وضعیت سنگ چشم خاکستری دشتی در ایران
Status of Steppe Grey Shrike in Iran
Lanius excubitor pallidirostris Cassin, 1851
Syn: Lanius grimmi, Lanius hemileucurus, Lanius assimilis
آرایه بندی (تاکسونومی)
براساس منبع کینگ (King 1997) و هرناندز و همکاران (Hernández et al. 2004)، آی.او.سی. Lanius meridionalis را به دو گونه (L. meridionalis) در اروپا و آفریقا و (L. pallidirostris) در منطقه اروپا مجزا مینماید. Lanius meridionalis اغلب شامل Lanius excubitor میشده است. کلمنتس تاکسون pallidirostris را به عنوان زیرگونهای از L. meridionalis تلقی میکند. انجمن بینالمللی پرندگان هنوز وضعیت pallidirostris را اعلام نهایی نکرده است و تی.آی.اف. اساسا تاکسون اخیر را به عنوان گونه مجزا احتساب نمیکند. Lanius pallidirostris در بسیاری از منابع پرندگان ایران ذکر شده است (Berlioz 1958- p 458, Capito 1931- p 925, Dubois et al. 2000, Hüe & Etchécopar 1970- p 783, Kaboli et al. 2016- p 397, Scott & Adhami 2006, Tourenq et al. 2000, Vaurie 1959- p 114, Witherby 1903- p 533, Zarudny 1889- p 764, Zarudny 1911- p 222).
نامگذاری
این گونه تا دو دهه گذشته، جزء گونه سنگ چشم خاکستری بزرگ بود. با جداشدن آن به عنوان گونه مستقل، نام فارسی سنگ چشم خاکستری دشتی برای آن پیشنهاد شد و بیش از یک دهه مورد استفاده قرار گرفت (Scott & Adhami 2006). با توجه به زیستگاه اصلی این گونه که در دشتهای آسیای میانه و نیز شمال ایران و چین است، پیشنهاد می شود که همان نام قبلی دشتی، برای نام فارسی این گونه حفظ شود.
ویژگیها
منقار زرد نارنجی و در انتها تیره، تیرگی پیشانی ندارد ولی پیشانی سفید متصل به خط ابرویی سفید و ناحیه جلوی چشم است. خط ابرویی سفید از کنار منقار تا چشمها امتداد دارد. ناحیه جلوی چشمها روشن است. گلو، سینه و شکم سفید اما پهلوها نخودی هستند. رنگ تارک و پشت خاکستری نخودی، خط سفید بین پشت و تیرگی بال نوار پهن و لبه انتهایی شاهپرهای ثانویه سفید پهن، پنجره بالی به صورت لکه سفید در شاهپرهای اولیه و انتهای شاهپرهای بال بلند است. پاها سبز تیره، دمگاه خاکستری و دم نسبتا بلند با گوشه های گرد و پرهای کناری سفید است.
پراکنش جهانی
منطقه جوجه آوری در مرکز اوراسیا،
منطقه غیر جوجه آوری در جنوب غرب آسیا و شمال شرق افریقا
وضعیت و جمعیت در ایران
مهاجر تابستانه به نسبت معمول در مناطق استپی و حاشیه بیابانهای شمال خراسان و همچنین مهاجر زمستانه معمول در خوزستان، مرکز فارس، سواحل پست جنوب و مهاجر عبوری به نسبت معمول در شمال و مرکز ایران است (Kaboli et al. 2016). نمونههای زیادی در موزه تاریخ طبیعی نیویورک، موزه تاریخ طبعی بریتانیا، موزه تاریخ طبیعی شیکاگو، موزه تاریخ طبیعی پاریس، موزه تاریخ طبیعی تاشکند و موسسه جانورشناسی سنت پترزبورگ نگهداری میشود.
Taxonomic notes
Following King (1997) and Hernández et al. (2004), IOC splits Lanius meridionalis into L. meridionalis, Temminck, 1820 (in the EU, AF regions) and L. pallidirostris Cassin, 1851 (in the EU region). Lanius meridionalis (including pallidirostris), has often been included within Lanius excubitor (e.g. Scott & Adhami 2006). Clements lists pallidirostris as a subspecies of L. meridionalis; BirdLife is still reviewing the status of L. pallidirostris, and TiF does not accept pallidirostris as a separate species. Lanius pallidirostris has been mentioned in many references (Berlioz 1958- p 458, Capito 1931- p 925, Dubois et al. 2000, Hüe & Etchécopar 1970- p 783, Kaboli et al. 2016- p 397, Scott & Adhami 2006, Tourenq et al. 2000, Vaurie 1959- p 114, Witherby 1903- p 533, Zarudny 1889- p 764, Zarudny 1911- p 222).
Global range
Breeding in central Eurasia;
Non-breeding in southwestern Asia, northeastern Africa
Status
Fairly common summer visitor to steppe and desert fringes in northern Khorasan, also common winter visitor to Khuzestan, central Fars and southern coastal lowlands, and fairly common passage migrant in northern and central Iran (Kaboli et al. 2016). There are many specimens in AMNH, BMNH, FMNH, MNHN, NHMTashkent, and ZISP.
References
Berlioz 1958- p 458,
Capito 1931- p 925,
Dubois et al. 2000,
Hernández et al. (2004
Hüe & Etchécopar 1970- p 783,
Kaboli et al. 2016- p 397,
King (1997)
Scott & Adhami 2006,
Tourenq et al. 2000,
Vaurie 1959- p 114,
Witherby 1903- p 533,
Zarudny 1889- p 764,
Zarudny 1911- p 222
-----
