کم‌رنگ (رقیق)، روشن/کم‌رنگ، کممایه (بی‌جان)، ته‌مایه، رنگ‌پریده، رنگِ شسته، ته‌رنگ (سایۀ رنگ)، رنگ‌رفته، تازه و کهنه
Shining, Glossy, Iridecence, Bright, Warm, Cool, Dark, Light, Dull, Diluted, Pale/Pallid, Subdued, Hint, Faded, Washed, Tinge, Faint, Fresh, Worn
گوناگونی نوک در پرندگان Types of bill in birds
راست (مستقیم)، سوزن‌مانند، کلفت، خنجرمانند، خمیده به بالا، خمیده به پایین، کج، قلاب‌دار، مخروطی، اسکنه‌مانند، پهن، کفچه‌ای و نوکقیچی
Straight, Needle, Stout, Dagger-shaped, Recurved, Decurved, Bent, Hooked, Cone-shaped, Chisel-like, Flat, Spatulate (Spoon-shaped) & Crossbill
گوناگونی چینش انگشتان پا Types of toe arrangement
آزادانگشتی، جلوسه‌انگشتی، چسب‌انگشتی، همسان‌انگشتی (1 و2 در پشت پا) و ناهمسان‌انگشتی (1و4 در پشت پا)
Pamprodactyl, Anisodactyl, Syndactyl, Heterodactyl & Zygodactyl
گوناگونی پرده بین‌انگشتی پا Types of interdigit webbing
پرده‌دار، سراسرپرده‌دار، نیم‌پرده‌دار، پره‌دار
Palmate, Totipalmate, Semipalmate, Lobbed
حواس پنجگانه Five senses
بینایی، شنوایی، چشایی، بویایی و بساوایی (لامسه)
Sight, Hearing, Taste, Smell & Touch
گوناگونی شکل آشیانه Types of nest form
بی‌آشیان، خراشیده، کپه‌ای، تاقچه‌ای، سوراخ/ شکاف، گودالی (کاویده)، دالانی، شناور، گِلی، پهن، بشقابی، فنجانی، گنبدی، گوی‌مانند و آویزان
No nest, Scrape, Mound, Ledge, Hole, Cavity, Burrow, Floating, Mud, Platform, Plate, Cup, Dome, Sphere & Pendant
گوناگونی بهره‌برداری آشیانه Types of nest using
پویا (فعال)، ناپویا (غیرفعال)، ساخته‌شده، بازسازی‌شده، جاگیرشده (اشغال‌شده)، رهاشده، خالی و کهنه
Active, Inactive, Built, Reused, Occupied, Unused, Empty & Old
گوناگونی شکل تخم Types of egg shape
بیضی، نیم‌بیضی، تخم‌مرغی، گلابی‌شکل، کروی، دوسویه
Elliptical, Subelliptical, Oval, Pyriform, Spherical & Biconical
گوناگونی گروه در پرندگان Types of bird groups
(گله، دسته، گروه، فوج، انجمن، کلونی)
(flock, party, group/company, murmuration, parliament, colony)
گوناگونی فراوانی Types of Abundance
(فراوان، رایج (معمول)، نیمه‌رایج (به نسبت معمول)، کم‌رایج (گهگاهی)، کمیاب (نارایج)، نایاب)
(Abundant, Common, Fairly common (Frequent), Ocasional, Scarce (uncommon), rare)
گوناگونی وضعیت Types of Status
(بوم‌زاد، بومی، ماندگار (مقیم)، زادآور (جوجه‌آور)، تابستان‌گذران، زمستانگذران، گذری (عبوری) {در بهار یا پاییز}، سرگردان)
(endemic, native, resident, breeder, non-breeder, passage, wintering, vagrant)
گوناگونی گونه‌های مهاجر Types of migrant species
(تابستانه، زمستانه، گذری (عبوری)، بخشی (مقطعی)، برد بلند، برد کوتاه، عمودی و ارتفاعی)
(summer, winter, passage, partial, Long distance, Short distance, Vertical & altitudinal)
گوناگونی مهاجرت (کوچ) Types of migration
(رفت و برگشتی، دیرین‌جایی (سگپایی)، پرش قورباغه‌ای، زنجیرهای، کانونی (دگرجا-همجایی)، سرگردان، پیش‌مهاجرتی، لُجّه‌ای)
(Loop, Dog-leg, Leap-frog, Chain, Telescopic, Vagrant, Premigratory, Pelagic)
رده‌بندی فهرست سرخ جهانی Categories of IUCN Redlist
ارزیابی‌نشده، کمبود داده، کمترین نگرانی، نزدیک تهدید، آسیب‌پذیر، در خطر انقراض، در بحران انقراض، منقرض‌شده در طبیعت، منقرض‌شده
Not Evaluated, Data Deficient, Least Concern, Near Threatened, Vulnerable, Endangered, Critically Endangered, Extinct in the Wild and Extinct
-----
سپاسگزاری
بدین وسیله از همکاری بدون چشم‌‍داشت دوستان و سروران گرامی زیر سپاسگزاری می‌شود: علی ادهمی میرحسینی، آرش حبیبی آزاد، محمد توحیدی‌فر، حسین محمودیان، سعید گله‌داری، جواد خالق‌زاده آهنگر، عباس عاشوری و امیرمهدی ابراهیمی.
منابع
ادهمی، علی (1384). دانشنامه پرندگان، کلیات و اقلیم‌شناسی. بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، 201 ص.
اسکات، درک، علی ادهمی میرحسینی و حسین مروج همدانی (1354). پرندگان ایران. سازمان حفاظت محیط زیست، 404 ص.
بختیاری، پرویز (1393). پرنده های شکاری. موسسه ایران شناسی.
کابلی، محمد، منصور علی آبادیان، محمد توحیدی فر، علیرضا هاشمی، سید بابک موسوی و کیس رزلار (1395). اطلس پرندگان ایران، سازمان حفاظت محیط زیست، 620 ص.
مبصر، فرید (1395). راهنمای میدانی پرندگان ایران. انتشار شخصی، 255 ص.
منصوری، جمشید (1379). راهنمای صحرایی پرندگان ایران. نشر ذهن‌آویز، 500 ص.
منصوری، جمشید (1387). راهنمای پرندگان ایران. نشر فرزانه، 513 ص.
منصوری، جمشید (1392). راهنمای پرندگان ایران. نشر فرزانه، 517 ص.
منظری، ش، ج محقق نیشابوری، ع. خرازی پاکدل، ع پازوکی و ا. ابراهیمی (1393). واژهنامهی حشرهشناسی (معادلهای فارسی و تعریفها)، بخش سوم: آرایه بندی. انجمن حشره شناسی ایران. 77 ص.
Campbell B. & Lack E. (1985). A Dictionary of Birds. T&AD Poyser, Calton, 670 pp.
Clark W.S. (1999). A Field Guide to the RAPTORS of Europe, the Middle East and North Africa. Oxford University Press, Oxford, 371 pp.
Porter, R. & Aspinall, S. (2010). Birds of the Middle East. Christopher Helm, London.
Svensson, L. (1999). Collins Bird Guide. HarperCollins Publishers Ltd, London.
* Avibase-bsc-oec.org
www.hbw.com
*****