کمیته ثبت پرندگان ایران Iran Bird Records Committee

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

دومین رکورد کشوری سسک دمگاه زیتونی شرقی از دز در بهمن 1381

Second national record of Eastern Bonelli’s Warbler for Iran in Dez in February 2003

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک دمگاه زیتونی شرقی Phylloscopus orientalis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: وب نزدیک رودخانه دز

استان: خوزستان

زمان پایش: 25 بهمن 1381

پرنده نگران: آقای اچ. بوک به درک اسکات

یادداشت: دومین رکورد این گونه برای ایران و نخستین رکورد این گونه برای استان خوزستان.

Species: Eastern Bonelli’s Warbler Phylloscopus orientalis

No. of individuals: One individual

Place of observation: Shileh Sheikh Yahgob near the Dez River

Province: Khuzestan

Dates of observation: 14 February 2003

Birdwatchers: H. Buck per D.A. Scott

Remarks: The second record of this species for Iran and first record for Khuzestan province.

-----

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

نخستین رکورد کشوری سسک دمگاه زیتونی شرقی از مریوان در تیر 1354

First national record of Eastern Bonelli’s Warbler for Iran in Marivan in July 1975

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک دمگاه زیتونی شرقی Phylloscopus orientalis

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: شرق مریوان

استان: کردستان

زمان پایش: 13 تیر 1354

پرنده نگران: آقای درک اسکات

یادداشت: نخستین رکورد این گونه برای ایران و نخستین رکورد این گونه برای استان کردستان. این پرنده در میان درختان بید و صنوبر در درختزار بلوط در حال آوازخوانی بود.

Species: Eastern Bonelli’s Warbler Phylloscopus orientalis

No. of individuals: One individual

Place of observation: east of Marivan

Province: Kordestan

Dates of observation: 4 July 1975

Birdwatchers: Derek Scott

Remarks: The first record of this species for Iran and first record for Kordestan province. It was in song among willow & poplar in scrubby oak woodland.

-----

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت جوجه آوری کوکوی خالدار در مریوان در خرداد 1400

Record of breeding Great Spotted Cuckoo in Marivan in June 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کوکوی خالدار Clamator glandarius

شمار پرنده: یک جوجه

گونه والدان دایه: زاغی Pica pica

محل مشاهده: مریوان

استان: کردستان

زمان پایش: خرداد 1400

پایشگران: آقای آزاد توکلی و سیدناصح حسینی

Species: Great Spotted Cuckoo Clamator glandarius

No. of individuals: one fledgling

Foster parent species: Eurasian Magpie Pica pica

Place of observation: Marivan

Province: Kordestan

Dates of observation: June 2021

Observers: Azad Tavakoli & Seyed Naseh Hosseini

ثبت جمعیت گونه های مهم در ایران

Records of population of important species in Iran

ثبت کورکور بال سیاه در نظرآباد در خرداد 1400

Record of Black-winged Kite in Nazar-Abad in June 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کورکور بال سیاه Elanus caruleus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: تپه ازبکی، نظرآباد

استان: البرز

زمان پایش: 27 خرداد 1400

پرنده نگر: آقای حمید مهرپرور

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان البرز

Species: Black-winged Kite Elanus caruleus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Ozbaki road, Nazar-Abad

Province: Alborz

Period of observations: 17 June 2021

Observers: Hamid Mehrparvar

Remarks: The first record of this species for Alborz province

ثبت گونه های جوجه آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

نخستین ثبت جوجه آوری سسک نیزار خوزی در اردیبهشت 1385

The first record of breeding Basra Reed Warbler in Rofaiyeh in April 2006

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک نیزار خوزی Acrocephalus griseldis

شمار بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: یک جفت همراه آشیانه پویا و نشستن در آشیانه

مکان پایش: رفعیه، شرق هور العظیم

استان: خوزستان

زمان پایش: 8-9 اردیبهشت 1385

پایشگران: رافائل آی و وِرنِر مولر

شیوه گواهی جوجه آوری: دیدن آشیانه پویا

یادداشت: نخستین ثبت جوجه آوری سسک نیزار خوزی در ایران. زیستگاه این رکورد خاکریزی با پهنه آب ایستا، نواری از بوته های و درختان در بخشی از آن، نوار باریکی (حدود 4 متر) از نیزار بلند (حدود 3-4 متر) و توده کوچکی از لویی Typha بود که در پشت آن تالابی با نیزار بلند (حدود 3 متر) در آب عمیق وجود داشت.

Species: Basra Reed Warbler Acrocephalus griseldis

No. of adults, nests, eggs, nestlings: A pair with active nest, adult sit at nest

Place of observation: Rofaiyeh, eastern edge of Hour-al-Azim

Province: Khuzestan

Date of observation: 28–29 April 2006

Observers: Raffael Ayé & Werner Müller

Type of confirmation: Observation of active nest, adult sit at nest

Remarks: The first breeding record of Basra Reed Warbler in Iran. Habitat was ditch with standing water, lined with bushes and trees on part of its length, with narrow band (up to 4 m) of tall (estimated 3–4 m) reed, small stand of Typha, eutrophic, marsh behind: tall reed (estimated 3 m) in deep water.

ثبت گونه های جوجه آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

ثبت جوجه آوری شاه بوف اوراسیایی در شوش در اسفند 1399

Record of breeding Eurasian Eagle-Owl in Shush in March 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: شاه بوف اوراسیایی Bubo bubo

شمار بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: دو جوجه همراه والدین

مکان پایش: شنزارهای پارک ملی کرخه، شوش

استان: خوزستان

زمان پایش: 21 اسفند 1399

پایشگران: محمد الوندی، امید رحیمی و کرامت حافظی

شیوه گواهی جوجه آوری: دیدن جوجه

Species: Eurasian Eagle-Owl Bubo bubo

No. of adults, nests, eggs, nestlings: 2 fledglings with adults

Place of observation: Karkheh National Park, Shush

Province: Khuzestan

Date of observation: 11 March 2021

Observers: Mohammad Alvandi, Omid Rahimi & Keramat Hafezi

Type of confirmation: Observation of fledglings

ثبت گونه های جوجه آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

ثبت جوجه آوری شاه بوف در نقده در بهار 1400

Record of breeding Eurasian Eagle-Owl in Naghadeh in spring 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: شاه بوف Bubo bubo

شمار بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: سه جوجه همراه والدین

مکان پایش: نقده

استان: آذربایجان غربی

زمان پایش: بهار 1400

پایشگران: مهدی عسگریار، سعید شیخی ایلانلو، سمیه ابراهیمی، مهسا معروفی و عزیز عذار

شیوه گواهی جوجه آوری: دیدن جوجه

Species: Eurasian Eagle-Owl Bubo bubo

No. of adults, nests, eggs, nestlings: 3 fledglings with adults

Place of observation: Naghadeh

Province: West Azarbaijan

Date of observation: spring 2021

Observers: Mehdi Asgaryar, Saeed Sheikhi Ilanlu, Somayeh Ebrahimi, Mahsa Ma’rufi & Aziz Ozar

Type of confirmation: Observation of fledglings

ثبت همه رکوردهای زیرگونه های کمیاب ایران

All records of rare subspecies of Iran

ثبت سهره طلایی سرخاکستری در شاهرود در خرداد 1400

Record of Grey-headed Goldfinch in Shahrud in June 2021

چکیدۀ این ثبت

نام زیرگونه: Carduelis carduelis propanisi

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: جنگل ابر، شاهرود

استان: سمنان

زمان پایش: 14 خرداد 1400

پرنده نگران: بانوان الهام شنیتی و ساره مسعودی

Subspecies: Grey-headed Goldfinch Carduelis carduelis propanisi

No. of individuals: one individual

Place of observation: Abr forest, Shahrud

Province: Semnan

Date of observation: 4 June 2021

Birdwatchers: Elham Shaniti & Sareh Masoudi

ثبت سسک برگی کوچک در استان کرمانشاه

Record of Plain Leaf Warbler in Kermanshah province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک برگی کوچک Phylloscopus neglectus

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: کوه پراو، کرمانشاه

استان: کرمانشاه

زمان پایش: 14 خرداد 1400

پرنده نگر: آقای محمدجواد رستمی احمدوندی

یادداشت: نخستین ثبت گونه ای برای استان کرمانشاه

Species: Plain Leaf Warbler Phylloscopus neglectus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Perav mount, Kermanshah

Province: Kermanshah

Date of observation: 4 June 2021

Birdwatchers: Mohammad Javad Rostami Ahmadvandi

Remarks: The first record of this species for Kermanshah province

ثبت گیلانشاه دم سیاه در سراب نیلوفر در خرداد 1400

Record of Black-tailed Godwit in Sarab-e Niloufar in June 2021

چکیدۀ این ثبت

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی

نام گونه: گیلانشاه دم سیاه Limosa limosa

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: سراب نیلوفر

استان: کرمانشاه

زمان پایش: 23 خرداد 1400

پرنده نگر: آقای محمدجواد رستمی احمدوندی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان کرمانشاه

Type of important species: IUCN Redlist

Species: Black-tailed Godwit Limosa limosa

No. of individuals: one individual

Place of observation: Sarab-e Niloufar

Province: Kermanshah

Date of observations: 13 June 2021

Birdwatcher: Mohammad-Javad Rostami-Ahmadvandi

Remarks: The first record of this species in Kermanshah province

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت دارکوب سیاه در جنگل ابر در خرداد 1400

Record of Black Woodpecker in Abr forest in June 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: دارکوب سیاه Drycopos martius

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: جنگل ابر، شاهرود

استان: سمنان

زمان پایش: 16 خرداد 1400

پرنده نگران: بانوان الهام شنیتی و ساره مسعودی

Species: Black Woodpecker Drycopos martius

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Abr forest, Shahrud

Province: Semnan

Dates of observation: 6 June 2021

Birdwatchers: Elham Shaniti & Sareh Masoudi

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

دومین رکورد کشوری یاکریم سرخ در تهران در اسفند 1378

Second national record of Red Collared Dove in Tehran in March 2000

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: یاکریم سرخ Streptopelia tranquebarica

شمار پرنده: 2 فرد

مکان پایش: یک باغ عمومی در تهران

استان: تهران

زمان پایش: 18 اسفند 1378

پرنده نگر: آقای بیژن فرهنگ دره شوری

یادداشت: دومین رکورد این گونه در ایران. نخستین رکورد این گونه برای استان تهران.

Species: Red Collared Dove Streptopelia tranquebarica

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: a public garden in Tehran

Province: Tehran

Dates of observation: 8 March 2000

Birdwatchers: Bijan Farhang Darreh-Shori

Remarks: The second record of this species in Iran. The first record of this species for Tehran province.

-----

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

نخستین رکورد کشوری یاکریم سرخ در چابهار در بهمن 1353

First national record of Red Collared Dove in Chabahar in January 1975

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: یاکریم سرخ Streptopelia tranquebarica

شمار پرنده: 2 فرد

مکان پایش: یک باغ در چابهار

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 9 بهمن 1353

پرنده نگر: آقای درک اسکات

یادداشت: نخستین رکورد این گونه در ایران. نخستین رکورد این گونه برای استان سیستان و بلوچستان. پس از توفان شدید با وزش باد جنوب شرق.

Species: Red Collared Dove Streptopelia tranquebarica

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: a garden in Chabahar

Province: Sistan & Baluchestan

Dates of observation: 29 January 1975

Birdwatchers: Derek Scott

Remarks: The first record of this species in Iran. The first record of this species for Sistan & Baluchestan province. After severe weather with strong SE wind.

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

چهارمین رکورد کشوری یاکریم سرخ در شهداد در خرداد 1400

Fourth national record of Red Collared Dove in Shahdad in June 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: یاکریم سرخ Streptopelia tranquebarica

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: شهداد

استان: کرمان

زمان پایش: 23 خرداد 1400

پرنده نگر: آقای حامد تیموری

یادداشت: چهارمین رکورد این گونه در ایران. دومین رکورد این گونه برای استان کرمان.

Species: Red Collared Dove Streptopelia tranquebarica

No. of individuals: One individual

Place of observation: Shahdad

Province: Kerman

Dates of observation: 13 June 2021

Birdwatchers: Hamed Teymouri

Remarks: The fourth record of this species in Iran. The second record of this species for Kerman province.

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت بوبی نقابدار در جاسک در خرداد 1400

Record of Masked Booby in Jask in June 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: بوبی نقابدار Sula dactylatra

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: جاسک

استان: هرمزگان

زمان پایش: 23 خرداد 1400

پرنده نگر: آقای حسین بارآزرده

Species: Masked Booby Sula dactylatra

No. of individuals: one individual

Place of observation: Jask

Province: Hormozgan

Date of observation: 13 June 2021

Birdwatchers: Hossein BarAzordeh

ثبت یک جفت اگرت ساحلی با دو ریخت ناهمسان در جزیره ام الگرم

Record of a pair of Western Reef Heron with unsimilar morphs on Omal-Golm Island

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: اگرت ساحلی Egretta gularis

ناهمسانی: یک جفت جوجه آور با ریخت ناهمسان (تیره و روشن)

شمار جوجه ها: 3 جوجه پروازی

مکان پایش: پیرامون جزیره ام الگرم، نخیلو

استان: بوشهر

زمان پایش: 23 اردیبهشت 1395

پرنده نگران: آقایان پرهام بیهقی، امیر معمارزاده کیانی و مصطفی فولادی و بانوان نازنین محسنیان، شادی کربلایی و هاله رازقیان

Species: Western Reef Heron Egretta gularis

Type of aberration: one pair with different colour morphs (dark and light

No. of nestlings: 3 fledglings

Place of observation: Omal-Gom Island, Nakhilu

Province: Bushehr province

Date of observation: 12 May 2021

Observers: Parham Beyhaghi, Amir Memarzadeh Kiani, Mostafa Fuladi, Nazanin Mohsenian, Shadi Karbalaei & Haleh Razeghian

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت جغد طلایی در نهبندان در خرداد 1400

Record of Omani Owl in Nehbandan in June 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: جغد طلایی Strix butleri

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: نهبندان

استان: خراسان جنوبی

زمان پایش: 22 خرداد 1400

پرنده نگر: آقای امیر کوهستانی

شناسایی کنندگان: اسحاق شرفی و ابوالقاسم خالقی زاده

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان جنوبی

Species: Omani Owl Strix butleri

No. of individuals: one individual

Place of observation: Nehbandan

Province: South Khorasan

Dates of observation: 12 June 2021

Birdwatchers: Amir Kuhestani

Identified by: Eshagh Sharafi & Abolghasem Khaleghizadeh

Remarks: The first record of this species in South Khorasan province

گزینش نام فارسی دوم برای سرده پرستوتالابی

Persian name of genus Chlidonias

در جهان، چهار گونه پرستودریایی در سردۀ (جنس) Chlidonias دیده می شود که بیشتر در زیستگاه‌های تالابی (Marsh) زیست می کنند و به همین دلیل Marsh Terns خوانده می شوند. سه گونه از این سرده در ایران ثبت شده اند.

در زمستان 1398 دربارۀ این پیشنهاد بررسی و نظرسنجی شد که مورد پذیرش قرار گرفته بود اما برای آشنایی تدریجی پرنده نگران ارجمند کشور با این نام ویرایش یافته، به عنوان نام دوم و در داخل پرانتز افزوده شده بود.

همان طور که می دانید، متاسفانه تالابهای داخلی که زیستگاه این گروه از پرندگان هستند و در حال کاهش هستند. با توجه به پیشینۀ گفته شده، برای افزایش انگیزه‌های حفاظتی و برای توجه به اهمیت این گونه‌ها و حفظ زیستگاه‌های تالابی کشور، نام پرستوتالابی به عنوان نام دوم در درون پرانتز آورده می شود. بدین ترتیب، نام فارسی این سرده (جنس) به شکل "پرستودریایی (پرستوتالابی)" ویرایش یافته، نام فارسی سه گونه آن در ایران نیز به شکل زیر ویرایش می شود:

"پرستودریایی (پرستوتالابی) تیره"

"پرستودریایی (پرستوتالابی) بال‌سفید"

"پرستودریایی (پرستوتالابی) سیاه"

-----

ثبت همه رکوردهای زیرگونه های کمیاب ایران

All records of rare subspecies of Iran

ثبت زیرگونه دم جنبانک نقابدار در سمنان در فروردین 1400

Record of Masked Wagtail in Semnan in March 2021

چکیدۀ این ثبت

نام زیرگونه: دم‌جنبانک نقابدارMotacilla alba personata

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: شهر سمنان

استان: سمنان

زمان پایش: 6 فروردین 1400

پرنده نگران: آقای بابک رنجبر

Subspecies: Masked Wagtail Motacilla alba personata

No. of individuals: one individual

Place of observation: Semnan city

Province: Semnan

Date of observation: 26 March 2021

Birdwatchers: Babak Ranjbar

ثبت همه رکوردهای زیرگونه های کمیاب ایران

All records of rare subspecies of Iran

ثبت زیرگونه دم جنبانک نقابدار در شاهرود در بهمن 1399

Record of Masked Wagtail in Shahrud in February 2021

چکیدۀ این ثبت

نام زیرگونه: دم‌جنبانک نقابدارMotacilla alba personata

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: حسین آباد، شاهرود

استان: سمنان

زمان پایش: 16 بهمن 1399

پرنده نگران: آقای سعید نصرتی

Subspecies: Masked Wagtail Motacilla alba personata

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Hossein-Abad, Shahrud

Province: Semnan

Date of observation: 4 February 2021

Birdwatchers: Saeed Nosrati

ثبت همه رکوردهای زیرگونه های کمیاب ایران

All records of rare subspecies of Iran

ثبت زیرگونه دم جنبانک نقابدار در شاهرود در خرداد 1398

Record of Masked Wagtail in Shahrud in June 2019

چکیدۀ این ثبت

نام زیرگونه: دم‌جنبانک نقابدارMotacilla alba personata

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: شاهرود

استان: سمنان

زمان پایش: خرداد 1398

پرنده نگران: آقای مجید پورهمدانی

Subspecies: Masked Wagtail Motacilla alba personata

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Shahrud

Province: Semnan

Date of observation: June 2019

Birdwatchers: Majid Pourhamedani

ثبت همه رکوردهای زیرگونه های کمیاب ایران

All records of rare subspecies of Iran

ثبت زیرگونه دم جنبانک نقابدار در دامغان در خرداد 1397

Record of Masked Wagtail in Damghan in spring 2018

چکیدۀ این ثبت

نام زیرگونه: دم‌جنبانک نقابدارMotacilla alba personata

شمار پرنده: 4 فرد

محل پایش: چشمه علی، دامغان

استان: سمنان

زمان پایش: خرداد 1397

پرنده نگران: آقای مجید پورهمدانی

Subspecies: Masked Wagtail Motacilla alba personata

No. of individuals: 4 individuals

Place of observation: Cheshmeh-Ali, Damghan

Province: Semnan

Date of observation: spring 2018

Birdwatchers: Majid Pourhamedani

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

ثبت کبوتر چشم زرد در مشهد در خرداد 1400

Record of Yellow-eyed Dove in Mashhad in June 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کبوتر چشم زرد Columba eversmanni

شمار پرنده: 4 فرد

محل پایش: مشهد

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 21 خرداد 1400

پرنده نگران: آقایان سعید میرسعیدی و مهدی نقیبی

Species: Yellow-eyed Dove Columba eversmanni

No. of individuals: 4 individuals

Place of observation: Mashhad

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 11 June 2021

Birdwatchers: Saeed Mirsaeedi & Mahdi Naghibi

ثبت گونۀ بادخورک کوچک در استان کردستان

Record of Little Swift in Kordestan province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: بادخورک کوچک Apus affinis

شمار پرنده: 10 فرد

مکان پایش: اورامانات، مریوان

استان: کردستان

زمان پایش: 18 خرداد 1400

پرنده نگران: راهله مهرآسا، صدیقه شریفی و محمد سفرنگ

یادداشت: نخستین ثبت گونه ای برای استان کردستان

Species: Little Swift Apus affinis

No. of individuals: 10 individuals

Place of observation: Oramanat, Marivan

Province: Kordestan

Date of observation: 8 June 2021

Birdwatchers: Raheleh Mehrasa, Sedigheh Sharifi & Mohammad Safrang

Remarks: The first record of this species for Kordestan province

چگونگی کاربرد نام فارسی در چند گونه با واژه اوراسیایی

Persian name of birds with name of Eurasian

در سالهای گذشته برای چند گونه از پرندگان که در نام انگلیسی آنها واژه Eurasian به کار رفته بود، در نام فارسی آنها واژه هایی دربارۀ ویژگیهای اندازه، رنگ و زیستگاه به کار رفته بود. برای چند گونه نیز به تازگی نام فارسی مناسب گزینش شده است. این 8 گونه عبارتند از:

گیلانشاه بزرگ Eurasian Curlew

سلیم کوهی Eurasian Dotterel

کمرکُلی جنگلی Eurasian Nuthatch

دارکوب قهوه ای Eurasian Wryneck

---

چکاوک آسمانی بزرگ Eurasian Skylark

چنگر نوک سفید Eurasian (Common) Coot

چرخ ریسک بلوطی سرخاکستریEurasian Penduline Tit

خوتکای جُرّهEurasian Teal

تاکنون در نام فارسی پرندگان ایران، واژه "اوراسیایی به کار نمی رفت. در چند گونه از پرندگان ایران که در نام انگلیسی آنها واژه Eurasian به کار می رود، با نام "معمولی" خوانده می شدند. به هر روی، در گونه هایی که دارای چند زیرگونه بودند یا نیاز به کاربرد نام جغرافیایی آنها بود، در نام فارسی آنها، واژه "اوراسیایی" جایگزین شده اند. برای برخی گونه ها نیز، در صورت ضرورت از واژه "اوراسیایی" استفاده می شود. این شش گونه عبارتند از:

چاخ لق اوراسیاییEurasian Stone-curlew

یاکریم اوراسیایی Eurasian Collared Dove

مرغ حق اوراسیایی Eurasian Scops Owl

سک نیزار اوراسیایی Eurasian Reed Warbler

شاه بوف {اوراسیایی} Eurasian Eagle-Owl

پری شاهرخ {اوراسیایی}Eurasian Golden Oriole

در 18 گونه از پرندگان ایران نیز واژه Eurasian به کار رفته است که نیازی به برگردان این واژه در نام فارسی آنها دیده نمی شود.

سسک سرسیاه Eurasian Blackcap

چرخ ریسک سرآبی Eurasian Blue Tit

سهره سرسیاه Eurasian Bullfinch

چلچه کوهی Eurasian Crag Martin

سهره بال سرخ Eurasian Crimson-winged Finch

لیل Eurasian Hobby

هدهد Eurasian Hoopoe

جی جاق Eurasian Jay

زاغی Eurasian Magpie

صدف خوار Eurasian Oystercatcher

سهره زرد {سرسیاه}Eurasian Siskin

قرقی Eurasian Sparrowhawk

کفچه نوک Eurasian Spoonbill

گنجشک درختیEurasian Tree Sparrow

دارخزک Eurasian Treecreeper

گیلار Eurasian Wigeon

ابیا Eurasian Woodcock

الیکایی Eurasian Wren

-----

چگونگی کاربرد نام فارسی در چند گونه با واژه انگلیسی اروپایی

Persian name of birds with name of European

در گذشته، از واژه اروپایی برای نام فارسی پرندگان استفاده نمی شد. در سالها و ماههای گذشته برای 5 گونه از پرندگان که در نام انگلیسی آنها واژه European به کار رفته است، با توجه به محدود بودن پراکنش اصلی این گونه ها به قاره اروپا، در نام فارسی نیز واژه "اروپایی" به کار رفته است. این 5 گونه عبارتند از:

سلیم طلایی اروپایی European Golden Plover

دارکوب سبز اروپایی European Green Woodpecker

سینه سرخ اروپایی European Robin

مگس گیر ابلق اروپایی European Pied Flycatcher

چک اروپایی European Stonechat

در سه گونه از سهره ها نیز واژه European به کار رفته است که نیازی به برگردان این واژه در نام فارسی آنها دیده نمی شود.

سهره سبز European Green Finch

سهره طلایی European Goldfinch

سهره دمگاه زرد European Serin

اما در پنج گونه از پرندگان که در نام انگلیسی آنها واژه European به کار می رود، تاکنون با نام "معمولی" خوانده می شدند. این پنج گونه عبارتند از است:

1. شبگرد معمولی European Nightjar
2. قمری معمولی European Turtle Dove
3. سارگپه جنگلی معمولی European Honey Buzzard
4. سبزقبای معمولی European Roller
5. زنبورخوار معمولی European Bee-eater

گرچه در نام انگلیسی این پنج گونه، نام واژه European به کار رفته است، پراکنش این پنج گونه از غرب اروپا تا مرکز آسیا و چین و حتی شرق چین و آسیا گسترده شده است. به نظر می رسد که برای گزینش نام پایدارتر، بهتر است واژه "اوراسیا" به کار رود تا نمایانگر بهتر پراکنش این پنج گونه باشد.

تصمیم گیری در مورد نام فارسی این پنج گونه در آینده انجام خواهد شد.

-----

ثبت گونه های جوجه آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

ثبت جوجه آوری اردک مرمری در تالاب هورالعظیم در خرداد 1400

Record of breeding Marbled Duck in Hour-al-Azim in June 2021

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: اردک مرمری Marmaronetta angustirostris

تعداد بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: 15 جوجه همراه والدین

مکان پایش: تالاب هور العظیم

استان: خوزستان

زمان پایش: 21 خرداد 1400

پرنده نگران: آقایان کرامت حافظی و رضا نیک فلک

شیوه گواهی جوجه آوری: دیدن جوجه

Species: Marbled Duck Marmaronetta angustirostris

No. of adults, nests, eggs, nestlings: 15 ducklings

Place of observation: Hour-al-Azim wetland

Province: Khuzestan

Date of observation: 11 June 2021

Birdwatchers: Keramat Hafezi & Reza Nikfalak

Type of confirmation: Observation of duckling with adults

ثبت زیرگونه های مهم در ایران

Records of important subspecies in Iran

ثبت بلبل هزاردستان شرقی در شیراز در خرداد 1400

Record of Eastern Nightingale in Shiraz in May 2021

چکیدۀ این ثبت

اهمیت زیرگونه: پراکنش

نام زیرگونه: بلبل هزاردستان شرقی  Luscinia megarhynchos golzii (hafizi)

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: شیراز

استان: فارس

زمان پایش: ابتدای خرداد 1400

پرنده نگران: آقای فرید پروتا

شناسایی کنندگان: ابوالقاسم خالقی زاده

Type of important subspecies: Distribution

Subspecies: Eastern Nightingale Luscinia megarhynchos golzii (hafizi)

No. of individuals: one individual

Place of observation: Shiraz

Province: Fars

Dates of observation: late May 2021

Birdwatchers: Farid Prota

Identified by: Abolghasem Khaleghizadeh

ثبت پلیکان سفید در تالاب مره در خرداد 1400

Record of Great White Pelican in Morreh wetland in June 2021

چکیدۀ این ثبت

اهمیت گونه: جمعیت

نام گونه: پلیکان سفید Pelecanus onocrotalus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: تالاب مرّه

استان: قم

زمان پایش: 21 خرداد 1400

پرنده نگران: آقای سعید نصرتی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان قم

Type of important species: Population

Species: Great White Pelican Pelecanus onocrotalus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Morreh wetland

Province: Qom

Period of observations: 11 June 2021

Birdwatchers: Saeed Nosrati

Remarks: The first record of this species in Qom province

ثبت پرستوی دمگاه حنایی در استان قم

Record of Red-rumped Swallow in Qom province

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: پرستوی دمگاه حنایی Cecropis daurica

شمار پرنده: 3 فرد

مکان پایش: قمرود

استان: قم

زمان پایش: 19 خرداد 1400

پرنده نگران: آقای سعید نصرتی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان قم

Species: Red-rumped Swallow Cecropis daurica

No. of individuals: 3 individuals

Place of observation: Qomrud

Province: Qom

Dates of observation: 9 June 2021

Birdwatchers: Saeed Nosrati

Remarks: The first record of this species for Qom province

پرهیز از کاربرد نام دلیجه بزرگ برای دلیجه معمولی

Persian name of Common Kestrel

یکی از گونه های پرندگان ایران، دلیجۀ معمولی Common Kestrel Falco tinnunculus است. گاهی برخی پرنده نگران ارجمند کشور، برای مقایسۀ اندازه این گونه با گونۀ دیگر به نام دلیجۀ کوچک Lesser Kestrel Falco naumanni، واژه بزرگ را به کار می برند.

باید دانست که افزون بر این دو گونه، گونه دیگری از دلیجه های جهان در شرق و جنوب قاره آفریقا زیست می کند که نام آن Greater Kestrel Falco rupicoloides است که نام این گونه در برابر نام دلیجۀ کوچک قرار می گیرد.

بر این اساس، سفارش می‌شود که برای نام فارسی گونه دلیجۀ معمولی، از کاربرد نام دلیجۀ بزرگ پرهیز شود.

*****

پرهیز از کاربرد نام جغد شاخدار برای جغد گوش دراز

Persian name of Long-eared Owl

یکی از گونه های جغدهای ایران،  Long-eared Owl است. برای نام فارسی این گونه به طور هماهنگ با نام انگلیسی این گونه، در بیشتر منابع نام "جغد گوش دراز" به کار می رود اما گاهی برخی پرنده نگران کشور، نام "جغد شاخدار" را برای این گونه به کار می برند.

نیاز به یادآوری است که جغد گوش دراز از جغدهای سرده (جنس) جغدهای گوش دار است که دربرگیرنده هشت گونه از جغدهای جهان است که دو گونه "جغد گوش دراز" و جغد تالابی (گوش کوتاه) در ایران ثبت شده اند.

در مورد کاربرد نام جغد شاخدار، یادآوری می شود که دو گونه از جغدهای جهان به نام جغد شاخدار بزرگ و جغد شاخدار کوچک وجود دارند.

Great Horned Owl Bubo virginianus

Lesser Horned Owl Bubo magellanicus

بنابر این، برای پرهیز از استباه و کاربرد نام درست، سفارش می شود که از کاربرد نام "جغد شاخدار" برای گونه "جغد گوش دراز" پرهیز شود.

بنابر این نام درست و هماهنگ با نام انگلیسی برای این گونه از جغدهای کشورمان به شکل زیر است.

"جغد گوش دراز"

Long-eared Owl

*****

جایگزینی نام خوتکای معمولی با واژه جره

Persian name of Eurasian Teal

یکی از گونه های پرندگان ایران، خوتکای معمولی (Eurasian Teal) است که این نام انگلیسی از حدود دو دهه گذشته به کار می رود. یادآوری می شود که نام آن در گذشته Common Teal بود و هنوز هم نام دوم این گونه Common Teal است. به همین دلیل نام فارسی کنونی آن تاکنون "خوتکای معمولی" باقی مانده است.

برای جایگزینی واژه "معمولی" در نام فارسی این گونه، می توان سه گزینه را در ذهن داشت اما یک گزینه را نمی توان به کار برد. بنابر این، دو گزینه می توانند برگزیده شوند.

1. یکی از واژه هایی که دارای ارزش فرهنگی است و به خوبی می تواند در نامگذاری این گونه به کار رود، واژه "جُره" است. واژه "جُره" در فرهنگ فارسی و سروده های شاعران نیز به کار رفته و به معنی کوچک و خُرد است (در بازها به جنس نر که کوچکتر است جُره باز گویند). واژه جوره در زبان آذری نیز به معنی کوچک است و در استانهای آذربایجان غربی و شرقی برای این گونه و غاز پیشانی سفید کوچک به کار می رود. در کشور جمهوری آذربایجان نیز، خوتکای معمولی "چوره" نامیده می شود. همچنین واژه "جُره"، برای خوتکای معمولی در گویشهای کردی سنندج و مریوان و موکریان نیز همراه با نام وَردک به کار می رود. افزون بر این، در کرمان به اردکهای کوچک مانند خوتکا "چوری" گفته می شود. بنابر این، به نظر می رسد که می تواند از گزینشهای بسیار پسندیده فرهنگی کشور است. همچنین کوتاه بودن این نام، کاربرد آن را آسان خواهد ساخت.

2- به کار بردن واژه "اوراسیایی" در نام فارسی این گونه با برگردان نام انگلیسی کنونی این گونه.

* البته برای این گونه گاهی از Eurasian Green-winged Teal هم استفاده می شود که با توجه به حضور گونه دیگری از خوتکاها در قاره آمریکا با نام Green-winged Teal با نام لاتین Anas carolinensis، توصیه می شود که از کاربرد نام "خوتکای بال سبز" برای جایگزینی نام "خوتکای معمولی" پرهیز شود.

پس از بررسیهای لازم، با توجه به شایستگی فرهنگی و ملی واژه "جره" برگزیده شد و واژه "معمولی" برای یک دوره گذرا در داخل پرانتز آورده می شود. بنابر این، نام این گونه به شکل زیر برگزیده شد.

"خوتکای جُره (معمولی)"

*****

گزینش نام کوهپایه برای کبک معمولی

Persian name of Chukar Partridge

یکی از کبک های ایران، Chukar Partridge است که تاکنون با نامهای "کبک" و "کبک معمولی" خوانده می شد. با توجه به وجود چندین گونه کبک در کشور، لزوم به کاربردن نام تعیین کننده برای این گونه و همچنین پرهیز از کاربرد واژه "معمولی"، بررسی برای یافتن نامی شایسته برای این گونه انجام شد.

برای جایگزینی واژه معمولی در نام کبک معمولی، می توان چهار گزینه را در ذهن داشت که دو گزینه مناسب می توانند برگزیده شوند ولی دو گزینه دیگر به علت به کار رفتن در گونه دیگری از کبکها نمی توانند به کار روند.

1- "کبک کوهپایه": واژه "کوهپایه" می تواند جایگزین مناسبی به جای کبک معمولی باشد و آن را از زیستگاه "کبک دری" که در کوههای بلندتر و برفگیر بالای 3000 متر زیست می کند، متمایز می سازد.

2- "کبک آسیایی": بر اساس پراکنش جهانی این گونه و مقایسه آن با کبکهای دیگر از همین سرده (جنس)، "کبک آسیایی" نیز نام پیشنهادی مناسبی بود.

یادآوری می شود که چون گونه دیگری از کبکها با نام Rock Partride با نام علمی Alectoris graeca وجود دارد، نمی توان دو گزینه "کبک کوهی (صخره)" (در نام انگلیسی این گونه) یا "کبک خاکستری" (در نام لاتین این گونه) را به کار برد.

بنابر این، پس از بررسی و رای گیری، نام کبک کوهپایه برگزیده شد.

"کبک کوهپایه"

Chukar Partridge

Alectoris chukar

*****

گزینش نام فارسی برای سسک نیزار معمولی

Persian name of Eurasian Reed Warbler

یکی از گونه های پرندگان ایران سسک نیزار معمولی است که نام انگلیسی آن Eurasian Reed Warbler است.

تاکنون، برای نام تعیین کننده این گونه در میان سسکهای سسکهای نیزار، از واژه معمولی استفاده می شد.

نیاز به یادآوری است که کاربرد واژه معمولی، ممکن است موجب پندار فراوان بودن و کم شدن توجه به چنین گونه هایی با نام معمولی بیانجامد. بنابر این، از دیدگاه حفاظتی، شایسته است که از به کار بردن نام "معمولی" پرهیزشود.

بنابر این، نام فارسی درست این گونه به شکل زیر گزینش می شود:

"سسک نیزار اوراسیایی"

Eurasian Reed Warbler

-----

جایگزینی نام غراب معمولی با غراب سیاه

Persian name of Common (Northern) Raven

یکی از پرندگان خانواده کلاغان در ایران، غراب معمولی است. نام انگلیسی آن هم به شکل Common Raven و هم به شکل Northern Raven دیده می شود. برای نام فارسی این گونه، تاکنون از "غراب معمولی" استفاده می شد.

می توان با توجه نام انگلیسی این گونه و نیز پراکنش این گونه در نیمه شمالی ایران، نام "غراب شمالی" پیشنهاد شد. البته نام "غراب شمالی" می تواند یادآوری کننده خوبی برای پراکنش این گونه و نیزقرار دادن آن در برابر پراکنش "غراب گردن قهوه ای" در جنوب کشور هم باشد.

همچنین برای غراب معمولی، نام "غراب سیاه" هم پیشنهاد شد که در برابر گونه دیگر یعنی "غراب گردن قهوه ای"، مقایسه رنگ خوبی ایجاد می نماید.

برای جایگزینی نام معمولی، یکی دیگر از گزینه های پیشنهادی "غراب کوهی" بود.

پس از بررسی و رای گیری، نام "غراب سیاه" برای جایگزینی نام غراب معمولی برگزیده شد.

"غراب سیاه"

Common (Northern) Raven

*****

جایگزینی نام پرستوی معمولی با پرستوی خانگی

Persian name of Barn Swallow

یکی از گونه های پرندگان ایران Barn Swallow است. تاکنون برای نام فارسی این گونه از پرستوی معمولی استفاده می شد. چنانچه بخواهیم واژه را به کار نبریم، چند گزینه پیشنهاد شد.

با هماهنگی با نام لاتین این گونه و همچنین هماهنگ با زیستگاه ترجیحی این گونه، نام "پرستوی روستایی" پیشنهاد شد.

همچنین گزینه دیگر به طور هماهنگ با زیستگاه آشیانه سازی این گونه "پرستوی خانگی" در نظر گرفته شد.

به نظر نمی رسید که برگردان نام انگلیسی این گونه، یعنی "پرستوی انباری" گزینه مورد پسندی برای پرنده نگران عزیز باشد. بنابر این، این پیشنهاد مطرح نشد.

پس از رای گیری انجام شده، نام فارسی "پرستوی خانگی" برای این گونه برگزیده شد.

"پرستوی خانگی"

Barn Swallow

*****

جایگزینی نام خروس کلی معمولی با خروس کلی شمالی

Persian name of Northern Lapwing

یکی از گونه های خروس کُلی های ایران، Northern Lapwing است که آن را با نام فارسی "خروس کُلی معمولی" می شناسیم. برای جایگزینی واژه معمولی، دو گزینه پیشنهاد شد.

با توجه به رنگ سبز و جلای آن در پشت بدن و بالهای این گونه، گزینه "خروس کُلی سبز" پیشنهاد شد.

همچنین به طور هماهنگ با نام انگلیسی این گونه، می توان آن را "خروس کُلی شمالی" نامید که مناطق جوجه آوری این گونه در ایران نیز در نیمه شمالی کشور هستند.

نیاز به یادآوری است که در جهان، گونه دیگری از خروس کُلیها به نام Southern Lapwing با نام لاتین Vanellus chilensis نیز وجود دارد و در آمریکای جنوبی زیست می کند. به نظر می رسد که این دو نام شمالی و جنوبی، در برابر همدیگر، کاربرد جغرافیایی مناسبی دارند (خروس کلی شمالی در نیمکره شمالی و اوراسیا و خروس کلی جنوبی در نیمکره جنوبی و قاره آمریکای جنوبی). بنابر این، به نظر می رسد که نام انگلیسی آنها پایدار خواهد بود و انتظار نمی رود که به این زودیها تغییر کند.

بر همین اساس و با رای موافق دوستان، نام "خروس کُلی" شمالی جایگزین خواهد شد. بنابر این، نام فارسی این گونه به شکل زیر ویرایش می شود.

"خروس کُلی شمالی (معمولی)"

Northern Lapwing

*****

جایگزینی نام سار معمولی با سار سیاه

Persian name of Common Starling

یکی از پرندگان ایران، Common Starling است. نام فارسی آن تاکنون سار و سار معمولی بود اما به نظر می رسید که برای این گونه، بتوان نام معمولی را با نام دیگری جایگزین کرد.

رنگ عمومی بدن این گونه سیاه است. بنابر این، می توان نام "سار سیاه" را در برابر گونه دیگر سار که در ایران دیده می شود، یعنی "سار صورتی" به کار برد.

همچنین، در این سرده (جنس) دو گونه وجود دارد. بدن سار معمولی در بیشتر زمانهای سال دارای خالهایی است. نام گونه دیگر نیز سار بی خال Spotless Starling است. بنابر این، نام "سارخالدار" نیز به عنوان گزینه دیگر در نظر گرفته شد.

پس از بررسی و رای گیری، نام "سار سیاه" برای جایگزینی نام سار معمولی برگزیده شد.

"سار سیاه"

Common Starling

*****

چگونگی کاربرد واژه معمولی در نام انگلیسی و فارسی پرندگان

Persian name of birds with English term Common

در سالهای گذشته برای چند گونه از پرندگان که در نام انگلیسی آنها واژه Common به کار رفته بود، واژه های مقایسه ای یا نامهای ویژه به کار رفته بودند. برای چند گونه نیز به تازگی نام جایگزین برگزیده شده است. این ده گونه عبارتند از:

مرگوس بزرگ Common Merganser

آبچلیک آوازخوان Common Sandpiper

سلیم طوقی بزرگ Common Ringed Plover

کاکایی نوک سبز Common Gull

ماهیخورک کوچک Common Kingfisher

----

درنای خاکستری Common Crane

سسک گلوسفید بزرگ Common Whitethroat

بلبل هزاردستان Common Nightingale

سار سیاه Common Starling

غراب سیاه Common Raven

در میان پرندگان ایران، در نام 12 گونه، واژه انگلیسی Common به کار رفته است که در نام فارسی آنها نیز از واژه "معمولی" استفاده می کنیم که همچنان با نام اصلی معمولی به کار خواهند رفت. این نامها در زیر می آیند. در چند گونه، واژه "معمولی" در صورت ضرورت به کار خواهند رفت و برای دو گونه نیز به تازگی، نام دوم افزوده شده است.

1. سیاه اردک معمولی Common Scoter
2. بادخورک معمولی (سیاه) Common Swift
3. کوکوی معمولی Common Cuckoo
4. پاشلک معمولی Common Snipe
5. آبچلیک پاسرخ {معمولی} Common Redshank
6. آبچلیک پاسبز {معمولی} Common Greenshank
7. پرستودریایی معمولی Common Tern
8. سارگپه معمولی Common Buzzard
9. دلیجۀ معمولی Common Kestrel
10. سسک چیف‌چاف {معمولی} Common Chiffchaff
11. مینای معمولی (هندی) Common Myna
12. دم‌سرخ معمولی Common Redstart

اما در نام انگلیسی 15 گونه دیگر از پرندگان نیز واژه Common به کار رفته است که به دلیل ضروری نبودن کاربرد آنها، در زبان فارسی به کار نمی روند.

Common Blackbird

Common Buttonquail

Common Chaffinch

Common Goldeneye

Common Grasshopper Warbler

Common House Martin

Common Linnet

Common Moorhen

Common Pheasant

Common Pochard

Common Quail

Common Reed Bunting

Common Rosefinch

Common Shelduck

Common Wood Pigeon

-----

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of rare birds of Iran

ثبت شاهین دودی در گندمان در مهر 1399

Record of Sooty Falcon in Gandoman in September 2020

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: شاهین دودی Falco concolor

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: گندمان

استان: چهارمحال و بختیاری

زمان پایش: 7 مهر 1399

پرنده نگر: آقای روح الله عسگری

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان چهارمحال و بختیاری

Species: Sooty Falcon Falco concolor

No. of individuals: One individual

Place of observation: Gandoman

Province: Chahar-Mahal & Bakhtiari

Dates of observation: 28 September 2020

Observers: Ruhollah Asgari

Remarks: The first record of this species for Chahar-Mahal & Bakhtiari province

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

دومین رکورد کشوری گاوچرانک آسیایی در افضل آباد در خرداد 1277

Second national record of Eastern Cattle Egret in Afazal-Abad in June 1898

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: گاوچرانک آسیایی Bubulcus coromandus

شمار پرنده: یک فرد در میان خوتکاهای معمولی

محل پایش: افضل آباد

استان: سیستان و بلوچستان

زمان پایش: 21 خرداد 1277

پرنده نگر: آقای نیکلای آلسیویچ زارودنی

یادداشت: دومین رکورد این گونه برای ایران و استان سیستان و بلوچستان

Species: Eastern Cattle Egret Bubulcus coromandus

No. of individuals: one individual among Eurasian Teals

Place of observation: Afzal-Abad

Province: Sistan & Baluchestan

Date of observation: 11 June 1898

Birdwatchers: Nikolay Alekseyvich Zarudny

Remarks: The second record of this species for Iran and Sistan & Baluchestan province

-----

ثبت همه رکوردهای پرندگان نایاب ایران

All records of rare birds of Iran

نخستین رکورد کشوری گاوچرانک آسیایی در گز بار در خرداد 1277

First national record of Eastern Cattle Egret in Gaz-e Bar in June 1898

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: گاوچرانک آسیایی Bubulcus coromandus

شمار پرنده: یک فرد در میان خوتکاهای معمولی